İçeriğe atla

I. Charles (Burgonya dükü): Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki fark
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.850.411 değişiklik
Arşiv bağlantısı eklendi
Değişiklik özeti yok
 
(21 kullanıcı tarafından yapılan 44 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
{{Kraliyet bilgi kutusu
{{Kraliyet bilgi kutusu
| isim = I. Charles
| isim = I. Charles
| resim = Charles the Bold 1460.jpg
| resim = Charles the Bold 1460.jpg
| resim_boyutu = 200px
| resim_boyutu = 200px
| başlık = Charles le Téméraire tablosu yaklaşık 1460, [[Rogier van der Weyden]] tarafından
| başlık = Charles le Téméraire tablosu yaklaşık 1460, [[Rogier van der Weyden]] tarafından
| veraset = [[Burgonya Dükü]]
| veraset = [[Burgonya Dükü]]
| hüküm_süresi = 15 Haziran 1467<ref>{{Web kaynağı | başlık = 1467/june/15 | url = http://www.historyorb.com/date/1467/june/15 | yayıncı = historyorb.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140815132000/http://www.historyorb.com/date/1467/june/15 | arşivtarihi = 15 Ağustos 2014}}</ref> -5 Ocak 1477<ref>{{Web kaynağı | başlık = burcbold | url = http://home.eckerd.edu/~oberhot/burcbold.htm | yayıncı = home.eckerd.edu | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivengelli = evet}}</ref>
| hüküm_süresi = 15 Haziran 1467<ref>{{Web kaynağı | başlık = 1467/june/15 | url = http://www.historyorb.com/date/1467/june/15 | yayıncı = historyorb.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140815132000/http://www.historyorb.com/date/1467/june/15 | arşivtarihi = 15 Ağustos 2014 | ölüurl =evet}}</ref> -5 Ocak 1477<ref>{{Web kaynağı | başlık = burcbold | url = http://home.eckerd.edu/~oberhot/burcbold.htm | yayıncı = home.eckerd.edu | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20120414234011/http://home.eckerd.edu/~oberhot/burcbold.htm |arşivtarihi= 14 Nisan 2012 | ölüurl = hayır }}</ref>
| taç_giymesi =
| taç_giymesi =
| önce_gelen = [[Philippe le Bon]]<ref>{{Web kaynağı | başlık = Philip-III | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/456128/Philip-III | yayıncı = britannica.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150323163009/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/456128/Philip-III | arşivtarihi = 23 Mart 2015}}</ref>
| önce_gelen = [[III. Filip (Burgonya dükü)|Philippe le Bon]]<ref>{{Web kaynağı | başlık = Philip-III | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/456128/Philip-III | yayıncı = britannica.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150323163009/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/456128/Philip-III | arşivtarihi = 23 Mart 2015 | ölüurl =hayır}}</ref>
| vekili =
| vekili =
| sonra_gelen = [[Burgonya Düşesi Mary]]<ref>{{dergi kaynağı|soyadı=Ann M.|ad=Roberts|başlık=The Chronology and Political Significance of the Tomb of Mary of Burgundy|dergi=The Art Bulletin|tarih=Eylül 1989|yıl=1989|cilt=71|sayı=3|sayfalar=376-400|url=http://www.jstor.org/stable/3051135|erişimtarihi=31 Ocak 2013}}</ref>
| sonra_gelen = [[Burgonyalı Marie|Burgonya Düşesi Mary]]<ref>{{dergi kaynağı|soyadı=Ann M.|ad=Roberts|başlık=The Chronology and Political Significance of the Tomb of Mary of Burgundy|dergi=The Art Bulletin|tarih=Eylül 1989|cilt=71|sayı=3|sayfalar=376-400|url=http://www.jstor.org/stable/3051135|erişimtarihi=31 Ocak 2013|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160325235710/http://www.jstor.org/stable/3051135|arşivtarihi=25 Mart 2016|ölüurl=hayır}}</ref>
| veraset1 =
| veraset1 =
| hüküm_süresi1 =
| hüküm_süresi1 =
| taç_giymesi1 =
| taç_giymesi1 =
| önce_gelen1 =
| önce_gelen1 =
| vekili1 =
| vekili1 =
| sonra_gelen1 =
| sonra_gelen1 =
| veraset2 =
| veraset2 =
| hüküm_süresi2 =
| hüküm_süresi2 =
| taç_giymesi2 =
| taç_giymesi2 =
| önce_gelen2 =
| önce_gelen2 =
| vekili2 =
| vekili2 =
| sonra_gelen2 =
| sonra_gelen2 =
| veraset3 =
| veraset3 =
| hüküm_süresi3 =
| hüküm_süresi3 =
| taç_giymesi3 =
| taç_giymesi3 =
| önce_gelen3 =
| önce_gelen3 =
| vekili3 =
| vekili3 =
| sonra_gelen3 =
| sonra_gelen3 =
| veliaht =
| veliaht =
| eşi = Charolais Kontesi Catherina<br/> Charolais Kontesi Isabella of Bourbon<br/> Margaret of York
| eşi = Charolais Kontesi Catherina<br/> Charolais Kontesi Isabella of Bourbon<br/> Margaret of York
| çocukları =
| çocukları =
| tam ismi =
| tam ismi =
| hanedan = [[Valois Hanedanı]]
| hanedan = [[Valois Hanedanı]]
| babası = Philippe le Bon
| babası = [[III. Filip (Burgonya dükü)|Philippe le Bon]]
| annesi = Isabella, Burgonya Düşesi
| annesi = Isabella, Burgonya Düşesi
| doğum_tarihi ={{Doğum tarihi|1433|11|10|df=y}}<ref>{{web kaynağı|başlık=Charles the Bold or (French) Charles le Téméraire|url=http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780198601753.001.0001/acref-9780198601753-e-805|yayıncı=oxfordreference.com|erişimtarihi=31 Ocak 2013}}</ref>
| doğum_tarihi = {{Doğum tarihi|1433|11|10|df=y}}<ref>{{Web kaynağı | başlık = Charles the Bold or (French) Charles le Téméraire | url = http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780198601753.001.0001/acref-9780198601753-e-805 | yayıncı = oxfordreference.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160101184631/http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780198601753.001.0001/acref-9780198601753-e-805 | arşivtarihi = 1 Ocak 2016 | ölüurl =hayır}}</ref>
| doğum_yeri = [[Dijon]], [[Burgundy]]
| doğum_yeri = [[Dijon]], [[Burgundy]]
| ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı|1477|1|5|1433|11|21|df=y}}<ref>{{Web kaynağı | başlık = charles | url = http://www.heritage-history.com/www/heritage-books.php?Dir=books&author=upton&book=swiss&story=charles | yayıncı = heritage-history.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivengelli = evet}}</ref>
| ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı|1477|1|5|1433|11|21|df=y}}<ref>{{Web kaynağı | başlık = charles | url = http://www.heritage-history.com/www/heritage-books.php?Dir=books&author=upton&book=swiss&story=charles | yayıncı = heritage-history.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivengelli = evet }}{{Ölü bağlantı|tarih=Nisan 2020 }}</ref>
| ölüm_yeri = [[Nancy]], [[Fransa]]
| ölüm_yeri = [[Nancy]], [[Fransa]]
| defin_tarihi =
| defin_tarihi =
| defin_yeri =
| defin_yeri =
| meslek =
| meslek =
| imza =
| imza = Signatur Karl der Kühne.PNG
| dini =
| dini =
}}
}}
'''Charles''' (1433-1477), [[Fransızca]] Charles le Téméraire , [[Burgonya]]'nin [[Valois Hanedanı]]ndan son [[dük]]ü (1467-1477). Burgonya'nın Fransa'dan bağımsız bir krallık olması için uğraşmış ve Fransa Kralı [[XI. Louis]] ile siyasi ve askeri mücadele içine girmiştir. Bu mücadele kendisinin [[Lorraine]] Dükü'nün hizmetinde olan [[İsviçre paralı askerleri]] tarafından [[Nancy savaşı]]nda öldürülmesi ve topraklarının parçalanıp bir kısmının [[Fransa]] otoritesine geri kalanının da [[Habsburg İmparatorluğu]]na bırakılmasıyla sonuçlanmıştır.
'''Charles''' (d. 10 Kasım 1433 - ö. 5 Ocak 1477), [[Fransızca]] '''''Charles le Téméraire''''', [[Burgonya]]'nın [[Valois Hanedanı]]ndan son [[dük]]ü (1467-1477). Burgonya'nın Fransa'dan bağımsız bir krallık olması için uğraşmış ve Fransa Kralı [[XI. Louis]] ile siyasi ve askeri mücadele içine girmiştir. Bu mücadele kendisinin [[Lorraine]] Dükü'nün hizmetinde olan [[İsviçre paralı askerleri]] tarafından [[Nancy savaşı]]nda öldürülmesi ve topraklarının parçalanıp bir kısmının [[Fransa]] otoritesine geri kalanının da [[Habsburg İmparatorluğu]]na bırakılmasıyla sonuçlanmıştır.

