İçeriğe atla

Papalık tacı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Papalık tacı
Arma tasviri
Detaylar
ÜlkeVatikan
Yapım tarihiİlki 8. yüzyıl
KonumuAziz Petrus Bazilikası, Vatikan

Papalık tacı, 8. yüzyılın başlarından 20. yüzyılın ortalarına kadar Katolik Kilisesi papaları tarafından takılan taçtır. En son 1963 yılında Papa VI. Paul tarafından ve sadece saltanatının başında kullanılmıştır.

Taca, çağlar boyunca onu süsleyen çeşitli çemberler ve diademler sebebiyle[1][2] 14. yüzyılda aldığı üç katmanlı biçime triregnum[3][4] veya üçlü taç da denir.[5][6][7][8]

Papalık tacı, 1143'ten 1963'e kadar papalık taç giyme töreni sırasında papanın başına törenle takılırdı. Günümüze ulaşan papalık taçlarının hepsi üçlü formdadır ve en eskisi 1572 yılına aittir. Aziz Petrus'un iki çapraz anahtarıyla birleştirilmiş triregnum temsili, papalığın sembolü olarak kullanılır ve papalık belgeleri, binaları ve nişanları ile Vatikan Şehri bayrağında yer alır. Papalık tacının fiili kullanımı, taç giyme töreni düzenleyen son papa olan Papa VI. Paul döneminden bu yana azalmıştır. XVI. Benedictus'den itibaren papalar da armalarında papalık tacına yer vermeyi bırakmışlardır.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Papalık tacının kökeni konik frig başlığı ya da frigyumdur.[9][10]

Papalık tacı için 8. ve 9. yüzyıllarda kullanılan isimler arasında camelaucum, pileus, phrygium ve pileum phrygium ifadeleri yer alır.[9]

Tacın tabanındaki keten ya da altın kumaştan bir çember, metal bir taca dönüştürüldü ve yaklaşık 1300 yılında iki taç haline geldi. Bunlardan ilki 9. yüzyılda geleneksel beyaz papalık başlığının tabanında yer aldı. Papalar, Papalık Devletleri'nde geçici iktidarı üstlendiklerinde, taban tacı prenslerin taçlarına benzeyecek şekilde mücevherlerle süslendi.[11] III. Innocentius, şu anda Museo di Roma'da bulunan Eski Aziz Petrus'tan bir mozaikte tacın ilk haliyle tasvir edilmektedir.[12] Konik ve tek taçlı benzer bir taç, Fransa'da Pernes-les-Fontaines'de 13. yüzyıldan kalma fresklerde Papa IV. Clemens tarafından takılmış olarak görülmektedir.[13]

İkinci tacın Papa VIII. Bonifacius tarafından, Tanrı'nın kendisini kralların ve krallıkların üzerine koyduğunu ilan ettiği için hem ruhani hem de geçici gücünü simgelemek üzere eklendiği söylenir. VIII. Bonifacius'un tacı, Arnolfo di Cambio tarafından yapılan heykellerinde ve mezarında iki taçla temsil edilmektedir.[14]

Üçüncü taç Avignon Papalığı döneminde (1309-1378) papalık tacına eklenerek triregnum adı verilen form ortaya çıkmıştır.[15][16]

Avignon Papalığı döneminden Papa V. Clemens'ten sonra, üç taçlı tacın çeşitli versiyonları, 1963'te Papa VI. Paul'a kadar Roma'da da papalar tarafından takılmıştır.

Tasarım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sıklıkla Papalık tacı olarak anılsa da, tarihsel olarak çok sayıda papalık tacı vardı ve halen 22 tanesi varlığını sürdürmektedir. Daha önceki papalık taçlarının birçoğu (özellikle Papa II. Julius ve Papa I. Sylvester'e atfedilen taçlar) işgalciler (özellikle 1798'de Berthier'in ordusu tarafından) veya bizzat papalar tarafından tahrip edilmiş, parçalanmış veya ele geçirilmiştir; Papa VII. Clemens, Kutsal Roma imparatoru V. Karl'ın işgalci ordusunun talep ettiği 400.000 düka fidyeyi toplamak için 1527'de tüm taçları ve papalık kıyafetlerini erittirmiştir.

Yirmiden fazla gümüş taç mevcuttur; bunlardan en eskisi, 1798'den günümüze kalan tek taç, 16. yüzyılda Papa XIII. Gregory için yapılmıştır. Roma Fransızların elindeyken 21 Mart 1800'de VII. Pius, Venedik'te sürgündeyken, Venedik kadınlarının mücevherlerini bağışladığı kağıttan bir taç giydi.

