İçeriğe atla

Maruniler: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Aram047 (mesaj | katkılar)
İçerik eklendi
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
SpdyBot (mesaj | katkılar)
k →‎Kaynakça: Bot: kaynak ve şablon dz. (hata bildir)
 
(20 kullanıcı tarafından yapılan 31 ara revizyon gösterilmiyor)
2. satır: 2. satır:
|grup = Maruni
|grup = Maruni
|resim =
|resim =
|nüfus =3.198.600<ref name=maronite-heritage.com>[http://www.maronite-heritage.com/LNE.php?page=Statistics maronite-heritage.com]</ref>
|nüfus =3.198.600<ref name=maronite-heritage.com>{{Web kaynağı |url=http://www.maronite-heritage.com/LNE.php?page=Statistics |başlık=maronite-heritage.com |erişimtarihi=6 Eylül 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110714041606/http://www.maronite-heritage.com/LNE.php?page=Statistics |arşivtarihi=14 Temmuz 2011 |ölüurl=hayır }}</ref>
|bölge1 = {{bayraksimge|Lübnan}} [[Lübnan]]
|bölge1 = {{bayraksimge|Lübnan}} [[Lübnan]]
|nüfus1 = 1.062.000
|nüfus1 = 1.062.000
|ref1 = <ref name="ref916">[http://www.maronite-heritage.com/LNE.php?page=Statistics]</ref>
|ref1 =<ref name="ref916">{{Web kaynağı |url=http://www.maronite-heritage.com/LNE.php?page=Statistics |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=6 Eylül 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110714041606/http://www.maronite-heritage.com/LNE.php?page=Statistics |arşivtarihi=14 Temmuz 2011 |ölüurl=hayır }}</ref>
|bölge2 = {{bayraksimge|Arjantin}} [[Arjantin]]
|bölge2 = {{bayraksimge|Arjantin}} [[Arjantin]]
|nüfus2 = 750.000
|nüfus2 = 750.000
|ref2 = <ref name="ref916" />
|ref2 =<ref name="ref916" />
|bölge3 = {{bayraksimge|Brezilya}} [[Brezilya]]
|bölge3 = {{bayraksimge|Brezilya}} [[Brezilya]]
|nüfus3 = 550.000
|nüfus3 = 550.000
|ref3 = <ref name="ref916" />
|ref3 =<ref name="ref916" />
|bölge4 = {{bayraksimge|Amerika Birleşik Devletleri}} [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]
|bölge4 = {{bayraksimge|Amerika Birleşik Devletleri}} [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]
|nüfus4 = 215.000
|nüfus4 = 215.000
|ref4 = <ref name="ref916" />
|ref4 =<ref name="ref916" />
|bölge5 = {{bayraksimge|Meksika}} [[Meksika]]
|bölge5 = {{bayraksimge|Meksika}} [[Meksika]]
|nüfus5 = 160.000
|nüfus5 = 160.000
|ref5 = <ref name="ref916" />
|ref5 =<ref name="ref916" />
|bölge6 = {{bayraksimge|Avustralya}} [[Avustralya]]
|bölge6 = {{bayraksimge|Avustralya}} [[Avustralya]]
|nüfus6 = 160.000
|nüfus6 = 160.000
|ref6 = <ref name="ref916" />
|ref6 =<ref name="ref916" />
|bölge7 = {{bayraksimge|Kanada}} [[Kanada]]
|bölge7 = {{bayraksimge|Kanada}} [[Kanada]]
|nüfus7 = 85.000
|nüfus7 = 85.000
|ref7 = <ref name="ref916" />
|ref7 =<ref name="ref916" />
|bölge8 = {{bayraksimge|Suriye}} [[Suriye]]
|bölge8 = {{bayraksimge|Suriye}} [[Suriye]]
|nüfus8 = 52.100
|nüfus8 = 52.100
|ref8 = <ref name="ref916" />
|ref8 =<ref name="ref916" />
|bölge9 = {{bayraksimge|Fransa}} [[Fransa]]
|bölge9 = {{bayraksimge|Fransa}} [[Fransa]]
|nüfus9 = 52.000
|nüfus9 = 52.000
35. satır: 35. satır:
|bölge11 = {{bayraksimge|Kıbrıs Cumhuriyeti}} [[Kıbrıs]]
|bölge11 = {{bayraksimge|Kıbrıs Cumhuriyeti}} [[Kıbrıs]]
|nüfus11 = 4.940<ref name=UNHCR>[http://www.unhcr.org/refworld/country,,,COUNTRYPROF,CYP,,4954ce0723,0.html World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - Cyprus : Overview, UNHCR]</ref>-10.000
|nüfus11 = 4.940<ref name=UNHCR>[http://www.unhcr.org/refworld/country,,,COUNTRYPROF,CYP,,4954ce0723,0.html World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - Cyprus : Overview, UNHCR]</ref>-10.000
|ref11 = <ref name="ref916" />
|ref11 =<ref name="ref916" />
|bölge12 = {{bayraksimge|Palestine}} [[Filistin]]
|bölge12 = {{bayraksimge|Palestine}} [[Filistin]]
|nüfus12 = 8.000
|nüfus12 = 8.000
41. satır: 41. satır:
|bölge13 = {{bayraksimge|Germany}} [[Almanya]]
|bölge13 = {{bayraksimge|Germany}} [[Almanya]]
|nüfus13 = 5.400
|nüfus13 = 5.400
|ref13 = <ref name="ref916" />
|ref13 =<ref name="ref916" />
|bölge14 = {{bayraksimge|United Kingdom}} [[İngiltere]]
|bölge14 = {{bayraksimge|United Kingdom}} [[İngiltere]]
|nüfus14 = 5.300
|nüfus14 = 5.300
|ref14 = <ref name="ref916" />
|ref14 =<ref name="ref916" />
|bölge15 = {{bayraksimge|Egypt}} [[Mısır]]
|bölge15 = {{bayraksimge|Egypt}} [[Mısır]]
|nüfus15 = 5.000
|nüfus15 = 5.000
|ref15 = <ref name="ref916" />
|ref15 =<ref name="ref916" />
|bölge16 = {{bayraksimge|Belçika}} [[Belçika]]
|bölge16 = {{bayraksimge|Belçika}} [[Belçika]]
|nüfus16 = 3.400
|nüfus16 = 3.400
64. satır: 64. satır:
|ref20 =<ref name="ref916" />
|ref20 =<ref name="ref916" />
|dinler = [[Katolik]]
|dinler = [[Katolik]]
|diller = [[Arapça]], [[Süryanice]]{{kaynak belirt}}
|diller = [[Arapça]], [[Süryanice]] <ref name="ref141">http://www.bkerkelb.org/english/index.php?option=com_content&view=article&id=143:-introduction&catid=35:maronite-identity-&Itemid=55</ref>
|ilgili gruplar=[[Aramiler]], [[Süryaniler]],[[Asuriler]], [[Keldaniler]]
|ilgili gruplar= [[Araplar]], [[Aramiler]], [[Süryaniler]],[[Asuriler]], [[Keldaniler]]
|not =
|not =
}}
}}
'''Maruniler''' veya '''Maronitler''' ({{Dil|ar| الموارنة|çeviri=''Al-Mawārinah''}}; {{dil|syr|ܡܖ̈ܘܢܝܐ|çeviri=''Marunoye''}}), [[Lübnan]]'daki en büyük nüfuslu [[Maruni Kilisesi]]'ne bağlı Hristiyan grup.
'''Maruni Kilisesi''', ([[Süryanice]]ܥܕܬܐ ܣܘܪܝܝܬܐ ܡܪܘܢܝܬܐ ܕܐܢܛܝܘܟܝܐ‎ ''ʿīṯo suryaiṯo māronaiṯo d'anṭiokia'') [[7. yüzyıl]]da [[Süryani Ortodoks Kilisesi]]'nden ayrılan bir [[Katolik]] kilisesidir.<ref name="ref141" />