== Hayatı ==
== Hayatı ==
[[Dosya:Karte Haus Burgund 4 EN.png|150px|küçükresim|sol|Burgonya toprakları, I. Charles döneminde]]
[[Dosya:Karte Haus Burgund 4 EN.png|upright=0.68|küçükresim|sol|Burgonya toprakları, I. Charles döneminde]]


Burgonya Dükü [[III. Philip (Burgonya Dükü)|III. Philip]] (Philippe Le Bon) (doğum 31 Temmuz 1396, Dijon, Burgundy —ölüm 15 Haziran 1467, [[Bruges]], [[Belçika]]) ve [[Aviz Hanedanı]]'ndan [[Portekiz]] kralı I. John'un kızı Burgonya Düşesi Isabella (Doğum 21 Şubat 1397,[[Evora]]-17 Aralık 1471)'dan<ref>{{Web kaynağı | başlık = philip-duke-of-burgundy | url = http://thefreelancehistorywriter.com/tag/philip-duke-of-burgundy/ | yayıncı = thefreelancehistorywriter.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151009053434/http://thefreelancehistorywriter.com/tag/philip-duke-of-burgundy/ | arşivtarihi = 9 Ekim 2015}}</ref> 10 Kasım 1433'te [[Dijon]]'de dünyaya gelmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = charlesbold | url = http://www.luminarium.org/encyclopedia/charlesbold.htm | yayıncı = luminarium.org | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150625033828/http://www.luminarium.org:80/encyclopedia/charlesbold.htm | arşivtarihi = 25 Haziran 2015}}</ref>
Burgonya Dükü [[III. Filip (Burgonya dükü)|III. Philip]] (Philippe Le Bon) (doğum 31 Temmuz 1396, Dijon, Burgundy —ölüm 15 Haziran 1467, [[Brugge]], [[Belçika]]) ve [[Aviz Hanedanı]]'ndan [[Portekiz]] kralı I. John'un kızı Burgonya Düşesi Isabella (Doğum 21 Şubat 1397, [[Evora]]-17 Aralık 1471)'dan<ref>{{Web kaynağı | başlık = philip-duke-of-burgundy | url = http://thefreelancehistorywriter.com/tag/philip-duke-of-burgundy/ | yayıncı = thefreelancehistorywriter.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151009053434/http://thefreelancehistorywriter.com/tag/philip-duke-of-burgundy/ | arşivtarihi = 9 Ekim 2015 | ölüurl =evet}}</ref> 10 Kasım 1433'te [[Dijon]]'da dünyaya gelmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = charlesbold | url = http://www.luminarium.org/encyclopedia/charlesbold.htm | yayıncı = luminarium.org | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150625033828/http://www.luminarium.org/encyclopedia/charlesbold.htm | arşivtarihi = 25 Haziran 2015 | ölüurl =evet}}</ref>


