Cadı makigiller: Revizyonlar arasındaki fark

Tarsiidae
Yaşadığı dönem aralığı: 45-0 myö
Uintan-Günümüz
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Tarsiidae; Yaşadığı dönem aralığı: 45-0 myö; Uintan-Günümüz PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Carlito syrichta
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Mammalia
Takım:	Primates
Alt takım:	Haplorhini
İnfra takım:	Tarsiiformes
Familya:	Tarsiidae; Gray, 1825
Tip cins
	Tarsius
Cinsler
	Carlito; Tarsius; Cephalopachus;

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

08.50, 11 Mayıs 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Tarsiidae bir primat familyasıdır. Güneydoğu Asya'nın adalarında yaşayan, küçük, gece faal hayvanlardır.

Sevimli görünüşlerinden dolayı Güneydoğu Asya'da ev hayvanı olarak da tutulurlar.

Özellikleri

Tarsiidae familyasındakilerin uzunlukları 9 – 16 cm ulaşırken, kuyrukları 13 – 28 cm ile vücutlarının iki misli olur. Ağırlıkları 60 - 160 gram arası değişir. Postları kısa ve yumuşak, çoğunlukla gri, ama bazen gri-kahverengi veya kızıl kahverengi de olabilir. Vücut ölçülerine göre elleri büyük ve bacakları çok uzundur. Primatlar takımı içerisinde en uzun bacaklara sahiptir (vücut büyüklüğüne göre).

Uzun atlayışlarında uzun kuyrukları ile dengeyi sağlarlar. Dik duran bir dala tutunurken kuyruk destek olarak da kullanılır. Vücut ölçülerine göre tüm memelilerin arasında en büyük gözlere sahiptirler. Hatta gözleri beyinlerinden büyüktür. Hareket ettirebildiği kulakları da gayet büyüktür.

Yayılım

Tarsiidae Güneydoğu Asya'nın adalarında yaşar. Sumatra'nın güneyinde, Borneo, Filipin'in güneyinde ve Sulavezi adasında yaşarlar

Çok farklı yaşam alanlarını fethetmişlerdir. Onlara yağmur ormanlarında, dağ ormanlarında, mangrov ormanlarında, bataklık bölgelerde ve bambu çalılıklarında rastlamak mümkündür. Bazı türlere 1500 metre yüksekliğe kadar rastlamak mümkündür. Cüce uzun bacaklı maki hatta sadece 1800 ila 2200 metre yükseklik arasında yaşar.

Yaşam şekli

Gece faal hayvanlardır. Gündüzleri bitkilerin sık olduğu yerlere girip saklanırlar.^[1] Gece yiyecek arayışında fazla yükseklere çıkmaz, daima yerden 2 metre yüksekliğin altında hareket ederler. Dik duran ince dallara tutunarak durmayı tercih ederler. Uzun bacakları sayesinde 5 metre atlayabilirler.^[2]

Sunda ve Filipin cadı makisi yalnız yaşarken, Sulavezi cadı makisi 4 ila 8 bireyden oluşan aile grupları içinde yaşar.

Beslenme

Cadı makigiller sırf etoburdur ve böylece tüm maymunlar takımı içinde hiç bitkisel beslenmeyen tek familyadır. Birçok farklı böcek türleri, kelebek, örümcek, yengeç, termit ve karınca ile beslenirler. Türden türe farklı derecede yakalayabildikleri, yarasa, kurbağa, kuş veya yılan gibi küçük omurgalıları da yerler. Büyük parmakları ile uçan bir hayvanı havadan kapabilir veya aniden sıçrayıp av hayvanın üstüne atlayabilirler. Sonra o hayvanı ısırarak öldürdükten sonra bir dala çıkıp avı önce kafası ile başlayarak yerler.

Üreme

Bu kadar küçük hayvanlar için gayet uzun sayılan 180 - 190 gün süren bir gebelikten sonra tek bir yavru doğar. Gebeliğin uzun sürmesinden dolayı yavru bayağı iyi gelişmiş, yetişkinlerin %33'ü büyüklüğünde dünyaya gelir. Doğduğunda vücudu tamamen post ile kaplıdır ve gözleri açık olur.

