Vikipedi:Biçem el kitabı/Görseller

Bu sayfa, görsellerin Vikipedi'de nasıl kullanılması gerektiğine dair bir genel bakış içerir. Görsellerin kullanımına dair daha fazla bilgi için resim kullanım politikasına, bir dosyanın nasıl yükleneceği konusu için ise Yardım:Resim ekleme sayfasına bakılabilir.

Görsel seçimi

Uygunluk ve ansiklopedik yapı

Sidney Opera Evi üzerindeki bu helikopter görüntüsü, ne helikopteri ne de yapıyı yeterince gösterir.

Maddelerde yer alan görsellerin birincil görevi maddelerin güzel gözükmesini sağlamak değil, konuyla ilgili olmaları ve konu içi önem arz etmeleridir. Görseller, konuyu görsel açıdan desteklemeye yardımcı olur. Özellikle az sayıda görsel içeren sayfalarda, kötü veya konuyla ilgisiz görselleri kaldırmak yerine, daha iyi görsellerle değiştirmeniz veya altyazılarını daha iyi hâle getirmeniz tavsiye edilir. Bununla birlikte her maddenin görsele ihtiyacı yoktur ve çok fazla görsel de dikkat dağıtıcı olabilir.

Görsellerin, tasvir etmesi gereken şeylere benzemesi gerekir. Örneğin, bir pastanın tasvir edildiği bir trompe-l'œil resim, pasta maddesinde kullanılabilecek bir görsel olabilirken, başka bir şeye benzemesi amacıyla tasarlanan gerçek bir pasta fotoğrafının kullanılması ise uygunsuz olabilir. Benzer şekilde, bir hücrenin ışık mikroskobu altındaki görüntüsü, ancak ve ancak tasvir edilen hücre ile görseldeki hücre arasında gözle görülür farklar olmaması durumunda kullanılmaya uygundur.

Kullanılan görsellerin çeşitli olması konusunda gayret gösterilmelidir. Örneğin çok sayıda insan görseline sahip bir maddede (koşu gibi) çeşitli yaş, cinsiyet ve etnik kökenleri göstermeye çalışın. Eğer bir generalin maddesinde halihazırda üniformalı bir görseli varsa ikinci bir üniformalı görselin eklenmesi, generalin katıldığı önemli bir muharebenin haritasının veya muharebe sonrasını tasvir eden bir görselin bulunmasına kıyasla daha az ilgi çekici ve bilgi verici nitelikte olacaktır. Bununla birlikte, konuyla ilgili birçok görsel bulunuyor diye, konuyla çok az ilgili görsellerin maddede gereğinden fazla kullanılmasından da kaçınılmalıdır.

Görsel kalitesi

Maddelerde, mümkün olan en kaliteli görseller kullanılmalıdır. Karanlık veya bulanık olan; konuyu çok küçük, karmaşık veya saklı bir alanda gösteren vb. düşük kaliteli görseller, mutlaka gerekli olmadıkça kullanılmamalıdır. Konuyu en iyi hangi görsellerin ifade ettiği dikkatlice seçilmelidir. Örneğin:

• Bayağı deniz kartalının gökyüzünde bir benek gibi göründüğü bir görsel kullanışsızdır.
• Bir biyografi maddesinin başında kullanılan görsel, o kişinin başkalarıyla gözüktüğü bir görsel yerine, mümkün mertebe o kişinin bir portresi olmalıdır.
• Kılıç balığının en uygun görseli, diğer balık türlerinden ayırt edilebilmesi için kendine özgü kılıç benzeri çenesini gösterendir.
• Romanya ve Ukrayna ile olan sınırlarını gösteren bir Moldova haritası, komşularından yola çıkarak ülkenin konumunu daha iyi tasvir etmesinden ötürü daha uygundur.
• Bir pirinç için en iyi görsel pilav değil, pirinç görselidir.
• Soyut kavramlar da görsellerle gösterilebilirler. Örneğin aşkı tasvir etmek için öpüşen bir çift görseli kullanılabilir.

Hükûmet, kurum ve kuruluşları temsil etme amacıyla kullanılan logo, bayrak, afiş, mühür ve diğer simgeler, mümkün mertebe o oluşumun belirlediği simgeler olmalıdır. Bunlar, benzer kalitede dahi olsa o simgenin bir fotoğrafına veya amatör kopyalarına kıyasla tercih edilmelidir.