Babasının ölümünden, Dük olmadan, önce [[Charolais Kontu]] ünvanını taşımıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Charolais | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/107603/Charolais | yayıncı = britannica.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20141018125240/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/107603/Charolais | arşivtarihi = 18 Ekim 2014}}</ref> Bu dönemde [[Döfen]] [[XI. Louis]] (daha sonra [[Fransa Krallığı|Fransa Kralı]]) Fransa kralı [[VII. Charles]]'dan kaçarak III. Philip'in kontrolü altındaki Burgonya'ya sığınmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Louis-XI | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/348891/Louis-XI | yayıncı = britannica.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150224064910/http://www.britannica.com:80/EBchecked/topic/348891/Louis-XI | arşivtarihi = 24 Şubat 2015}}</ref> I. Charles daha sonra Fransa kralı olacak Döfen XI. Louis ile Luis'in Burgonya sürgünü süresince arkadaş olmasına ve Fransa'ya karşı düşmanlığı olmamasına rağmen, Düklüğü ve öncesi dönemde babası III. Philip'in Fransa'dan bağımsız bir krallık kurma emelini yerine getirmeye çalışmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Charles the bold | url = http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Charles+the+Bold+of+Burgundy | yayıncı = encyclopedia2.thefreedictionary.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivengelli = evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = louisxi | url = http://www.blackstudies.ucsb.edu/antillians/louisxi.html | yayıncı = blackstudies.ucsb.edu | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20130810232649/http://www.blackstudies.ucsb.edu:80/antillians/louisxi.html | arşivtarihi = 10 Ağustos 2013}}</ref> Fransa kralı XI. Louis'in kardeşi Berry dükü [[Charles (Berry Dükü)|Charles]] ile birlikte XI. Louis'in merkezi otorite kurma çabalarına karşı ''La ligue du Bien public'' adlı [[Feodalizm|Feodal]] soylulardan oluşan ittifakı organize etmiştir.<ref>{{web kaynağı|başlık=League of Public Weal|url=http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803100056103|yayıncı=oxfordreference.com|erişimtarihi=31 Ocak 2013}}</ref>
Babasının ölümünden, Dük olmadan, önce [[Charolais Kontu]] unvanını taşımıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Charolais | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/107603/Charolais | yayıncı = britannica.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20141018125240/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/107603/Charolais | arşivtarihi = 18 Ekim 2014 | ölüurl =hayır}}</ref> Bu dönemde [[Dofen]] [[XI. Louis]] (daha sonra [[Fransa Krallığı|Fransa Kralı]]) Fransa kralı [[VII. Charles]]'dan kaçarak III. Philip'in kontrolü altındaki Burgonya'ya sığınmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Louis-XI | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/348891/Louis-XI | yayıncı = britannica.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150224064910/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/348891/Louis-XI | arşivtarihi = 24 Şubat 2015 | ölüurl =hayır}}</ref> I. Charles daha sonra Fransa kralı olacak Dofen XI. Louis ile Luis'in Burgonya sürgünü süresince arkadaş olmasına ve Fransa'ya karşı düşmanlığı olmamasına rağmen, Düklüğü ve öncesi dönemde babası III. Philip'in Fransa'dan bağımsız bir krallık kurma emelini yerine getirmeye çalışmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Charles the bold | url = http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Charles+the+Bold+of+Burgundy | yayıncı = encyclopedia2.thefreedictionary.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20120127075153/http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Charles+the+Bold+of+Burgundy |arşivtarihi= 27 Ocak 2012 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = louisxi | url = http://www.blackstudies.ucsb.edu/antillians/louisxi.html | yayıncı = blackstudies.ucsb.edu | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130810232649/http://www.blackstudies.ucsb.edu/antillians/louisxi.html | arşivtarihi = 10 Ağustos 2013 | ölüurl =evet}}</ref> Fransa kralı XI. Louis'in kardeşi Berry dükü [[Charles (Berry Dükü)|Charles]] ile birlikte XI. Louis'in merkezi otorite kurma çabalarına karşı ''La ligue du Bien public'' adlı [[Feodalizm|Feodal]] soylulardan oluşan ittifakı organize etmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = League of Public Weal | url = http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803100056103 | yayıncı = oxfordreference.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160101184638/http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803100056103 | arşivtarihi = 1 Ocak 2016 | ölüurl =hayır}}</ref>


[[Dosya:Peter Paul Rubens 144.jpg|150px|küçükresim|sol|Charles, Peter Paul Rubens tarafından yapılmış portresi.]]
[[Dosya:Peter Paul Rubens 144.jpg|upright=0.68|küçükresim|sol|Charles, Peter Paul Rubens tarafından yapılmış portresi.]]


