İçeriğe atla

Şeyh Haydar: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Nushirevan11 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
32.993 değişiklik
Bilgi kutusu eklendi.
Nushirevan11 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
32.993 değişiklik
Değişiklik özeti yok
37. satır: 37. satır:
[[Karakoyunlu]] hükümdarı [[Cihan Şah]]'ı yenerek kendi otoritesini kuran Uzun Hasan ablasının oğlu olan Şeyh Haydar'ı 1469 yılında, dedelerinin şehri olan Erdebil'e tekrar yerleştirmiş. Safevi tarikatını tekrar burada kuzey [[Suriye]], [[Anadolu]]'dan gelen [[mürid]]leriye oluşturmuştu.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=LWOwVFfM7NgC&pg=PA71&dq=safavi+haydar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20haydar&f=false Islam without Allah?, By Colin Turner, pg.63]</ref> 1471-1472 yılında Uzun Hasan ile [[Trabzon Rum İmparatorluğu|Trabzon Rum İmparatoru]] [[Trabzonlu IV. Yuhannes Komnenos|IV. Yuhannes Komnenos]]'un kızı [[Despina Hatun]]'un kızı [[Alemşah Halime Begüm]] ile evlenmiştir.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=iwVHuc4cNaoC&pg=RA1-PA72&dq=safavi+junayd&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20junayd&f=false Persia, By Brigadier- Sir Percy Sykes, pg.72]</ref><ref>[http://books.google.com.au/books?id=afsYCq1XOewC&pg=PA129&dq=safavi+haydar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20haydar&f=false Safavid Iran, By Andrew J. Newman, pg.129]</ref><ref>[http://books.google.com.au/books?id=nyfSt11hVdMC&pg=PA107&dq=safavi+haydar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20haydar&f=false Don Juan of Persia - A Shi-Ah Catholic 1560-1604, By & Brothers Harper & Brothers, Harper Brothers Staff, &. Brothers Harper &. Brothers, pg.107]</ref> Bu evliliği sonunda [[Sultan Ali|Sultan Ali Safevi]], [[İbrahim Mirza]] ve [[I. İsmail|İsmail Safevi]] isminde 3 oğlu olmuştur.<ref name="ref121">[http://books.google.com.au/books?id=wiAZyeSKKWwC&pg=PA240&dq=safavi+junayd&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20junayd&f=false A History of Persia, By Percy Molesworth Sykes, pg.241]</ref><ref>[http://books.google.com.au/books?id=g5LNUS0ciAAC&pg=PA225&dq=safavi+junayd&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20junayd&f=false Voices of Islam: Voices of tradition, By Vincent J. Cornell, pg.225]</ref>
[[Karakoyunlu]] hükümdarı [[Cihan Şah]]'ı yenerek kendi otoritesini kuran Uzun Hasan ablasının oğlu olan Şeyh Haydar'ı 1469 yılında, dedelerinin şehri olan Erdebil'e tekrar yerleştirmiş. Safevi tarikatını tekrar burada kuzey [[Suriye]], [[Anadolu]]'dan gelen [[mürid]]leriye oluşturmuştu.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=LWOwVFfM7NgC&pg=PA71&dq=safavi+haydar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20haydar&f=false Islam without Allah?, By Colin Turner, pg.63]</ref> 1471-1472 yılında Uzun Hasan ile [[Trabzon Rum İmparatorluğu|Trabzon Rum İmparatoru]] [[Trabzonlu IV. Yuhannes Komnenos|IV. Yuhannes Komnenos]]'un kızı [[Despina Hatun]]'un kızı [[Alemşah Halime Begüm]] ile evlenmiştir.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=iwVHuc4cNaoC&pg=RA1-PA72&dq=safavi+junayd&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20junayd&f=false Persia, By Brigadier- Sir Percy Sykes, pg.72]</ref><ref>[http://books.google.com.au/books?id=afsYCq1XOewC&pg=PA129&dq=safavi+haydar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20haydar&f=false Safavid Iran, By Andrew J. Newman, pg.129]</ref><ref>[http://books.google.com.au/books?id=nyfSt11hVdMC&pg=PA107&dq=safavi+haydar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20haydar&f=false Don Juan of Persia - A Shi-Ah Catholic 1560-1604, By & Brothers Harper & Brothers, Harper Brothers Staff, &. Brothers Harper &. Brothers, pg.107]</ref> Bu evliliği sonunda [[Sultan Ali|Sultan Ali Safevi]], [[İbrahim Mirza]] ve [[I. İsmail|İsmail Safevi]] isminde 3 oğlu olmuştur.<ref name="ref121">[http://books.google.com.au/books?id=wiAZyeSKKWwC&pg=PA240&dq=safavi+junayd&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20junayd&f=false A History of Persia, By Percy Molesworth Sykes, pg.241]</ref><ref>[http://books.google.com.au/books?id=g5LNUS0ciAAC&pg=PA225&dq=safavi+junayd&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20junayd&f=false Voices of Islam: Voices of tradition, By Vincent J. Cornell, pg.225]</ref>


