Yıldız Moran: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
k Ulam güncellendi |
||
| (19 kullanıcı tarafından yapılan 46 ara revizyon gösterilmiyor) | |||
| 9. satır: | 9. satır: | ||
| yer = [[İstanbul]], [[Türkiye]] |
| yer = [[İstanbul]], [[Türkiye]] |
||
| ölümtarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı|1995|04|15|1932|07|24}} |
| ölümtarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı|1995|04|15|1932|07|24}} |
||
| ölümyeri = [[İstanbul]] |
| ölümyeri = [[İstanbul]], [[Türkiye]] |
||
| uyruk = [[Türk]] |
| uyruk = [[Türkler|Türk]] |
||
| evlilik = [[Özdemir Asaf]] (e. 1963) |
| evlilik = [[Özdemir Asaf]] (e. 1963) |
||
| çocukları = Gün Arun<br />Olgun Arun<br /> Etkin Arun |
| çocukları = Gün Arun<br />Olgun Arun<br /> Etkin Arun |
||
| 22. satır: | 22. satır: | ||
| etkiledikleri = |
| etkiledikleri = |
||
| ödülleri = |
| ödülleri = |
||
| website = |
| website = https://www.yildizmoran.com.tr/ |
||
}} |
}} |
||
'''Yıldız Moran''' (24 Temmuz 1932, |
'''Yıldız Moran''' (24 Temmuz 1932, [[İstanbul]] - 15 Nisan 1995, [[İstanbul]]), Türk [[fotoğrafçı]], sözlük yazarı ve çevirmen. |
||
[[Türkiye]]’nin akademik eğitim almış ilk kadın fotoğrafçısıdır. Türkiye'yi tek başına dolaşmış ve kalkınma dönemindeki Cumhuriyet Türkiyesi’nin değişik yüzlerini kendine özgü bir yaklaşımla fotoğraflamıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://denizcitoplum.wordpress.com/2018/03/15/yildiz-moranin-zamansiz-fotograflar-retrospektif-sergisinde-deniz-ve-insan-yasami/|başlık=Yıldız Moran’ın “Zamansız Fotoğraflar” Retrospektif Sergisinde Deniz ve İnsan Yaşamı|erişimtarihi=8 Şubat 2024|tarih=15 Mart 2018|dil=tr-TR|çalışma=denizcitoplum|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240208132340/https://denizcitoplum.wordpress.com/2018/03/15/yildiz-moranin-zamansiz-fotograflar-retrospektif-sergisinde-deniz-ve-insan-yasami/|arşivtarihi=8 Şubat 2024|ölüurl=hayır}}</ref> |
|||
== Yaşam öyküsü == |
|||
[[Dosya:Yildiz Moran child.jpg|thumb|left|Yıldız Moran'ın 1937 yılında çekilmiş çocukluk fotoğrafı]] |
|||
1951 yılında [[Robert Lisesi|Robert Kolej]]’den mezun olmuş ardından da Bloomsbury Technical College ile Bloomsbury Technical Colleg'de eğitimine devam etmiştir. Yıldız Moran bir röportajında; Kolej'de sınıfta kalınca bizzat dayısı Mazhar Şevket İpşiroğlu tarafından fotoğrafçılığa yöneltildiğini açıklamıştır. 18 yaşında iken [[İngiltere]]'ye gitmiş ve burada Shakespeare Tiyatrosu'nun fotoğrafçısı John Vicker'den fotoğrafçılık üzerine eğitim almıştır. İlk fotoğraf sergisini 1953 yılında 21 yaşındayken [[Cambridge]]'de açmıştır. İngiltere'de kaldığı süre içerisinde [[Cambridge|Cambridege]]'de bir, [[Londra]]'da ise dört sergi açan Moran, ardından [[İstanbul]], [[Ankara]] ve [[Edinburgh]] sergileriyle çalışmalarına devam etmiştir. Yıldız Moran, [[İspanya]], [[Avusturya]] ve [[Portekiz]]’i gezerek bu ülkelerde de fotoğraf çekimleri yapmıştır. [[Türkiye]]'ye dönünce de İstanbul Beyoğlu'nda Maya Sanat Galerisi'nin üst katında kendi eserlerini de sergileyebileceği bir stüdyo kiralamıştır. Türkiye bulunduğu süre içerisinde: [[Cemal Gürsel]], [[Muhsin Ertuğrul]], [[Haldun Taner]], [[Mücap Ofluoğlu]], [[Adalet Cimcoz]] ve [[Haldun Dormen]] gibi isimlerin [[portre]] fotoğraflarını çekmiştir. 