İlk haftalarda anne yavruyu ağzında taşır ve yiyecek arayışına çıkınca sık sık dalların arasında Yalnız bırakır. Ama kısa aralarla yavrunun yanına uğrar. Sulavezi cadı makisi hatta her gece yavrusunu 10 - 12 defa başka bir yere götürüp bırakır. 80 gün sonra emzirme süresi biter. Yavru 1 - 2 yıl içinde ergenleşir. Evcil bireyler 16 yaşına kadar varır ama doğada ömür uzunluğu bilinmemekte.

Sınıflandırma

Cins Carlito
- Carlito syrichta
Cins Cephalopachus
- Cephalopachus bancanus
Cins Tarsius
- Tarsius dentatus
- Tarsius fuscus
- Tarsius lariang
- Tarsius niemitzi
- Tarsius pelengensis
- Tarsius sangirensis
- Tarsius spectrumgurskyae^[3]
- Tarsius supriatnai^[3]
- Tarsius tarsier
- Tarsius tumpara
- Tarsius pumilus
- Tarsius wallacei

Kitaplar

Ronald M. Nowak: Walker’s Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0-8018-5789-9
Thomas Geissmann: Vergleichende Primatologie. Springer-Verlag 2003, ISBN 3-540-43645-6
D. E. Wilson & D. M. Reeder: Mammal Species of the World. Johns Hopkins University Press, 2005. ISBN 0-8018-8221-4

Dış bağlantılar

K. J. Gron: Primate Factsheets: Tarsier (Tarsius)29 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
"Tarsiyer (Cadı Maki) Nedir?". Evrim Ağacı. 2015. 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.

Kaynakça

^ K. J. Gron: Primate Factsheets: Tarsier (Tarsius) Taxonomy, Morphology, & Ecology 29 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., abgerufen am 24. Februar 2009
^ Geissmann (2003), S. 114
^ ^a ^b [1]^{[ölü/kırık bağlantı]}

[Gron-1] K. J. Gron: Primate Factsheets: Tarsier (Tarsius) Taxonomy, Morphology, & Ecology 29 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., abgerufen am 24. Februar 2009

[2] Geissmann (2003), S. 114

[Shekelle-3] [1]^{[ölü/kırık bağlantı]}

[1]

[2]