İspanya kraliçesi II. Isabella, I. Wilhelm, Avusturya imparatoru I. Franz Joseph ve Fransa imparatoru I. Napolyon dahil olmak üzere dünya liderleri veya devlet başkanları tarafından papalığa birçok taç bağışlanmıştır. Napolyon tarafından verilen taç, Roma'nın ele geçirilmesinden sonra tahrip edilen eski papalık taçlarının parçalarından yapılmış ve Napolyon'un imparatorluk taç giyme töreninin arifesinde İmparatoriçe Joséphine de Beauharnais ile kendi evliliğini kutlamak üzere VII. Pius'ye bir 'düğün hediyesi' olarak verilmiştir. Diğerleri ise yeni seçilen bir papaya, seçilmeden önce sahip olduğu makamdan ya da atanma veya seçilme yıldönümü vesilesiyle verilen hediyelerdi.

Bazı durumlarda, çeşitli şehirler kendi bölgelerinden gelen papalara sağladıkları taçların güzelliği, değeri ve büyüklüğü konusunda birbirlerini geçmeye çalışmışlardır. Örnekler arasında Papa XXIII. Ioannes ve VI. Paulus'a verilen taçlar yer almaktadır; bunlardan ilki XXIII. Ioannes'in kendi bölgesi tarafından, ikincisi ise Paul'ün önceki başpiskoposluk bölgesi olan Milano tarafından papalığa seçilmeleri üzerine verilmiştir.

Papalar belirli bir taçla sınırlandırılmamıştır: örneğin, fotoğraflarda Papa XXIII. Ioannes'in farklı vesilelerle 1959'da kendisine sunulan tacı, Papa IX. Pius'un 1877 tacını ve Papa XI. Pius'in 1922 tacını taktığı görülmektedir.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Joseph Braun, "Tiara" in The Catholic Encyclopedia. Vol. 14. New York: Robert Appleton Company, 1912". 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024. 
  2. ^ "tiara – papal dress". Encyclopædia Britannica. 25 Ocak 2024. 2 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024. 
  3. ^ John-Peter Pham, Heirs of the Fisherman (Oxford University Press 2004 978-0-19-534635-0), p. 310
  4. ^ Meredith P. Lillich, Rainbow Like an Emerald (Penn State Press 1991 978-0-271-00702-1), p. 96
  5. ^ "Homily for Inauguration for Pontificate", section 4 name=JPII
  6. ^ Charles L. Stinger, The Renaissance in Rome (Indiana University Press 1998 978-0-253-21208-5), p. 64
  7. ^ Clara Erskine Clement Waters, Saints in Art (Nova Publishers 2004 978-1-59033-037-1), p. 31
  8. ^ Frank J. Coppa, Politics and the Papacy in the Modern World (ABC-CLIO 2008 978-0-313-08048-7), p. 1
  9. ^ a b "Herbert Norris, Church Vestments (Dutton 1950, republished by Dover Publications 2002 ISBN 0-486-42256-9), pp. 108–115". Erişim tarihi: 18 Mayıs 2013. 
  10. ^ "Encyclopædia Britannica, article "tiara (papal dress)"". Britannica.com. 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2013. 
  11. ^ James-Charles Noonan, The Church Visible, (0-670-86745-4)
  12. ^ "Innocenzo III | Museo di Roma". www.museodiroma.it. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  13. ^ https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tour_Ferrande_-_Cl%C3%A9ment_IV.JPG 9 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [[Kategori:Yalın URL kaynaklı maddeler {{yk:ŞUANKİAY}} {{yk:GÜNCELYIL}}]][yalın URL]
  14. ^ Cambio, Arnolfo di (c. 1298), Deutsch: Monument Bonifaz VIII von Arnolfo di Cambio für das Grabmal von Bonifaz im Museo dell'Opera del Duomo in Florenz. Hier taucht die zweifache Tiara auf.Čeština: Socha papeže Bonifáce VIII. od Arnolfa di Cambio; hrobka Bonifáce v Museo dell'Opera del Duomo ve Florencii., 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 3 Eylül 2020 
  15. ^ Jane Hayward, Walter Cahn, Radiance and Reflection (Metropolitan Museum of Art 1982 978-0-87099-298-8), s. 206
  16. ^ John Walsh, The Mass and Vestments of the Catholic Church (Benzinger Brothers 1916), s. 431

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Papalık tacı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Papalık_tacı&oldid=33911941" sayfasından alınmıştır