El Dorado: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon]

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

21.05, 24 Eylül 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

El Dorado (İspanyolca: Altın kaplı, altından) kayıp altın şehir, Güney Amerikalı bir kabile reisinin vücuduna altın tozu dökerek göldeki ritüel yıkanmalarının yarattığı İspanyol kökenli bir efsanedir.

Efsanenin kökeni

Mit, 1530'lu yıllarda conquistador (İspanyolca: fatih) Gonzalo Jiménez de Quesada'nın günümüzdeki Kolombiya’nın And Dağları’nda karşılaştığı Muiska yerlilerinden edindiği duyumlarla başlar. İspanyollar yerlilerin köylerini ve hazinelerini çok çabuk ele geçirdiler. Zaman içinde Muiskaların altınları madenlerden çıkarmadıklarını, dağlardan kazandıkları tuz karşılığında başka kabilelerle yaptıkları ticaret sayesinde elde ettiklerinin farkına vardılar.

Daha sonra Sebastian de Belalcazar’in adamları, Muiska ritüelleri ile ilgili hikâyeyi diğer söylentilerle de karıştırarak ağızdan ağza Quito’ya kadar taşıyıp efsaneyi yarattılar. El Dorado’nun bir yer olduğu sanılarak, efsane zamanla gittikçe büyüyerek, içinde altından bir kralın yaşadığı imparatorluğa kadar vardı.

Gonzalo Pizarro ve Francisco Orellana 1541 yılında Quito’dan yola çıkarak Amazon Nehri’nin havzasına kadar hiç bulamayacakları mistik yeri aradılar. Orellano, Rio Napo Nehri’ni Amazon Nehri’ne kadar takip ederek, bu sayede koca nehri çatal ağzına kadar boydan boya aşan ilk Avrupalı oldu.Sonra da El Dorado iyice ünlü oldu.

Kutsal şölen

Hikayenin aslına Juan Rodriguez Freyle’nin 1636 yılı tarihli ‘El Carnero’ adındaki günlüğünde rastlanıyor. Freyle'den arkadaşı Don Juan'a yazdığından alıntılar:

"Anlatılanlara göre dini şölen yeni liderin ilan edilmesiyle başlıyordu. Muiska Kralı ya da başrahibi, göreve başlamadan önce bir süre için kadınsız, tuz yemeden, bir mağarada inzivaya çekilirdi. Sonra ilk yaptığı, Guatavita Gölü’ne gidip ilah diye taptıkları iblise hediyeler ve kurbanlar sunmaktı. Gölün etrafındaki şölen esnasında tahtın yeni varisi çırılçıplak soyulup, yapışkan çirişle kutsal yağlama sonrası üstüne boydan boya bütün vücudunu kaplayana dek altın tozu dökülürdü. Bunun ardından kral ve çıplak halde dört önde gelen reis çeşitli altın eşyalarla ve mücevherlerle bir sala yerleştirildi. Gölün ortasına yaklaşıldıktan sonra saldakiler tarafından kıyıdakilere sessiz olunması için işaret verilirdi ve yanında getirdikleri hediye olarak göle atılırdı. Sonra kralın kendisi suya atlardı ve üstündeki altın tozu diğer mücevherlerle birlikte dibe gömülürdü. Kıyıya tekrar dönerken şarkıcıların ve dansözlerin bağrışmaları yeniden başlardı."

Arama seferleri

1541-1545 yıllarında Philipp von Hutten, 1569'da Bogota'dan yola çıkarak Gonzalo Jiménez de Quesada ve 1595'te Sir Walter Raleigh efsanevi ülkeyi bulmak için seferler yürüttüler.

1969 yılında, yörede, anlatılanların doğru olduğunu kanıtlayan altından bir sal bulundu (Eldorado salı).

