São Paulo
| São Paulo | |
|---|---|
São Paulo belediyesi | |
Üstten saat yönünde: Praça da Sé'deki São Paulo Katedrali; Jardins panoraması; Ibirapuera Parkı'ndaki Bandeiras Anıtı; Paulista Bulvarı'ndaki São Paulo Sanat Müzesi (MASP); Parque da Independência'daki Ipiranga Müzesi ve Marginal Pinheiros'taki Octávio Frias de Oliveira Köprüsü | |
 Bayrak  Arma | |
Takma adlar: Selva de Pedra [1], Terra da Garoa, Sampa | |
Sloganlar: Non ducor, duco | |
 São Paulo belediyesi'nin sınırları | |
  São Paulo  São Paulo São Paulo (Brezilya) São Paulo'nun Brezilya'daki konumu | |
Koordinatlar: 23°33′G 46°38′B / 23.550°G 46.633°B | |
| Ülke |  Brezilya |
| Eyalet |  São Paulo |
| Kuruluş | 25 Ocak 1554) |
| Kurucu | Manuel da Nóbrega ve José de Anchieta |
| Ad babası | Tarsuslu Pavlus |
| İdare | |
| • Tür | Başkan-meclis |
| • Organ | São Paulo Belediye Yasama Meclisi |
| • Belediye başkanı | Ricardo Nunes (MDB) |
| • Başkan yardımcısı | Boş |
| Yüzölçümü | |
| • Belediye | 1.521,11 km² |
| • Su | 1,0 km² (3 mil²) |
| Rakım | 760 m |
| Nüfus | |
| • Belediye | 12.325.232 |
| • Yoğunluk | 8005/km² |
| • Metropol | 21.571.281 |
| • Metropol yoğunluğu | 2.715/km² (7.030/mil²) |
| Zaman dilimi | UTC-03.00 (BRT) |
| Posta kodu | 01000-000 |
| Alan kodu | +55 11 |
| SAGP 2018[5] | US$191 milyar (1.) |
| Kişi başına[5] | US$56.418 (1.) |
| Nominal 2018[5] | US$274 milyar (1.) |
| Kişi başına[5] | US$22.502 (1.) |
| Ana havalimanı | São Paulo-Guarulhos |
| İkincil havalimanları | São Paulo-Congonhas Campo de Marte |
| Otobanlar |    |
| Hızlı Ulaşım Ağı | São Paulo Metrosu |
| Banliyö Treni | Companhia Paulista de Trens Metropolitanos |
Resmî site prefeitura.sp.gov.br | |
_(cropped).jpeg)
.jpg)
.jpg)
_(Wikivoyage_main_page_banner).jpg)
São Paulo ("Aziz Pavlus"), Güneydoğu Brezilya'da bulunan São Paulo eyaletinin başkenti ve Güney Amerika'nın finans, ticaret ve sanayi merkezi. São Paulo, Brezilya, Amerika kıtası ve güney yarımküredeki en büyük şehirdir. GaWC tarafından alfa küresel şehir olarak sınıflandırılan São Paulo, banliyöleri olan Jundiaí, Sorocaba and São José dos Campos ile birlikte dünyanın dördüncü büyük metropolitan alanıdır. Bu metropolitan alanının nüfusu 22 milyondan fazladır.
1554 yılında Tarsuslu Pavlus adına Cizvitler tarafından kurulan şehir, ülkenin ekonomik işlevlerini bünyesinde toplar. Ülkenin politik merkezi Brasília'da olsa da, ülkedeki mahkemeler, şirketlerin yönetim merkezleri, işçi ve işveren örgütleri, kültürel vakıflar ve sanat kuruluşları São Paulo'da toplanır. Latin Amerika Anıtı, Portekizce Müzesi, Museu do Ipiranga, São Paulo Sanat Müzesi, Ibirapuera Parkı, botanik bahçesi ve Avenida Paulista gibi önemli anıt, park ve müzelere sahip olan şehir, aynı zamanda uluslararası sanat bienali, Brezilya Grand Prix, São Paulo Moda Haftası ve Onur Yürüyüşü gibi önemli etkinliklere ev sahipliği yapar.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]1554'te Manuel da Nóbrega ve José de Anchieta tarafından Cizvit misyonerler için bir tür karakol olarak kurulan São Paulo, 17. yüzyılda altın aramaya gelen öncü bandeirante'lerin yaşadığı şehir olarak ön plana çıkmaya başladı. Brezilya'nın iç kesimlerinde 1694'ten başlanarak altın bulunmasıyla São Paulo öncü ve kaşifler için bir durak noktası olmasıyla ekonomisi gelişmeye başladı.
