Securitate
| Securitate | |
|---|---|
Departamentul Securității Statului | |
.svg) | |
| Genel bilgiler | |
| Kuruluş tarihi | 30 Ağustos 1948 |
| Önceki kurum | |
| Kapanış tarihi | 30 Aralık 1989 |
| Sonraki kurum | |
| Türü | İstihbarat teşkilatı |
| Bağlılığı | .svg){kind=small} Romanya Halk Cumhuriyeti (1948-1965) .svg){kind=small} Romanya Sosyalist Cumhuriyeti (1965-1989) |
| Adres | Bükreş |
| Personel sayısı | 11.000 (1985) |
| Yönetici(ler) |
|
Securitate (Rumence Güvenlik), resmî adıyla Departamentul Securității Statului (Devlet Güvenlik Bakanlığı, kısaca DSS), Romanya Sosyalist Cumhuriyeti'nin gizli polis teşkilatı. Komünist rejimden önce Romen gizli polisine Siguranța Statului olarak anılıyordu. 30 Ağustos 1948'de Romanya Kızıl Ordu işgali altındayken Sovyet NKVD'nin yardımıyla kuruldu. 1989'da Nicolae Ceaușesku'nun devrilmesinin ardından DSS, Parlamentonun DSS'yi çeşitli alt bölümlere dönüştüren bir yasayı onayladığı 1991 yılına kadar var oldu.
Securitate, Romanya nüfusu ile oranı ele alındığında Doğu bloğundaki en büyük gizli polis kuvvetlerinden biriydi.[1] Securitate' nin 1948'deki ilk kadrosu 4.641 pozisyon içerecek şekilde tasarlandı. Bu 4.641 pozisyonun 3.549'u Şubat 1949'a kadar dolduruldu. 3.549 kişinin %64'ü işçi, %4'ü köylü, %28'i katip ve %2'si entelektüeldi.[kaynak belirtilmeli] 1951 yılında çalışan sayısı beşe katlandı. 1956 Ocağında, Securitate 25,468 çalışana sahipti. Securitate en güçlü haliyle, 1985'te 22 milyon nüfusa sahip bir ülke olan Romanya'da yaklaşık 11.000 ajana ve yarım milyon muhbire sahipti.[2] Ceaușescu yönetiminde Securitate, binlerce insanın tutuklanmasından, işkenceden ve ölümlerden sorumlu dünyanın en acımasız gizli polis kuvvetlerinden biriydi.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Halk Güvenliği Genel Müdürlüğü (Romen baş harfleri: DGSP, ancak daha yaygın olarak Securitate olarak adlandırılır) 30 Ağustos 1948'de Büyük Millet Meclisi Başkanlığının 221/30 sayılı Kararı ile resmen kuruldu.[3] Ancak, bu kurumun kökeni Kral Michael Darbesi'nin ardına Ağustos 1944'e kadar uzanır.[3] Belirtilen amacı "demokratik fetihleri savunmak ve Romanya Halk Cumhuriyeti'nin hem iç hem de dış düşmanlara karşı güvenliğini sağlamaktı." [kaynak belirtilmeli]
Securitate, NKVD karşı istihbarat birimi SMERSH'in yardımıyla yaratıldı. Romanya'daki Brigada Mobilă ("Mobil Tugay") adı verilen SMERSH operasyonu, 1948 yılına kadar NKVD albayı Alexandru Nicolschi tarafından yönetildi.[kaynak belirtilmeli] Securitate'nin ilk Müdürü NKVD generali Gheorghe Pintilie (doğum adı Panteleymon Bondarenko, lakabı "Pantiuşa") idi. Alexandru Nicolschi (o zamana kadar bir generaldi) ve başka bir Sovyet subayı Tümgeneral Vladimir Mazuru, müdür yardımcılığını üstlendi. Wilhelm Einhorn ilk Securitate sekreteriydi.
Başlangıçta Securitate ajanlarının birçoğu eski Kraliyet Güvenlik Polisi (Emniyet Polisi Genel Müdürlüğü — Rumence Polieciei de Siguranță) idi. Ancak, çok geçmeden, Pantiușa, monarşinin polisine herhangi bir sıfatla hizmet eden herkesin tutuklanmasını emretti. Buna ek olarak, yine Pantiușa Kraliyet Güvenlik Polislerinin yerlerine, kurum içinde tam sadakat sağlamak için, Romanya Komünist Partisi'nin (PCR) ateşli üyelerini işe aldı.
