M240

M240 makineli tüfek
M240 makineli tüfek
	;
Çeşidi	Makineli tüfek
Uyruğu	Belçika; ABD
Kullanıcılar	ABD Ordusu
Üretim tarihi
Üretildiği tarih	1977- günümüze
Çeşitleri	M240C, M240B, M240G
Özellikler
Ağırlık	12.5 kg (27.6 lb)
Uzunluk	1,245 mm (49 in)
Namlu uzunluğu	627 mm (24.68 in)
Mühimmat	7.62x51mm NATO
Kalibre	7.62mm
Atış hızı	750–950
Etkili menzil	900 m (tracer burnout),; 1,800 m (1,970 yards) on tripod
Azami menzil	3,725 m (4,073 yards)
Nişangah	Çeşitli

M240, resmen United States Machine Gun, 7.62mm, M240 (Türkçe Birleşik Devletler Makineli Silahı, 7.62 mm, M240) göbekten doldurmalı, barut gazının geri tepmesi ve icra yayının ileri itmesi ile seri olarak atış yapabilen bir Makineli tüfektir. Silah 7.62x51mm NATO sınıfı fişek (M13 şerit ile beraber) kullanmaktadır. Bu silah Belçika yapımı FN MAG (Mitrailleuse d`Appui Général, "General Purpose Machine Gun"Türkçe Genel Amaçlı Makineli Tüfek) modelinin Amerikan Kara Kuvvetleri için geliştirilmiş modelidir.

M240 1970'li yıllardan günümüze ABD Ordusu tarafından kullanılmaktadır. En çok piyade tarafından kullanılan silah kara, deniz ve hava taşıtlarına monte edilerekten de kullanılmaktadır. M240 orta sınıf makineli tüfek olmamasına karşın emniyetli kullanım bakımından NATO ülkeleri içerisinde en çok tercih edilen silah olmuştur.

M240 serisi tüm silahlar besleme esnasında parçalanan şeritli standart NATO mühimmatı olan 7.62 mmlik mermiler atmaktadır. M240 FN MAG ailesine ait silahlarla aynı ve rahatlıkla birbirleri ile değiştirilebilen temel parçalara sahiptir. Ağırlık ve özellik bakımında çok farklı olan silahlarda bu değişiklikler yapılamaz. M240 silahı bir Belçika firması olan ve ABD Ordusu ile uzun zamandır iş ilişkisi içerisinde bulunan FN Herstalin ABD de bulunan fabrikasında üretilmektedir.

M240B ve M240G (bakınız Modelleri kısmına) genellikle çatal ayak, M122A1 tripod veya benzeri türden kaidelerden ateşlenir.

Geçmişi ve tasarımı

Fabrique Nationale firmasının yan kuruluşu olan FN Manufacturing, Inc. Dünya çapında yaptığı araştırmalar ve denemeler sonucunda FN MAG silahından geliştirilen M240, Amerikan Ordusu tarafından askeri amaçlı birçok farklı görev için seçilmiştir. Bu silah ordu tarafından kullanılmakta olan M60 modelinin ve diğer eşeksenli makineli tüfeklerin yerini alması için düşünülmüştür. M60'lar hâlâ ordu kullanımda olmasına rağmen aşamalı olarak yerlerini yeni nesil M240'lara bırakmaktadır.

M240 şerit beslemeli, gaz tepki yüklemeli, hava soğutmalı, mürettebat tarafından doldurulan, kovanlı silahtır. Silah sadece diğer birçok NATO’ya üye ülke silahlarında kullanılan M13 şerit sistemi ile uyumlu olarak çalışır. M122A1 tripod, bipod, taşıt veya uçağa monteli olarak kullanılabilir. Ancak M60'lar hâlâ ABD Ordu helikopterlerinin kapıya monteli olarak kullandığını ana silahtır.