1963 yılında ise [[Özdemir Asaf]]'la evlenmiş olup bu evlikten sonra da [[Fotoğrafçılık|fotoğrafçılığı]] bırakmıştır. Bu evliliğinden dört yılda üç çocuk sahibi olmuştur. İyi derecede İngilizce bilen Moran, Özdemir Asaf'a ait şiirleri İngilizce'ye çevirmiş, [[Türkçe]]-[[İngilizce]] sözlük alanında da çalışmalar yapmıştır. 1981 yılında eşi Özdemir Asaf'ı kaybetmiştir. 1982 yılında ise [[Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi|İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Fotoğraf Enstitüsü]]'nde Onur Üyesi olarak görev yapmıştır. Yıldız Moran'ın fotoğrafçılık üzerine verdiği eserleri genellikle Anadolu teması üzerine olmuş 15 Nisan 1995 tarihinde ise İstanbul’da hayatını kaybetmiştir. Yıldız Moran'ın yapıtları 2013 yılında [[Pera Müzesi]] tarafından "Zamansız Fotoğraflar" başlığı ile geniş çaplı olarak yayınlandı.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=o81wpydEIZc ''Nisvan " Tarihe Adını Yazdıran Kadınlar"'']'', [[TRT Belgesel]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref><ref name=":0" /><ref>[http://www.hurriyet.com.tr/8-mart-dunya-kadinlar-gununde-unutulmayan-8-sembol-kadin-40064249 ''8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde unutulmayan 8 sembol kadın'']'', [[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref> |
|||
== Yaşamı == |
|||
| ⚫ | Yıldız Moran, kendisi ve fotoğrafçılık alanı hakkında: ''“Fotoğraf makinesi o denli varlığınızın bir parçası olmalıdır ki; konu ile |
||
1932'de İstanbul'da doğdu. Annesi Nemide Moran, babası asker ve sözlükçü [[Ahmet Vahid Moran]]'dır. Ailenin üç kızın en büyüğü idi. [[Robert Lisesi|Robert Kolej]]'de öğrenim gördü. 1950 yılında bu okuldaki eğitimini son sınıfta bıraktı ve dayısı [[Mazhar Şevket İpşiroğlu]]’nun önerisine uyarak fotoğraf eğitimi almak üzere [[İngiltere]]’ye gitti.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.kolekta.com.tr/sanatcilar/yildiz-moran/|başlık=Yıldız Moran|erişimtarihi=7 Şubat 2024|dil=tr-TR|çalışma=Kolekta.com.tr|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240207064544/https://www.kolekta.com.tr/sanatcilar/yildiz-moran/|arşivtarihi=7 Şubat 2024|ölüurl=hayır}}</ref> Londra'da Bloomsbury Technical College ile Ealing Technical College'da öğrenim gördü. Teknik bilgilerini uygulamayla pekiştirmek üzere, Shakespeare Tiyatrosu'nun fotoğrafçısı John Vicker'ın asistanlığını yaptı. |
|||
</ref><ref name=":0">[http://www.peramuzesi.org.tr/Yayin/Yildiz-Moran/145/2 ''Yıldız Moran - Zamansız Fotoğraflar'']'', [[Pera Müzesi]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref> |
|||
İlk fotoğraf sergisini 1953 yılında 21 yaşındayken [[Cambridge]]'de açtı. İngiltere'de kaldığı süre içerisinde [[Cambridge|Cambridege]]'de bir, [[Londra]]'da ise dört sergi açtı. Ardından [[İstanbul]], [[Ankara]] ve [[Edinburgh]] sergileriyle çalışmalarına devam etti. Moran'ın fotoğrafları genellikle insan manzaralarını, günlük yaşamı ve kent dokusunu konu alır. Portreler, sokak görüntüleri ve belgesel tarzda çalışmalarıyla tanınır. Eserleri genellikle Anadolu teması üzerine idi. [[İspanya]], [[Avusturya]] ve [[Portekiz]]’i gezerek bu ülkelerde de fotoğraf çekimleri yapmıştır. |
|||