Minas Gerais'te, Ouro Preto'da (1694), Mato Grosso'da (1718) ve Goiás'ta (1725) altın bulunması üzerine, XVIII. yüzyılda altın ve değerli taş peşine düştüler. O zamanlar Brezilya dünyanın en büyük altın üreticisiydi: madenlerin yanı başında fazenda denilen ve yerleşim bölgelerinin yakınında yer alan büyük tarım alanları besin tarımına ayrıldı. Bunun üzerine São Paulo nüfusunda ciddi bir azalma meydana geldi.
1840'ta imparatorluk tacını giyen Pedro II, özellikle 1854'ten sonra (Paraná hükûmeti) büyük toprak sahipleri yararına geniş bir iktisadi gelişme siyaseti başlattı (kara ve demiryollarının yapımı). Büyük toprak sahipleri, 1860'tan sonra geniş çaplı bir kahve tarımına giriştiler. Bu Guyana kökenli tarım XVIII. yüzyıl sonunda Para'ya, daha sonra Rio ve São Paulo bölgelerine yayıldı, oradan da 1880'den 1929'a dek kesintisiz biçimde, São Paulo yaylalarını kapladı.
Pedro II, ülkenin değerlendirilmesini hızlandırmak için, 1860'tan sonra, Brezilya'nın güney kesimine Avrupa'dan göçmen (alman göçmenler) gelmesini destekledi.
Bununla birlikte gerçek iktidar, topraklara ve insanlara egemen olan oligarşilerin; "coronel"lerin elindeydi. Kahve tarımının, yani São Paulo eyaletinin Brezilya iktisadındaki öneminin günden güne artması, hükûmet üyelerinin çoğunluğunun Nordeste halkından değil, São Paulo eyaleti halkından seçilmesine ve 1906'daki aşırı üretim bunalımı sırasında devletin kahve üreticilerine para yardımı yapmasına yol açtı.
çok sayıda göçmenin gelmesiyle (İtalyanlar, İspanyollar, Portekizliler) şehrin nüfusu hızla artmaya başladı.
18.'in yüzyıl sonu ve 19. yüzyılda bölgedeki şeker ve kahve ekiminden kaynaklanan zenginleşme, önce Avrupalı ve daha sonra da Japon göçmen akımına neden oldu. 20. yüzyılda ise, kent Brezilya'nın her köşesinden göç almaya başladı.
Brezilya'nın 1822'de bağımsızlığını kazanmasından sonra bir süre önemli bir gelişme olmadı, ancak 19. yüzyılın ortalarından sonra kahve ekimi yaygınlaştıkça bir toplama alanı olarak hızla gelişmeye başladı. Sao Paulo çevresinde kahve ekimi faaliyete geçtiğinde ve kahve Brezilya ekonomisinin merkezi haline geldiğinde, yakınlardaki bir kahve ihracat limanı olan Santos ile birlikte büyüdü. 20. yüzyılın başında, São Paulo'nun nüfusu, o zamanın başkenti olan Rio de Janeiro'dan çok daha küçüktü, ancak bundan sonra, Brezilya'nın her yerinden ve diğer ülkelerden gelen göçmenler akın ettikçe nüfus arttı.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Arazi
[değiştir | kaynağı değiştir]São Paulo, Brezilya Dağlık Bölgesi'nin güney ucunda, Seha Dumar Dağları'nın eteğinde, deniz seviyesinden 800 m yükseklikte bulunan bir şehirdir. Atlantik Okyanusu, Sehadumar Dağları'nın karşısında yer alır ve Atlantik kıyısına olan mesafe sadece 70 km'dir. Atlantik Okyanusu'nun kıyı şeridi sarptır, ancak São Paulo şehri ve çevresi, yayla düz arazileri, vadiler ve nehirlerle birbirine bağlıdır. Sulu tee te Nehri'ne ait olan Parana Nehri yakınında, şehrin kaynaklarına heureuna, tee Te nehri su taşımacılığından yararlanamıyor çünkü Atlantik Okyanusu çevresindeki akıntı uzaklara doğru akıyor.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]São Paulo, Oğlak Dönencesi'nin hemen güneyinde, 23° 33' güney enleminde yer alır, ancak yüksek rakımı nedeniyle yaz aylarında bile çok sıcak olmaz ve tüm yıl boyunca nispeten hoş bir iklime sahiptir. Ortalama sıcaklık, Ocak ayında 22 °C, en sıcak ve Temmuz ayında 15 °C, en soğuk ve yıl boyunca çok az değişiklik gösterir. Yıllık ortalama yağış 1.376 mm'dir ve yaz aylarında (Aralık-Şubat) çok yağmur yağar.
