Şeyh Haydar: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon]

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 16.34, 14 Aralık 2015 tarihindeki hâli

Şeyh Haydar, Safeviye Tarikatından Şeyh Cüneyd'in oğludur. Babası savaşta öldüğünde henüz doğmamış olan Haydar, babası ölünce annesi (Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan'ın kızkardeşi) Akkoyunlu Devleti'ne gittiği için Akkoyunlu sarayında doğdu. Dokuz yaşına kadar burada büyüyen Haydar, dayısı Uzun Hasan'la birlikte tarikatın merkezi Erdebil'e geldi ve tarikatın başına geçti. Küçüklüğünde anadili Türkçe'den başka Arapça ve Farsça'yı da öğrenen Haydar, dönemin ünlü bilgini Ali Kuşçu'dan da dersler almıştır.

Tarihçe

Karakoyunlu hükümdarı Cihan Şah'ı yenerek kendi otoritesini kuran Uzun Hasan ablasının oğlu olan Şeyh Haydar'ı 1469 yılında, dedelerinin şehri olan Erdebil'e tekrar yerleştirmiş. Safevi tarikatını tekrar burada kuzey Suriye, Anadolu'dan gelen müridleriye oluşturmuştu.^[1] 1471-1472 yılında Uzun Hasan ile Trabzon Rum İmparatoru IV. Yuhannes Komnenos'un kızı Despina Hatun'un kızı Marta (Halime olarak ta adlandırılır) ile evlenmiştir.^[2]^[3]^[4] Bu evliliği sonunda Sultan Ali Safevi, İbrahim Mirza ve İsmail Safevi isminde 3 oğlu olmuştur.^[5]^[6]

Babası Şeyh Cüneyd gibi tarikatı büyütmek istemiş ve Şirvanşahlar Devletine saldırmıştır. Başarılı sonuçlanan Derbent kuşatması sonunda Şirvan hükümdarı Ferruh Yasar (1462-1500) Gülüstan kalesine çekilerek 7 ay muhasarada kaldıktan sonra Şeyh Haydar'ın güçlenmesinden çekinen Akkoyunlu hükmüdarı Sultan Yakup 1488'de Ferruh Yaşar'a yardım gönderdi ve Teberistan yakınlarında yapılan savaşta Şeyh Haydar öldürüldü.^[7] Bu olay sonunda Şeyh Hayda'ın Erdebil deki türbesi şii müslümanlar için bir hac mekanı haline gelmiştir^[5]

Oğlu Şah İsmail Hatai, Safevî Devleti'nin kurucusu ve en parlak hükümdarıdır.

Safevî Hanedanı soy ağacı

Şablon:Safevî Hanedanı soy ağacı

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Bir biyografi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Islam without Allah?, By Colin Turner, pg.63

[2] Persia, By Brigadier- Sir Percy Sykes, pg.72

[3] Safavid Iran, By Andrew J. Newman, pg.129

[4] Don Juan of Persia - A Shi-Ah Catholic 1560-1604, By & Brothers Harper & Brothers, Harper Brothers Staff, &. Brothers Harper &. Brothers, pg.107

[ref121-5] A History of Persia, By Percy Molesworth Sykes, pg.241

[6] Voices of Islam: Voices of tradition, By Vincent J. Cornell, pg.225

[7] E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, By M Th Houtsma, T W Arnold, A J Wensinck, pg.944