Babası Şeyh Cüneyd gibi tarikatı büyütmek istemiş ve [[Şirvanşahlar Devleti]]ne saldırmıştır. Başarılı sonuçlanan [[Derbent, Dağıstan|Derbent]] kuşatması sonunda Şirvan hükümdarı Ferruh Yasar (1462-1500) Gülüstan kalesine çekilerek 7 ay muhasarada kaldıktan sonra Şeyh Haydar'ın güçlenmesinden çekinen Akkoyunlu hükmüdarı [[Sultan Yakup]] 1488'de Ferruh Yaşar'a yardım gönderdi ve Teberistan yakınlarında yapılan savaşta Şeyh Haydar öldürüldü.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=rezD7rvuf9YC&pg=PA944&dq=safawi+haidar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safawi%20haidar&f=false E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, By M Th Houtsma, T W Arnold, A J Wensinck, pg.944]</ref> Bu olay sonunda Şeyh Hayda'ın Erdebil deki türbesi şii müslümanlar için bir hac mekanı haline gelmiştir<ref name="ref121"/>
Babası Şeyh Cüneyd gibi tarikatı büyütmek istemiş ve [[Şirvanşahlar Devleti]]ne saldırmıştır. Başarılı sonuçlanan [[Derbent, Dağıstan|Derbent]] kuşatması sonunda Şirvan hükümdarı Ferruh Yasar (1462-1500) Gülüstan kalesine çekilerek 7 ay muhasarada kaldıktan sonra Şeyh Haydar'ın güçlenmesinden çekinen Akkoyunlu hükmüdarı [[Sultan Yakup]] 1488'de Ferruh Yaşar'a yardım gönderdi ve Tabersaran yakınlarında yapılan savaşta Şeyh Haydar öldürüldü.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=rezD7rvuf9YC&pg=PA944&dq=safawi+haidar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safawi%20haidar&f=false E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, By M Th Houtsma, T W Arnold, A J Wensinck, pg.944]</ref> Başı kesilerek [[Tebriz]]'e getirildi ve iki gün sokaklarda halka gösterildikten sonra köpeklere atıldı.<ref>Tufan Gündüz, Son Kızılbaş Şah İsmail, 5. baskı, s. 34</ref> Bu olay sonunda Şeyh Haydar'ın Erdebil'deki türbesi [[Kızılbaş|Kızılbaşlar]] için bir hac mekanı haline gelmiştir.<ref name="ref121"/>


Oğlu [[Şah İsmail Hatai]], [[Safevî Devleti]]'nin kurucusudur.
Oğlu [[Şah İsmail Hatai]], [[Safevî Devleti]]'nin kurucusudur.