Londra'dan [[Türkiye]]'ye döndükten sonra İstanbul Beyoğlu'nda [[Maya Sanat Galerisi]]'nin üst katında eserlerini sergileyebileceği bir stüdyo kiraladı. Portre fotoğrafçılığı yaptı. [[Cemal Gürsel]], [[Muhsin Ertuğrul]], [[Haldun Taner]], [[Mücap Ofluoğlu]], [[Adalet Cimcoz]] ve [[Haldun Dormen]] gibi tanınmış sanatçı ve edebiyatçıların [[portre]] fotoğraflarını çekti. |
|||
1963 yılında [[Özdemir Asaf]]'la evlendi [[Fotoğrafçılık|fotoğrafçılığı]] bıraktı. Bu evliliğinden dört yılda üç çocuk sahibi oldu. İyi derecede İngilizce bilen Moran, Özdemir Asaf'a ait şiirleri İngilizce'ye çevirmiş, [[Türkçe]]-[[İngilizce]] sözlük alanında da çalışmalar yapmıştır. 1981 yılında eşi Özdemir Asaf'ı kaybetti. |
|||
1982 yılında [[Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi|İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Fotoğraf Enstitüsü]]'nde Onur Üyesi oldu. 15 Nisan 1995 tarihinde İstanbul’da 62 yaşında hayatını kaybetti. |
|||
Yıldız Moran'ın yapıtları 2013 yılında [[Pera Müzesi]] tarafından "Zamansız Fotoğraflar" başlığı ile geniş çaplı olarak yayınlanmıştır.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=o81wpydEIZc ''Nisvan " Tarihe Adını Yazdıran Kadınlar"''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210313080856/http://www.youtube.com/watch?v=o81wpydEIZc |tarih=13 Mart 2021 }}'', [[TRT Belgesel]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref><ref name=":0" /><ref>[http://www.hurriyet.com.tr/8-mart-dunya-kadinlar-gununde-unutulmayan-8-sembol-kadin-40064249 ''8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde unutulmayan 8 sembol kadın''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160609020023/http://www.hurriyet.com.tr/8-mart-dunya-kadinlar-gununde-unutulmayan-8-sembol-kadin-40064249 |tarih=9 Haziran 2016 }}'', [[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref> |
|||
| ⚫ | Yıldız Moran, kendisi ve fotoğrafçılık alanı hakkında: ''“Fotoğraf makinesi o denli varlığınızın bir parçası olmalıdır ki; konu ile aranızda bir engel oluşturmasın. Şiirselliği olan her şey sanat fotoğrafının konusudur, fotoğraf aracılığıyla evrensel olan ve işlenen konunun kavramını içeren fotoğrafı çekmek tek amacımdı…”'' ifadelerini kulanmıştır.<ref name=":0">[http://www.peramuzesi.org.tr/Yayin/Yildiz-Moran/145/2 ''Yıldız Moran - Zamansız Fotoğraflar''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160423165217/http://www.peramuzesi.org.tr/Yayin/Yildiz-Moran/145/2 |tarih=23 Nisan 2016 }}'', [[Pera Müzesi]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref><ref>[http://www.cnnturk.com/2012/kultur.sanat/diger/09/19/dev.proje.icin.calismalar.basladi/677275.0/index.html ''Dev proje için çalışmalar başladı''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160919113850/http://www.cnnturk.com/2012/kultur.sanat/diger/09/19/dev.proje.icin.calismalar.basladi/677275.0/index.html |tarih=19 Eylül 2016 }}'', [[CNN Türk]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref> |
||
== Etkisi == |
|||
