Şarköy
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Aralık 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Şarköy | |
|---|---|
 | |
 İlçe merkezinden bir görünüm | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Tekirdağ |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Ahmet Naci Helvacı |
| • Belediye başkanı | Alpay Var (CHP) |
| Rakım | 6 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 32.565 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 32.658 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 59800 |
| İl alan kodu | 282 |
| İl plaka kodu | 59 |
Şarköy, Tekirdağ ilinin bir ilçesi. Tekirdağ'ın güneybatısında, Marmara Denizi kıyısında kurulmuştur. Doğusunda ve güneyinde Marmara Denizi, batısında Gelibolu ilçesi, kuzeyinde Tekirdağ Merkez ilçesi ve Malkara ilçesi ile çevrilmiştir.[2] Şarköy ilçesinde biri ilçe merkezi ikisi kasaba olmak üzere 3 belediye (Hoşköy, Mürefte) teşkilatı vardır. Bunlar dışında ilçe merkezi 3 mahalleden oluşurken, ilçeye bağlı 26 köy bulunmaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Edirne Vilayet Matbaası Müdürü Şevket Dağdeviren'in yazdığı 1892 tarihli salnameye göre;
Gelibolu Sancağı’na bağlı olan Şarköy kazası, Ovamüstecep nahiyesi ile birlikte 16 Müslüman ve 11 Hristiyan köyde 624 hanede 2.936 Müslüman, 2.270 hanede 10.362 Hristiyan olmak üzere toplam 13.298 nüfusa sahiptir. Kazada 7 cami, 20 kilise, 9 okul, 6 han, 2 hamam, 29 değirmen, 2 fabrika, 3000 bağ, 9 bahçe, hükûmet konağı, karantina, telgrafhane ve vergi dairesi vardır. Kasabadan başka, Mürefte tarafındaki Eğrice Köyü’nde de iskele vardır. Başlıca ürünü ve ihracatı üzüm ve şaraptır. Şarapları Avrupa ülkelerinde aranmakta olup, bağcılığı gelişmektedir. Kaza içinde bir tuğla ve kiremit ocağı, kükürtlü su, çinko, kobalt, nikel ve krom maden damarları vardır.[3]
Antik Bizans haritalarına baktığımızda, Tristatis, Agora gibi yerler Şarköy'ün günümüzde bulunduğu noktadadır. Bizans döneminden kalan Kocaçeşme ve Gaziköy Çeşmesi yazıtları Gaziköy'de önemini korumaktadır. Osmanlı döneminden Cami-Kebir ve avlusundaki yazıtlı mezar taşları bölgenin tarihinden günümüze taşınmaktadır.[4]
1356 yılında Rumeli Fatih Süleyman Paşa Şarköy'ü fethetmiştir. Fethedildikten sonra Şehirköy olarak adlandırılırken Yörük Türkmenlerinin konuşmalarıyla Şehir Şar'a dönüşmüştür.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçenin toplam arazi varlığı 48.000 hektardır. Bu alanın 43.000 hektarı (%89,4) tarım arazisi, 5.100 hektarı (%10,6) tarım dışı arazidir.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölgede ılıman Marmara iklimi görülür. Buna bağlı olarak doğal bitki örtüsünü alçak kesimlerde Akdeniz kökenli bitkiler oluşturmaktadır.
Demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[5] | 12.014 | 2.357 | 9.657 |
| 1935[6] | 16.887 | 3.340 | 13.547 |
| 1940[7] | 16.914 | 3.204 | 13.710 |
| 1945[8] | 18.269 | 3.567 | 14.702 |
| 1950[9] | 18.840 | 3.646 | 15.194 |
| 1955[10] | 19.568 | 3.665 | 15.903 |
| 1960[11] | 20.292 | 3.925 | 16.367 |
| 1965[12] | 20.608 | 4.299 | 16.309 |
| 1970[13] | 21.298 | 4.588 | 16.710 |
| 1975[14] | 21.258 | 5.396 | 15.862 |
| 1980[15] | 23.269 | 6.900 | 16.369 |
| 1985[16] | 25.064 | 8.474 | 16.590 |
| 1990[17] | 28.480 | 11.425 | 17.055 |
| 2000[18] | 32.660 | 16.194 | 16.466 |
| 2007[19] | 29.395 | 15.523 | 13.872 |
| 2008[20] | 29.933 | 16.121 | 13.812 |
| 2009[21] | 30.248 | 16.624 | 13.624 |
| 2010[22] | 30.409 | 17.095 | 13.314 |
| 2011[23] | 30.286 | 17.325 | 12.961 |
| 2012[24] | 29.991 | 17.411 | 12.580 |
| 2013[25] | 29.994 | 29.994 | veri yok |
| 2014[26] | 31.524 | 31.524 | veri yok |
| 2015[27] | 30.982 | 30.982 | veri yok |
| 2016[27] | 31.330 | 31.330 | veri yok |
| 2017[27] | 31.518 | 31.518 | veri yok |
| 2018[27] | 32.565 | 32.565 | veri yok |
| 2019[27] | 32.267 | 32.267 | veri yok |
| 2020[27] | 32.658 | 32.658 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Belediye
[değiştir | kaynağı değiştir]
Alpay Var 2015 ve 2017 yıllarında yapılan Cumhuriyet Halk Partisi kongrelerinde iki dönem üst üste Şarköy İlçe Başkanı seçildi. 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde Şarköy’de Cumhuriyet Halk Partisinden aday olarak Belediye başkanı seçilmiştir.
Eğitim ve kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Yapılan araştırmalarda 1913 yılında Şarköy'de bir ortaokul ve bir ilkokul var iken, 1923'teki cumhuriyetin ilanında sadece bir ilkokul kalmıştır.
1934 yılında Mürefte'de, 1938 yılına kadar Hoşköy, Gaziköy, Uçmakdere, Kirazlı köylerinde birer ilkokul açıldı. 1953 yılında Şarköy ilçe merkezinde, 1959 yılında Mürefte'de, 1972 yılında da Hoşköy'de birer ortaokul açıldı. 1 Ekim 1973'te Şarköy'de, 1980 yılında da Mürefte'de birer lise hizmete girdi.
Günümüzde Şarköy'de 9 ilköğretim okulu, 4 lise (1 genel, 1 Anadolu, 1 mesleki eğitim merkezi, 1 çok programlı lise), 1 halk eğitimi merkezi ve Namık Kemal Üniversitesi'ne bağlı 1 yüksekokul mevcuttur. Ayrıca Şarköy'de kültür ve sanat derneği, Atatürkçü Düşünce Derneği gibi sosyal faaliyetlerde bulunan derneklerde aktif durumdadır.
Taşımalı eğitim sistemi Şarköy'de uygulanmaktadır ve öğrenciler Şarköy, Mürefte, Hoşköy, Eriklice'deki ilköğretim okullarına ve liselere taşınmaktadır.
2003 yılında yayın hayatına başlayan Şarköy'ün Sesi Gazetesi haftalık olarak yayınlanmaktadır.
Sağlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Şarköy ilçesinde sağlık hizmetlerinin verilebilmesi için toplum sağlığı merkezi, devlet hastanesi, aile sağlığı merkezleri ve mahalle sağlık evleri bulunmaktadır. Devlet hastanesi ise 100 yataklıdır.
İlçede, 4 aile sağlığı merkezi ve 7 sağlık evi vardır:
- Cumhuriyet Aile Sağlığı Merkezi
- Selahattin Aslan Aile Sağlığı Merkezi
- Mürefte Aile Sağlığı Merkezi
- Hoşköy Aile Sağlığı Merkezi
- Eriklice Sağlık Evi
- Yeniköy Sağlık Evi
- Çınarlı Sağlık Evi
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Turizm
[değiştir | kaynağı değiştir]
Şarköy ilçesi, 60 km uzunluğunda sahillere sahiptir.[kaynak belirtilmeli] 2006 yılında denizi ve kumsalıyla Mavi Bayrak almaya hak kazanmıştır. Aynı başarıyı 2007, 2008, 2009, 2010, 2011 ve son olarak da 2012 yıllarında da göstermiştir.
Şarköy ilçe merkezinde otel, motel ve pansiyonların yatak kapasitesi 750 dolayındadır.[kaynak belirtilmeli] Haftanın belirli günlerinde turistik amaçlı olarak Şarköy'den Avşa, Marmara Adası ve birtakım turistik mekânlara motor gezileri düzenlenmektedir.