Charles 1474 yılına kadar bağımsız bir devlet kurma amacıyla yerine getirdiği çabalarının çoğunda başarılı olmuştur. Burgonya Düklüğünün sınırlarını genişletmiş, Burgonyay'yı bir devlet olarak organize etmiş ve Fransa kontrolünden bağımsız kılmıştır. Daha sonra XI. Luis'in [[Somme nehri]]nde bulunan topraklarını ilhak etmesi Luis ve Charles arasında Charles'in ölümüne kadar sürecek olan mücadelenin başlangıcı olmuştur.<ref name=britannica>{{Web kaynağı | başlık = Charles | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/106631/Charles | yayıncı = britannica.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150426102532/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/106631/Charles | arşivtarihi = 26 Nisan 2015}}</ref> 1465'te Charles Luis'i ilhak ettiği Somme üzerindeki toprakları geri vermek zorunda bırakmış ve Ekim 1465'te karşılıklı olarak [[Conflans antlaşması]]nı imzalamışlardır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Treaty-of-Conflans | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/132058/Treaty-of-Conflans | yayıncı = britannica.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivengelli = evet}}</ref> Fakat XI. Louis'in [[Dinant]] ve [[Liege]]'i Charles'a karşı isyana teşvik etmesi ve sonrasında Charles'in bu bölgeleri tümüyle işgal edip yağmalatması<ref>{{Web kaynağı | başlık = Dinant | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/163780/Dinant | yayıncı = britannica.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150320224354/http://www.britannica.com:80/EBchecked/topic/163780/Dinant | arşivtarihi = 20 Mart 2015}}</ref> (1466) ve 1467 yılında Philippe le Bon'un ölmesi (Charles'ın dük olması) sonucunda bu antlaşmanın bir geçerliliği kalmamıştır. Bir yıl sonra Charles [[İngiltere Krallığı|İngiltere Kralı]] [[IV. Edward]] ile ittifak kurmuş ve kral Edward'ın kız kardeşi Margaret ile evlenmiştir (Temmuz 1468)<ref>{{kitap kaynağı|soyadı=Vaughan|ad=Richard|başlık=Charles the Bold : the last Valois Duke of Burgundy|yıl=2002|yayıncı=Boydell Press|yer=Rochester, NY|isbn=978-0851159188|sayfalar=48|url=http://books.google.gr/books?id=GsKuCHXRuPMC&printsec=frontcover&dq=Charles+the+Bold:+The+Last+Valois+Duke+of+Burgundy,+Volume+4&hl=en&sa=X&ei=lVgKUeqpDsf0sgbtooFI&ved=0CCcQ6AEwAA#v=onepage&q=Charles%20the%20Bold%3A%20The%20Last%20Valois%20Duke%20of%20Burgundy%2C%20Volume%204&f=false|basım=New ed.}}</ref> Bunun üzerine Louis, Charles'ı müzakere etmek üzere [[Péronne]]'de görüşmeye çağırmış (Ekim 1468)<ref>{{Web kaynağı | başlık = 1468 | url = http://www.historyorb.com/events/date/1468 | yayıncı = historyorb.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150502065835/http://www.historyorb.com:80/events/date/1468 | arşivtarihi = 2 Mayıs 2015}}</ref> , görüşmeler sırasında Louis'in tekrardan bir Liege isyanı düzenlediği haberinin Charles'a ulaşması sonucunda Charles, Louis'in [[Flanders]], [[Ghent]] ve [[Bruges]]'ün Fransa parlementosu hakimiyetinden çıkmasını kabül ettirmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Charles_the_Bold | url = http://www.1911encyclopedia.org/Charles_the_Bold | yayıncı = 1911encyclopedia.org | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20130530073334/http://www.1911encyclopedia.org/Charles_the_Bold | arşivtarihi = 30 Mayıs 2013}}</ref> Daha sonra Charles Liege'deki isyanı bastırmış ve halkın önemli bir kısmını katletdirmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Liege history | url = http://www.eupedia.com/belgium/liege_history.shtml | yayıncı = eupedia.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150529135009/http://www.eupedia.com/belgium/liege_history.shtml | arşivtarihi = 29 Mayıs 2015}}</ref> Bu barış antlaşması da uzun süreli olmamış fakat kasım 1472'de yeni bir barış antlaşması imzalanmıştır.<ref name=britannica />
Charles 1474 yılına kadar bağımsız bir devlet kurma amacıyla yerine getirdiği çabalarının çoğunda başarılı olmuştur. [[Burgonya Düklüğü]]nün sınırlarını genişletmiş, Burgonya'yı bir devlet olarak organize etmiş ve Fransa kontrolünden bağımsız kılmıştır. Daha sonra XI. Luis'in [[Somme nehri]]nde bulunan topraklarını ilhak etmesi Luis ve Charles arasında Charles'ın ölümüne kadar sürecek olan mücadelenin başlangıcı olmuştur.<ref name=britannica>{{Web kaynağı | başlık = Charles | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/106631/Charles | yayıncı = britannica.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150426102532/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/106631/Charles | arşivtarihi = 26 Nisan 2015 | ölüurl =hayır}}</ref> 1465'te Charles Luis'i ilhak ettiği Somme üzerindeki toprakları geri vermek zorunda bırakmış ve Ekim 1465'te karşılıklı olarak [[Conflans antlaşması]]nı imzalamışlardır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Treaty-of-Conflans | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/132058/Treaty-of-Conflans | yayıncı = britannica.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivengelli = evet}}</ref> Fakat XI. Louis'in [[Dinant]] ve [[Liège]]'i Charles'a karşı isyana teşvik etmesi ve sonrasında Charles'ın bu bölgeleri tümüyle işgal edip yağmalatması<ref>{{Web kaynağı | başlık = Dinant | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/163780/Dinant | yayıncı = britannica.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150320224354/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/163780/Dinant | arşivtarihi = 20 Mart 2015 | ölüurl =hayır}}</ref> (1466) ve 1467 yılında Philippe le Bon'un ölmesi (Charles'ın dük olması) sonucunda bu antlaşmanın bir geçerliliği kalmamıştır. Bir yıl sonra Charles [[İngiltere Krallığı|İngiltere Kralı]] [[IV. Edward]] ile ittifak kurmuş ve kral Edward'ın kız kardeşi Margaret ile evlenmiştir (Temmuz 1468)<ref>{{kitap kaynağı|soyadı=Vaughan|ad=Richard|başlık=Charles the Bold : the last Valois Duke of Burgundy|yıl=2002|yayıncı=Boydell Press|yer=Rochester, NY|isbn=978-0851159188|sayfalar=48|url=http://books.google.gr/books?id=GsKuCHXRuPMC&printsec=frontcover&dq=Charles+the+Bold:+The+Last+Valois+Duke+of+Burgundy,+Volume+4&hl=en&sa=X&ei=lVgKUeqpDsf0sgbtooFI&ved=0CCcQ6AEwAA#v=onepage&q=Charles%20the%20Bold%3A%20The%20Last%20Valois%20Duke%20of%20Burgundy%2C%20Volume%204&f=false|basım=New ed.}}</ref> Bunun üzerine Louis, Charles'ı müzakere etmek üzere [[Péronne]]'de görüşmeye çağırmış (Ekim 1468),<ref>{{Web kaynağı | başlık = 1468 | url = http://www.historyorb.com/events/date/1468 | yayıncı = historyorb.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150502065835/http://www.historyorb.com/events/date/1468 | arşivtarihi = 2 Mayıs 2015 | ölüurl =evet}}</ref> görüşmeler sırasında Louis'in tekrar bir Liège isyanı düzenlediği haberinin Charles'a ulaşması sonucunda Charles, Louis'in [[Flanders]], [[Gent]] ve [[Brugge]]'ün Fransa parlamentosu hakimiyetinden çıkmasını kabul ettirmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Charles_the_Bold | url = http://www.1911encyclopedia.org/Charles_the_Bold | yayıncı = 1911encyclopedia.org | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130530073334/http://www.1911encyclopedia.org/Charles_the_Bold | arşivtarihi = 30 Mayıs 2013 | ölüurl =hayır}}</ref> Daha sonra Charles Liège'deki isyanı bastırmış ve halkın önemli bir kısmını katletdirmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Liège history | url = http://www.eupedia.com/belgium/liege_history.shtml | yayıncı = eupedia.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150529135009/http://www.eupedia.com/belgium/liege_history.shtml | arşivtarihi = 29 Mayıs 2015 | ölüurl =evet}}</ref> Bu barış antlaşması da uzun süreli olmamış fakat Kasım 1472'de yeni bir barış antlaşması imzalanmıştır.<ref name=britannica />


Charles sınırlarını [[Rhine]]'a kadar genişletmiş, Bourgundy, [[Lüxemburg]] ve [[Hollanda]] arasında kalan bölgeleri ilhak etmiştir.<ref name=britannica /> [[Ferrette]]'yi ve bazı diğer küçük kasabaları 1469 yılında [[Avusturya]] [[Arşidük]]ü Sigismund'tan satın almıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Charles de Bourgogne | url = http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=6494 | yayıncı = findagrave.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20121022135715/http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=6494 | arşivtarihi = 22 Ekim 2012}}</ref>
Charles sınırlarını [[Rhine]]'a kadar genişletmiş, Bourgundy, [[Lüxemburg]] ve [[Hollanda]] arasında kalan bölgeleri ilhak etmiştir.<ref name=britannica /> [[Ferrette]]'yi ve bazı diğer küçük kasabaları 1469 yılında [[Avusturya]] [[Arşidük]]ü Sigismund'tan satın almıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Charles de Bourgogne | url = http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=6494 | yayıncı = findagrave.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20121022135715/http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=6494 | arşivtarihi = 22 Ekim 2012 | ölüurl =evet}}</ref>