Görselleri, metinsel bilgi sunmak için kullanmaktan kaçının

Metinsel bilgiler neredeyse her zaman, görsel olarak değil, metin olarak girilmelidir. Metinler, CSS etiketleri ve şablonlarla şekillendirilebilirlerken görsellerdeki metinler bu yollarla değiştirilemez ve herhangi bir arama motoru aracığıyla aranamazlar. Buna ek olarak, yüklenmeleri metinden daha uzun sürer ve görme engelliler için cihazlar aracığıyla okunulabilir nitelikte değildirler. Bir görseldeki önemli metinsel bilgiler, görselin altyazısında veya yakınındaki metinde bulunmalıdır.

Boyut referansları

Görseller, bazen bir cismin boyutunun daha kolay anlaşılması için, boyutları genel olarak bilinen bir nesne içerebilir. Bu nesneler; Eyfel Kulesi gibi ünlü yapılar, cetvel, kibrit, pil, iskambil kâğıdı, CD/DVD, içecek kutusu, futbol topu, taşıt veya insan ya da uzuvları gibi, kültürel açıdan evrensel ve mümkün olduğunca standartlaştırılmış olmalıdır. Madenî para, banknot ve kâğıt gibi nesnelerin boyutları bölgeden bölgeye değişebildiği için görece daha az uygun olsalar da daha iyi bir alternatif yoksa boyutu hâlâ gösterildiği için kullanılmaları mümkündür.

Eğer mevcutsa nicel verilerin, altyazıda veya maddede belirtilmesi gerekir.

• 
  Bir kene (boyut karşılaştırması için bir kibritle)
• 
  Mermiler (AA pille beraber)
• 
  Emu (bir insan silueti ve cetvelle)

Rahatsız edici görseller

Ana sayfa: Vikipedi:Rahatsız edici malzeme

Ayrıca bakınız: MediaWiki:Bad image list

Vikipedi sansürlenemez. Vikipedi'nin ansiklopedik misyonu rahatsız edici olabilen içeriğin de verilmesini gerektirir. Bununla birlikte, potansiyel olarak rahatsız edici, yani sıradan Vikipedi okuyucuları için kaba veya müstehcen kabul edilebilecek görseller, yalnızca ansiklopedik bir şekilde ele alındığında, aynı derecede uygun alternatif bir görsel olmadığında veya kullanılmadığı takdirde maddede verilen bilgide azalma yaşanacağında kullanılmalıdır. Görsel kullanımında okuyucuların alışılagelmiş beklentilerine saygı gösterilse de, maddenin kalitesinden ödün verilmemelidir. Konuyla ilgisiz, okuyucular için itici veya rahatsız edici olabilecek görsellerin kullanımından kaçınılmalıdır. Örneğin, pornografik bir bağlamda çekilen fotoğraflar insan anatomisi hakkındaki maddeler için uygun değildir.

Giriş bölümündeki görseller

Ayrıca bakınız: Vikipedi:Biçem el kitabı/Giriş bölümü § Elementler

Bir maddenin bölümü veya bilgi kutusunda, okuyucuların doğru sayfada olduklarını görsel yönden onaylaması için bir kişi, yer; kitap ya da albüm kapağı gibi temsili bir görsel kullanımı yaygındır.

Bazı maddeler için böyle bir görsel seçmek zor olabilir. Vikipedi sansürlenemez olsa da, bu görseller dikkatle seçilmelidir (yukarıdaki rahatsız edici görseller başlığına bakınız). Giriş bölümündeki görseller, okuyucuların dikkatini çeken ilk şey olabileceğinden, orada görmeyi beklemeyecekleri bir görselin eklenmesinden kaçınılmalıdır. Diğer görsellerden farklı olarak giriş bölümüne eklenecek görseller, bu düşünceler göz önünde bulundurularak seçilmelidir.

Giriş bölümüne eklenecek görseli seçerken şu önerilerin dikkate alınması tavsiye edilir:

• Giriş bölümündeki görsel, doğal ve konunun uygun gösterimleri olmalı, yani konuyu bir bütün olarak anlatmalıdır. Her giriş bölümünde bir görsel olması şart değildir ve konuyu temsil edecek basit bir görsel yoksa giriş bölümünde hiçbir görselin olmaması bazen en iyi çözümdür.
• Giriş bölümündeki görsel, mümkün mertebe az sarsıcı olmalı ve konuyu doğru bir şekilde temsil eden bir görsel tercih edilmelidir. Örneğin; Holokost maddesinin bu sürümünde, giriş bölümünde sürgünlerin bir görüntüsünü kullanmak, maddenin ilerleyen kısımlarında kullanılan kamp mahkumlarının veya cesetlerin gösterilmesine kıyasla daha fazla tercih edilir.
• Kimi zaman, örneğin insan cinsel organlarıyla ilgili maddelerde, sarsıcı nitelikteki bir görsel kullanmaktan kaçınmak imkansızdır. Kullanıcılar, içerik sorumluluğu reddine göre okuyucuların bu tür maddelerin, bu tür görseller içerebileceğinin farkında oldukları varsayabilir.

