Ruby

Ruby
Paradigması	çok paradigmalı: nesneye yönelik, fonksiyonel, reaktif
İlk çıkışı	1995
Tasarımcı	Yukihiro Matsumoto
Geliştirici	Yukihiro Matsumoto ve diğerleri
Kararlı sürüm	2.1.5 (13 Kasım 2014 )
Önizleme sürümü	2.2.0-preview1 (18 Eylül 2014)
Önemli uygulamaları	Ruby MRI, YARV, JRuby, Rubinius, Maglev, IronRuby, MacRuby, HotRuby, RubyMotion, mruby
Etkilendikleri	Smalltalk, Perl, Lisp, Scheme, Python, CLU, Eiffel, Ada, Dylan, C++
Etkiledikleri	Clojure, D dili, Groovy, Nu, Falcon, Ioke, Mirah, Elixir, Julia dili, Swift
İşletim sistemi	Çapraz platform yazılımları
Lisans	Ruby Lisansı veya GNU Genel Kamu Lisansı v2
Olağan dosya uzantıları	.rb, .rbw
Web sitesi	www.ruby-lang.org

Sayfanın 18 Kasım 2014 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Ruby, nesneye yönelik, dinamik, reflektif bir programlama dilidir. Ruby dili, Yukihiro Matsumoto tarafından Japonya'da tasarlanmaya ve geliştirilmeye başlanmıştır.

Sözdizimi olarak, Ada, Perl, Smalltalk, Lisp, Eiffel^[3] gibi programlama dillerinden etkilenen Ruby; Python ile kimi ortak sözdizimi özelliklerine sahiptir. Fonksiyonel, nesneye yönelik, dinamik, reflektif gibi çoklu programlama paradigmalarını destekler.

özgür bir yazılım olan Ruby; GPL ve Ruby lisansı^[4] ile lisanslanmıştır.

Tarihçe

Ruby dilinin temelleri 1993 yılında atılmıştır. Bu dönemde nesneye dayalı bir betik dili arayışı içinde olan Japon yazılımcı Yukihiro "Matz" Matsumoto; Perl, Python gibi mevcut programlama dillerini araştırmasına rağmen aradığını bulamayınca yeni bir programlama dili tasarlamaya başladı. Şubat 1993'te Matz, bir arkadaşı ile yaptığı çevrimiçi sohbet esnasında arkadaşının bu yeni dil için önerdiği Ruby ismini uygun buldu ve bu isimle dili geliştirmeye başladı.

Aralık 1995'te Ruby'nin 0.95 ile ilk genel sürümü yayınlandı. Aynı ay içerisinde peş peşe 3 sürüm daha yayınlandı. Bu sürümler Japonya'da yerel haber gruplarında duyuruldu.^[5]

İlk genel sürümden tam bir yıl sonra, Aralık 1996'da Ruby 1.0 yayınlandı. Anavatanı Japonya'da hızla tanınan ve yayılan Ruby, 1999'da İngilizce yazıların yayınlanması ile tüm dünyaya açılma olanağına kavuştu.

2000 yılında Japonya'da Python'dan daha popüler bir dil haline gelen Ruby'nin İngilizce ile yazılan ilk kitabı , Programming Ruby adıyla aynı yılın Ekim ayında yayınlandı.^[6]

Özellikler

Nesneye yönelim
4 düzeyde değişken tanımlanabilir:Global, class, instance ve local
İstisna işleme
Çöp toplama
Yüksek taşınabilirlik
Geniş standart kütüphane desteği
Perl benzeri dil seviyesinde doğal düzenli ifade desteği

Bununla beraber Ruby içindeki UTF-8 desteği sınırlıdır.

Sözdizimi ve yapısı

Ruby'nin sözdizimi günümüzde de yoğun olarak kullanılan Perl ve Python ile büyük benzerlikler gösterir. Sınıf ve metot tanımlamaları anahtar kelimelerle belirlenir. Ruby'de Perl'in aksine, değişken adlarının başında belirleyici karakterler ($, @@, % gibi) kullanmak bir zorunluluk değildir. Python'un tersine girintilerin dilin sözdiziminde bir etkisi yoktur.

Ruby, tek çoklu kalıtıma Java gibi izin vermemesine rağmen mixin adı verilen nesnelerle bir çeşit arayüz tanımlama imkânı verir. Ayrıca paketler üzerinden de bu sınırlama geçiştirilebilir.

Ruby'nin tasarımında dikkate alınan diller Ada, Eiffel, Lisp, Perl ve Smalltalk'dur. Dolayısıyla bir betik dili yapısına da sahiptir. Ruby, nesneye yöneliklilik açısından tamamen öyle olan Java ile Smalltalk arası olup yüzde yüz bu paradigmayı uygulamamaktadır.^[7].

Kullanılabileceği dizgeler

Ruby yorumlayıcısı birçok işletim sistemi için yazılmıştır. Hemen hemen tüm işletim sistemlerinde çalışabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:

Neredeyse tüm Unix türevleri
Microsoft platformları (DOS, Windows 95/98/XP/NT/2000/2003/Vista)
Mac OS X
BeOS
Amiga
OS/2
Symbian

Kaynaklar

^ "Ruby 2.1.5 Released". Erişim tarihi: 13 Kasım 2014.
^ Intro - D Programming Language 1.0 - Digital Mars
^ About Ruby
^ "Contents of /trunk/COPYING". http://svn.ruby-lang.org/. |eser= dış bağlantı (yardım)
^ "RubyConf: History of Ruby". http://blog.nicksieger.com/. |eser= dış bağlantı (yardım)
^ "Foreword". Programming Ruby.
^ Ruby [...] is obsessively object oriented. In fact, unless you have programmed in Smalltalk or Eiffel (languages which are even more obsessive than Ruby about objects), it is likely to be the most object oriented language you have ever used. (THE BOOK OF RUBY, HUW COLLINGBOURNE, p. 7)

Ayrıca bakınız

Ruby on Rails

Dış bağlantılar

Ruby, Ana sayfa (İngilizce)
Ruby, Ana sayfa (Türkçe)
Ruby belgelendirme sayfası

Yazılım ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Şablon:Link KM

[1] "Ruby 2.1.5 Released". Erişim tarihi: 13 Kasım 2014.

[2] Intro - D Programming Language 1.0 - Digital Mars

[3] About Ruby

[4] "Contents of /trunk/COPYING". http://svn.ruby-lang.org/. |eser= dış bağlantı (yardım)

[ruby-history-5] "RubyConf: History of Ruby". http://blog.nicksieger.com/. |eser= dış bağlantı (yardım)

[6] "Foreword". Programming Ruby.

[7] Ruby [...] is obsessively object oriented. In fact, unless you have programmed in Smalltalk or Eiffel (languages which are even more obsessive than Ruby about objects), it is likely to be the most object oriented language you have ever used. (THE BOOK OF RUBY, HUW COLLINGBOURNE, p. 7)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]