Dinden çıkma
Dinden çıkma, dinden dönme ya da irtidad, bir insanın dininden ayrılmasıdır.
Yasal durum
[değiştir | kaynağı değiştir]Dinden çıkma, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu tarafından bir insan hakkı olarak değerlendirilmektedir.[1] Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi, hiç kimsenin kendi tercihi olan bir dini kabul etme veya inanca sahip olma özgürlüğünü zayıflatacak bir zorlamaya tabi tutulamayacağını ifade etmektedir.
Günümüzde dinden çıkmayı suç sayan ülkelerin tamamı Müslümanların çoğunlukta olduğu ülkelerdir. Hristiyan, Musevi, Budist, Hindu ya da ateist çoğunluklu hiçbir ülkede dinden çıkmayı ya da bir dinden diğerine geçmeyi cezalandıran yasalar bulunmamaktadır.
Dinden çıkmayı suç sayan ülkelerden bazıları şunlardır:[2][3]
- Afganistan: Ölüm cezası
- Birleşik Arap Emirlikleri: 3 yıl hapis, kırbaçlama, ölüm cezası[2][4]
- Brunei: Ölüm cezası ya da 30 yıl hapis[2]
- Irak[5]
- İran: Ölüm cezası[6][7][8]
- Katar: Ölüm cezası
- Komorlar[5]
- Maldivler[5]
- Malezya: 13 eyaletin 5'inde suç; para, hapis ve kırbaçlama cezaları[9][10]
- Mısır: 3 yıl hapis cezası[6]
- Moritanya: Ölüm cezası[11]
- Nijer[5]
- Somali: Ölüm cezası[12][13]
- Suriye[5]
- Suudi Arabistan: Ölüm cezası
- Umman: Hapis cezası
- Yemen: Ölüm cezası[2][13]
Sudan 2020 yılında dinden çıkma yasasını kaldırmıştır. 2020'ye kadar idam cezası uygulanıyordu.[14]
Bunun dışında bazı Müslüman ülkeler, vatandaşlıktan çıkarma, evliliğin düşmesi, çocuğun vesayetinin kaybı gibi cezalar vermektedir. Bazı Müslüman çoğunluklu ülkelerde, dinden çıkma suç olmasa da, bir Müslümanı dinden çıkmaya teşvik etmek suçtur.
Dini görüşler
[değiştir | kaynağı değiştir]Hristiyanlık
[değiştir | kaynağı değiştir]
Dinden dönme anlamına gelen kelimeler Yunanca sapma ya da isyan anlamına gelen apostasia'dan ("ἀποστασία") türemiştir.
İslam
[değiştir | kaynağı değiştir]Dini terminolojide "küfre girer" şeklinde ifade edilen eylemleri yapmaya irtidat, eylemi yapan kişiye mürted denir. Fıkıhta farz veya sünnet olarak tanımlanan dini emirleri reddeden, hafife alan, alay veya saygısızlık eden veya "elfaz-ı küfür" denilen sözleri konuşan kişilere mürted denilir. Şeriat hükümlerine göre cezası ölümdür.[15][16]
Geleneksel İslam fıkıhçıları dini emirleri terk eden kişilerin mürted kabul edilip edilmeyeceğini de tartışmışlar ve bu konuda belirli eğilimler ortaya koymuşlardır. Yaşanan tartışmalar yoğunlukla şeriata göre namaz, oruç veya zekatın terki veya reddedilmesi gibi eylemlerin cezalandırılıp cezalandırılmayacağı ile ilgili değil, cezalandırılma veya öldürülmeleri sonrasında bu kişilerin cenazelerine yapılacak işlemlerle ilgilidir. Bu kişiler mürted kabul edildiklerinde cenaze namazları kılınmaz, Müslüman mezarlığına gömülemez, miras bıraktıkları devlet hazinesine kalır.[17][18][19]
Hanefiler ameli imanın bir parçası kabul etmedikleri için namaz, oruç gibi İslam'ın uygulanmasına dair ihmal veya ret içeren eylemlerde kişinin kanatılıncaya kadar dövülmesi veya ölünceye kadar hapsedilmesini de içeren tazir cezaları ile cezalandırılmasını öngörürler, öldüklerinde cenazelerine Müslüman cenazesi muamelesi yapılır.[20][21][22]
Şafii, Maliki mezheplerine göre namazı terk etmek ceza miktarı ve şekli Kur'an ve sünnetle belirlenen suçlardandır ve terk eden “had” uygulanarak öldürülür. Ancak cenazelerine Müslüman cenazesi muamelesi yapılır, miras bıraktıysa mirasçılarına paylaştırılır.[20][21]
Hanbeli mezhebinde ise namazı terk eden ve bunda ısrarcı olan kişiler mürted kabul edilerek mürtedlere kılıçla öldürme şeklinde uygulanan “had cezası” tatbik edilir, cenaze namazı kılınmaz ve ceset Müslüman mezarlığına gömülmez.[21][23]
Yahudilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Tevrat'ta şöyle demektedir:
- Öz kardeşin, oğlun, kızın, sevdiğin karın ya da en yakın dostun seni gizlice ayartmaya çalışır, senin ve atalarının önceden bilmediğiniz, dünyanın bir ucundan öbür ucuna dek uzakta, yakında, çevrenizde yaşayan halkların ilahları için, 'Haydi gidelim, bu ilahlara tapalım' derse, ona uymayacak, onu dinlemeyeceksin. Ona acımayacak, sevecenlik göstermeyecek, onu korumayacaksın. Onu kesinlikle öldüreceksin. Onu önce sen, sonra bütün halk taşa tutsun. Taşlayarak öldürün onu. Çünkü Mısır'dan, köle olduğunuz ülkeden sizi çıkaran Tanrınız RAB'den sizi saptırmaya çalıştı.
- Tesniye 13:6–10
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "University of Minnesota Human Rights Library | CCPR/C/21/Rev.1/Add.4, General Comment No. 22., 1993". www1.umn.edu. 18 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015.
- ^ a b c d Laws Criminalizing Apostasy 25 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF). Library of Congress (May 2014).
- ^ Which countries still outlaw apostasy and blasphemy? 25 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Pew Research Center, United States (May 2014)
- ^ "Crimes punishable by death in the UAE include…apostasy | Freedom Center Students". freedomcenterstudents.org. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2014.
- ^ a b c d e "Laws Penalizing Blasphemy, Apostasy and Defamation of Religion are Widespread". Pew Research Center's Religion & Public Life Project. 21 Kasım 2012. 8 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2015.
- ^ a b Ali Eteraz (17 Eylül 2007). "Supporting Islam's apostates". the Guardian. Londra. 5 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2015.
- ^ "Hanged for being a Christian in Iran - Telegraph". telegraph.co.uk. 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015.
- ^ "Iran hangs man convicted of apostasy". 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2015.
- ^ "Malaysia's shackles on religious freedom". The Sydney Morning Herald. 22 Haziran 2007. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2015.
- ^ "http://www.malaysianbar.org.my/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=11916". malaysianbar.org.my. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2014.
|başlık=dış bağlantı (yardım) - ^ "MAURITANIA" (PDF). 14 Haziran 2012. 27 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Ekim 2014.
- ^ "Somali executed for 'apostasy'". BBC News. 16 Ocak 2009. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2015.
- ^ a b Robert Evans (9 Aralık 2013). "Atheists face death in 13 countries, global discrimination: study". Reuters. 13 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2015.
- ^ "Sudan'da yeni anayasa". 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2021.
- ^ "Büyük Şafi Fıkhı" (islamiyontem.net)[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Kur'ân'â ve Geleneğe Göre Dinden Dönmenin Cezası". Süleymaniye Vakfı. 3 Mayıs 2017. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Şubat 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020.
- ^ a b ""Büyük felaket: Namazı terk etmek" (ismailaga.org.tr)". 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020.
- ^ a b c ""Namazı terk etmenin hükmü" (namazzamani.net)". 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020.
- ^ ""Who does not pray?" (islamhouse.com)" (PDF). 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020.
- ^ ""Namazı terk etmenin cezası" (halisece.com)". 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020.