 São Paulo iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 37,0 | 36,4 | 34,3 | 33,4 | 31,7 | 28,8 | 30,3 | 33,0 | 37,1 | 37,8 | 36,3 | 35,6 | 37,8 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 28,2 | 28,8 | 28,0 | 26,2 | 23,3 | 22,6 | 22,4 | 24,1 | 24,4 | 25,9 | 26,9 | 27,6 | 25,7 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 22,9 | 23,2 | 22,4 | 21,0 | 18,2 | 17,1 | 16,6 | 17,7 | 18,5 | 20,0 | 21,2 | 22,1 | 20,1 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 19,3 | 19,5 | 18,8 | 17,4 | 14,5 | 13,0 | 12,3 | 13,1 | 14,4 | 16,0 | 17,3 | 18,3 | 16,2 |
| En düşük sıcaklık (°C) | 11,9 | 12,4 | 12,0 | 8,3 | 5,4 | 1,2 | 0,8 | 3,4 | 5,7 | 8,0 | 9,2 | 10,3 | 0,8 |
| Ortalama yağış (mm) | 288,2 | 246,2 | 214,5 | 82,1 | 78,1 | 50,3 | 47,8 | 36,0 | 84,8 | 126,6 | 136,6 | 224,4 | 1.618,7 |
| Kaynak: Brazilian National Institute of Meteorology (INMET)[7] | |||||||||||||
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]
São Paulo'nun ekonomisi dünyanın 11. en büyük şehridir ve bu nedenle Brezilya ve Latin Amerika'daki en büyük ekonomiye sahiptir. Brezilya'nın GSYİH'sının yaklaşık %10,7'sini oluşturan bir metropoldür.
2013 yılına kadar Sao Paulo vatandaşlarının kişi başına GSYİH'si 48.275,45 Real olarak kaydedildi.
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]São Paulo şehir merkezinde ve banliyölerinde, yakın bir şehir içi otobüs, metro ve demiryolları ağı vardır ve taksiler de popüler bir ulaşım aracıdır. Rio de Janeiro gibi diğer bölgelerdeki büyük şehirlere seyahat ederken, uzun mesafe ekspres otobüsleri ve otoyolları kullanan yolcu uçakları ana dayanak noktasıdır.
Metro
[değiştir | kaynağı değiştir]![[icon]](/https/tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor with: Şubat 2023. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]2013 verilerine göre São Paulo, Brezilya'nın yanı sıra Güney Amerika'nın da en büyük şehridir. Brezilya Ulusal İstatistik Bürosu'nun (IBGE) 2010 nüfus sayımına göre, São Paulo'da yaşayan insan sayısı yaklaşık 11.244.369 idi. Bu ırka göre ayrılırsa, beyaz (%60,6), Pardo (%30,5), siyah (%6,5), Doğu Asya (%2,2) ve Hint (%0,2) olarak sınıflandırılır. Cinsiyet oranı %52.6 kadın, kalan %47.4 erkektir.
São Paulo'da toplanan yaklaşık 2.3 milyon kişi göçmendir. 1870 yılından 2010 yılına kadar dünyanın her yerinden akın eden göçmenler, İtalya, Portekiz, Almanya, İspanya göçmenleriydi. Ayrıca, Asyalılar arasında Japonlar en yaygın olanıdır ve São Paulo şehir merkezinde Japonlar tarafından inşa edilmiş bir şehir merkezi caddesi vardır.
