İçeriğe atla

Yugoslavya Federal Cumhuriyeti

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Savezna Republika Jugoslavija
Савезна република Југославија
Yugoslavya Federal Cumhuriyeti
1992-2003
Millî marş
Hej, Slaveni
Хеј, Словени
Hej, Sloveni
"Hey, Slavlar"
2003 Yılında Yugoslavya FC
2003 Yılında Yugoslavya FC
BaşkentBelgrad
Yaygın dil(ler)Sırp-Hırvatça (1992-1997)
Sırpça (1997-2003)
DemonimYugoslav (2003'ten önce) Sırp ve Karadağlı (2003'ten sonra)
HükûmetParlamenter Federal cumhuriyet (1992-2003)
Başkan 
• 1992–1993
Dobrica Ćosić
• 1993–1997
Zoran Lilić
• 1997–2000
Slobodan Miloşeviç
• 2000–2003
Vojislav Koštunica
Başbakan 
• 1992–1993
Milan Panić
• 1993–1998
Radoje Kontić
• 1998–2000
Momir Bulatović
• 2000–2001
Zoran Žižić
Tarihçe 
• Kuruluşu
1992
• Anayasa
27 Nisan 1992
1998-1999
5 Ekim 2000
1 Kasım 2000
• Dağılışı
2003
Yüzölçümü
• Toplam
102.350 km2
Nüfus
• Sayılan
10.832.545
GSYİH (SAGP)1995 tahminî
• Toplam
11.6 milyar $
• Kişi başına
2.650 $
Para birimiSırbistan: Yugoslav dinarı (1992–2003)
Karadağ: Yugoslavya dinarı (1992–1999), Alman markı (1999–2002), Euro (2002-2003)
İnternet alan adı.yu
Öncüller
Ardıllar
Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti
Sırbistan-Karadağ

Yugoslavya Federal Cumhuriyeti (Sırpça: Savezna Republika Jugoslavija; Kiril Sırpça: Савезна република Југославија) Balkanlar’da yer alan, iki cumhuriyetten oluşan ve 1992-2003 yıllarında yaşamış olan bir devlettir. Ülke iç savaşta parçalanan Yugoslavya SFC'nin sınırları değişen devamı sayılabilir. 2003'te devletin resmi adı değişti ve Sırbistan-Karadağ adı alındı. Devletin bulunmuş olduğu alanda bugün Sırbistan, Karadağ ve Kosovatanınma süreci bulunur.

Ülke, kuzeybatısında Hırvatistan, kuzeyinde Macaristan, kuzeydoğusunda Romanya, doğusunda Bulgaristan, güneyinde Makedonya, güneybatısında Arnavutluk ve batısında Bosna-Hersek ile çevrili olmuştur.

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin parçalanması sırasında sadece iki cumhuriyet (Sırbistan ve Karadağ) “Yugoslavya” devletini sürdürmeyi kabul etmiştir. Sırbistan’ın içindeki özerk bölgeler Kosova ve Voyvodina da, dolayısıyla bu yeni federasyonun içinde yer almıştır. Böylece 1992 yılında sosyalist federasyondaki bu iki cumhuriyet, yeni Yugoslavya’yı oluşturmuştur. Geriye kalan cumhuriyetler, bağımsız devletler olarak hayatlarına devam etmişlerdir. Bu devletlerden Bosna-Hersek, yeni Yugoslavya’nın kurulduğu dönemde büyük bir savaş alanı altında, harap hâldeydi.

Doğu Avrupa’da komünist devlet idarelerinin çökmesiyle ilgili olarak yeni devlet de demokratik değişim sürecini kabul etmiştir. Buna bağlı olarak, bayraktan kızıl yıldız simgesi çıkarılmış, yeni bayrak yıldızsız olarak kullanıma sunulmuştur. Ayrıca, eski komünist simgelerle örülü devlet arması da çift başlı kartal merkezli bir yeni arma ile değiştirilmiştir. Bunun yanında, yeni devlet, Yugoslavya SFC’nin kolektif başkanlık sistemi yerine seçimle belirlenen tek başkan sistemini uygulamaya koymuştur.