Görsel nasıl yerleştirilir

Ayrıca bakınız: Yardım:Resim ekleme

Sözdizimi

Bir Dalmaçya köpeği

Basit örnek (sağa dayalı bir görsel eklemek):

[[Dosya:Dalmatian fetching a stick.jpg|alt=Tasmalı bir Dalmaçya köpeği, ağzında sopa ile bozkırda koşuyor|küçükresim|Bir [[Dalmaçya köpeği]]]]

• Dosya:Dalmatian fetching a stick.jpg Görsel (dosya) adı; büyük harf, noktalama işaretleri ve boşluklar dahil birebir aynı olmalı ve .jpg, .png veya ya da bir dosya uzantısı içermelidir. Resim: ve Dosya: aynı işi görür. Eğer hem Vikipedi'de hem de Wikimedia Commons'ta aynı ada sahip iki farklı dosya varsa Vikipedi maddelerinde, Vikipedi'de yüklü görsel gözükür.
• küçükresim çoğu durumda gereklidir
• alt=Tasmalı bir Dalmaçya köpeği, ağzında sopa ile bozkırda koşuyor Alternatif metin, görseli göremeyenler içindir ve görselde nelerin yer aldığını betimler.
• Bir Dalmaçya köpeği En sonda yer alan altyazı; görselin anlamını, içeriğini veya önemini söyler.

Diğer özellik ve seçenekler için Vikipedi:Genişletilmiş görsel sözdizimi sayfasına bakılabilir. Sözdiziminde bir sorun olmamasına rağmen görsel görüntülenmiyorsa, o görsel kara listeye alınmış olabilir.

Sanal gerçeklik fotoğrafları

Sanal gerçeklik fotoğrafları (360 derece panorama) görüntülemek için {{PanoViewer}} şablonu kullanılır.

Boyut

• Bir görselin boyutu, genişliğinin değiştirilmesiyle belirlenir. Ardından yazılım, yüksekliği otomatik olarak ayarlar. Vikipedi'deki bir görselin "boyut"u ile aslında genişliğinden bahsedilir.
• Her kullanıcının, |küçükresim ve |çerçevesiz parametrelerinin kullanıldığı görseller için geçerli olan bir "temel" genişlik değeri vardır. Oturum açmamış kullanıcılar için bu değer her zaman 220 piksel iken, oturum açanlar ise Tercihler aracılığıyla bu değeri değiştirilebilir. Örneğin bir üst başlıktaki Dalmaçyalı görseli, temel genişliğinize göre görüntülenir.

Genişlik olarak upright=1.7 kullanan bu görsel, üst başlıktaki Dalmaçyalı görselinden %75 daha geniş gözükür.

Genişlik olarak upright=0.5 kullanan bu görsel, temel genişlik değerinin yarısı kadar gözükür.