İlk olarak 1977 yılında ABD Kara Kuvvetlerine bağlı tanklarda tarette ana topun yanına eşeksenli silah olarak takılan M240 1980'li ve 90'lı yıllarda yavaş yavaş daha farklı amaçlar içinde kullanılmaya başlandı. M240 ve M240E1 araç kullanımına uygun hale getirildi. Araçlara monte edilmesine rağmen silah Kara Kuvvetleri ve Deniz Kuvvetlerine bağlı piyadeler tarafından daha çok kullanılmaktadır. Kendisinden önce gelen ataları ile aynı temel özelliklere sahip olmasına rağmen M240, M60 ile kıyaslandığında çok daha güvenilir ve kullanışlı bulunmuştur. M240 gerçekte M60'a oranla daha karmaşık bir gaz tepkili ateşleme sistemine sahip olmasına rağmen kullanımı ve bakımı daha kolay ayrıca güvenlidir. Bunlar düşük üretim maliyeti ve ağırlığı sayesinde olmaktadır.

Diğer Makineli tüfekler ile kıyaslandığında Ortalama Atış Tutukluk Oranı 26,000 mermi ile sınıfının en iyisidir. (1970'lerde bu oran 7,000 mermiydi) Bu ortalama günümüzde kullanılan bazı ağır modelleri için geçerli olmasa da kullanımda olan birçok model için geçerlidir.

Eski geçmiş:tasarım ve adaptasyonu

M240'lerin ilk ordu tarafından kullanımı 1960'lı yılların sonları ve 1970'li yılların başlarına dayanmaktadır. Projenin asıl amacı tanklarda kullanılmakta olan eşeksenli 7.62 mmlik M73 ve M219 makineli tüfeklerin yerine daha gelişmiş bir silah bulmaktı. 1980'li yıllarda tanklara monte edilen silah daha sonra akıla gelen bir fikirle bu görevinin yanında piyadeler tarafından ve başka taşıtlara da monteli olarak kullanılmaya başlandı. 1990'lı ve 2000'li yıllarda bu düşünce devam etti.

1970'li yıllarda ABD Ordusu araçlar ve ZSAlar için yeni nesil bir 7.62 mmlik makineli tüfek aramaktaydı. Halihazırda kullanılan 1950 ortalarında üretilen M73’ler büyük sorun yaratmaktaydı. Yeni geliştirilen M73E1 ve M219 ise bir türlü istenilen değişikliklere ulaşamıyordu. Birçok ülkeden farklı tasarım firmalarının geliştirdiği modelleri deneyen ordu en sonunda M60E2 ve FN MAG modellerine indirgedi. Eski nesil M219'unda aralarında bulunduğu bu modelleri çok geniş kapsamlı testlerden geçirdiler.

Bu testlerde iki ana ölçüt bulunuyordu. İngilizce "Mean Rounds Between Stoppages" (MRBS) (Türkçe Mermi Tıkanma Ortalaması) ve "Mean Rounds Between Failures" (MRBF) (Türkçe Tutukluk Ortalaması). Yapılan testlerde aşağıdaki sonuçlara ulaşıldı:

NMCB-74 (Deniz Kuvvetleri Mobil Levazım Taburu) bağlı bir Humveeye monteli M240B atış halinde (2004)

Silah Türü	Ateşlenen mermi	MRBS	MRBF
FN MAG 58	50,000	2,962	6,442
M60E2	50,000	846	1,669
M219	19,000	215	1,090
Asgari istenilen		850	2,675
Asgari gerçekleşen		1,750	5,500

Bu test 1970 ortalarında üretilen modellere yapıldı. M240 modeli bazı değişikliklere maruz kaldı. M60E2'nin ise eşeksenli silah olarak kullanılmasına karar verildi. M60 ait modellerin sahip olduğu M60E4'ten M60C'ye kadar tüm modellerinin çok farklı kalite oranları vardı. Bunlar bir yana 1977 yılında ordu tarafından yapılan yarışmanın tek galibi aslında MAG modeliydi. 1980'li yıllarda bu model araçlarda ve eşeksenli olarak kullanılan tüm eski silahların yerine kullanılmaya başlandı. M240 modelinden o kadar memnun kalındı ki piyade birlikleri için bu silahın M240B ve M240G modelleri üretildi. 1991 yılında USMC bağlı birlikler ellerinde bulunan M60'leri bu modeller ile değiştirmeye başladı. 1990'lı yıllarda M240 ABD Kara Kuvvetlerine bağlı piyade birlikleri bünyesinde kullanılan M60E4 modelleriyle yer değiştirildi.