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
 {{dablink|Başlığın diğer anlamları için [[Kütahyalı Şeyh Haydar Efendi]] sayfasına bakınız.}}
 {{Şiilik}}
-'''Şeyh Haydar''', [[Safeviye Tarikatı]]ndan [[Şeyh Cüneyd]]'in oğludur. Babası savaşta öldüğünde henüz doğmamış olan Haydar, babası ölünce annesi (Akkoyunlu Hükümdarı [[Uzun Hasan]]'ın kızkardeşi) [[Akkoyunlu Devleti]]'ne gittiği için Akkoyunlu sarayında doğdu. Dokuz yaşına kadar burada büyüyen Haydar, dayısı Uzun Hasan'la birlikte tarikatın merkezi [[Erdebil]]'e geldi ve tarikatın başına geçti. Küçüklüğünde anadili [[Türk lehçeleri|Türkçe]]'den başka [[Arapça]] ve [[Farsça]]yı öğrenen Haydar, dönemin ünlü bilgini [[Ali Kuşçu]]'dan da dersler almıştır.
+'''Şeyh Haydar''', [[Safeviye Tarikatı]]ndan [[Şeyh Cüneyd]]'in oğludur. Babası savaşta öldüğünde henüz doğmamış olan Haydar, babası ölünce annesi (Akkoyunlu Hükümdarı [[Uzun Hasan]]'ın kızkardeşi) [[Akkoyunlu Devleti]]'ne gittiği için Akkoyunlu sarayında doğdu. Dokuz yaşına kadar burada büyüyen Haydar, dayısı Uzun Hasan'la birlikte tarikatın merkezi [[Erdebil]]'e geldi ve tarikatın başına geçti. Küçüklüğünde anadili [[Türk lehçeleri|Türkçe]]'den başka [[Arapça]] ve [[Farsça]]'yı da öğrenen Haydar, dönemin ünlü bilgini [[Ali Kuşçu]]'dan da dersler almıştır.
 ==Tarihçe==
-[[Karakoyunlu]] hükümdarı [[Cihan Şah]]'ı yenerek kendi otoritesini kuran Uzun Hasan ablasının oğlu olan Şeyh Haydar'ı 1469 yılında, dedelerinin şehri olan Erdebil'e tekrar yerleştirmiş. Safevi tarikatını tekrar burada kuzey [[Suriye]], [[Anadolu]]'dan gelen müridleriye oluşturmuştu.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=LWOwVFfM7NgC&pg=PA71&dq=safavi+haydar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20haydar&f=false Islam without Allah?, By Colin Turner, pg.63]</ref> 1471-1472 yılında Uzun Hasan ile [[Trabzon Rum İmparatorluğu|Trabzon Rum İmparatoru]] [[Trabzonlu IV. Yuhannes Komnenos|IV. Yuhannes Komnenos]]'un kızı [[Despina Hatun]]'un kızı Marta (Halime olarak ta adlandırılır) ile evlenmiştir.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=iwVHuc4cNaoC&pg=RA1-PA72&dq=safavi+junayd&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20junayd&f=false Persia, By Brigadier- Sir Percy Sykes, pg.72]</ref><ref>[http://books.google.com.au/books?id=afsYCq1XOewC&pg=PA129&dq=safavi+haydar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20haydar&f=false Safavid Iran, By Andrew J. Newman, pg.129]</ref><ref>[http://books.google.com.au/books?id=nyfSt11hVdMC&pg=PA107&dq=safavi+haydar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20haydar&f=false Don Juan of Persia - A Shi-Ah Catholic 1560-1604, By & Brothers Harper & Brothers, Harper Brothers Staff, &. Brothers Harper &. Brothers, pg.107]</ref> Bu evliliği sonunda [[Sultan Ali Safevi]], [[İbrahim Mirza]] ve [[I. İsmail|İsmail Safevi]] isminde 3 oğlu olmuştur.<ref name="ref121">[http://books.google.com.au/books?id=wiAZyeSKKWwC&pg=PA240&dq=safavi+junayd&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20junayd&f=false A History of Persia, By Percy Molesworth Sykes, pg.241]</ref><ref>[http://books.google.com.au/books?id=g5LNUS0ciAAC&pg=PA225&dq=safavi+junayd&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20junayd&f=false Voices of Islam: Voices of tradition, By Vincent J. Cornell, pg.225]</ref>
