İçeriğe atla

Aleksey Navalni

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Alexei Navalny sayfasından yönlendirildi)
Aleksey Navalni
Aleksey Navalni, 2011
Doğum4 Haziran 1976(1976-06-04)
Butın, Rusya SFSC, SSCB
Ölüm16 Şubat 2024 (47 yaşında)
Yamalo-Nenets Bölgesi Cezaevi, Rusya
MeslekAvukat, aktivist, siyasetçi
Boy187,5 cm (6'2")
İmza

Aleksey Anatolyeviç Navalni (Rusça: Алексе́й Анато́льевич Нава́льный; 4 Haziran 1976 - 16 Şubat 2024), Rus avukat, aktivist ve siyasetçi.[1] 2009 yılından itibaren Rusya'da ve Rus ve uluslararası medyada yolsuzluk ve Devlet Başkanı Vladimir Putin karşıtı olarak ünlenmiştir. Navalni, The Wall Street Journal tarafından "Vladimir Putin'in en çok korktuğu adam" olarak tanımlanmıştır.[2] Putin doğrudan Navalni'dan ismiyle bahsetmekten kaçınmaktadır.[3] Navalni, Rusya Muhalefet Koordinasyon Konseyi üyesi, İlerleme Partisi'nin lideri ve Yolsuzlukla Mücadele Vakfı'nın (FBK) kurucusudur.[4] 2020'de Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi.[5]

Navalni'ın dört milyonun üzerinde YouTube abonesi ve iki milyonun üzerinde Twitter takipçisi bulunmaktadır.[6][7] Bu kanallar aracılığıyla Rusya'daki yolsuzlukla ilgili materyaller yayınlıyor, siyasi gösteriler düzenliyor ve kampanyalarını destekliyor. 2011 radyo röportajında Rusya'nın iktidardaki partisi Birleşik Rusya'yı popüler bir lakap haline gelen bir "dolandırıcı ve hırsız partisi" olarak tanımladı. Navalni, Rus yetkililer tarafından birçok kez tutuklandı.[8] Biri Temmuz 2013 ve diğeri Aralık 2014'te olmak üzere iki davada zimmete para geçirmekten iki ertelenmiş hapis cezası aldı.[9][10] Her iki davanın da geniş çapta siyasi amaçlı olduğu ve gelecekteki seçimlerde aday olmasını engellediği düşünülüyor.[11] Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) kararlarına göre, davalar Navalni'ın adil yargılanma hakkını ihlal ediyordu. Rusya merkezli Memorial İnsan Hakları Merkezi 2013 yılında Navalni'ı siyasi bir mahkûm olarak tanıdı.[12] Navalni, AİHM'de Rus yetkililer aleyhine toplam 225.000 € tutarında 6 şikayette bulundu.[13]

20 Ağustos 2020'de Navalni hastaneye kaldırıldı ve Tomsk'tan Moskova'ya bir uçuş sırasında Noviçok zehirlenmesinin ardından ciddi ama stabil bir durumda bırakıldı.[14][15] Tıbbi tahliye uçuşuyla Berlin'e nakledildi ve 22 Eylül'de taburcu edildi.[16] AB ve Birleşik Krallık, altı üst düzey Rus yetkiliye ve bir devlet kimya merkezine Navalni'ın zehirlenmesine karşı yaptırımlar uyguladı.[17][18]

17 Ocak 2021'de Rusya'ya döndü ve ülkeye vardığında gözaltına alındı.[19][20][21] Tutuklanması ve Putin'i yolsuzlukla suçlayan yazlık saray belgeselinin yayınlanmasının ardından ülke çapında kitlesel protestolar düzenlendi.[22] 2 Şubat'ta ertelenen cezası hapis cezasıyla değiştirildi ve bu, hapiste en az iki buçuk yıldan fazla zaman geçirecek olması anlamına gelmektedir.[23][24] Navalni, ilk mahkûmiyetinin bir sonucu olarak 2028 sonrasına kadar herhangi bir devlet başkanlğı seçimine katılmaktan men edilmiştir.[25]

Mart 2022'de Navalni, Uluslararası Af Örgütü tarafından sahtekarlık olarak tanımlanan yeni bir duruşmada zimmete para geçirme ve mahkemeye itaatsizlikten suçlu bulunduktan sonra dokuz yıl daha hapis cezasına çarptırıldı;[26] itirazı reddedildi ve Haziran ayında, yüksek güvenlikli bir hapishaneye nakledildi.[27] Ağustos 2023'te Navalni, aşırılıkçılık suçlamalarıyla[28] ek 19 yıl hapis cezasına çarptırıldı, bu da onun Aralık 2038'de serbest bırakılacağı anlamına geliyor.[29] Navalni, cezasının ya kendisinin ya da ülkedeki siyasi rejimin ömrü kadar uzun olduğu yorumunu yaptı.[30] Aralık 2023'te Navalni neredeyse üç hafta boyunca hapishanede kayboldu ve ardından Yamalo-Nenets Özerk Okrugu'ndaki yeni bir hapishanede olduğu ortaya çıktı.[31][32]