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
-{{Diğer anlamı|El Dorado (anlam ayrımı)}}
+{{Diğer anlamı2|El Dorado}}
-'''El Dorado''' ([[İspanyolca]]: ''Altın kaplı, altından'') kayıp altın şehir, [[Güney Amerika]]lı bir kabile reisinin vücüduna altın tozu dökerek göldeki ritüel yıkanmalarının yarattığı İspanyol kökenli bir efsanedir.
+'''El Dorado''' ([[İspanyolca]]: ''Altın kaplı, altından'') kayıp altın şehir, [[Güney Amerika]]lı bir kabile reisinin vücuduna altın tozu dökerek göldeki ritüel yıkanmalarının yarattığı İspanyol kökenli bir efsanedir.
 == Efsanenin kökeni ==
-Mit, 1530’lu yıllarda conquistador (İspanyolca: fatih) Gonzalo Jiménez de Quesada’nın günümüzdeki [[Kolombiya]]’nın [[And Dağları]]’nda karşılaştığı Muiska yerlilerinden edindiği duyumlarla başlar. İspanyollar yerlilerin köylerini ve hazinelerini çok çabuk ele geçirdiler. Zaman içinde Muiskaların altınları madenlerden çıkarmadıklarını, dağlardan kazandıkları tuz karşılığında başka kabilelerle yaptıkları ticaret sayesinde elde ettiklerinin farkına vardılar.
+Mit, 1530'lu yıllarda conquistador (İspanyolca: fatih) Gonzalo Jiménez de Quesada'nın günümüzdeki [[Kolombiya]]’nın [[And Dağları]]’nda karşılaştığı Muiska yerlilerinden edindiği duyumlarla başlar. İspanyollar yerlilerin köylerini ve hazinelerini çok çabuk ele geçirdiler. Zaman içinde Muiskaların altınları madenlerden çıkarmadıklarını, dağlardan kazandıkları tuz karşılığında başka kabilelerle yaptıkları ticaret sayesinde elde ettiklerinin farkına vardılar.
-Daha sonra Sebastian de Belalcazar’in adamları, Muiska ritüelleri ile ilgili hikâyeyi diğer söylentilerle de karıştırarak ağızdan ağıza [[Quito]]’ya kadar taşıyıp efsaneyi yarattılar. El Dorado’nun bir yer olduğu sanılarak, efsane zamanla gittikçe büyüyerek, içinde altından bir kralın yaşadığı imparoturluğa kadar vardı.
+Daha sonra Sebastian de Belalcazar’in adamları, Muiska ritüelleri ile ilgili hikâyeyi diğer söylentilerle de karıştırarak ağızdan ağza [[Quito]]’ya kadar taşıyıp efsaneyi yarattılar. El Dorado’nun bir yer olduğu sanılarak, efsane zamanla gittikçe büyüyerek, içinde altından bir kralın yaşadığı imparatorluğa kadar vardı.
-Gonzalo Pizarro ve Francisco Orellana [[1541]] yılında Quito’dan yola çıkarak [[Amazon Nehri]]’nin [[havza]]sına kadar hiç bulamıyacakları [[mistik]] yeri aradılar. Orellano, Rio Napo Nehri’ni Amazon Nehri’ne kadar takip ederek, bu sayede koca nehri çatalağızınına kadar boydan boya aşan ilk Avrupalı oldu.Sonrada El Dorado iyice ünlü oldu.
+Gonzalo Pizarro ve Francisco Orellana 1541 yılında Quito’dan yola çıkarak [[Amazon Nehri]]’nin [[havza]]sına kadar hiç bulamayacakları [[mistik]] yeri aradılar. Orellano, Rio Napo Nehri’ni Amazon Nehri’ne kadar takip ederek, bu sayede koca nehri çatal ağzına kadar boydan boya aşan ilk Avrupalı oldu.Sonra da El Dorado iyice ünlü oldu.
 == Kutsal şölen ==
-Hikayenin aslına Juan Rodriguez Freyle’nin [[1636]] yılı tarihli ’El Carnero’ adındaki günlüğünde rastlanıyor. Freyle’den arkadaşı Don Juan'a yazdığından alıntılar:
+Hikayenin aslına Juan Rodriguez Freyle’nin 1636 yılı tarihli ‘El Carnero’ adındaki günlüğünde rastlanıyor. Freyle'den arkadaşı Don Juan'a yazdığından alıntılar:
