İçeriğe atla

Zeugma

Vikipedi, özgür ansiklopedi
14.24, 11 Temmuz 2021 tarihinde Leaply (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 25782437 numaralı sürüm (kaynak eklemesi ve göstermesi)
Sayfanın 11 Temmuz 2021 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.
Zeugma'dan çıkarılan ve şu anda Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nde sergilenen "Çingene Kızı" mozaiği
Zeugma'da yapılan kazılarda bulunan Achelous mozaiği

Zeugma, MÖ 300 yılında Büyük İskender'in generallerinden olan I. Seleukos tarafından kurulmuş antik şehirdir. Şehir, İpek Yolu'nun üzerinde ve Fırat Nehri'nin karşılıklı iki yakasında bulunmaktadır. Mozaikleri ile tanınmaktadır. Fırat Nehri üzerinde bulunan bu iki şehre ilerleyen zamanlarda yapılan "köprü" sayesinde, Zeugma bugünkü ismini edinmiştir.

Tarihçe

Zeugma, MÖ 300[1] yılında Büyük İskender'in generallerinden olan I. Seleukos tarafından kurulan antik şehirdir.[2][3] Yaklaşık olarak 20 bin dönümlük bir arazide, Fırat Nehri'nin karşılıklı iki yakasında ve İpek Yolu üzerinde kurulmuştur,[4][5] hem yüzölçümü hem de barındırdığı nüfus (80.000 kişi)[6] sayesinde Kommagene Krallığı'nın en büyük 4 şehrinden birisidir.[7]

Günümüzde

Zeugma, Gaziantep ilinin Nizip ilçesine 10 km uzaklıkta[1] bulunan Belkıs Mahallesi'nde bulunmaktadır.[8][9][2] Günümüze kadar korunmuş bazı yapılar bulunmaktadır, bunlar: Helenistik dönemden kalma bir Agora, Roma Agorası, iki farklı kutsal alan, stadyum, tiyatro, iki tane hamam, Roma lejyonu, Roma lejyonunun idari yapıları ve nekropollerden oluşmaktadır.[10]

Zeugma'da 1987 yılında başlayan bilimsel kazılar, günümüzde Ankara Üniversitesi tarafından devam ettirilmektedir.[10] Yapılan bilimsel kazılardan çıkartılan mozaikler, 2500 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır.[7] Mozaikler, bir süre Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nde sergilendi; 2011 yılında ise Zeugma Mozaik Müzesine taşınmışlardır.[11]

Kronolojik tarihi

Milattan önce 300 yıllarında, Büyük İskender'in generallerinden biri olan I. Seleukos, Zeugma’nın ilk yerleşim yeri olan "Selevkeya Euphrates" şehrini kurdu.[12][13] Milattan önce 1. yüzyılda ise kent Kommagene Krallığı'nın 4 büyük şehrinden birisi oldu.[7][12][13] Milattan sonra 1. yüzyılda ise şehir, Roma İmparatorluğu'nun topraklarına girdi ve şehrin adı "köprü", "geçit" anlamlarına gelen "Zeugma" olarak değiştirildi.[12][13] 252 yılında Sasani İmparatorluğu'nun Kralı I. Şâpûr, Zeugma'yı Roma İmparatorluğu'nun elinden aldı ancak 4 yüzyılda Zeugma, tekrar Roma İmparatorluğu'nun eline geçer.[12][13] 7. yüzyılda ise şehir, İslam akınlarına uğrayarak terk edildi.[12][13] 10 ve 12. yüzyıllarda ise Zeugma'da İslami yerleşim yerleri kuruldu.[12][13]

Zeugma Bullaları

Bullalar, eski zamanlarda mühür yerine kullanılan baskılardır.[14][15] Bu baskılar Zeugma'da yaklaşık olarak 100.000 adet bulunmuştur, arkeologlar bu sayının “Müze kayıtlarında bulunan en fazla bulla“ olduğunu söylemiştir.[12] Zeugma, bullaları sayesinde bir dünya rekoru elinde bulundurmaktadır.[16][4][12]

Zeugma'da yapılan bir kazı çalışması
"Çingene Kızı" mozaiği

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "10 Şubat 2011 tarihli CNN Türk haberi". 3 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2011. 
  2. ^ a b "Zeugma Antik Kenti Hakkında Bilgi, Tarihi, Efsanesi". www.hurriyet.com.tr. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  3. ^ "Türkçe Bilgi: Zeugma". Türkçe Bilgi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  4. ^ a b "Zeugma Antik Kenti Hakkında Bilgi". Ders: Tarih. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  5. ^ ZEUGMA LEJYON YERLEŞKESİ: YENİ ARAŞTIRMALAR, SONUÇLAR VE ÖN DEĞERLENDİRMELER. Kutalmış Görkay. 2017. s. 30. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  6. ^ "Stunning Mosaics Uncovered in Ancient City of Zeugma | Archaeology | Sci-News.com". Breaking Science News | Sci-News.com. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  7. ^ a b c "Zeugma Mozaik Müzesi". Kültür Portalı. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  8. ^ "Zeugma Antik Kenti". Kültür Portalı. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  9. ^ "Zeugma Antik Kenti: Nerede, Nasıl Gidilir ve Tarihçesi". Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  10. ^ a b "Arkeolojik alan: Zeugma". UNESCO Dünya Mirasları (İngilizce). Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  11. ^ "Gaziantep Arkeoloji Müzesi". www.yerelnet.org.tr. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2021. 
  12. ^ a b c d e f g h "Zeugma - Nizip Belediyesi". Nizip Belediyesi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  13. ^ a b c d e f "Genel Tarihçe | Zeugma resmi web sitesi". zeugma.org.tr. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  14. ^ "Bulla". www.arkeolojikhaber.com. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2021. 
  15. ^ "Mührün tarihi: Eski Mezopotamya ve Anadolu'da mühür". evrensel.net. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2021. 
  16. ^ DHA, Fotoğraf:. "Zeugma Antik Kenti Nerede? Zeugma Antik Kenti Hakkında Bilgi, Tarihi, Efsanesi, Giriş Ücreti Ve Ziyaret Saatleri". www.hurriyet.com.tr. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Zeugma ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Zeugma&oldid=25782437" sayfasından alınmıştır