Maruniler ise, bu kiliseye bağlı olan ve günümüzde [[Ortadoğu]]'da başta anayasal olarak cumhurbaşkanının Maruni olmasının zorunlu olduğu [[Lübnan]]<ref name="BBC türkçe">[http://www.bbc.co.uk/turkish/indepth/story/2008/05/printable/080528_lebanonprofile.shtml BBC Türkçe Lübnan ülke raporu]</ref> olmak üzere [[Kıbrıs]] ve [[Filistin]]-[[İsrail]] topraklarında yaşayan dinî topluluktur. Ayrıca Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Amerika ülkelerinde de göçmen kökenli önemli bir Maruni nüfus yaşamaktadır. [[Türkiye]]'de ise varlıkları bilinmekte ama kesin bir sayı tahmini yoktur.<ref name="ABD Uluslararası Din Özgürlüğü Raporu">[http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2006/ ABD Uluslararası Din Özgürlüğü Raporu, Kasım 2006]</ref>
Maruniler, Maruni Kilisesi'ne bağlı olan ve günümüzde [[Orta Doğu]]'da başta anayasal olarak cumhurbaşkanının Maruni olmasının zorunlu olduğu [[Lübnan]]<ref name="BBC türkçe">{{Web kaynağı |url=http://www.bbc.co.uk/turkish/indepth/story/2008/05/printable/080528_lebanonprofile.shtml |başlık=BBC Türkçe Lübnan ülke raporu |erişimtarihi=6 Eylül 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20171228054724/http://www.bbc.co.uk/turkish/indepth/story/2008/05/printable/080528_lebanonprofile.shtml |arşivtarihi=28 Aralık 2017 |ölüurl=hayır }}</ref> olmak üzere [[Suriye]], [[Kıbrıs]] ve [[Filistin]]-[[İsrail]] topraklarında yaşayan dinî topluluktur. Ayrıca Avrupa, Kuzey Amerika ve [[Güney Amerika]] ülkelerinde de göçmen kökenli önemli bir Maruni nüfus yaşamaktadır. [[Türkiye]]'de ise varlıkları bilinmekte ama kesin bir sayı tahmini yoktur.<ref name="ABD Uluslararası Din Özgürlüğü Raporu">{{Web kaynağı |url=http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2006/ |başlık=ABD Uluslararası Din Özgürlüğü Raporu, Kasım 2006 |erişimtarihi=6 Eylül 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110816011426/http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2006/ |arşivtarihi=16 Ağustos 2011 |ölüurl=hayır }}</ref>