Yamaç paraşütü, Şarköy bölgesinde yapılabilecek aktivitelerden biridir.[28]
Tarım
[değiştir | kaynağı değiştir]Mikroklima özelliği gösteren ilçede çok yönlü tarım yapılmaktadır. Her ne kadar ekiliş alanı olarak %50,63 oranı ile ilk sırada tarla ürünleri yer alıyorsa da ekonomik yönden en çok gelir getiren ürünler sırasıyla üzüm, zeytin, buğday, ayçiçeği ve diğer tarla ürünleri yer almaktadır. İlçenin doğusunda kalan merkez arazisi ve sahil köylerinde bağcılık ve zeytincilik ön planda yer alırken diğer bölgelerde tarla ziraatı ağırlık kazanmıştır. Sahil köylerinde özellikle Gaziköy ve Uçmakdere köylerinde bağ olmayan alanlarda tütün yetiştiriciliği yapıldığı, iç kısımlarda kalan köylerde ise bağ alanları dışındaki yerlere buğday ve arpa ekilişi yapıldığı görülmektedir.
Kapama zeytin yetiştiriciliği yapılan alan 1.500 hektardır. Yöre koşullarında bağ ve zeytin karışık yetiştirilmektedir. İlçede yetiştiriciliği yapılan zeytin çeşidi gemlik tipi olup sofralık olarak tüketilmektedir. Elek altı diye tabir edilen ve sofralık olarak faydalanılmaya uygun olmayan zeytinlerle, ağaç altına dökülenler yağlık olarak değerlendirilmektedir. İlçenin yıllık zeytin üretimi 5.000 ton civarında gerçekleşmektedir. Üretim de bir önceki yılda yaşanan düşük sıcaklık – donlar üretim miktarında yıllar itibarıyla farklılıklar ortaya çıkarmaktadır.
Tarla arazisinde en yaygın ekilişi yapılan ürünler buğday, ayçiçeği, arpa ve tütündür. 2003-2004 üretim yılı buğday ekim alanı 4.370 hektar olup 2004 yılı rekoltesi üretim 17.480 ton olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Aynı dönemde Arpa ekim alanı 490 hektar olup üretim 1960 ton olarak tahmin edilmiştir. 2004 yılı Ayçiçeği ekim alanı 31770 hektar olup tahmini üretim 4500 tondur. Ayçiçeği üretiminde çeşitli firmalara ait hibrit ayçiçeği tohumlukları kullanılmak ta olup yağlık ayçiçeği üretimi yapılmaktadır. Tütün üretimi 100 hektarlık alanda yapılmakta olup yıllık tütün üretimi 100 ton civarındadır.
Sebze üretimi daha çok aile tüketimini karşılamaya yönelik olup en fazla üretimi yapılan sebze domatestir.
İlçede tarımsal mekanizasyon gelişmiş olup, toprakların tamamına yakın kısmı makine ile işlenmektedir. Sadece kırsal alan köylerinde yamaçlarda kalan birkaç parça bağ alanı at ile çekilen hayvan pulluğu ile yapılmaktadır.
Hayvancılık
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçenin Marmara Denizi'ne sınır olan kıyı şeridinin uzun olması balıkçılık için olumlu bir ortam yaratmaktadır. İlçe merkezi ile Hoşköy ve Mürefte beldelerinde olmak üzere 3 adet faal balıkçı barınağı mevcuttur. Merkez, Hoşköy ve Mürefte beldelerinde olmak üzere üç adet Su Ürünleri Kooperatifi çalışmalarına devam etmektedir. İlçede kefal, çinekop, levrek, mezgit, kalkan, istavrit, lüfer, uskumru, palamut vb. balık türleri ile karides ve kum midyesi avcılığı yapılmaktadır. 2004 yılında 303,2 ton deniz ürünü istihsal edilmiş olup, su ürünlerinden elde edilen parasal gelir 1.786.325.000 Türk lirasıdır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "Şarköy Belediyesi / Coğrafi Bilgiler". www.sarkoy.bel.tr. 27 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024.
- ^ Kazancıgil Ratip, Gökçe Nilüfer, Dağdevirenzade M. Şevket Bey'in Edirne Tarihi ve Balkan Savaşı Anıları, Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi Yayınları, 2005 Edirne
- ^ "Şarköy". tekirdag.ktb.gov.tr. 11 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Şarköy Nüfusu - Tekirdağ". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Tekirdağ Şarköy Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "Şarköy Belediyesi / Yamaç Paraşütü". www.sarkoy.bel.tr. 27 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Şarköy Kaymakamlığı resmî sitesi 25 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Şarköy Belediyesi resmî sitesi 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.