Yöntem
[değiştir | kaynağı değiştir]Securitate geniş bir hedef yelpazesine sahipti Hedef, bir enstitü, hastane, okul veya şirket; eski siyasi mahkûmlar, eski Demir Muhafız üyeleri, dini kuruluşlar; yazarlar, rahipler, vb. olabilirdi.[4]
1980'lerde Securitate, Romanya'daki muhalefeti damgalamak için büyük bir kampanya başlattı. Kampanya haince söylentilerle (Batı istihbarat teşkilatlarıyla sözde temaslar gibi), entirikalarla, komplolarla, kamuya açık ihbarlarla nüfusu manipüle ediyor ve nüfusun segmentleri arasında bir çatışma oluşmasını teşvik ediyordu. Ek olarak, muhaliflerin kamuoyunda aşağılanması, sertleştirilmiş sansür ve entelektüeller tarafından en küçük bağımsızlık hareketlerinin bile bastırılıyordu. Genellikle "entelektüel" terimi Securitate tarafından Romanya Komünist Partisi felsefesine karşı çıkan yüksekokul ve üniversite öğrencileri, yazarlar, yönetmenler ve bilim adamları gibi yüksek decede eğitim almış muhalifleri tanımlamak için kullanıldı. Muhalifleri susturmak için suikastler de yapılmıştır. Buna örnek olarak, 1978'de Romanya'dan iki ölüm cezası almış ve başına Ceaușescu'nun iki milyon ABD doları ödül koyduğu yüksek rütbeli Ion Mihai Pacepa'ya düzenlenmiş suikast girişimi gösterilebilir. Ceaușescu'nun koyduğu ödüle Yasser Arafat ve Muammer el-Kaddafi birer milyon dolar daha ekledi.[5] Bir iddia ise 1980'lerde Securitate yetkililerinin Pacepa'ya suikast yapmak için Çakal Carlos'u kiraladığıdır.[6]
Evlere ve ofislere zorla girilmesi ve mikrofon yerleştirilmesi, Securitate'ın genel nüfustan bilgi çıkarmak için kullandığı bir başka taktikti. Telefon görüşmeleri rutin olarak izlenirdi ve tüm dahili ve uluslararası faks ve teleks iletişimleri engellenirdi.
Ağustos 1977'de, kömür madencileri sendikaları greve gittiğinde, birkaç lider erken öldü. Bu erken ölümlerin sebebi Securitate doktorlarının, işçileri kanser etmek için onları beş dakikalık göğüs röntgenine maruz bırakmasıydı.[7]
Doğum oranları düştükten sonra, Securitate ajanları jinekolojik servislere yerleştirildi. Çocuk doğurma yaşındaki kadınlar için düzenli gebelik testleri zorunlu hale getirilirken, gebeliği sonlandırdığı tespit edilen herkes için ciddi cezalar verilir.[7]
Securitate'nin varlığı o kadar yaygındı ki, dört Romen'den birinin muhbir olduğuna inanılıyordu. Gerçekte Securitate, her 43 Romen için bir ajan veya muhbir konuşlandırdı ki bu da muhaliflerin örgütlenmesini neredeyse imkânsız kılacak kadar büyüktü. Rejim bu yaygınlık duygusunu kasten destekledi. Rejim her an izleniyor olma korkusunun halkın Ceaușescu'ya boyun eğmesi için yeterli olduğuna inanıyordu. Örneğin, bir gölge muhalif grup kendini sadece üç aile ile sınırlandırdı; bundan daha fazlası Securitate'ın dikkatini çekerdi.[8] Gerçekte, Doğu Alman Stasi Securitate'den daha yaygındı; muhbirleri sayarsak, Stasi'nin her 6.5 Doğu Alman için bir casusu vardı.[9]
Düşüşü
[değiştir | kaynağı değiştir]Ceaușescu'nun devrilmesinden sonra, Securitate 1991'e kadar varlığını korudu. 1991'de Parlamento Securitate'yi yeniden organize etti. Yeniden organizasyonun sonucunda kurum birkaç gizli ve özel servise bölündü. Bu servisler arasında SRI (Romanya İstihbarat Teşkilatı), SIE (Dış İstihbarat Servisi), SPP (Koruma ve Muhafız Servisi / eski V. Müdürlük), STS (Özel Telekomünikasyon Servisi / eski Teknik Operasyonlar Genel Müdürlüğü) vb. vardır. Bununla birlikte, 1991'in başlarında, çok sayıda protestocu ülke çapındaki Securitate ofislerindeki kurum dosyalarına erişim talebinde bulunmak için birleşti.
Bugün, Securitate Arşivleri İnceleyen Ulusal Konsey (Consiliul Naţional pentru Studierea Arhivelor Securităţii, kısaca CNSAS) Romanya'nın eski komünist gizli servislerinin arşivlerini yöneten makamdır. Bu makam komünist rejim kurbanlarının anılarını korumak amacıyla eğitim programları ve sergiler geliştirir.[10]
Alt birimler
[değiştir | kaynağı değiştir]Teknik Operasyonlar Genel Müdürlüğü
[değiştir | kaynağı değiştir]Teknik Operasyonlar Genel Müdürlüğü Securitate'nin önemli bir parçasıydı. 1954 yılında Sovyet yardımı ile oluşturulan bu kurum, Romanya içindeki ve dışındaki tüm sesli ve elektronik iletişimleri izledi. Telefonları dinlediler, tüm telgrafları ve teleks mesajlarını aldılar, ayrıca hem kamu hem de özel binalara mikrofonlar yerleştirdiler.