Sayfanın 00.27, 10 Mayıs 2017 tarihindeki hâli

Başlığın diğer anlamları için Kütahyalı Şeyh Haydar Efendi sayfasına bakınız.
Şeyh Haydar
Safevi Tarikatı Şeyhi
Görev süresi
1480-1488
Yerine geldiği Şeyh Cüneyd
Yerine gelen Sultan Ali
Kişisel bilgiler
Doğum 1459/60
Diyarbakır
Ölüm 9 Temmuz 1488
Tabersaran, Dağıstan
Evlilik(ler) Alemşah Halime Begüm
Dini Kızılbaş
Makale serilerinden
Allah
İmâmet İnancı
Şiîliğin bayram, mâtem ve anı günleri
Şiiliğin tarihi
İmâmî Mezhepler
Ehl-i Abâ Hadisi
Kutsal kadınlar

Şeyh Haydar, (d. 1459-60, Diyarbakır - ö. 9 Temmuz 1488, Tabersaran), Safeviye Tarikatından Şeyh Cüneyd'in oğludur. Babası savaşta öldüğünde henüz doğmamış olan Haydar, babası ölünce annesi (Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan'ın kızkardeşi) Akkoyunlu Devleti'ne gittiği için Akkoyunlu sarayında doğdu. Dokuz yaşına kadar burada büyüyen Haydar, dayısı Uzun Hasan'la birlikte tarikatın merkezi Erdebil'e geldi ve tarikatın başına geçti. Küçüklüğünde Türkçe'den başka Arapça ve Farsça'yı da öğrenen Haydar, dönemin ünlü bilgini Ali Kuşçu'dan da dersler almıştır.

Tarihçe

Karakoyunlu hükümdarı Cihan Şah'ı yenerek kendi otoritesini kuran Uzun Hasan ablasının oğlu olan Şeyh Haydar'ı 1469 yılında, dedelerinin şehri olan Erdebil'e tekrar yerleştirmiş. Safevi tarikatını tekrar burada kuzey Suriye, Anadolu'dan gelen müridleriye oluşturmuştu.[1] 1471-1472 yılında Uzun Hasan ile Trabzon Rum İmparatoru IV. Yuhannes Komnenos'un kızı Despina Hatun'un kızı Alemşah Halime Begüm ile evlenmiştir.[2][3][4] Bu evliliği sonunda Sultan Ali Safevi, İbrahim Mirza ve İsmail Safevi isminde 3 oğlu olmuştur.[5][6]

Babası Şeyh Cüneyd gibi tarikatı büyütmek istemiş ve Şirvanşahlar Devletine saldırmıştır. Başarılı sonuçlanan Derbent kuşatması sonunda Şirvan hükümdarı Ferruh Yasar (1462-1500) Gülüstan kalesine çekilerek 7 ay muhasarada kaldıktan sonra Şeyh Haydar'ın güçlenmesinden çekinen Akkoyunlu hükmüdarı Sultan Yakup 1488'de Ferruh Yaşar'a yardım gönderdi ve Tabersaran yakınlarında yapılan savaşta Şeyh Haydar öldürüldü.[7] Başı kesilerek Tebriz'e getirildi ve iki gün sokaklarda halka gösterildikten sonra köpeklere atıldı.[8] Bu olay sonunda Şeyh Haydar'ın Erdebil'deki türbesi Kızılbaşlar için bir hac mekanı haline gelmiştir.[5]

Oğlu Şah İsmail Hatai, Safevî Devleti'nin kurucusudur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Islam without Allah?, By Colin Turner, pg.63
  2. ^ Persia, By Brigadier- Sir Percy Sykes, pg.72
  3. ^ Safavid Iran, By Andrew J. Newman, pg.129
  4. ^ Don Juan of Persia - A Shi-Ah Catholic 1560-1604, By & Brothers Harper & Brothers, Harper Brothers Staff, &. Brothers Harper &. Brothers, pg.107
  5. ^ a b A History of Persia, By Percy Molesworth Sykes, pg.241
  6. ^ Voices of Islam: Voices of tradition, By Vincent J. Cornell, pg.225
  7. ^ E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, By M Th Houtsma, T W Arnold, A J Wensinck, pg.944
  8. ^ Tufan Gündüz, Son Kızılbaş Şah İsmail, 5. baskı, s. 34
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şeyh_Haydar&oldid=18629836" sayfasından alınmıştır