• Daha küçük ya da daha büyük bir görsel kullanımının uygun olduğu durumlarda, görseli kullanıcının temel genişliğine göre bir faktör ile genişleten veya daraltan |upright=ölçekleme faktörü faktörünü kullanılmalıdır.
  • Örneğin:
    • upright=1.3, küçük ayrıntılara sahip bir görseli (bir harita veya diyagram gibi) eklemek için kullanılabilir. Bu, görseli kullanıcının istediğinden genellikle %30 daha büyük gösterir (örneğin temel genişliği 220pik olan bir kullanıcı için bu değer 285pik olur).
    • upright=0.6, yeterince görüntülenebilen ve çok az ayrıntıya sahip bir görsel (basit bir çizim veya bayrak gibi) için kullanılabilir. Bu, görseli kullanıcının istediğinden genellikle %40 daha küçük gösterir (örneğin temel genişliği 220pik olan bir kullanıcı için bu değer 130pik olur).
  • Kısa ve geniş görseller için genellikle 1 veya daha büyük, uzun ve dar görseller için ise genellikle 1 veya daha az upright değeri kullanılır.
  • 1'den büyük upright= değerleri kullanırken çevresindeki metni bozmamasına dikkat edilmelidir.
    • Küçük ayrıntıların bile önemli olduğu görsellerin normalden çok daha büyük olması gerekebilir, ancak metnin yanında bulunan görseller için genellikle en büyük değer upright=1.8 olmalıdır.
    • Giriş kısmındaki görseller genellikle en fazla upright=1.35 değerinde olmalıdır.
  • Bir maddedeki görseller, özellikle de birbirine yakın ve aynı tarafta olanlar, aynı genişlikte olduğunda genellikle daha ilgi çekici olurlar.
  • Uyarı upright değerinin yokluğu, upright=1 değerine eşittir. Ancak upright yalnızsa, yani yanında =ölçeklendirme faktörü yoksa (örneğin [[Dosya:Köpek.jpg|küçükresim|upright|Büyük bir köpek]]) upright=0.75 değerine eşittir. Kafa karıştırıcı olmasından ötürü bu tarz kullanımdan kaçınılması önerilir.
• Kullanıcının temel genişlik tercihini yok sayacağından ötürü, çok iyi bir sebep yoksa piksel cinsinden sabit bir genişlik (örneğin 17pik) belirtilmemeli ve mümkün oldukça |upright=ölçekleme faktörü tercih edilmelidir. Genel bir kural olarak görsel genişlikleri, en baştaki temel genişlik olan 220pik değerinden büyük bir değere sabitlenmemelidir. Eğer bu kural için istisnai bir kullanım gerekiyorsa, 400pik (giriş bölümü için 300pik) değerinden yüksek bir genişlik ile 500pik değerinden yüksek bir yükseklik değeri kullanılmamalıdır.
  • Görseller; şablonlar aracılığıyla standartlaştırılmış boyutlara sahipse (bilgi kutusu ya da bayrak simge şablonlardaki görseller gibi), alanın kısıtlandığı yerlerdelerse (anasayfadaki günün seçkin maddesi ve tarihte bugün bölümleri ya da Nobel Barış Ödülü sahipleri listesi gibi tablolarda kullanılan görseller gibi) ve sütun ya da satırlara hizalanması gerekirlerse, sabitlenmiş boyutlarda kullanılabilirler. Farklı çerçeve oranlarına sahip görsellerin genişlik ya da yüksekliklerini otomatik olarak eşleştirebilen {{çoklu resim}} gibi şablonlarda ise genişlik ya da yükseklik değeri elle girilmelidir.
• Bir pik değerini upright değerine dönüştürmek için, piksel değerini 220'ye bölün ve sonucu istediğiniz gibi yuvarlayın. Örneğin |150pik, 150 / 220 ≈ 0,6818 olduğundan dolayı kabaca |upright = 0.7'ye eşittir.
• Yukarıdaki yönergelerden çok daha büyük görsellerde (panoramalar gibi), |küçükresim|center veya |küçükresim|none kullanılarak görselin tek başına kalması sağlanır. Kaydırılabilir bir kutuda daha da geniş bir görsel varsa {{geniş resim}} veya {{uzun resim}} şablonlarıyla bu görseller maddeye eklenebilir.

Bu görsel; geniş bir şekilde görüntülenmesi, sayfanın enlemesine ortasında yer alması ve her iki yanındaki alanda metin olmaması için |küçükresim|orta|upright=2.5 parametreleriyle eklenmiştir.

Konum

Bir Dalmaçya köpeği

Çoğu görsel, aynı zamanda varsayılan konumlandırma olan, sayfanın sağ tarafında konumlandırılmalıdır. Sayfanın soluna hizalanan görseller, madde işaretli liste ya da benzer yapıları sayfanın ortasına iterek görsel açıdan bozulmalarına yol açabilir. Sola dayanan bir görsel kullanmak için |sol parametresi kullanılmalıdır:

[[Dosya:Dalmatian fetching a stick.jpg|küçükresim|sol|alt=Tasmalı bir Dalmaçya köpeği, ağzında sopa ile bozkırda koşuyor|Bir [[Dalmaçya köpeği]]]]

Bir görsel, maddede kendisiyle en alakalı başlığa yerleştirilmelidir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda görseli, kullanıcıların neyi anlattığını kavrayamamasına yol açmaması adına, gereğinden önce yerleştirmeyin. Görseller, paragrafın ikiye ayrılmasına neden olur, yani mevcut paragraf sona erer ve yeni bir paragraf başlar. Bu nedenle, satıriçi görseller hariç, bir paragrafın içine görsel yerleştirmek mümkün değildir.

Karşı karşıya konumlandırılan görseller...

...arada kalan metnin sıkışmasına yol açabilir (ekran boyutuna bağlı olarak).