[[Eczacıbaşı Holding|Eczacıbaşı]] Fotoğraf Sanatçıları Dizisi’nin sekizinci kitabı olan Yıldız Moran retrospektifi, 2018'de Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde yayımlandı. Eserin konsept ve tasarımı [[Bülent Erkmen]], editörlüğünü de [[Merih Akoğul]] üstlendi. Eserde Moran'a dair kapsamlı bilgiler sunuldu.<ref>{{Web kaynağı | soyadı1 = Tanrıyar | ad1 = Elif | başlık = Fotoğraf sanatının kraliçesi: Yıldız Moran | url = http://www.milliyetsanat.com/yazar-detay/elif-tanriyar/fotograf-sanatinin-kralicesi-yildiz-moran/9008 | yayıncı = Milliyet Sanat | erişimtarihi = 17 Mayıs 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180517223938/http://www.milliyetsanat.com/yazar-detay/elif-tanriyar/fotograf-sanatinin-kralicesi-yildiz-moran/9008 | arşivtarihi = 17 Mayıs 2018 | ölüurl =evet}}</ref> Nisan 2018'de Türkiye’nin Cenevre Başkonsolosluğu tarafından [[Dünya Kadınlar Günü]] dolayısıyla Cenevre’deki Heritage Galerisi’nde Moran'ın fotoğraf sergisi açıldı.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Cenevre’de Yıldız Moran fotoğraf sergisi açıldı | url = http://www.hurriyet.com.tr/avrupa/cenevrede-yildiz-moran-fotograf-sergisi-acildi-40801331 | yayıncı = Hürriyet | erişimtarihi = 17 Mayıs 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180517223502/http://www.hurriyet.com.tr/avrupa/cenevrede-yildiz-moran-fotograf-sergisi-acildi-40801331 | arşivtarihi = 17 Mayıs 2018 | ölüurl =hayır}}</ref> |
|||
== Kaynakça == |
== Kaynakça == |
||
{{Kaynakça}} |
{{Kaynakça}} |
||
{{Otorite kontrolü}} |
|||
[[Kategori:1932 doğumlular]] |
[[Kategori:1932 doğumlular]] |
||
[[Kategori:İstanbul |
[[Kategori:İstanbul ili doğumlu sanatçılar]] |
||
[[Kategori:Robert |
[[Kategori:Robert Lisesinde öğrenim görenler]] |
||
[[Kategori:Türk fotoğrafçılar]] |
[[Kategori:Türk fotoğrafçılar]] |
||
[[Kategori:Türk çevirmenler]] |
[[Kategori:Türk çevirmenler]] |
||
[[Kategori:1995 yılında ölenler]] |
[[Kategori:1995 yılında ölenler]] |
||
[[Kategori:İstanbul |
[[Kategori:İstanbul ilinde ölenler]] |
||
[[Kategori:Türk sözlükçüler]] |
|||
[[Kategori:Türkçeden İngilizceye çeviri yapanlar]] |
|||
[[Kategori:İngilizceden Türkçeye çeviri yapanlar]] |
|||
[[Kategori:İstanbul ili doğumlu çevirmenler]] |
|||
19.26, 24 Haziran 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.
| Yıldız Moran | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum adı | Yıldız Moran |
| Doğum | 24 Temmuz 1932 İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 15 Nisan 1995 (62 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Uyruk | Türk |
| Evlilik(ler)i | Özdemir Asaf (e. 1963) |
| Çocukları | Gün Arun Olgun Arun Etkin Arun |
| Ebeveyni | Ahmed Vahid Moran Nemide Moran |
| Alanı | Fotoğrafçılık |
| Etkin yıllar | 1953-1982 |
| Sanat eğitimi | Robert Kolej Bloomsbury Technical College Ealing Technical College |
Yıldız Moran (24 Temmuz 1932, İstanbul - 15 Nisan 1995, İstanbul), Türk fotoğrafçı, sözlük yazarı ve çevirmen.
Türkiye’nin akademik eğitim almış ilk kadın fotoğrafçısıdır. Türkiye'yi tek başına dolaşmış ve kalkınma dönemindeki Cumhuriyet Türkiyesi’nin değişik yüzlerini kendine özgü bir yaklaşımla fotoğraflamıştır.[1]
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
1932'de İstanbul'da doğdu. Annesi Nemide Moran, babası asker ve sözlükçü Ahmet Vahid Moran'dır. Ailenin üç kızın en büyüğü idi. Robert Kolej'de öğrenim gördü. 1950 yılında bu okuldaki eğitimini son sınıfta bıraktı ve dayısı Mazhar Şevket İpşiroğlu’nun önerisine uyarak fotoğraf eğitimi almak üzere İngiltere’ye gitti.[2] Londra'da Bloomsbury Technical College ile Ealing Technical College'da öğrenim gördü. Teknik bilgilerini uygulamayla pekiştirmek üzere, Shakespeare Tiyatrosu'nun fotoğrafçısı John Vicker'ın asistanlığını yaptı.