== Etimoloji ==
== Etimoloji ==
Maruni, adı M.S. 4-5yy'larda yaşamış [[Süryaniler|Süryani]] kökenli hristiyan din adamı Aziz Maron (''ya da Maro'')'a dayanır.<ref name="Maronite Church Britannica">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/366006/Maronite-church Maronite Church, Britannica]</ref>
Maruni, adı M.S. 4-5. yüzyıllarda yaşamış [[Süryaniler|Süryani]] kökenli Hristiyan din adamı Aziz Marun (''ya da Maron'')'a dayanır.<ref name="Maronite Church Britannica">{{Web kaynağı |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/366006/Maronite-church |başlık=Maronite Church, Britannica |erişimtarihi=9 Eylül 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110914094528/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/366006/Maronite-church |arşivtarihi=14 Eylül 2011 |ölüurl=hayır }}</ref>


== Tarih ==
== Tarih ==
[[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] döneminde [[Katoliklik]]ten [[Ortodoks]]luğa geçmişlerdir. Bizans'ın sindirme politikaları üzerine tekrar Katolik olmuşlardır. [[İslam devleti]]nde varlıklarını koruyup geliştirmişlerdir. 1517 yılında başlayan [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] egemenliği ile ek haklar kazandılar. 1800 lü yıllara doğru [[Çarlık Rusyası]]'nın sürekli olarak Osmanlılara karşı kullanacağı bir koz oldular. 19. yüzyıl boyunca birçok isyan çıkardılar.
{{kaynaksız}}
[[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] döneminde [[Katoliklik]]ten [[Ortodoks]]luğa geçmişlerdir. Bizansın sindirme politikaları üzerine tekrar Katolik olmuşlardır. [[İslam devleti]]nde varlıklarını koruyup geliştirmiştirler. 1517 yılında başlayan [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] egemenliği ile ek haklar kazandılar. 1800 lü yıllara doğru [[Çarlık Rusyası]]'nın sürekli olarak Osmanlılara karşı kullanacağı bir koz oldular. 19 yy. boyunca birçok isyan çıkardılar.
[[I. Dünya Savaşı]] ile biten Osmanlı egemenliğinden sonra 20 yıl kadar Fransa yönetiminde kalan Lübnan ve Suriye'de eski haklarında yoksun bırakıldılar. Fransa çekildikten sonra yönetim Müslümanlara kalınca düşmanlıkları arttı. Silahlı gruplar oluşturdular. Yeryer şehir içinde çatışmalar çıktı ve iç savaş başladı bunun bir nedeni de [[Filistin]]'den gelen [[Müslüman]] [[Araplar]], bundan 7 yıl sonra da 1982'de [[İsrail]]'in Lübnan'ı işgali ile Maruniler İsrail ordusuyla birlikte savaştı ve ülkedeki Filistin topluluklarının çoğunun kökünü kuruttu, [[Filistinliler]]i ülkenin kuzeyindeki ve güneyindeki mülteci kamplarına yolladılar ve böylece Lübnan'ın etnik yapısının değiştirilmesini engellemiş oldular.
[[I. Dünya Savaşı]] ile biten Osmanlı egemenliğinden sonra 20 yıl kadar Fransa yönetiminde kalan Lübnan ve Suriye'de eski haklarında yoksun bırakıldılar. Fransa çekildikten sonra yönetim Müslümanlara kalınca düşmanlıkları arttı. Silahlı gruplar oluşturdular. Yer yer şehir içinde çatışmalar çıktı ve iç savaş başladı bunun bir nedeni de [[Filistin]]'den gelen [[Müslüman]] [[Araplar]], bundan 7 yıl sonra da 1982'de [[İsrail]]'in Lübnan'ı işgali ile Maruniler İsrail ordusunun gözetiminde Filistinlilere karşı katliamlarda bulundular. Lübnan'ın etnik yapısının değiştirilmesini önleme savıyla [[Filistinliler]]i ülkenin kuzeyindeki ve güneyindeki [[mülteci]] kamplarına yolladılar.