+[[Karakoyunlu]] hükümdarı [[Cihan Şah]]'ı yenerek kendi otoritesini kuran Uzun Hasan ablasının oğlu olan Şeyh Haydar'ı 1469 yılında, dedelerinin şehri olan Erdebil'e tekrar yerleştirmiş. Safevi tarikatını tekrar burada kuzey [[Suriye]], [[Anadolu]]'dan gelen [[mürid]]leriye oluşturmuştu.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=LWOwVFfM7NgC&pg=PA71&dq=safavi+haydar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20haydar&f=false Islam without Allah?, By Colin Turner, pg.63]</ref> 1471-1472 yılında Uzun Hasan ile [[Trabzon Rum İmparatorluğu|Trabzon Rum İmparatoru]] [[Trabzonlu IV. Yuhannes Komnenos|IV. Yuhannes Komnenos]]'un kızı [[Despina Hatun]]'un kızı Marta (Halime olarak ta adlandırılır) ile evlenmiştir.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=iwVHuc4cNaoC&pg=RA1-PA72&dq=safavi+junayd&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20junayd&f=false Persia, By Brigadier- Sir Percy Sykes, pg.72]</ref><ref>[http://books.google.com.au/books?id=afsYCq1XOewC&pg=PA129&dq=safavi+haydar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20haydar&f=false Safavid Iran, By Andrew J. Newman, pg.129]</ref><ref>[http://books.google.com.au/books?id=nyfSt11hVdMC&pg=PA107&dq=safavi+haydar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20haydar&f=false Don Juan of Persia - A Shi-Ah Catholic 1560-1604, By & Brothers Harper & Brothers, Harper Brothers Staff, &. Brothers Harper &. Brothers, pg.107]</ref> Bu evliliği sonunda [[Sultan Ali Safevi]], [[İbrahim Mirza]] ve [[I. İsmail|İsmail Safevi]] isminde 3 oğlu olmuştur.<ref name="ref121">[http://books.google.com.au/books?id=wiAZyeSKKWwC&pg=PA240&dq=safavi+junayd&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20junayd&f=false A History of Persia, By Percy Molesworth Sykes, pg.241]</ref><ref>[http://books.google.com.au/books?id=g5LNUS0ciAAC&pg=PA225&dq=safavi+junayd&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safavi%20junayd&f=false Voices of Islam: Voices of tradition, By Vincent J. Cornell, pg.225]</ref>
-Babası Şeyh Cüneyd gibi tarikatı büyütmek istemiş ve [[Şirvanşahlar Devleti]]ne saldırmiştır. Başarılı sonuşlanan [[Derbent, Dağıstan|Derbent]] kuşatması sonunda Şirvan hükmüdarı Ferruh Yasar (1462-1500) Gülüstan kalesine çekilerek 7 ay muhasarada kaldıktan sonra Şeyh Haydar'ın güçlenmesinden çekinen Akkoyunlu hükmüdarı [[Sultan Yakup]] 1488'de Ferruh Yaşar'a yardım gönderdi ve Teberistan yakınlarında yapılan savaşta Şeyh Haydar öldürüldü.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=rezD7rvuf9YC&pg=PA944&dq=safawi+haidar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safawi%20haidar&f=false E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, By M Th Houtsma, T W Arnold, A J Wensinck, pg.944]</ref> Bu olay sonunda Şeyh Hayda'ın Erdebil deki türbesi şii müslümanlar için bir hac mekanı haline gelmiştir<ref name="ref121"/>
+Babası Şeyh Cüneyd gibi tarikatı büyütmek istemiş ve [[Şirvanşahlar Devleti]]ne saldırmıştır. Başarılı sonuçlanan [[Derbent, Dağıstan|Derbent]] kuşatması sonunda Şirvan hükümdarı Ferruh Yasar (1462-1500) Gülüstan kalesine çekilerek 7 ay muhasarada kaldıktan sonra Şeyh Haydar'ın güçlenmesinden çekinen Akkoyunlu hükmüdarı [[Sultan Yakup]] 1488'de Ferruh Yaşar'a yardım gönderdi ve Teberistan yakınlarında yapılan savaşta Şeyh Haydar öldürüldü.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=rezD7rvuf9YC&pg=PA944&dq=safawi+haidar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safawi%20haidar&f=false E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, By M Th Houtsma, T W Arnold, A J Wensinck, pg.944]</ref> Bu olay sonunda Şeyh Hayda'ın Erdebil deki türbesi şii müslümanlar için bir hac mekanı haline gelmiştir<ref name="ref121"/>
-Oğlu [[Şah İsmail Hatai]] [[Safevî Devleti]]'nin kurucusu ve en parlak hükümdarıdır.
+Oğlu [[Şah İsmail Hatai]], [[Safevî Devleti]]'nin kurucusu ve en parlak hükümdarıdır.
 == Safevî Hanedanı soy ağacı ==