[3]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
+{{Güncelle|proje=Yaşam Ağacı}}
-{{Taksoprimat
+{{Otomatik taksokutu
-| ad = Cadı makigiller
+| en_eski_fosil=45
-| fossil_range =
+| en_genç_fosil=0
+| fosil_kaynak=
+| takson=Tarsiidae
+| ad = Tarsiidae
 | resim = Bohol Tarsier.jpg
-| resim_bilgi = [[Filipin cadı makisi]]
+| resim_bilgi = ''[[Carlito syrichta]]''
+| sıralama = {{Küçük büyük harfler|[[John Edward Gray|Gray]], 1825}}
-| alttakım = [[Haplorrhini]] <small>(Kuru burunlu maymunlar)</small>
-| infratakım = '''Tarsiiformes'''
+| tip_cins = ''[[Tarsius]]''
+| tip_cins_sıralama = [[Gottlieb Conrad Christian Storr|Storr]], 1780
-| infratakım_yazar = [[William King Gregory|Gregory]], 1915
+| altbölüm_sıra = Cinsler
-| familya = '''Tarsiidae''' <small>(Cadı makigiller)</small>
+| altbölüm =
-| familya_yazar = [[John Edward Gray|Gray]], 1825
+*''[[Carlito (cins)|Carlito]]''
-| cins = Tarsius ''<small>(Cadı makisi)</small>
+*''[[Tarsius]]''
-| cins_yazar = [[Gottlieb Conrad Christian Storr|Storr]], 1780
+*''[[Cephalopachus]]''
-| altbaşlık = Türler
+| dış_bağlantılar = {{commons-species|Tarsiidae}}
-| açıklama =
-Metne bakınız
-| dış_bağlantılar = {{commons-species|Tarsius}}
 }}
-[[Dosya:Tarsius_sp._1.jpg|thumb|[[Sulavezi uzun bacaklı makisi]] (''Tarsius tarsier'')]]
+[[Dosya:Tarsius_sp._1.jpg|sağ|küçükresim|''[[Tarsius tarsier]]'']]
-'''Cadı makigiller''' veya '''Uzun bacaklıgiller''' (Tarsiidae, ''Tarsius''), bir [[primat]] familyası. [[Güneydoğu Asya]]'nın adalarında yaşayan, küçük, gece faal hayvanlardır. ''Maki'' olarak adlandırılmalarına rağmen [[makimsiler]]e dahil değildirler. Eski sınıflandırmalarda, makimsiler ile birlikte artık kabul edilmeyen [[önmaymunlar]] grubuna koyulurlardı. Güncel sınıflandırmada [[kuru burunlu maymunlar]] (Haplorhini) arasında yer alırlar.
+'''Tarsiidae''' bir [[primat]] familyasıdır. [[Güneydoğu Asya]]'nın adalarında yaşayan, küçük, gece faal hayvanlardır.
 Sevimli görünüşlerinden dolayı Güneydoğu Asya'da ev hayvanı olarak da tutulurlar.
 == Özellikleri ==
-Cadı makileri çok küçük primatlardır. Uzunlukları 9 – 16&nbsp;cm ulaşırken, kuyrukları 13 – 28&nbsp;cm ile vücutlarının iki misli olur. Ağırlıkları 60 - 160&nbsp;gram arası değişir. Postları kısa ve yumuşak, çoğunlukla gri, ama bazen gri-kahverengi veya kızıl kahverengi de olabilir. Vücut ölçülerine göre elleri büyük ve bacakları çok uzundur. Tüm maymun takımı içersinde en uzun bacaklara sahiptir (vücut büyüklüğüne göre).
+Tarsiidae familyasındakilerin uzunlukları 9 – 16&nbsp;cm ulaşırken, kuyrukları 13 – 28&nbsp;cm ile vücutlarının iki misli olur. Ağırlıkları 60 - 160&nbsp;gram arası değişir. Postları kısa ve yumuşak, çoğunlukla gri, ama bazen gri-kahverengi veya kızıl kahverengi de olabilir. Vücut ölçülerine göre elleri büyük ve bacakları çok uzundur. Primatlar takımı içerisinde en uzun bacaklara sahiptir (vücut büyüklüğüne göre).
-Uzun atlayışlarında uzun kuyrukları ile dengeyi sağlarlar. Dik duran bir dala tutunurken kuyruk destek olarak da kullanılır. Vücut ölçülerine göre tüm memelilerin arasında en büyük gözlere sahiptirler. Gözler hatta beyinden büyüktür. Hareket ettirebildiği kulaklarıda gayet büyüktür.