== Nüfus ==
== Nüfus ==
=== Lübnan ===
=== Lübnan ===
87. satır: 85. satır:
=== Kıbrıs ===
=== Kıbrıs ===
{{Ayrıca bakınız|Kıbrıs Marunileri}}
{{Ayrıca bakınız|Kıbrıs Marunileri}}
Maruniler, adanın üçüncü büyük dini ve etnik grubunu oluştururlar. Nüfusları, farklı kaynaklarda 4.940(%0.6) ile 10.000 arasında gösterilir. Bu nüfusun büyük bölümü [[Güney Kıbrıs Rum Yönetimi]] topraklarında yaşar.
Maruniler, adanın üçüncü büyük dini ve etnik grubunu oluştururlar. Nüfusları, farklı kaynaklarda 4.940 (%0.6) ile 10.000 arasında gösterilir. Bu nüfusun büyük bölümü günümüzde [[Kıbrıs]]'ın güneyinde yaşar.


== Kültür ==
== Kültür ==
1940 yılına kadar genellikle dağlarda yaşayan Maruniler bu zamandan sonra Anti-Lübnan dağlarında inerek başkent [[Beyrut]]'a yerleştiler. Bu nedenle kültürlerinde büyük bir yozlaşma oldu. Bir kısmı ise Beyrut'a geldikten sonra ABD' ye göç etti, bazıları da iç savaşta çoğu [[Latin Amerika]] ülkelerine göç etti. Genellikle avcılıkla, toplayıcılıkla ve nehir balıkçılığı ile geçinen bu topluluk şehre inince ticareti büyük oranda ele geçirdiler. Bazı konularda ticareti tekellerinde tutuyorlar{{Kaynak belirt}}.
{{yanlış}}
1940 yılına kadar genellikle dağlarda yaşayan Maruniler bu zamandan sonra Anti-Lübnan dağlarında inerek başkent [[Beyrut]]'a yerleştiler. Bu nedenle kültürlerinde büyük bir yozlaşma oldu. Bir kısmı ise Beyrut'a geldikten sonra ABD' ye göç etti, bazıları da iç savaşta çoğu [[Latin Amerika]] ülkelerine göç etti. Genellikle avcılıkla, toplayıcılıkla ve nehir balıkçılığı ile geçinen bu topluluk şehre inince ticareti büyük oranda ele geçirdiler. Bazı konularda ticareti tekellerinde tutuyorlar{{fact}}.


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
{{Kaynakça}}

[[Kategori:Maruni Kilisesi| ]]
[[Kategori:Lübnan'daki etnik gruplar]]
[[Kategori:5. yüzyılda kurulan dini örgütler]]



[[Kategori:Maruniler]]
[[ar:موارنة]]
[[Kategori:Dinlerine göre Lübnanlılar]]
[[arc:ܡܪܘܢܝܐ]]
[[Kategori:Lübnan'da Hristiyanlık]]
[[Kategori:Sami halkları]]