Emellerine ulaşabilmesi için Charles'ın kurmak istediği krallığın içinde sahip olmadığı bir tek [[İsviçre kantonları]] ve [[Köln]] kalmıştır.<ref name=britannica /> 1475 yılında [[Nancy]]'yi işgal etmiş 1476 yılında ''Granson'' ve ''Morat'''ta [[İsviçre paralı askerleri]]ne yenilmiştir. Ekim ayında Nancy'yi tümüyle kaybetmiş daha sonra 5 Ocak 1477 yılında ikinci kez İsviçre askerleriyle Nancy yakınlarında yaptığı savaşta ordusu bozguna uğratılmış kendisi de muharebe içerisinde öldürülmüştür.<ref>{{Web kaynağı | başlık = battle-of-nancy | url = http://militaryhistory.about.com/od/battleswars14011600/p/battle-of-nancy.htm | yayıncı = militaryhistory.about.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150906010710/http://militaryhistory.about.com/od/battleswars14011600/p/battle-of-nancy.htm | arşivtarihi = 6 Eylül 2015}}</ref>
Emellerine ulaşabilmesi için Charles'ın kurmak istediği krallığın içinde sahip olmadığı bir tek [[İsviçre kantonları]] ve [[Köln]] kalmıştır.<ref name=britannica /> 1475 yılında [[Nancy]]'yi işgal etmiş 1476 yılında ''Granson'' ve ''Morat'''ta [[İsviçre paralı askerleri]]ne yenilmiştir. Ekim ayında Nancy'yi tümüyle kaybetmiş daha sonra 5 Ocak 1477 yılında ikinci kez İsviçre askerleriyle Nancy yakınlarında yaptığı savaşta ordusu bozguna uğratılmış kendisi de muharebe içerisinde öldürülmüştür.<ref>{{Web kaynağı | başlık = battle-of-nancy | url = http://militaryhistory.about.com/od/battleswars14011600/p/battle-of-nancy.htm | yayıncı = militaryhistory.about.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150906010710/http://militaryhistory.about.com/od/battleswars14011600/p/battle-of-nancy.htm | arşivtarihi = 6 Eylül 2015 | ölüurl =evet}}</ref>


== Nancy Muharebesi ==
== Nancy Muharebesi ==
[[Dosya:MULO-Charles the Bold corpse.jpg|150px|küçükresim|sol|Charles'ın cesedinin Nancy savaşı sonrası bulunuşu, 1477.]]
[[Dosya:MULO-Charles the Bold corpse.jpg|upright=0.68|küçükresim|sol|Charles'ın cesedinin Nancy savaşı sonrası bulunuşu, 1477.]]
{{Ana|Nancy Muharebesi}}
{{Ana|Nancy Muharebesi}}
İsviçre askerlerine ''[[Morat]]'' ve ''[[Grandson]]'''da uğradığı yenilgi sonrasında ordusunun zayıflamasının yanında siyasi ve askeri otoritesi de zayıflamıştı. Takib eden süreçte [[Lorraine]] Dükü, Charles'ın işgal ettiği toprakların çoğunu geri almıştı. Bütün bu olumsuzluklara rağmen, Charles 1476 yılının kış aylarında Nancy'yi (Lorraine'nin başkenti), kısa sürede düşmesini umarak, tekrardan kuşatmaya alma kararı almıştı fakat kuşatma beklenenden uzun sürdü ve Nancy düşmedi. Bunun üzerine Lorraine Dükü kendi ordusu ve İsviçre paralı askerlerinden oluşan birliklerle sayıca az olan Charles'ın ordusunu Nancy yakınlarında 1477 yılı Ocak ayında kuşatmıştır. Savaş sonucunda Burgonya ordusu tümüyle yok edilmiş Charles'ın parçalanmış cesedine de muharebeden üç gün sonra ulaşılmıştır. Bu savaş sonrasında Burgonyalılar'ın bağımsız devlet kurma hayalleri tümüyle ortadan kaldırılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Nancy | url = http://www.fanaticus.org/DBA/battles/nancy.html | yayıncı = fanaticus.org | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20130319234517/http://www.fanaticus.org/DBA/battles/nancy.html | arşivtarihi = 19 Mart 2013}}</ref>
İsviçre askerlerine ''[[Morat]]'' ve ''[[Grandson]]'''da uğradığı yenilgi sonrasında ordusunun zayıflamasının yanında siyasi ve askeri otoritesi de zayıflamıştı. Takib eden süreçte [[Lorraine]] Dükü, Charles'ın işgal ettiği toprakların çoğunu geri almıştı. Bütün bu olumsuzluklara rağmen, Charles 1476 yılının kış aylarında Nancy'yi (Lorraine'nin başkenti), kısa sürede düşmesini umarak, tekrar kuşatmaya alma kararı almıştı fakat kuşatma beklenenden uzun sürdü ve Nancy düşmedi. Bunun üzerine Lorraine Dükü kendi ordusu ve İsviçre paralı askerlerinden oluşan birliklerle sayıca az olan Charles'ın ordusunu Nancy yakınlarında 1477 yılı Ocak ayında kuşatmıştır. Savaş sonucunda Burgonya ordusu tümüyle yok edilmiş Charles'ın parçalanmış cesedine de muharebeden üç gün sonra ulaşılmıştır. Bu savaş sonrasında Burgonyalılar'ın bağımsız devlet kurma hayalleri tümüyle ortadan kaldırılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Nancy | url = http://www.fanaticus.org/DBA/battles/nancy.html | yayıncı = fanaticus.org | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130319234517/http://www.fanaticus.org/DBA/battles/nancy.html | arşivtarihi = 19 Mart 2013 | ölüurl =evet}}</ref> Charles'ın Hollanda üzerindeki toprakları [[Arşidük Maximilian]]'ın I. Charles'ın kızı Mary ile evlenmesi sonucu [[Habsburg İmparatorluğu]]na katılmış ve Burgonya krallığı Fransa kontrolü altına girmiştir. Ayrıca bu savaş sonucunda İsviçre paralı askerlerinin ünü artmış Avrupa ordularında daha fazla yer almaya başlamışlardır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = flanders | url = http://www.friesian.com/flanders.htm | yayıncı = friesian.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150613004923/http://www.friesian.com/flanders.htm | arşivtarihi = 13 Haziran 2015 | ölüurl =hayır}}</ref>
Charles'ın Hollanda üzerindeki toprakları [[Arşidük Maximilian]]'ın I.Charles'ın kızı Mary ile evlenmesi sonucu [[Habsburg İmparatorluğu]]na katılmış, ve Burgonya krallığı Fransa kontrolü altına girmiştir. Ayrıca bu savaş sonucunda İsviçre paralı askerlerinin ünü artmış Avrupa ordularında daha fazla yer almaya başlamışlardır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = flanders | url = http://www.friesian.com/flanders.htm | yayıncı = friesian.com | erişimtarihi = 31 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150613004923/http://www.friesian.com:80/flanders.htm | arşivtarihi = 13 Haziran 2015}}</ref>