- 6.000.000 İtalyan (São Paulo; Milano ve Roma da dahil olmak üzere, dünyadaki diğer tüm şehirlerden daha fazla İtalyan kökenli insana sahiptir.)[8]
- 3 milyon Portekizli[9]
- 3 milyon Afrikalı
- 1.000.000 Arap[10]
- 400.000 Alman.[10]
- 326.000 Japon. (Japonya dışındaki en büyük Japon topluluğudur.)[11]
- 120.000 Çinli[10]
- 60.000 Bolivyalı[12]
- 50.000 Yunan[10]
- 50.000 Koreli[13]
- 40.000 Yahudi [kaynak belirtilmeli]
- 25.000 Ermeni[10]
| São Paulo'nun semtleri[14] | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Semt | Yüzölçüm | Nüfus | Semt | Yüzölçüm | Nüfus | |||
| 1 | Aricanduva/Vila Formosa | 21,5 km² | 266.838 | 
|
17 | Mooca | 35,2 km² | 305.436 |
| 2 | Butantã | 56,1 km² | 345.943 | 18 | Parelheiros | 353,5 km² | 110.909 | |
| 3 | Campo Limpo | 36,7 km² | 508.607 | 19 | Penha | 42,8 km² | 472.247 | |
| 4 | Capela do Socorro | 134,2 km² | 561.071 | 20 | Perus | 57,2 km² | 109.218 | |
| 5 | Casa Verde/Cachoeirinha | 26,7 km² | 313.176 | 21 | Pinheiros | 31,7 km² | 270.798 | |
| 6 | Cidade Ademar | 30,7 km² | 370.759 | 22 | Pirituba/Jaraguá | 54,7 km² | 390.083 | |
| 7 | Cidade Tiradentes | 15 km² | 248.762 | 23 | Sé | 26,2 km² | 373.160 | |
| 8 | Ermelino Matarazzo | 15,1 km² | 204.315 | 24 | Santana/Tucuruvi | 34,7 km² | 327.279 | |
| 9 | Freguesia do Ó/Brasilândia | 31,5 km² | 391.403 | 25 | Jaçanã/Tremembé | 64.1 km² | 255.435 | |
| 10 | Guaianases | 17,8 km² | 283.162 | 26 | Santo Amaro | 37.5 km² | 217.280 | |
| 11 | Ipiranga | 37,5 km² | 427.585 | 27 | São Mateus | 45,8 km² | 422.199 | |
| 12 | Itaim Paulista | 21,7 km² | 358.888 | 28 | São Miguel Paulista | 24,3 km² | 377.540 | |
| 13 | Itaquera | 54,3 km² | 488.327 | 29 | Sapopemba | 13,4 km² | 296.042 | |
| 14 | Jabaquara | 14,1 km² | 214.200 | 30 | Vila Maria/Vila Guilherme | 26,4 km² | 302.899 | |
| 15 | Lapa | 40,1 km² | 270.102 | 31 | Vila Mariana | 26,5 km² | 311.019 | |
| 16 | M'Boi Mirim | 62,1 km² | 523.138 | 32 | Vila Prudente | 33,3 km² | 480.823 | |
Din
[değiştir | kaynağı değiştir]| Din | yüzde | sayı |
|---|---|---|
| Roma Katolikliği | 58.20% | 6,549,775 |
| Protestanlık | 22.11% | 2,487,810 |
| Paganizm | 9.38% | 1,056,008 |
| spiritzm | 4.73% | 531,882 |
| Budizm | 0.67% | 75,075 |
| diğer yerel dinler | 0.62% | 69,706 |
| Yahudilik | 0.39% | 43,610 |
Kültür ve turizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Sao Paulo'nun birçok turistik yeri vardır.
- São Paulo Sanat Müzesi
- Sao Paulo Bienali
- Liberdade : Japon Sokağı
- Ibirapuera Parkı
- Morumbi Stadyumu
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ https://www.saopaulo.sp.leg.br/apartes-anteriores/revista-apartes/numero-13-mar-abr2015/o-verde-da-selva-de-pedra/
- ^ "São Paulo, São Paulo § informações completas" (Portekizce). ibge.gov.br. 21 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2020.
- ^ "Sobre a RMSP" (Portekizce). Emplasa. 3 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2017.
- ^ S.A, Empresa Paulista de Planejamento Metropolitano. "Região Metropolitana de São Paulo". EMPLASA. 3 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2017.
- ^ a b c d "Cidade de São Paulo | Secretaria de Relações Internacionais Prefeitura da Cidade de São Paulo". www.prefeitura.sp.gov.br (Portekizce). 9 January 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 October 2019.
- ^ "Archived copy" (PDF). PNADC United Nations. 6 November 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 October 2019.
- ^ "Temperatura Média Compensada (°C)" (Portekizce). Brazilian National Institute of Meteorology. 1961–1990. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2014.
- ^ "A capital paulista tem sotaque italiano". 23 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. SP 450
- ^ "Mais de três milhões de portugueses moram na cidade". 7 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. SP 450
- ^ a b c d e "O gigante em traje de gala". 2 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Coluns.com.br
- ^ "O estilo japonês de Sampa". 10 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. SP 450
- ^ "Bolivianos são o grupo mais atingido pela tuberculose em São Paulo". 30 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Coreanos no Brasil 19 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived Şubat 19, 2010 at the Wayback Machine Laboratório de Estudos Urbanos
- ^ "Dados Demográficos dos Distritos pertencentes às Subprefeituras". Municipal de Coordenação das Subprefeituras Sekreterliği. 30 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2010.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