16 Şubat 2024'te Federal Cezaevi Servisi, Navalny'nin Batı Sibirya'daki Yamalo-Nenets hapishanesinde o sabah yürüyüş yaptıktan ve kendini iyi hissetmedikten sonra öldüğünü duyurdu.[33] Ölümü hem Rusya'da hem de diğer çeşitli ülkelerde protestolara yol açtı. Pek çok Batılı hükûmet ve uluslararası kuruluş, onun ölümüyle bağlantılı olarak Rus yetkililere yönelik suçlamalarda bulundu. Yekaterinburg saatiyle 14:17'de öldüğü bildirildi. Hapishane açıklamasında şunlar belirtildi: "Gerekli tüm canlandırma önlemleri uygulandı ancak olumlu sonuçlar vermedi... Sağlık görevlileri mahkumun öldüğünü doğruladı."[34][35] Navalny'nin sözcüsü Kira Yarmysh, ertesi gün onun öldüğünü doğruladı. naaşının ailesine teslim edilmesini talep etti.[36] Ölümünden önce Navalny, hapishanedeki kötü muamele nedeniyle yetersiz beslenme ve diğer rahatsızlıklardan şikayetçi olduktan sonra bir hastanede tedavi altına alınmıştı.[37] Cenazesi 24 Şubat 2024'te annesine teslim edildi.[38] 27 Şubat 2024'te, Navalny'nin avukatı Vasily Dubkov, Rus yetkililerin Navalny'nin hukuk ekibine ve Yolsuzlukla Mücadele Vakfı'na yönelik devam eden baskılarının bir parçası olarak "kamu düzenini ihlal ettiği" gerekçesiyle Moskova'da kısa bir süre gözaltına alındı.[39][40]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Carl Schreck (9 Mart 2010). "Russia's Erin Brockovich: Taking On Corporate Greed". Time. 14 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016. 
  2. ^ Kaminski, Matthew (3 Mart 2012). "The Man Vladimir Putin Fears Most". The Wall Street Journal. 2 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2012. 
  3. ^ "'This gentleman': Alexei Navalny, the name Putin dares not speak". The Guardian. 3 Eylül 2020. 3 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2020. 
  4. ^ Englund, Will (6 Aralık 2011). "Russian blogger Alexei Navalny in spotlight after arrest". The Washington Post. 28 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Steinbuch, Yaron (24 Eylül 2020). "Vladimir Putin nominated for the Nobel Peace Prize". New York Post. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  6. ^ Kim, Lucian (8 Şubat 2018). "Banned From Election, Putin Foe Navalny Pursues Politics By Other Means". NPR. 11 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2018. 
  7. ^ Sebastian, Clare (12 Haziran 2017). "Alexey Navalny and Russia's YouTube insurgency". CNN. 26 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2018. 
  8. ^ "Russian opposition leader Navalny faces third inquiry". BBC News. 24 Aralık 2012. 25 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. . BBC. 24 December 2012. Retrieved 25 December 2012.
  9. ^ Brumfield, Ben; Black, Phil; Smith-Spark, Laura (19 Temmuz 2013). "Outspoken Putin critic Alexei Navalny hit with prison sentence". CNN. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2013. 
  10. ^ "Kremlin critic Alexei Navalny given suspended sentence and brother jailed". The Guardian. 30 Aralık 2014. ISSN 0261-3077. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020. 
  11. ^ MacFarquhar, Neil; Nechepurenko, Ivan (8 Şubat 2017). "Aleksei Navalny, Viable Putin Rival, Is Barred From a Presidential Run". The New York Times. 13 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2017. 
  12. ^ "Правозащитный центр Мемориал признал Алексея Навального политическим заключенным" [Memorial Human Rights Centre recognizes Alexey Navalny as a political prisoner]. Echo of Moscow. 18 Temmuz 2013. 1 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2013. 
  13. ^ Safronov, Evgeniy (9 Nisan 2019). "Навальный получил от ЕСПЧ больше 200 тыс. евро за пять лет" [Navalny received from the ECHR more than 200 thousand euros in five years]. openmedia.io (Rusça). 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  14. ^ "Russian opposition leader Alexei Navalny 'poisoned'". BBC News. 20 Ağustos 2020. 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  15. ^ Outspoken Putin critic Alexey Navalny hospitalized after suspected poisoning. CNN. 20 Ağustos 2020. 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  16. ^ "Navalny Taken Off Ventilator as Novichok Recovery Continues – German Hospital". The Moscow Times. 14 Eylül 2020. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  17. ^ Chappell, Bill (15 Ekim 2020). "EU Sanctions Russian Officials Over Navalny Poisoning, Citing Chemical Weapons Use". NPR.org. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  18. ^ "Navalny Novichok poisoning: EU sanctions hit top Russians". BBC News. 15 Ekim 2020. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  19. ^ "Russia Navalny: Poisoned opposition leader held after flying home" (İngilizce). BBC News. 17 Ocak 2021. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021. 