+Uzun atlayışlarında uzun kuyrukları ile dengeyi sağlarlar. Dik duran bir dala tutunurken kuyruk destek olarak da kullanılır. Vücut ölçülerine göre tüm memelilerin arasında en büyük gözlere sahiptirler. Hatta gözleri beyinlerinden büyüktür. Hareket ettirebildiği kulakları da gayet büyüktür.
 == Yayılım ==
-Cadı makileri Güneydoğu Asya'nın adalarında yaşar. [[Sumatra]]'nın güneyinde, [[Borneo]], [[Filipin]]'in güneyinde ve [[Sulavezi]] adasında yaşarlar
+Tarsiidae Güneydoğu Asya'nın adalarında yaşar. [[Sumatra]]'nın güneyinde, [[Borneo]], [[Filipin]]'in güneyinde ve [[Sulavezi]] adasında yaşarlar
-Çok farklı yaşam alanlarını feth etmişlerdir. Onlara yağmur ormanlarında, dağ ormanlarında, mangrov ormanlarında, bataklık bölgelerde ve bambu çalılıklarında raslamak mümkündür. Bazı türlere 1500 metre yüksekliğe kadar raslamak mümkündür. Cüce uzun bacaklı maki hatta sadece 1800 ila 2200 metre yükseklik arasında yaşar.
+Çok farklı yaşam alanlarını fethetmişlerdir. Onlara yağmur ormanlarında, dağ ormanlarında, mangrov ormanlarında, bataklık bölgelerde ve bambu çalılıklarında rastlamak mümkündür. Bazı türlere 1500 metre yüksekliğe kadar rastlamak mümkündür. Cüce uzun bacaklı maki hatta sadece 1800 ila 2200 metre yükseklik arasında yaşar.
 == Yaşam şekli ==
-[[Dosya:Tarsier Hugs Mossy Branch.jpg|thumb|Dik ve ince dalların üzerinde durmayı tercih ederler.]]
+[[Dosya:Tarsier Hugs Mossy Branch.jpg|küçükresim|Dik ve ince dalların üzerinde durmayı tercih ederler.]]
-[[Dosya:Tarsier_Tarsius_sp.jpg|thumb|Sulavezi cadı makileri aile grupları içinde yaşar.]]
+[[Dosya:Tarsier_Tarsius_sp.jpg|küçükresim|''Tarsius'' aile grupları içinde yaşar.]]
-Cadı makileri gece faal hayvanlardır. Gündüzleri bitkilerin sık durduğu yerlere girip saklanırlar.<ref name="Gron">[http://pin.primate.wisc.edu/factsheets/entry/tarsier K. J. Gron: Primate Factsheets: Tarsier (''Tarsius'') Taxonomy, Morphology, & Ecology], abgerufen am 24. Februar 2009</ref> Gece yiyecek arayışında fazla yükseklere çıkmaz, daima yerden 2 metre yüksekliğin altında hareket ederler. Dik duran ince dallara tutunarak durmayı tercih ederler. Uzun bacakları sayesinde 5 metre atlayabilirler.<ref>Geissmann (2003), S. 114</ref>
+Gece faal hayvanlardır. Gündüzleri bitkilerin sık olduğu yerlere girip saklanırlar.<ref name="Gron">[http://pin.primate.wisc.edu/factsheets/entry/tarsier K. J. Gron: Primate Factsheets: Tarsier (''Tarsius'') Taxonomy, Morphology, & Ecology] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130729141817/http://pin.primate.wisc.edu/factsheets/entry/tarsier |tarih=29 Temmuz 2013 }}, abgerufen am 24. Februar 2009</ref> Gece yiyecek arayışında fazla yükseklere çıkmaz, daima yerden 2 metre yüksekliğin altında hareket ederler. Dik duran ince dallara tutunarak durmayı tercih ederler. Uzun bacakları sayesinde 5 metre atlayabilirler.<ref>Geissmann (2003), S. 114</ref>
-Sunda ve Filipin cadı makisi Yalnız yaşarken, Sulavezi cadı makisi 4 ila 8 bireyden oluşan aile grupları içinde yaşar.
+Sunda ve Filipin cadı makisi yalnız yaşarken, Sulavezi cadı makisi 4 ila 8 bireyden oluşan aile grupları içinde yaşar.
 === Beslenme ===
-[[Dosya:Philippine sarangani tarsier.jpg|thumb|Uzun parmakları ile avlarını yakalarlar.]]