== Soy Ağacı ==
== Soy ağacı ==
[[Dosya:Coat of Arms of Charles the Bold, Duke of Burgundy.svg|300px|küçükresim|sağ|Arma]]
[[Dosya:Coat of Arms of Charles the Bold, Duke of Burgundy.svg|upright=1.36|küçükresim|sağ|Arma]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|+''' Charles Üç kuşak soyağacı'''
|+''' Charles Üç kuşak soyağacı'''
|- style="text-align:center;"
|- style="text-align:center;"
| rowspan="8"| '''I. Charles, Burgonya Dükü'''
| rowspan="8"| '''I. Charles, Burgonya Dükü'''
| rowspan="4"| '''Babası:'''<br />[[III. Philip(Burgonya Dükü)]]
| rowspan="4"| '''Babası:'''<br />[[III. Filip (Burgonya dükü)|III. Philip(Burgonya Dükü)]]
| rowspan="2"| '''Baba tarafından büyük babası:'''<br />[[Jean de Bourgogne|Korkusuz Jean]]
| rowspan="2"| '''Baba tarafından büyük babası:'''<br />[[Jean de Bourgogne|Korkusuz Jean]]
|| '''Baba tarafından büyük büyük babası:'''<br />[[Philip the Bold]]
|| '''Baba tarafından büyük büyük babası:'''<br />[[Philip the Bold]]
85. satır: 85. satır:
|-
|-
| rowspan="4" style="text-align:center;"| '''Annesi:'''<br />[[Isabella (Burgonya Düşesi)]]
| rowspan="4" style="text-align:center;"| '''Annesi:'''<br />[[Isabella (Burgonya Düşesi)]]
| rowspan="2" style="text-align:center;"| '''Anne tarafından büyük babası:'''<br />[[I. John (Portekiz Kralı)]]
| rowspan="2" style="text-align:center;"| '''Anne tarafından büyük babası:'''<br />[[I. João|I. John (Portekiz Kralı)]]
| style="text-align:center;"| '''Anne tarafından büyük büyük babası:'''<br />[[I. Peter (Portekiz Kralı)]]
| style="text-align:center;"| '''Anne tarafından büyük büyük babası:'''<br />[[I. Pedro (Portekiz kralı)|I. Peter (Portekiz Kralı)]]
|-
|-
| style="text-align:center;"| '''Anne tarafından büyük büyük annesi:'''<br />[[Teresa Lourenço]]
| style="text-align:center;"| '''Anne tarafından büyük büyük annesi:'''<br />[[Teresa Lourenço]]
|- style="text-align:center;"
|- style="text-align:center;"
| rowspan="2"| '''Anne tarafından büyük annesi:'''<br />[[Philippa (Portekiz Kraliçesi)]]
| rowspan="2"| '''Anne tarafından büyük annesi:'''<br />[[Philippa of Lancaster|Philippa (Portekiz Kraliçesi)]]
|| '''Anne tarafından büyük büyük babası:'''<br />[[John (Lanchester Dükü)]]
|| '''Anne tarafından büyük büyük babası:'''<br />[[Gauntlu John|John (Lanchester Dükü)]]
|-
|-
| style="text-align:center;"| '''Anne tarafından büyük annesi:'''<br />[[Blanche (Lanchester Düşesi)]]
| style="text-align:center;"| '''Anne tarafından büyük annesi:'''<br />[[Blanche of Lancaster|Blanche (Lanchester Düşesi)]]
|}
|}


== Ayrıca bakınız ==
== Ayrıca bakınız ==
{{Commons category|Charles the Bold}}
{{Commons kategori|Charles the Bold}}
*[[Valois Hanedanı]]
*[[Valois Hanedanı]]
*[[Burgundian Savaşları]]
*[[İsviçre paralı askerleri]]
*[[İsviçre paralı askerleri]]
*[[XI. Louis]]
*[[XI. Louis]]
105. satır: 104. satır:
<!------------------------------------------------------------------------------>
<!------------------------------------------------------------------------------>
<div class="NavFrame" style="clear:both;">
<div class="NavFrame" style="clear:both;">
<div class="NavHead" style="background-color:#F7F7F7;">'''I. Charles'ın Ünvanları'''</div>
<div class="NavHead" style="background-color:#F7F7F7;">'''I. Charles'ın Unvanları'''</div>
<div class="NavContent" style="text-align:left;display:none;">
<div class="NavContent" style="text-align:left;display:none;">
<div class="toccolours" style="width:100%">
<div class="toccolours" style="width:100%">
113. satır: 112. satır:
* 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Brabant Dükü]]
* 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Brabant Dükü]]
* [[Dosya:Limburg New Arms.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Limburg Dükü]]
* [[Dosya:Limburg New Arms.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Limburg Dükü]]
* [[Dosya:Austria coat of arms simple.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Lothier Dükü]]
* [[Dosya:Coat of arms of the archduchy of Austria.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Lothier Dükü]]
* [[Dosya:Arms of Luxembourg.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Lüxemburg Dükü]]
*15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Lüxemburg Dükü]]
* [[Dosya:Namur Arms.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Namur Marki]]
* [[Dosya:Namur Arms.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Namur Marki]]
* [[Dosya:Blason comte fr Nevers.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Kont Palatine Bourgogne]]
* [[Dosya:Blason comte fr Nevers.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Kont Palatine Bourgogne]]
* [[Dosya:Artois Arms.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Artois Kontu]]
* [[Dosya:Artois Arms.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Artois Kontu]]
* [[Dosya:Blason Nord-Pas-De-Calais.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Flanders Kontu]]
* [[Dosya:Hainaut Modern Arms.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Hainaut Kontu]]
* [[Dosya:Hainaut Modern Arms.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Hainaut Kontu]]
* [[Dosya:Counts of Holland Arms.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Hollanda Kontu]]
* [[Dosya:Counts of Holland Arms.svg|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Hollanda Kontu]]
* [[Dosya:coatofarmszeeland.PNG|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Zeeland Kontu]]
* [[Dosya:coatofarmszeeland.PNG|40px]] 15 Haziran 1467 – 5 Ocak 1477: [[Zeeland Kontu]]
* [[Dosya:Guelders-Jülich Arms.svg|40px]] 23 Şubat 1473 – 5 Ocak 1477: [[Guelders Dükü]]
* [[Dosya:Guelders-Jülich Arms.svg|40px]] 23 Şubat 1473 – 5 Ocak 1477: [[Guelders Dükü]]
* [[Dosya:Graafschap zutphen.svg|40px]] 23 Şubat 1473 – 5 Ocak 1477: [[Zutphen Kontu]]
</div></div></div></div>
</div></div></div></div>