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin parçalanmasının ardından kurulan yeni Yugoslavya devleti, daha merkeziyetçi bir idari yapıya sahip olmuştur. Belgrad’dan Sırpların kontrolündeki yeni devlet yönetimi, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin dağılışı sırasında bağımsızlığına kavuşamayan Kosova bölgesi ile sıkıntılı bir yeni birlik kurmuştur. Ülkenin 1992’de kuruluşundan son dönemine kadar Kosova, Sırp idaresinin uygulamalarına tepkili bir bölge olmuştur.

Yeni federasyonda Kosovalılar, çeşitli siyasi, sosyal ve ekonomik sıkıntılar yaşamışlardır. Kosova’nın Sırplar için söz konusu olan sıkıntılı yapısı 1998-1999 yılları itibarıyla çatışma hâlini almıştır. Ülkenin Kosova topraklarında ayrılıkçı Kosovalılar ile tam donanımlı ve silahlı Sırp güçleri arasında çeşitli düzeylerde çatışmalar yaşanmıştır.

1998-1999 Kosova Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1998-1999 döneminde, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ordusunun, bağımsızlık isteyen Kosova Kurtuluş Ordusu’na ve bu örgüt yanında yer alan milis güçlerine karşı çeşitli operasyonlar yürütmüştür. Buna karşı olarak, dünyada oluşan siyasi inisiyatif doğrultusunda NATO birliklerinin ülke çapında askerî operasyonları olmuştur.

NATO'nun Yugoslavya'ya karşı hava saldırılarına başlamasıyla, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti kimliği altında Sırp ordusu ve milis güçleri tarafından Kosovalı Müslüman sivillere karşı saldırılar yapılmıştır.

NATO müdahalesi sonucunda Kosova’da Birleşmiş Milletler kontrolünde bir özel yönetim oluşturulmuş, bu yönetim 2008 yılında Kosova’nın tek taraflı bağımsızlığı sonrasında değişikliğe uğramıştır.

Federal Yugoslavya’nın genel haritası

Yugoslavya Federal Cumhuriyeti, Balkanlar’ın ortası sayılabilecek bir konumda yer almıştır. Ülkenin Adriyatik Denizi kıyılarında eskiden var olan uzun sahil şeridi, yeni devlette sadece Karadağ kıyılarını kapsamıştır.

Komşuları; kuzeybatıda Hırvatistan, kuzeyde Macaristan, kuzeydoğuda Romanya, doğuda Bulgaristan, güneyde Makedonya, güneybatıda Arnavutluk ve batıda Bosna-Hersek idi. Güneybatı yönü Adriyatik Denizi bulunurdu. Ülkenin toplam yüzölçümü 102.350 km² olmuştur.

Federal Yapılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yugoslavya federal Cumhuriyeti, iki cumhuriyet (Sırbistan ve Karadağ) ve iki özerk bölgeden (Kosova ve Voyvodina) oluşmuştur. Özerk bölgeler Sırbistan Cumhuriyeti toprakları içinde özerkliğe sahip olmuştur.

Ad
Başkent
Bayrak
Arma
Konum
Sırbistan Cumhuriyeti
Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi
Voyvodina Özerk Bölgesi
Belgrad
Priştine
Novi Sad
Karadağ Cumhuriyeti Podgorica

Yugoslavya FC, eski sosyalist federasyonun “Yugoslav” üst kimliğini devam ettirmiş gibi olsa da, bu yeni dönemle beraber artık etnik kimlikler çok daha ön planda olmuştur. Sırplar, Boşnaklar, Macarlar, Arnavutlar, Türkler, Rumenler, Romanlar ülkenin çeşitli kesimlerinde yaşamış olan etnik gruplardır.

Yugoslavya FC resmî dili 1997 yılına kadar Sırp-Hırvatça olarak belirtmiş, bu yıldan itibaren resmî dil Sırpça olarak kullanılmıştır. Sırpça, devletin genel iletişim dili olarak kullanılmış, Kosova’da buna Arnavutça ve Türkçe eklenmiştir. Voyvodina’da Macarca da kullanılan dillerden olmuştur. Karadağ’da bugün resmiyette olan Karadağlıca, bir bölgesel ağız olarak o dönemde kullanımda olmuştur.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]