+[[Dosya:Philippine sarangani tarsier.jpg|küçükresim|Uzun parmakları ile avlarını yakalarlar.]]
-Cadı makigiller sırf etoburdur ve böylece tüm maymunlar takımı içinde hiç bitkisel beslenmeyen tek familyadır. Birçok farklı böcek türleri, kelebek, örümcek, yengeç, termit ve karınca ile beslenirler. Türden türe farklı derecede yakalayabildikleri, yarasa, kurbağa, kuş veya yılan gibi küçük omurgalılarıda yerler. Büyük parmakları ile uçan bir hayvanı havadan kapabilir veya aniden sıçrayıp av hayvanın üstüne atlayabilirler. Sonra o hayvanı ısırarak öldürdükten sonra bir dala çıkıp avı önce kafası ile başlayarak yerler.
+Cadı makigiller sırf etoburdur ve böylece tüm maymunlar takımı içinde hiç bitkisel beslenmeyen tek familyadır. Birçok farklı böcek türleri, kelebek, örümcek, yengeç, termit ve karınca ile beslenirler. Türden türe farklı derecede yakalayabildikleri, yarasa, kurbağa, kuş veya yılan gibi küçük omurgalıları da yerler. Büyük parmakları ile uçan bir hayvanı havadan kapabilir veya aniden sıçrayıp av hayvanın üstüne atlayabilirler. Sonra o hayvanı ısırarak öldürdükten sonra bir dala çıkıp avı önce kafası ile başlayarak yerler.
 === Üreme ===
 Bu kadar küçük hayvanlar için gayet uzun sayılan 180 - 190 gün süren bir gebelikten sonra tek bir yavru doğar. Gebeliğin uzun sürmesinden dolayı yavru bayağı iyi gelişmiş, yetişkinlerin %33'ü büyüklüğünde dünyaya gelir. Doğduğunda vücudu tamamen post ile kaplıdır ve gözleri açık olur.
-[[Dosya:Babytarsier.jpg|thumb|Yavrusu ile bir filipin cadı makisi]]
+[[Dosya:Babytarsier.jpg|küçükresim|Yavrusu ile bir filipin cadı makisi]]
 İlk haftalarda anne yavruyu ağzında taşır ve yiyecek arayışına çıkınca sık sık dalların arasında Yalnız bırakır. Ama kısa aralarla yavrunun yanına uğrar. Sulavezi cadı makisi hatta her gece yavrusunu 10 - 12 defa başka bir yere götürüp bırakır. 80 gün sonra emzirme süresi biter. Yavru 1 - 2 yıl içinde ergenleşir. Evcil bireyler 16 yaşına kadar varır ama doğada ömür uzunluğu bilinmemekte.
 == Sınıflandırma ==
+*'''Cins ''[[Carlito (cins)|Carlito]]'''''
-Bugün familyanın 9 yaşayan türü tanılmakta, ama henüz bulunmamış türlerin varolması ve sayılarının dahada artması mümkündür. ''Tarsius'' cinsi üç gruba ayrılabilir:<ref>Bu sınıflandırma, yeni bulunan 2 türün dışında Wilson & Reeder (2005) kitabına dayanmaktadır</ref>
+** ''[[Carlito syrichta]]''
-* Batı veya Sunda grubu
+*** ''[[Carlito syrichta fraterculus]]''
-** [[Sunda cadı makisi]] (''Tarsius bancanus'') Sumatra ve Borneo'da yaşar
+*** ''[[Carlito syrichta syrichta]]''
-* Filipin grubu
+*** ''[[Carlito syrichta carbonarius]]''
-** [[Filipin cadı makisi]] (''Tarsius syrichta'') Orta ve Güney Filipin'de yaşar
+* '''Cins ''[[Cephalopachus]]'''''
-* Sulavezi grubu
+** ''[[Cephalopachus bancanus]]''
-** [[Sangihe cadı makisi]] (''Tarsius sangirensis'') Sulavezi'nin kuzeyinde bulunan Sangihe adasında yaşar
+*** ''[[Cephalopachus bancanus bancanus]]''
-** [[Siau cadı makisi]] (''Tarsius tumpara'') Sulavezi'nin kuzeyinde bulunan Siau adasında yaşar. Ancak 2008 yılında bulunmuştur ve soyu tükenme tehlikesi altındadır.
+*** ''[[Cephalopachus bancanus natunensis]]''