Karşı Casusluk Müdürlüğü
[değiştir | kaynağı değiştir]Karşı Casusluk Müdürlüğü Romanya'daki tüm yabancıları araştırdı ve yabancılar ile Rumenler arasındaki iletişimi engellemek için ellerinden geleni yaptı. Engellenmesi imkânsız olan temaslar ise izlendi. Yabancı uyrukluların Rumenlerle yaşamasını engellemek için çeşitli tedbirler aldı; bunlardan biri, bilinen yabancıları 24 saat içinde Securitate'a bildirme zorunluluğu idi. Bu Müdürlüğün görevlerinden biri de Rumenlerin yabancı elçiliklere sığınma talebinde bulunmalarına engel olmaktı.
Dış İstihbarat Müdürlüğü
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış İstihbarat Müdürlüğü, Batı Avrupa ülkeleri gibi ülkelerde casusluk operasyonlarını yürüttü. Komünist hükûmet tarafından onaylanan operasyonlar arasında nükleer teknoloji elde etmek için endüstriyel casusluk ve muhaliflere suikastler de vardı.
Cezaevleri Müdürlüğü
[değiştir | kaynağı değiştir]Cezaevi Müdürlüğü, korkunç koşulları nedeniyle nam salmış Romanya cezaevlerini işletmiştir. Mahkûmlar rutin olarak dövüldü, tıbbi yardım reddedildi, postaları onlardan alındı ve hatta bazen öldürücü dozlarda zehir verildi.[kaynak belirtilmeli]
İç Güvenlik Müdürlüğü
[değiştir | kaynağı değiştir]İç Güvenlik Müdürlüğüne ilk olarak PCR'de devam eden faaliyetleri izleme görevi verilmiştir. Ancak Ion Mihai Pacepa'nın 1978'deki ilticası ve Ceaușescu rejiminin ayrıntılarını açıklaması (rejimin Arap radikal gruplarıyla işbirliği, Amerikan endüstrisi hedefleri üzerindeki büyük casusluğu ve Batı siyasi desteğini toplamaya yönelik çabaları) Ceaușescu' yu çok kızdırdı. Problemlerin çözümü için tüm birim yeniden organize edildi ve birim PCR'deki muhalefetin sonlandırılması için görevlendirildi. Ceaușescu'ya kişisel olarak bağlı kuvvetlerden bu müdürlükte çok gizli bir bölüm oluşturuldu. Oluşturulan gizli birim Securitate'nin kendisini izlemekle görevlendirildi.[kaynak belirtilmeli] Bu gizli birim neredeyse Securitate için bir Securitate görevi gördü. Tam sadaketten emin olmak için diğer Securitate memurlarının ve PCR yetkililerinin telefonlarının dinlenmesinden sorumluydu.
Ulusal Vize ve Pasaport Komisyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Ulusal Vize ve Pasaport Komisyonu Romanya'ya ve Romanya dışındaki tüm seyahat ve göçleri kontrol etti. Aslında, yurtdışına seyahat etmek, yüksek derecedeki Parti yetkilileri dışında herkes için imkânsızdı ve pasaport için başvuran sıradan bir Rumen hemen gözetim altına alınırdı. Birçok Yahudi ve etnik Alman'a, İsrail ve Batı Alman hükûmetleri ile örtük anlaşmalar yoluyla pasaport ve çıkış vizesi verildi.[11]
Güvenlik Birlikleri Müdürlüğü
[değiştir | kaynağı değiştir]Güvenlik Birlikleri Müdürlüğü, topçu ve zırhlı personel taşıyıcılarla donatılmış, hükûmet için 20.000 kişilik paramiliter bir güçtü. Güvenlik birlikleri, yeni askerlerini silahlı hizmetlerin kullandığı yıllık polis memuru havuzundan seçerdi. Polis, trafik kontrolü ve vatandaşların dahili kimlik kartlarının düzenlenmesi de dahil olmak üzere rutin yasa uygulama işlevlerini yerine getirmiştir. 1940'ların sonlarında yeni rejimi savunmak için örgütlenmiş bu birlik 1989'da 20.000 askere sahipti. Bu askerler organize, elit, özel olarak eğitilmiş bir paramiliter güçtü, ancak görevleri oldukça farklıydı.[12]
Güvenlik birlikleri İçişleri Bakanı vasıtası ile Ceaușescu'ya doğrudan bağlıydı. PCR ve merkezi ofis binaları ile radyo ve televizyon istasyonları gibi önemli kurulumları korudular. Ceaușescu rejimi, güvenlik birliklerini askeri bir darbeye veya diğer yerel zorluklara karşı kendini savunmak ve rejim karşıtı ayaklanmaları, gösterileri veya grevleri bastırmak için özel bir ordu olarak harekete geçirebilirdi.[12]
Bu çatlak birlikleri arasında tam bir sadakat sağlamak için Güvenlik Birlikleri Müdürlüğü'nde normal ordudakinden beş kat daha fazla siyasi memur vardı.[12] Normal ordudakinden daha katı bir disipline bağlı kaldılar, ancak özel muamele ile ödüllendirildiler ve diğer vatandaşlara göre çok daha üstün yaşam koşullarından yararlandılar.[12] Televizyon ve radyo istasyonlarını ve PCR binalarını korudular. Bir darbe durumunda rejimi korumak için çağrılacaklardı.