Modelleri

NATO tarafından kullanılan M240'lere kısaca MAG 58, İngiltere Ordusunda ise L7 Genel amaçlı makineli tüfek denilmektedir. Amerikan yapımı M240 ailesi ile aynı özelliklere sahip olan MAG 58'ler, M240'e ait parçalarla değiştirilebilir ve çalışabilir. Aynı zamanda NATO yapımı eşdeğer tüm yabancı mühimmatı da kullanma özelliğine sahiptir. Bu özelliği eğitim, lojistik, taktiksel çok yönlülük ve ortak harekâtlarda silaha büyük avantaj sağlamaktadır. Örneğin araçlarada eşeksenli olarak kullanılan M240B'ler, eğer araçlarda işgöremez hale geldiğinde araçtan sökülüp yine araçlarda taşınmakta olan kendisine ait kabza ve çatal ayakları monte edilerek piyade kullanımına uygun hale getirilmektedir. Üretici bu parçalara "çıkış aparatı" adını vermektedir.

M240

İlk olarak 1977 yılında 7.62 mmlik M73 ile M219 ve .50 kalibre M85 makineli tüfekler ile yer değiştirilmeye başlandı. 1980'li yıllarda Deniz Piyadeleri M240 ve M240E1 modellerini LAV-25 araçlarında kullanmaya başladı.

M240E4/M240B

M240B orta sınıf standart piyade makineli tüfeği ABD Kara ve Hava Kuvvetlerinin ana silahıdır. Silah resmîyette sözlü olarak "M240 Bravo" veya "240 Bravo" adıyla anılmakta, yazılı olarak M240B tercih edilmektedir.

1990'lı yıllarda Donanma tarafından yapılan ve eski M60'ların yerini alacak yeni nesil orta sınıf piyade makineli tüfeği denemelerinde M60E4 (Mk 43 modelinin ABD Deniz Kuvvetleri için tasarlanmış modeli) M240E4 modeli ile yarışmıştır. Denemeler sırasında M60E4 modelinin metallerinde meydana gelen karıncalanmadan ötürü elenmiştir. Yarışmayı M240E4 kazanmış ve M240B adı verilmiştir. Bunun ışığında var olan 1000 adet M240 silahı FN firmasına gönderilmiş ve kara birliklerinin kullanımına uygun hale getirilmiştir. (dipçik, kundak gibi). 1990'lı yıllarda elde bulunan tüm silahlar yeni M240B'ye dönüştürülmüştür. Bununla beraber yeni özellikler de eklenmiş, örneğin hidrolik tampon sistemi ile geri tepmesi azaltılmıştır. M60E4'e göre biraz daha ağır olan M240B yapılan testlerin ardından oldukça başarılı bulunmuş ve 2000'li yıllarda kullanılacak daha hafif bir silah programına öncü olmuştur. Kara kuvvetleri ellerinde bulunan tüm M240'ları M240B çevirmiştir. Bu işlem Deniz Kuvvetlerinin elindeki M240/E1'leri M240G modeline dönüştürmesi işinden çok daha kolay olmuştur.

M240C

M240C eş-eksenli bir modeldir. M240'e benzemektedir sadece sağ taraftan doldurulur.

ABD Deniz piyadeleri tripod monteli M240G ile Okinawa.

M240E1 ve M240D

M240D iki farklı biçimi bulunmaktadır: hava ve kara kullanımı. Hava kullanımında M240Dnin ön arka nişangah ve tetik silahın dipçik kısmında bulunan ikili tutacak üzerinde bulunmaktadır. Kara kullanımında ise Çıkma Aparatı veya "piyadeye dönüştürme aparatı" denilen parçalar sayesinde yere düşen bir hava aracının mürettebatı silahı hava taşıtından söküp bu parçaları monte ederek karada ateş gücünü arttırabilmektedir. M240D daha sonra optik ray monte edilerek M240E1 modeline yükseltilmiştir. M240E1 üzerine daha kullanışlı olması için kavram abeli takılmıştır.