  20. ^ "Alexei Navalny detained after landing in Moscow". DW. 17 Ocak 2021. 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021. 
  21. ^ Mary Ilyushina, Sebastian Shukla, Angela Dewan and Caitlin Hu (17 Ocak 2021). "Alexey Navalny detained on return to Moscow five months after being poisoned". CNN. 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021. 
  22. ^ "Navalny Targets 'Billion-Dollar Putin Palace' in New Investigation". The Moscow Times. 19 Ocak 2021. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  23. ^ Palasciano, Andrea (2 Şubat 2021). "As It's Happening: Navalny Sentenced to 2.5 Years in Penal Colony". The Moscow Times. 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021. 
  24. ^ "Putin critic Navalny jailed in Russia despite protests". BBC News (İngilizce). 2 Şubat 2021. 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021. 
  25. ^ "Kremlin foe Navalny can run for president 'after 2028'". France24. 17 Ekim 2017. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021. 
  26. ^ "Russia: Navalny facing possible 15-year jail term in 'sham' trial set to take place in prison". Amnesty.org.uk. 14 Şubat 2022. 31 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023. 
  27. ^ Faulconbridge, Guy (14 Haziran 2022). "Russian opposition leader Navalny moved to high-security penal colony". Reuters (İngilizce). 12 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2022. 
  28. ^ "Alexei Navalny: Russian opposition leader handed further 19 year jail term". BBC News (İngilizce). 4 Ağustos 2023. 4 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2023. 
  29. ^ "Суд утвердил приговор Навальному. Он останется в колонии до 2038 года". Газета.Ru (Rusça). 4 Aralık 2023. 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2023. 
  30. ^ "Навальный* выйдет из колонии в 74 года: главный оппозиционер России получил новый срок". www.sovsekretno.ru. 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2023. 
  31. ^ Trevelyan, Mark; Trevelyan, Mark (11 Aralık 2023). "Navalny aides says he has disappeared within Russia's prison system". Reuters. 12 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2023. 
  32. ^ "Алексея Навального доставили в ИК-3 в Ямало-Ненецком автономном округе. С ним не было связи почти три недели". Meduza (Rusça). 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2023. 
  33. ^ "Aleksey Navalni: Rus muhalif liderin cezaevinde öldüğü açıklandı". BBC News Türkçe. 16 Şubat 2024. 16 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  34. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; bbcd isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  35. ^ Luscombe, Richard; Oladipo, Gloria; Slawson, Nicola. "Russia-Ukraine war live: Alexei Navalny dies in prison after morning walk, says Russian prison service". Guardian. 16 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  36. ^ @ (17 Şubat 2024). "Alexey Navalny was murdered. His death occurred on February 16 at 2:17 p.m. local time, according to the official message to Alexey's mother. An employee of the colony said that the body of Navalny is now in Salekhard. It was picked up by investigators from the IC. Now they are conducting "investigations" with him. We demand that Alexey Navalny's body be handed over to his family immediately." (X gönderisi) – X vasıtasıyla. ; Eksik ya da boş |kullanıcı= (yardım); Eksik ya da boş |numara= (yardım)
  37. ^ Roth, Andrew (16 Şubat 2024). "Russian activist and Putin critic Alexei Navalny dies in prison". The Guardian. 16 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2024. 
  38. ^ "Navalny's body returned to mother, spokeswoman says". BBC News (İngilizce). 24 Şubat 2024. 24 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  39. ^ "Alexei Navalny: Opposition leader's lawyer briefly held in Moscow - reports". BBC News (İngilizce). 27 Şubat 2024. 27 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2024. 
  40. ^ "Russian opposition leader Alexei Navalny's lawyer 'arrested in Moscow'". The Independent (İngilizce). 27 Şubat 2024. 28 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2024. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Aleksey Navalni ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksey_Navalni&oldid=32710571" sayfasından alınmıştır