-''"Anlatılanlara göre dini şölen yeni liderin ilan edilmesiyle başlıyordu. Muiska kralı ya da başrahibi, göreve başlamadan önce bir süre için kadınsız, tuz yemeden, bir mağarada inzivaya çekilirdi. Sonra ilk yaptığı, Guatavita Gölü’ne gidip ilah diye taptıkları iblise hediyeler ve kurbanlar sunmaktı. Gölün etrafındaki şölen esnasında tahtın yeni varisi çırçıplak soyulup, yapışkan çirişle kutsal yağlama sonrası üstüne boydan boya bütün vücudunu kaplayana dek altın tozu dökülürdü. Bunun ardından kral ve çıplak halde dört önde gelen reis çeşitli altın eşyalarla ve mücevherlerle bir sala yerleştirildi. Gölün ortasına yaklaşıldıktan sonra saldakiler tarafından kıyıdakilere sessiz olunması için işaret verilirdi ve yanında getirdikleri hediye olarak göle atılırdı. Sonra kralın kendisi suya atlardı ve üstündeki altın tozu diğer mücevherlerle birlikte dibe gömülürdü. Kıyıya tekrar dönerken şarkıcıların ve dansözlerin bağrışmaları yeniden başlardı."''
+''"Anlatılanlara göre dini şölen yeni liderin ilan edilmesiyle başlıyordu. Muiska Kralı ya da başrahibi, göreve başlamadan önce bir süre için kadınsız, tuz yemeden, bir mağarada inzivaya çekilirdi. Sonra ilk yaptığı, Guatavita Gölü’ne gidip ilah diye taptıkları iblise hediyeler ve kurbanlar sunmaktı. Gölün etrafındaki şölen esnasında tahtın yeni varisi çırılçıplak soyulup, yapışkan çirişle kutsal yağlama sonrası üstüne boydan boya bütün vücudunu kaplayana dek altın tozu dökülürdü. Bunun ardından kral ve çıplak halde dört önde gelen reis çeşitli altın eşyalarla ve mücevherlerle bir sala yerleştirildi. Gölün ortasına yaklaşıldıktan sonra saldakiler tarafından kıyıdakilere sessiz olunması için işaret verilirdi ve yanında getirdikleri hediye olarak göle atılırdı. Sonra kralın kendisi suya atlardı ve üstündeki altın tozu diğer mücevherlerle birlikte dibe gömülürdü. Kıyıya tekrar dönerken şarkıcıların ve dansözlerin bağrışmaları yeniden başlardı."''
 == Arama seferleri ==
-[[1541]]-[[1545]] yıllarında Philipp von Hutten, [[1569]]’da [[Bogota]]’dan yola çıkarak Gonzalo Jiménez de Quesada ve [[1595]]’de Sir Walter Raleigh efsanevi ülkeyi bulmak için seferler yürüttüler.
+-1545 yıllarında Philipp von Hutten, 1569'da [[Bogota]]'dan yola çıkarak Gonzalo Jiménez de Quesada ve 1595'te Sir Walter Raleigh efsanevi ülkeyi bulmak için seferler yürüttüler.
 yılında, yörede, anlatılanların doğru olduğunu kanıtlayan altından bir sal bulundu (Eldorado salı).
 <!--
+{{Otorite kontrolü}}
-[[Category:History of South America]]
+[[Kategori:Muisca]]
 -->
+[[Kategori:Güney Amerika tarihi]]
-<!--
+[[Kategori:Güney Amerika'nın keşfi]]
-[[Category:Muisca]]
--->
 [[Kategori:Latin Amerika tarihi]]
 [[Kategori:Ütopyalar]]
-[[Kategori:Mitolojik şehir ve kasabalar]]
+[[Kategori:Mitolojik kayıp yerleşim birimleri]]
-[[ar:إل دورادو]]
-[[az:Eldorado]]
-[[bg:Ел Дорадо]]
-[[ca:El Dorado]]
-[[cs:Eldorado]]
-[[da:El Dorado]]
-[[de:Eldorado]]
-[[en:El Dorado]]
-[[eo:Eldorado]]
-[[es:El Dorado]]
-[[eu:El Dorado]]
-[[fi:El Dorado]]
-[[fo:El Dorado]]
-[[fr:Eldorado]]
-[[hi:एल डोराडो]]
-[[hr:El Dorado]]
-[[hu:Eldorádó]]
-[[hy:Էլդորադո]]
-[[id:El Dorado]]
-[[it:El Dorado]]
-[[ja:エル・ドラード]]
-[[ko:엘도라도]]
-[[lt:Eldoradas]]
-[[lv:Eldorado]]
-[[ms:El Dorado]]
-[[nl:El Dorado (goudland)]]
-[[no:El Dorado]]
-[[pl:El Dorado]]
-[[pnb:ال دوریدو]]
-[[pt:Eldorado]]
-[[ro:Eldorado]]
-[[ru:Эльдорадо]]
-[[sr:Елдорадо]]
-[[sv:Eldorado]]
-[[uk:Ельдорадо]]
-[[ur:ال دوریدو]]
-[[vi:El Dorado]]
-[[xmf:ელ დორადო]]
-[[zh:黃金國]]