{{Lüksemburg hükümdarları}}


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
131. satır: 130. satır:
<!---Kategori -------->
<!---Kategori -------->


{{Otorite kontrolü}}
<!---------------------------------diğer diller-------------------------------->


{{DEFAULTSORT:Charles 01 (burgonya Duku)}}
{{DEFAULTSORT:Charles 01 (Burgonya Dükü)}}
[[Kategori:1433 doğumlular]]
[[Kategori:1433 doğumlular]]
[[Kategori:Dijon doğumlular]]
[[Kategori:Dijon doğumlular]]
139. satır: 138. satır:
[[Kategori:Valois Hanedanı]]
[[Kategori:Valois Hanedanı]]
[[Kategori:Fransız dükler]]
[[Kategori:Fransız dükler]]
[[Kategori:Burgonya]]
[[Kategori:Lüksemburg dükleri]]
[[Kategori:Burgonya kontları]]
[[Kategori:Nancy'de ölenler]]
[[Kategori:Nancy'de ölenler]]
[[Kategori:Çatışmada ölenler]]
[[Kategori:Çatışmada ölenler]]
[[Kategori:Artois Kontları]]
[[Kategori:Flandre kontları]]
[[Kategori:Hainaut kontları]]
[[Kategori:Hollanda kontları]]
[[Kategori:Burgonya dükleri]]
[[Kategori:Guelders dükleri]]
[[Kategori:Limburg dükleri]]
[[Kategori:Valois-Burgonya Hanedanı]]
[[Kategori:Garter şövalyeleri]]
[[Kategori:Altın Post Nişanı şövalyeleri]]
[[Kategori:Tekrar defnedilenler]]

10.17, 27 Ekim 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

I. Charles
Charles le Téméraire tablosu yaklaşık 1460, Rogier van der Weyden tarafından
Burgonya Dükü
Hüküm süresi15 Haziran 1467[1] -5 Ocak 1477[2]
Önce gelenPhilippe le Bon[3]
Sonra gelenBurgonya Düşesi Mary[4]
Doğum10 Kasım 1433(1433-11-10)[5]
Dijon, Burgundy
Ölüm5 Ocak 1477 (43 yaşında)[6]
Nancy, Fransa
Eş(ler)iCharolais Kontesi Catherina
Charolais Kontesi Isabella of Bourbon
Margaret of York
HanedanValois Hanedanı
BabasıPhilippe le Bon
AnnesiIsabella, Burgonya Düşesi
İmza

Charles (d. 10 Kasım 1433 - ö. 5 Ocak 1477), Fransızca Charles le Téméraire, Burgonya'nın Valois Hanedanından son dükü (1467-1477). Burgonya'nın Fransa'dan bağımsız bir krallık olması için uğraşmış ve Fransa Kralı XI. Louis ile siyasi ve askeri mücadele içine girmiştir. Bu mücadele kendisinin Lorraine Dükü'nün hizmetinde olan İsviçre paralı askerleri tarafından Nancy savaşında öldürülmesi ve topraklarının parçalanıp bir kısmının Fransa otoritesine geri kalanının da Habsburg İmparatorluğuna bırakılmasıyla sonuçlanmıştır.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Burgonya toprakları, I. Charles döneminde

Burgonya Dükü III. Philip (Philippe Le Bon) (doğum 31 Temmuz 1396, Dijon, Burgundy —ölüm 15 Haziran 1467, Brugge, Belçika) ve Aviz Hanedanı'ndan Portekiz kralı I. John'un kızı Burgonya Düşesi Isabella (Doğum 21 Şubat 1397, Evora-17 Aralık 1471)'dan[7] 10 Kasım 1433'te Dijon'da dünyaya gelmiştir.[8]

Babasının ölümünden, Dük olmadan, önce Charolais Kontu unvanını taşımıştır.[9] Bu dönemde Dofen XI. Louis (daha sonra Fransa Kralı) Fransa kralı VII. Charles'dan kaçarak III. Philip'in kontrolü altındaki Burgonya'ya sığınmıştır.[10] I. Charles daha sonra Fransa kralı olacak Dofen XI. Louis ile Luis'in Burgonya sürgünü süresince arkadaş olmasına ve Fransa'ya karşı düşmanlığı olmamasına rağmen, Düklüğü ve öncesi dönemde babası III. Philip'in Fransa'dan bağımsız bir krallık kurma emelini yerine getirmeye çalışmıştır.[11][12] Fransa kralı XI. Louis'in kardeşi Berry dükü Charles ile birlikte XI. Louis'in merkezi otorite kurma çabalarına karşı La ligue du Bien public adlı Feodal soylulardan oluşan ittifakı organize etmiştir.[13]

Charles, Peter Paul Rubens tarafından yapılmış portresi.

Charles 1474 yılına kadar bağımsız bir devlet kurma amacıyla yerine getirdiği çabalarının çoğunda başarılı olmuştur. Burgonya Düklüğünün sınırlarını genişletmiş, Burgonya'yı bir devlet olarak organize etmiş ve Fransa kontrolünden bağımsız kılmıştır. Daha sonra XI. Luis'in Somme nehrinde bulunan topraklarını ilhak etmesi Luis ve Charles arasında Charles'ın ölümüne kadar sürecek olan mücadelenin başlangıcı olmuştur.[14] 1465'te Charles Luis'i ilhak ettiği Somme üzerindeki toprakları geri vermek zorunda bırakmış ve Ekim 1465'te karşılıklı olarak Conflans antlaşmasını imzalamışlardır.[15] Fakat XI. Louis'in Dinant ve Liège'i Charles'a karşı isyana teşvik etmesi ve sonrasında Charles'ın bu bölgeleri tümüyle işgal edip yağmalatması[16] (1466) ve 1467 yılında Philippe le Bon'un ölmesi (Charles'ın dük olması) sonucunda bu antlaşmanın bir geçerliliği kalmamıştır. Bir yıl sonra Charles İngiltere Kralı IV. Edward ile ittifak kurmuş ve kral Edward'ın kız kardeşi Margaret ile evlenmiştir (Temmuz 1468)[17] Bunun üzerine Louis, Charles'ı müzakere etmek üzere Péronne'de görüşmeye çağırmış (Ekim 1468),[18] görüşmeler sırasında Louis'in tekrar bir Liège isyanı düzenlediği haberinin Charles'a ulaşması sonucunda Charles, Louis'in Flanders, Gent ve Brugge'ün Fransa parlamentosu hakimiyetinden çıkmasını kabul ettirmiştir.[19] Daha sonra Charles Liège'deki isyanı bastırmış ve halkın önemli bir kısmını katletdirmiştir.[20] Bu barış antlaşması da uzun süreli olmamış fakat Kasım 1472'de yeni bir barış antlaşması imzalanmıştır.[14]