İlk fotoğraf sergisini 1953 yılında 21 yaşındayken Cambridge'de açtı. İngiltere'de kaldığı süre içerisinde Cambridege'de bir, Londra'da ise dört sergi açtı. Ardından İstanbul, Ankara ve Edinburgh sergileriyle çalışmalarına devam etti. Moran'ın fotoğrafları genellikle insan manzaralarını, günlük yaşamı ve kent dokusunu konu alır. Portreler, sokak görüntüleri ve belgesel tarzda çalışmalarıyla tanınır. Eserleri genellikle Anadolu teması üzerine idi. İspanya, Avusturya ve Portekiz’i gezerek bu ülkelerde de fotoğraf çekimleri yapmıştır.
Londra'dan Türkiye'ye döndükten sonra İstanbul Beyoğlu'nda Maya Sanat Galerisi'nin üst katında eserlerini sergileyebileceği bir stüdyo kiraladı. Portre fotoğrafçılığı yaptı. Cemal Gürsel, Muhsin Ertuğrul, Haldun Taner, Mücap Ofluoğlu, Adalet Cimcoz ve Haldun Dormen gibi tanınmış sanatçı ve edebiyatçıların portre fotoğraflarını çekti.
1963 yılında Özdemir Asaf'la evlendi fotoğrafçılığı bıraktı. Bu evliliğinden dört yılda üç çocuk sahibi oldu. İyi derecede İngilizce bilen Moran, Özdemir Asaf'a ait şiirleri İngilizce'ye çevirmiş, Türkçe-İngilizce sözlük alanında da çalışmalar yapmıştır. 1981 yılında eşi Özdemir Asaf'ı kaybetti.
1982 yılında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Fotoğraf Enstitüsü'nde Onur Üyesi oldu. 15 Nisan 1995 tarihinde İstanbul’da 62 yaşında hayatını kaybetti.
Yıldız Moran'ın yapıtları 2013 yılında Pera Müzesi tarafından "Zamansız Fotoğraflar" başlığı ile geniş çaplı olarak yayınlanmıştır.[3][4][5]
Yıldız Moran, kendisi ve fotoğrafçılık alanı hakkında: “Fotoğraf makinesi o denli varlığınızın bir parçası olmalıdır ki; konu ile aranızda bir engel oluşturmasın. Şiirselliği olan her şey sanat fotoğrafının konusudur, fotoğraf aracılığıyla evrensel olan ve işlenen konunun kavramını içeren fotoğrafı çekmek tek amacımdı…” ifadelerini kulanmıştır.[4][6]
Etkisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Eczacıbaşı Fotoğraf Sanatçıları Dizisi’nin sekizinci kitabı olan Yıldız Moran retrospektifi, 2018'de Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde yayımlandı. Eserin konsept ve tasarımı Bülent Erkmen, editörlüğünü de Merih Akoğul üstlendi. Eserde Moran'a dair kapsamlı bilgiler sunuldu.[7] Nisan 2018'de Türkiye’nin Cenevre Başkonsolosluğu tarafından Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla Cenevre’deki Heritage Galerisi’nde Moran'ın fotoğraf sergisi açıldı.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Yıldız Moran'ın "Zamansız Fotoğraflar" Retrospektif Sergisinde Deniz ve İnsan Yaşamı". denizcitoplum. 15 Mart 2018. 8 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2024.
- ^ "Yıldız Moran". Kolekta.com.tr. 7 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ Nisvan " Tarihe Adını Yazdıran Kadınlar" 13 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., TRT Belgesel, Erişim tarihi: 12 Haziran 2016
- ^ a b Yıldız Moran - Zamansız Fotoğraflar 23 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Pera Müzesi, Erişim tarihi: 12 Haziran 2016
- ^ 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde unutulmayan 8 sembol kadın 9 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hürriyet, Erişim tarihi: 12 Haziran 2016
- ^ Dev proje için çalışmalar başladı 19 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CNN Türk, Erişim tarihi: 12 Haziran 2016
- ^ Tanrıyar, Elif. "Fotoğraf sanatının kraliçesi: Yıldız Moran". Milliyet Sanat. 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2018.
- ^ "Cenevre'de Yıldız Moran fotoğraf sergisi açıldı". Hürriyet. 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2018.