18.43, 30 Mayıs 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Maruni
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Lübnan Lübnan1.062.000[1]
Arjantin Arjantin750.000[1]
Brezilya Brezilya550.000[1]
Amerika Birleşik Devletleri ABD215.000[1]
Meksika Meksika160.000[1]
Avustralya Avustralya160.000[1]
Kanada Kanada85.000[1]
Suriye Suriye52.100[1]
Fransa Fransa52.000[1]
Venezuela Venezuela25.000[1]
Kıbrıs Cumhuriyeti Kıbrıs4.940[2]-10.000[1]
Filistin Devleti Filistin8.000[1]
Almanya Almanya5.400[1]
Birleşik Krallık İngiltere5.300[1]
Mısır Mısır5.000[1]
Belçika Belçika3.400[1]
İtalya İtalya2.500[1]
İsveç İsveç2.470[1]
İsviçre İsviçre2000[1]
Ürdün Ürdün1000[1]
Diller
Din

Maruniler veya Maronitler (Arapça الموارنة, romanizeAl-Mawārinah; Süryaniceܡܖ̈ܘܢܝܐ, romanizeMarunoye), Lübnan'daki en büyük nüfuslu Maruni Kilisesi'ne bağlı Hristiyan grup.

Maruniler, Maruni Kilisesi'ne bağlı olan ve günümüzde Orta Doğu'da başta anayasal olarak cumhurbaşkanının Maruni olmasının zorunlu olduğu Lübnan[3] olmak üzere Suriye, Kıbrıs ve Filistin-İsrail topraklarında yaşayan dinî topluluktur. Ayrıca Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Amerika ülkelerinde de göçmen kökenli önemli bir Maruni nüfus yaşamaktadır. Türkiye'de ise varlıkları bilinmekte ama kesin bir sayı tahmini yoktur.[4]

Maruni, adı M.S. 4-5. yüzyıllarda yaşamış Süryani kökenli Hristiyan din adamı Aziz Marun (ya da Maron)'a dayanır.[5]

Bizans döneminde Katoliklikten Ortodoksluğa geçmişlerdir. Bizans'ın sindirme politikaları üzerine tekrar Katolik olmuşlardır. İslam devletinde varlıklarını koruyup geliştirmişlerdir. 1517 yılında başlayan Osmanlı egemenliği ile ek haklar kazandılar. 1800 lü yıllara doğru Çarlık Rusyası'nın sürekli olarak Osmanlılara karşı kullanacağı bir koz oldular. 19. yüzyıl boyunca birçok isyan çıkardılar.

I. Dünya Savaşı ile biten Osmanlı egemenliğinden sonra 20 yıl kadar Fransa yönetiminde kalan Lübnan ve Suriye'de eski haklarında yoksun bırakıldılar. Fransa çekildikten sonra yönetim Müslümanlara kalınca düşmanlıkları arttı. Silahlı gruplar oluşturdular. Yer yer şehir içinde çatışmalar çıktı ve iç savaş başladı bunun bir nedeni de Filistin'den gelen Müslüman Araplar, bundan 7 yıl sonra da 1982'de İsrail'in Lübnan'ı işgali ile Maruniler İsrail ordusunun gözetiminde Filistinlilere karşı katliamlarda bulundular. Lübnan'ın etnik yapısının değiştirilmesini önleme savıyla Filistinlileri ülkenin kuzeyindeki ve güneyindeki mülteci kamplarına yolladılar.

Günümüzde Lübnan nüfusunun %22'si Marunilerden oluşmaktadır.[4]

Maruniler, adanın üçüncü büyük dini ve etnik grubunu oluştururlar. Nüfusları, farklı kaynaklarda 4.940 (%0.6) ile 10.000 arasında gösterilir. Bu nüfusun büyük bölümü günümüzde Kıbrıs'ın güneyinde yaşar.

1940 yılına kadar genellikle dağlarda yaşayan Maruniler bu zamandan sonra Anti-Lübnan dağlarında inerek başkent Beyrut'a yerleştiler. Bu nedenle kültürlerinde büyük bir yozlaşma oldu. Bir kısmı ise Beyrut'a geldikten sonra ABD' ye göç etti, bazıları da iç savaşta çoğu Latin Amerika ülkelerine göç etti. Genellikle avcılıkla, toplayıcılıkla ve nehir balıkçılığı ile geçinen bu topluluk şehre inince ticareti büyük oranda ele geçirdiler. Bazı konularda ticareti tekellerinde tutuyorlar[kaynak belirtilmeli].

  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t "Arşivlenmiş kopya". 14 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2011. 
  2. ^ World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - Cyprus : Overview, UNHCR
  3. ^ "BBC Türkçe Lübnan ülke raporu". 28 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2011. 
  4. ^ a b "ABD Uluslararası Din Özgürlüğü Raporu, Kasım 2006". 16 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2011.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "ABD Uluslararası Din Özgürlüğü Raporu" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ "Maronite Church, Britannica". 14 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2011.