M240G

M240'a benzer bir biçimi görüntüsü olan M240G (resmî adı "240 Golf"), ABD Deniz Piyadelerinin standart orta sınıf makineli tüfeğidir. Deniz Kolordusu M60E3leri M240G ile yer değiştirmiştir. M240 Deniz Kolordusu bünyesindeki piyade birlikleri, kara ve hava taşıtlarında geniş kullanma imkânı sunmaktadır. M240G aslında orijinal M240 ve M240E1 kara kuvvetleri için olan modelidir. 7.62 mmlik orta sınıf silah eşeksenli/eksen olarak tank ve zırhlı araçlarda kullanılmaktadır. M240G sahip olduğu "piyadeye dönüştürme aparatı" sayesinde (alevgizler, gez, aparcık, taşıma sapı, dipçik, çatalayaktan oluşuyordu) araç dışında da kullanılabilmektedir. M240G M240B modeline göre biraz daha hafiftir.

CH-47 Chinook helikopterinin rampasına monteli bir M240H.

M240E5/M240H

Geliştirilmiş bir M240D olan M240H (resmî adı "240 Hotel") üzerinde kundağa besleme koruyucu ve modernize dilmiş alevgizler takılmıştır. Bu sayede silah çok daha kolay "piyadeye dönüştürme aparatı" ile kara kullanımına hazır hale getirilmektedir.

M240E6

M240E6 şu an denenmekte olan bir model olup daha hafif ve sağlam olan titanyum gövdeye sahiptir.

Çalışması

Üç değişik atış sıklığı bulunmaktadır. İlk ayarda silah 750 mermi/dakika atış sıklığına sahiptir. İkinci ayarlarda atış sıklığı 100 ila 850 mermi/dakika arasında atış yapmakta son ayarda ise 950 mermi/dakika sıklığa ulaşmaktadır. Bu ayarlar silahın namlusunun değiştirilmesi, gaz regulatör halkasını azaltıp arttırarak daha az veya fazla mermi atmasını sağlamak gibi. Ancak bu değişiklikler tam çatışmanın ortasında yapılması yerine görev öncesi yapılırsa daha sağlıklı olur.

Silahın sol tarafından bulunan namlu değiştirme düğmesi sayesinde namlu silahtan çok hızlı ve kolay bir şekilde çıkartılır. Önce temizlenen silahın çıkartma düğmesi eski haline getirilir ve yeni namlu kolayca eskisinin yerine takılabilir.

Seri atış esnasında açık tenle kesinlikle silaha temas edilmemesi gerekmektedir. Bunun nedeni namlunun ısısının insan derisinde ikinci derece yanığa sebep olabileceğidir. Bunun yanında ısınan bu namlu herhangi bir kızıl ötesi veya gece görüş dürbünü ile kolayca tespit edilebilir.

M240 ile ilgili geribesleme

Nisan 2002 tarihinde yayınlanan bir araştırmada Afganistan'da görev yapan askerler içerisinde yapılan araştırmanın sonucunda:

17% düşmana karşı M240B ile çatışmaya girişti;
42% silahın parçalarıyla ilgili sorun yaşadı (namlu, yay, iğne, temizlik malzemesi...);
1 asker çatışma esnasında silahın çift mermi aldığını rapor etti;
50% mühimmatın daha iyi ve kolay taşınması gerektiğini belirtti (mühimmat çantası gibi);
100% silahlarına olan güveni tam;
82% M240B'nin güvenli olduğuna inanıyor;
Öneri olarak askerler geliştirilmiş çatalyak veya bunun yerine hafif ve dayanıklı üçayak, dayanıklı ön kalkan istemektedir.

ABD Kara kuvvetleri merkezi tarafından 2006 yılı Mayıs ayında yapılan açıklamada M240B modeli:

Asker içerisinde sürekli olarak yüksek oranda memnuniyet
Yüksek atış sıklığı ve hedef isabet oranı
Yüksek dayanıklılık

Bu açıklama Kara Kuvvetleri (Görevli, Ulusal Muhafız ve Yedekler arasından) bünyesindeki 3300 asker arasında yapılan araştırma sonucunda bulunmuştur.

Ayrıca bakınız

MG3 (7.62mm makineli tüfek)
CETME Ameli
M249 Takım Otomatik Silahı (5.56 mm makineli tüfek)
M60 makineli tüfek (7.62 mm makineli tüfek)
Mk 48 Mod 0 (M249-derived 7.62 mm makineli tüfek)

Dış bağlantılar

Federation of American Scientists: M24029 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Video #1 of M24029 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.