-** [[Sulavezi cadı makisi]] (''Tarsius tarsier'', eskiden ''T. spectrum'') Tüm Sulavezi adasında yaşar. Adanın kuzeyinde yaşayan popülasyonlar heniz tarif edilmemiş ayrı bir tür olabilir.
+*** ''[[Cephalopachus bancanus boreanus]]''
-** [[Diana cadı makisi]] (''Tarsius dentatus'') Sulavezi adasının merkez kısmında yaşar.
+*** ''[[Cephalopachus bancanus saltator]]''
-** [[Lariang cadı makisi]] (''Tarsius lariang'') ancak 2006 yılında yeni tür olarak tarif edilmiştir.<ref>S. Merker, C. P. Groves: ''Tarsius lariang'': A New Primate Species from Western Central Sulawesi. In: International Journal of Primatology 27 (2), 2006, S. 465–485</ref>
+* '''Cins ''[[Tarsius]]'''''
-** [[Peleng cadı makisi]] (''Tarsius pelengensis'') Sulavezi'nin doğusunda bulunan Peleng adasında yaşar.
+**''[[Tarsius dentatus]]''
-** [[Cüce cadı maki]] (''Tarsius pumilus'') Familyanın en küçüğü. Soyu tükendi sanılırken 2008 yılında 70 yıl aradan sonra tekrar yaşayanları bulunmuştur.
+**''[[Tarsius fuscus]]''
+**''[[Tarsius lariang]]''
-Genetik araştırmalar türlerin birbirlerine düşünüldüğü kadar yakın olduğunu göstermiş ve böylece cinsin 3 gruba ayrılmasını gerektirmiştir.<ref>Geissmann (2003), S. 107</ref>
+**''[[Tarsius niemitzi]]''
+**''[[Tarsius pelengensis]]''
+**''[[Tarsius sangirensis]]''
+**''[[Tarsius spectrumgurskyae]]''<ref name="Shekelle">[http://static1.1.sqspcdn.com/static/f/1200343/27541166/1493324743810/PC31_Shekelle_et_al_Two_new_tarsiers.pdf?token=SjYGx2wdGQx3BcDE1XuXyBbxcJM%3D]{{Dead link|date=February 2020|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref>
+**''[[Tarsius supriatnai]]''<ref name=Shekelle/>
+**''[[Tarsius tarsier]]''
+**''[[Tarsius tumpara]]''
+**''[[Tarsius pumilus]]''
+**''[[Tarsius wallacei]]''
 == Kitaplar ==
@@ 68. satır: / 80. satır: @@
 * Thomas Geissmann: ''Vergleichende Primatologie''. Springer-Verlag 2003, ISBN 3-540-43645-6
 * D. E. Wilson & D. M. Reeder: ''Mammal Species of the World''. Johns Hopkins University Press, 2005. ISBN 0-8018-8221-4
+== Dış bağlantılar ==
+* [http://pin.primate.wisc.edu/factsheets/entry/tarsier K. J. Gron: Primate Factsheets: Tarsier (''Tarsius'')]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130729141817/http://pin.primate.wisc.edu/factsheets/entry/tarsier |tarih=29 Temmuz 2013 }}
+*{{Web kaynağı|url=https://evrimagaci.org/tarsiyer-cadi-maki-nedir-3699|başlık=Tarsiyer (Cadı Maki) Nedir?|erişimtarihi=7 Mart 2022|dil=Türkçe|çalışma=Evrim Ağacı|tarih=2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220307155431/https://evrimagaci.org/tarsiyer-cadi-maki-nedir-3699|arşivtarihi=7 Mart 2022|ölüurl=hayır}}
 == Kaynakça ==
-{{kaynakça}}
+{{Kaynakça}}
+{{Primatlar}}
-== Dışbağlantılar ==
+{{Taksonçubuğu|from=Q1114471}}
-* [http://pin.primate.wisc.edu/factsheets/entry/tarsier K. J. Gron: Primate Factsheets: Tarsier (''Tarsius'')]
+{{Otorite kontrolü}}
 [[Kategori:Tarsiiformes|*]]
 [[Kategori:Eosen devri memelileri]]
 [[Kategori:Oligosen devri memelileri]]
 [[Kategori:Miyosen devri memelileri]]
 [[Kategori:Pliosen devri memelileri]]
-[[Kategori:Buzul Çağı memelileri]]
+[[Kategori:Buzul Çağı primatları]]
+[[Kategori:John Edward Gray tarafından adlandırılmış taksonlar]]
-[[he:קופיפים]]