Charles sınırlarını Rhine'a kadar genişletmiş, Bourgundy, Lüxemburg ve Hollanda arasında kalan bölgeleri ilhak etmiştir.[14] Ferrette'yi ve bazı diğer küçük kasabaları 1469 yılında Avusturya Arşidükü Sigismund'tan satın almıştır.[21]

Emellerine ulaşabilmesi için Charles'ın kurmak istediği krallığın içinde sahip olmadığı bir tek İsviçre kantonları ve Köln kalmıştır.[14] 1475 yılında Nancy'yi işgal etmiş 1476 yılında Granson ve Morat'ta İsviçre paralı askerlerine yenilmiştir. Ekim ayında Nancy'yi tümüyle kaybetmiş daha sonra 5 Ocak 1477 yılında ikinci kez İsviçre askerleriyle Nancy yakınlarında yaptığı savaşta ordusu bozguna uğratılmış kendisi de muharebe içerisinde öldürülmüştür.[22]

Nancy Muharebesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Charles'ın cesedinin Nancy savaşı sonrası bulunuşu, 1477.
Ana madde: Nancy Muharebesi

İsviçre askerlerine Morat ve Grandson'da uğradığı yenilgi sonrasında ordusunun zayıflamasının yanında siyasi ve askeri otoritesi de zayıflamıştı. Takib eden süreçte Lorraine Dükü, Charles'ın işgal ettiği toprakların çoğunu geri almıştı. Bütün bu olumsuzluklara rağmen, Charles 1476 yılının kış aylarında Nancy'yi (Lorraine'nin başkenti), kısa sürede düşmesini umarak, tekrar kuşatmaya alma kararı almıştı fakat kuşatma beklenenden uzun sürdü ve Nancy düşmedi. Bunun üzerine Lorraine Dükü kendi ordusu ve İsviçre paralı askerlerinden oluşan birliklerle sayıca az olan Charles'ın ordusunu Nancy yakınlarında 1477 yılı Ocak ayında kuşatmıştır. Savaş sonucunda Burgonya ordusu tümüyle yok edilmiş Charles'ın parçalanmış cesedine de muharebeden üç gün sonra ulaşılmıştır. Bu savaş sonrasında Burgonyalılar'ın bağımsız devlet kurma hayalleri tümüyle ortadan kaldırılmıştır.[23] Charles'ın Hollanda üzerindeki toprakları Arşidük Maximilian'ın I. Charles'ın kızı Mary ile evlenmesi sonucu Habsburg İmparatorluğuna katılmış ve Burgonya krallığı Fransa kontrolü altına girmiştir. Ayrıca bu savaş sonucunda İsviçre paralı askerlerinin ünü artmış Avrupa ordularında daha fazla yer almaya başlamışlardır.[24]

Soy ağacı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Arma
Charles Üç kuşak soyağacı
I. Charles, Burgonya Dükü Babası:
III. Philip(Burgonya Dükü) 		Baba tarafından büyük babası:
Korkusuz Jean 		Baba tarafından büyük büyük babası:
Philip the Bold
Baba tarafından büyük büyük annesi:
III. Margaret (Flanders Kontesi)
Baba tarafından büyük annesi:
Margaret Burgonya Düşesi 		Baba tarafından büyük büyük babası:
Albert I (Bavaria Dükü)
Baba tarafından büyük büyük annesi:
Margaret (Bavaria Düşesi)
Annesi:
Isabella (Burgonya Düşesi) 		Anne tarafından büyük babası:
I. John (Portekiz Kralı) 		Anne tarafından büyük büyük babası:
I. Peter (Portekiz Kralı)
Anne tarafından büyük büyük annesi:
Teresa Lourenço
Anne tarafından büyük annesi:
Philippa (Portekiz Kraliçesi) 		Anne tarafından büyük büyük babası:
John (Lanchester Dükü)
Anne tarafından büyük annesi:
Blanche (Lanchester Düşesi)

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta I. Charles (Burgonya dükü) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
I. Charles'ın Unvanları

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "1467/june/15". historyorb.com. 15 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  2. ^ "burcbold". home.eckerd.edu. 14 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  3. ^ "Philip-III". britannica.com. 23 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  4. ^ Ann M., Roberts (Eylül 1989). "The Chronology and Political Significance of the Tomb of Mary of Burgundy". The Art Bulletin. 71 (3). ss. 376-400. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  5. ^ "Charles the Bold or (French) Charles le Téméraire". oxfordreference.com. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  6. ^ "charles". heritage-history.com. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. [ölü/kırık bağlantı]
  7. ^ "philip-duke-of-burgundy". thefreelancehistorywriter.com. 9 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  8. ^ "charlesbold". luminarium.org. 25 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  9. ^ "Charolais". britannica.com. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  10. ^ "Louis-XI". britannica.com. 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  11. ^ "Charles the bold". encyclopedia2.thefreedictionary.com. 27 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  12. ^ "louisxi". blackstudies.ucsb.edu. 10 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  13. ^ "League of Public Weal". oxfordreference.com. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  14. ^ a b c d "Charles". britannica.com. 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  15. ^ "Treaty-of-Conflans". britannica.com. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  16. ^ "Dinant". britannica.com. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  17. ^ Vaughan, Richard (2002). Charles the Bold : the last Valois Duke of Burgundy (New ed. bas.). Rochester, NY: Boydell Press. s. 48. ISBN 978-0851159188. 
  18. ^ "1468". historyorb.com. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  19. ^ "Charles_the_Bold". 1911encyclopedia.org. 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  20. ^ "Liège history". eupedia.com. 29 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  21. ^ "Charles de Bourgogne". findagrave.com. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  22. ^ "battle-of-nancy". militaryhistory.about.com. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  23. ^ "Nancy". fanaticus.org. 19 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  24. ^ "flanders". friesian.com. 13 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=I._Charles_(Burgonya_dükü)&oldid=34135297" sayfasından alınmıştır