Şeyh Haydar: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Gerekçe: Yapıcı olmayan değişiklik Etiket: Elle geri alma |
1 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.8.8 |
||
| 32. satır: | 32. satır: | ||
|imza = |
|imza = |
||
}}{{Şiilik}} |
}}{{Şiilik}} |
||
'''Şeyh Haydar''', (d. 1459-60, [[Diyarbakır]] - ö. 9 Temmuz 1488, [[Tabersaran]]), [[Safeviye Tarikatı]]ndan [[Şeyh Cüneyd]]'in oğludur. Babası savaşta öldüğünde henüz doğmamış olan Haydar, babası ölünce annesi (Akkoyunlu Hükümdarı [[Uzun Hasan]]'ın kızkardeşi)<ref>{{dergi kaynağı|soyadı1= Öngören|ad1= Reşat|yıl= 2008|başlık= Safeviyye|dergi= Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi|cilt= 35|sayı= |sayfalar=460-462|yayıncı= Türkiye Diyanet Vakfı|doi= |url= https://islamansiklopedisi.org.tr/safeviyye|erişimtarihi= 25 Aralık 2021|arşivurl= |
'''Şeyh Haydar''', (d. 1459-60, [[Diyarbakır]] - ö. 9 Temmuz 1488, [[Tabersaran]]), [[Safeviye Tarikatı]]ndan [[Şeyh Cüneyd]]'in oğludur. Babası savaşta öldüğünde henüz doğmamış olan Haydar, babası ölünce annesi (Akkoyunlu Hükümdarı [[Uzun Hasan]]'ın kızkardeşi)<ref>{{dergi kaynağı|soyadı1= Öngören|ad1= Reşat|yıl= 2008|başlık= Safeviyye|dergi= Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi|cilt= 35|sayı= |sayfalar= 460-462|yayıncı= Türkiye Diyanet Vakfı|doi= |url= https://islamansiklopedisi.org.tr/safeviyye|erişimtarihi= 25 Aralık 2021|arşivurl= https://web.archive.org/web/20210418000707/https://islamansiklopedisi.org.tr/safeviyye|arşivtarihi= 18 Nisan 2021|ölüurl= hayır}}</ref> [[Akkoyunlu Devleti]]'ne gittiği için Akkoyunlu sarayında doğdu. Dokuz yaşına kadar burada büyüyen Haydar, dayısı Uzun Hasan'la birlikte tarikatın merkezi [[Erdebil]]'e geldi ve tarikatın başına geçti. Küçüklüğünde [[Türk lehçeleri|Türkçe]]'den başka [[Arapça]] ve [[Farsça]]yı da öğrenen Haydar, dönemin ünlü bilgini [[Ali Kuşçu]]'dan da dersler almıştır. |
||
==Tarihçe== |
==Tarihçe== |
||
Sayfanın 10.25, 11 Haziran 2022 tarihindeki hâli
| Şeyh Haydar | |
|---|---|
| |
| Safevi Tarikatı Şeyhi | |
| Görev süresi 1480-1488 | |
| Yerine geldiği | Şeyh Cüneyd |
| Yerine gelen | Sultan Ali |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1459/60 Diyarbakır |
| Ölüm | 9 Temmuz 1488 Tabersaran, Dağıstan |
| Evlilik(ler) | Alemşah Halime Begüm |
| Dini | İslam |
| Makale serilerinden |
 |
Şeyh Haydar, (d. 1459-60, Diyarbakır - ö. 9 Temmuz 1488, Tabersaran), Safeviye Tarikatından Şeyh Cüneyd'in oğludur. Babası savaşta öldüğünde henüz doğmamış olan Haydar, babası ölünce annesi (Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan'ın kızkardeşi)[1] Akkoyunlu Devleti'ne gittiği için Akkoyunlu sarayında doğdu. Dokuz yaşına kadar burada büyüyen Haydar, dayısı Uzun Hasan'la birlikte tarikatın merkezi Erdebil'e geldi ve tarikatın başına geçti. Küçüklüğünde Türkçe'den başka Arapça ve Farsçayı da öğrenen Haydar, dönemin ünlü bilgini Ali Kuşçu'dan da dersler almıştır.
Tarihçe
Karakoyunlu hükümdarı Cihan Şah'ı yenerek kendi otoritesini kuran Uzun Hasan ablasının oğlu olan Şeyh Haydar'ı 1469 yılında, dedelerinin şehri olan Erdebil'e tekrar yerleştirmiş. Safevi tarikatını tekrar burada kuzey Suriye, Anadolu'dan gelen müridleriye oluşturmuştu.[2] 1471-1472 yılında Uzun Hasan ile Trabzon İmparatoru IV. İoannis'in kızı Despina Hatun'un kızı Alemşah Halime Begüm ile evlenmiştir.[3][4][5] Bu evliliği sonunda Sultan Ali Safevi, İbrahim Mirza ve İsmail Safevi isminde 3 oğlu olmuştur.[6][7]
Babası Şeyh Cüneyd gibi tarikatı büyütmek istemiş ve Şirvanşahlar Devletine saldırmıştır. Başarılı sonuçlanan Derbent kuşatması sonunda Şirvan hükümdarı Ferruh Yasar (1462-1500) Gülüstan kalesine çekilerek 7 ay muhasarada kaldıktan sonra Şeyh Haydar'ın güçlenmesinden çekinen Akkoyunlu hükümdarı Sultan Yakup 1488'de Ferruh Yaşar'a yardım gönderdi ve Tabersaran yakınlarında yapılan savaşta Şeyh Haydar öldürüldü.[8] Başı kesilerek Tebriz'e getirildi ve iki gün sokaklarda halka gösterildikten sonra köpeklere atıldı.[9] Bu olay sonunda Şeyh Haydar'ın Erdebil'deki türbesi Kızılbaşlar için bir hac mekanı haline gelmiştir.[6]
Oğlu Şah İsmail Hatai, Safevî Devleti'nin kurucusudur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Öngören, Reşat (2008). "Safeviyye". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 35. Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 460-462. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2021.
- ^ "Islam without Allah?, By Colin Turner, pg.63". 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010.
- ^ "Persia, By Brigadier- Sir Percy Sykes, pg.72". 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010.
- ^ "Safavid Iran, By Andrew J. Newman, pg.129". 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010.
- ^ "Don Juan of Persia - A Shi-Ah Catholic 1560-1604, By & Brothers Harper & Brothers, Harper Brothers Staff, &. Brothers Harper &. Brothers, pg.107". 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010.
- ^ a b "A History of Persia, By Percy Molesworth Sykes, pg.241". 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010.
- ^ "Voices of Islam: Voices of tradition, By Vincent J. Cornell, pg.225". 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010.
- ^ "E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, By M Th Houtsma, T W Arnold, A J Wensinck, pg.944". 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010.
- ^ Tufan Gündüz, Son Kızılbaş Şah İsmail, 5. baskı, s. 34