Sağa ve sola birden fazla görsel koyulabilse de metin; iki görsel veya birer görsel ve bilgi kutusu, dolaşım şablonu ya da benzeri öğeler arasında sıkıştırılmamalıdır. Alternatif olarak, iki görseli birlikte aynı tarafa yerleştiren {{çoklu resim}} şablonunun kullanılması düşünülebilir (ancak bu, oturum açan kullanıcıların seçtiği temel genişliği yok sayar).

Portre

Metne "bakan" portrelerin (bir kişinin resmi ya da temsili) kullanımı tercihen daha uygun olsa da, yanlış bilgi verecek olmasından ötürü özgün görseller üzerinde değişiklik yaparak yüzlerin metne "bakması" sağlanmamalıdır.

Madde metninden atıflar

Madde metinlerinde görselden bahsederken solda, sağda, yukarıda veya aşağıda gibi kelimeleri kullanmayın. Görsel konumunun, özellikle mobil platformlarda olmak üzere, platform ve ekran boyutuna göre değişmesinden ötürü bu gibi atıflar kimi kullanıcılar için anlamsız olacaktır. Bu gibi atıflar yerine görsel altyazıları kullanılmalıdır.

Satıriçi görseller

• |küçükresim yerine |çerçevesiz kullanılması, "satıriçi" görsel üretir. Örneğin,

  Bu [[Dosya:Flag of Japan.svg|çerçevesiz|20pik]] bir satıriçi görseldir.

kullanımıyla elde edilen sonuç şu şekilde olur:

Bu bir satıriçi görseldir.

• |border ile tek piksellik bir kenarlık eklenebilir. Örneğin,

  Bu [[Dosya:Flag of Japan.svg|çerçevesiz|border|20pik]] kenarlığı olan bir satıriçi görseldir.

kullanımıyla elde edilen sonuç şu şekilde olur:

Bu kenarlığı olan bir satıriçi görseldir.

• Satıriçi görsellerin altyazısı olmaz.
• Sözdizimindeki x20pik kullanımı, görselin boyutunun 20 piksel olmasını sağlar. x18pik ile x22pik arasındaki değerler, genellikle o görselin satıra sığması için yeterli boyutta olmasını sağlar. Satıriçi görsellerde upright kullanımı genelde uygun değildir.

Görselleri kullanıma hazırlama

Daha fazla bilgi: Vikipedi:Wikimedia Commons § Commons dosyalarını Vikipedi maddelerine yerleştirmek, Yardım:Resim yükleme ve Vikipedi:Genişletilmiş görsel sözdizimi

Vikipedi'de kullanılan tüm görseller Vikipedi'ye ya da Wikimedia Commons'a yüklenmelidir. Türkçe Vikipedi'ye yüklenen dosyalar otomatik olarak dosya ad alanına yerleştirilir ve dolayısıyla görsel sayfalarının adları Dosya: ön ekiyle başlar.

Ay'ın bu sahte renkli görüntüsünde, kırmızı tonlar en yüksek, mor en düşük rakımı ifade eder. Okuyucuyu yanıltmaması adına, açıklamada Ay'ın gerçek rengi olmadığını ve renklerin anlamı açıkça belirtmelidir.

Görselin katkısı veya kalitesi; kırpma (alakalı bölüme odaklanmak için), tarayıcı izlerinin temizlenmesi, renk dengesinin düzeltilmesi, kırmızı göz efektinin kaldırılması veya başka oynamalarla ile iyileştirilebilir.

Bir görselin açıklamasında, okuyucuların görseli doğru şekilde yorumlayabilmesi adına bu tür düzenlemelerden (örneğin sahte renk) bahsedilmelidir. Buna rağmen içeriği önemli ölçüde değiştirmeyen, sunumu geliştiren düzenlemelerin belirtilmesi gerekmez.

Görseller, okuyucuyu yanlış yönlendirecek şekilde düzenlenmemelidir. Örneğin sanat eseri, yüz, tanımlanabilir yer, bina ya da metinlerden oluşan görseller sağ-sol yönünde tersine çevrilmemelidir.

Görsel düzenlemesi konusunda destek için Vikipedi:Grafik Laboratuvarı sayfasına bakabilirsiniz.

Ayrıca bakınız

• Exif
• Rötuş
• Mw:Extension:ImageMap
• C:Commons:File types/tr
• Vikipedi:Resim kullanım politikası
• Yardım:Resim ekleme
• Vikipedi:Kamu malı görüntü kaynakları
• Vikipedi:Vikipedi'deki resimler hakkında bilmiyor olabileceğiniz 10 şey
• Vikipedi:Resim istekleri
• Yardım:Resim yükleme
• Vikipedi:Grafik Laboratuvarı