Devrimden sonra, Güvenlik Birlikleri Müdürlüğü görevden alındı ve yerini önce Muhafız ve Düzen Birlikleri (Trupele de Pază și Ordine), sonra temmuz 1990'da Jandarma aldı.
Milis Müdürlüğü
[değiştir | kaynağı değiştir]Milis Müdürlüğü, trafik kontrolü, kamu düzeni gibi düzenli polislik görevlerini yerine getiren standart polis gücü olan Miliția'yı kontrol etti. 1990'da yerini Romen Polisi aldı.
Müdürlük V
[değiştir | kaynağı değiştir]V. Müdürlük, önemli hükûmet yetkililerinin korumalarıydı.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- ÁVH
- Dumitru Burlan, Güvenlik görevlisi, Cumhurbaşkanı Nicolae Ceaușescu'nun koruması
- KGB
- Kıdemli Securitate Görevlilerinin Listesi
- Radu (silah)
- Romanya Kalp Birliği
- Stasi
- StB
- UB
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu madde Kongre Kütüphanesi kamu malı materyali içermektedir.
- ^ Craig S. Smith, "Eastern Europe Struggles to Purge Security Services" 12 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times, December 12, 2006
- ^ Turnock 1997
- ^ a b Cristian Troncota, "Securitatea: Începuturile" 23 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Magazin Istoric, 1998
- ^ "Prevenirea ca metoda de represiune a Securitatii". No. 273 (Rumence). Observator cultural. Haziran 2005. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2014.
- ^ "Book Inspired Counter-Revolution" by Alfred S. Regnery, published in Human Events, October 22, 2002
- ^ "The Securitate Arsenal for Carlos," Ziua, Bucharest, 2004
- ^ a b Crampton 1997, s. 355
- ^ Victor Sebestyen (2009). Revolution 1989 (İngilizce). Pantheon. ISBN 0-375-42532-2.
- ^ John O. Koehler. "Stasi: The Untold Story of the East German Secret Police". The New York Times. 12 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 15 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Nisan 2020.
- ^ "June 29th 1973 Agreement between the Socialist Romania and German Federation". 8 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020.
- ^ a b c d "Romania: Ministry of Interior and Security Forces". loc.gov. 30 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Crampton, R. J. (1997), Eastern Europe in the twentieth century and after, Routledge, ISBN 0-415-16422-2
- Turnock, David (1997), The East European economy in context: communism and transition, Routledge, ISBN 0-415-08626-4
- Lavinia Stan, ed., Transitional Justice in Eastern Europe and the Former Soviet Union: Reckoning with the Communist Past, London: Routledge, 2009.
- Lavinia Stan and Rodica Milena Zaharia, "Romania's Intelligence Services. Bridge between the East and the West?", Problems of Post-Communism, vol. 54, no. 1 (January 2007), pp. 3–18.
- Lavinia Stan and Lucian Turcescu, "The Devil's Confessors: Priests, Communists, Spies and Informers", East European Politics and Societies, vol. 19, no. 4 (November 2005), pp. 655–685.
- Lavinia Stan, "Spies, Files and Lies: Explaining the Failure of Access to Securitate Files", Communist and Post-Communist Studies, vol. 37, no. 3 (September 2004), pp. 341–359.
- Lavinia Stan, "Moral Cleansing Romanian Style", Problems of Post-Communism, vol. 49, no. 4 (2002), pp. 52–62.
- Lavinia Stan, "Access to Securitate Files: The Trials and Tribulations of a Romanian Law", East European Politics and Society, vol. 16, no. 1 (December 2002), pp. 55–90.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Romania - Ministry of Interior and Security Forces6 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- (in Romanian) Gabriel Catalan, Mircea Stănescu, Scurtă istorie a Securității ("Short history of the Securitate"), Sfera Politicii, Nr. 109 (2004), pp. 38–53.
