İçeriğe atla

Kiel: Revizyonlar arasındaki fark

Koordinatlar: 54°19′31″K 10°8′26″D / 54.32528°K 10.14056°D / 54.32528; 10.14056
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
MrBrandon15 (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
5.554 değişiklik
Yerleşim bilgi kutusu eklendi.
k →Kaynakça: Kaynakça düzeltmesi
Etiketler: AWB Elle geri alma
(10 kullanıcı tarafından yapılan 12 ara revizyon gösterilmiyor)
44. satır: 44. satır:
| toplam_türü =
| toplam_türü =
| yüz_ölçümü_toplam_dunam =
| yüz_ölçümü_toplam_dunam =
| yüz_ölçümü_toplam_km2 = 118.6
| yüz_ölçümü_toplam_km2 = 118,6
| yüz_ölçümü_land_km2 =
| km2_kara_yüzölçümü =
| yüz_ölçümü_su_km2 =
| km2_su_yüzölçümü =
| yüz_ölçümü_urban_km2 =
| yüz_ölçümü_urban_km2 =
| nüfus_as_of = {{Tarih|2019}}
| nüfus_yılı = {{Tarih|2019}}
| nüfus_not =
| nüfus_not =
| nüfus_urban = 246,794
| nüfus_urban = 246,794
| nüfus_metro = 643,594
| nüfus_metro = 643,594
| nüfus_toplam =
| nüfus_toplam =
| nüfus_yoğunluğu_km2 =
| km2_nüfus_yoğunluğu =
| nüfus_yoğunluğu_urban_km2 =
| nüfus_yoğunluğu_urban_km2 =
| nüfus_yoğunluğu_metro_km2 =
| nüfus_yoğunluğu_metro_km2 =
60. satır: 60. satır:
| zaman_dilimi_DST =
| zaman_dilimi_DST =
| utc_offset_DST =
| utc_offset_DST =
| latd = 49
| latd = 54
| latm = 27
| latm = 19
| latNS = N
| latNS = N
| longd = 11
| longd = 10
| longm = 5
| longm = 8
| longEW = E
| longEW = E
| rakım_m = 5
| rakım_m = 5
| posta_kodu_türü = Posta kodu
| posta_kodu = 24103–24159
| posta_kodu = 24103–24159
| alan_kodu = 0431
| alan_kodu = 0431
81. satır: 82. satır:
}}
}}


'''Kiel''', [[Almanya]]'nın kuzeyinde bulunan, [[Schleswig-Holstein]] eyâletinin merkezi (1945) şehridir. [[Kiel Kanalı]]'nın doğu ucunda, [[Baltık Denizi]]'ndeki [[Kiel Fiyordu]]'nun (Kieler Förde) her iki yakasında toprakları olan bir liman şehirdir.
'''Kiel''', [[Almanya]]'nın kuzeyinde bulunan, [[Schleswig-Holstein]] eyaletinin merkezi (1945) şehridir. [[Kiel Kanalı]]'nın doğu ucunda, [[Baltık Denizi]]'ndeki [[Kiel Fiyordu]]'nun (Kieler Förde) her iki yakasında toprakları olan bir liman şehirdir.


== Tarihi ==
== Tarihi ==
10. yüzyıla ait kaynaklarda adı Kyle biçiminde geçer. "Fiyort" ya da "kaynak" anlamına gelen bu kelimenin Anglosakson dilindeki kille’den (gemiler için güvenli yer) türediği sanılmaktadır. 1242'de kurulan belde, ortak bir ticarî savunma anlaşması olan [[Lübeck Kanunları]]’nı kabul etti. 1284'te [[Hansa Birliği]]'ne katıldı ve 14. yüzyılda yeni ticaret ayrıcalıkları kazandı. 1773'te Danimarka'ya bağlandı. 1814'te burada imzalanan [[Kiel Antlaşması]]’yla [[Danimarka]], [[Norveç]]'i [[İsveç]]'e bıraktı.
10. yüzyıla ait kaynaklarda adı Kyle biçiminde geçer. "Fiyort" ya da "kaynak" anlamına gelen bu kelimenin Anglosakson dilindeki kille’den (gemiler için güvenli yer) türediği sanılmaktadır. 1242'de kurulan belde, ortak bir ticarî savunma anlaşması olan [[Lübeck Kanunları]]’nı kabul etti. 1284'te [[Hansa Birliği]]'ne katıldı ve 14. yüzyılda yeni ticaret ayrıcalıkları kazandı. 1773'te Danimarka'ya bağlandı. 1814'te burada imzalanan [[Kiel Antlaşması]]’yla [[Danimarka]], [[Norveç]]'i [[İsveç]]'e bıraktı.


1866'da Schleswig-Holstein'ın geri kalan bölümüyle birlikte Prusya'ya geçen şehir, 1871'den sonra deniz üssü olarak önem kazandı. 1917'de eyâlet merkezi oldu. 1918'deki devrim, Kielli denizcilerin ayaklanmasıyla başladı. Bu olay, tarihe [[Kiel İsyanı]] olarak geçti.
1866'da Schleswig-Holstein'ın geri kalan bölümüyle birlikte Prusya'ya geçen şehir, 1871'den sonra deniz üssü olarak önem kazandı. 1917'de eyalet merkezi oldu. 1918'deki devrim, Kielli denizcilerin ayaklanmasıyla başladı. Bu olay, tarihe [[Kiel İsyanı]] olarak geçti.


II. Dünya Savaşı'nda şehir, Müttefik Kuvvetler'ince yoğun biçimde bombalandı. Savaştan sonra yeniden inşa edilirken geniş yeşil alanlara yer verildi. Bu dönemde tamir edilen tarihî binalar arasında yaklaşık 1240'ta yapılmış Nikolaikirche (St. Nikolaus Kilisesi) ile Holstein-Gottorp düklerinin sarayı (y. 1280) sayılabilir; Çar [[III. Petro (Rusya)|III. Petro]], bu sarayda doğmuştur.
II. Dünya Savaşı'nda şehir, Müttefik Kuvvetler'ince yoğun biçimde bombalandı. Savaştan sonra yeniden inşa edilirken geniş yeşil alanlara yer verildi. Bu dönemde tamir edilen tarihî binalar arasında yaklaşık 1240'ta yapılmış Nikolaikirche (St. Nikolaus Kilisesi) ile Holstein-Gottorp düklerinin sarayı (y. 1280) sayılabilir; Çar [[III. Petro (Rusya)|III. Petro]], bu sarayda doğmuştur.
93. satır: 94. satır:


== Eğitim ve kültür ==
== Eğitim ve kültür ==
[[Dosya:Kiel Landtag Plenarsaal.JPG|250px|thumb|sol|Kiel'deki Schleswig-Holstein Eyalet Meclis binası]]
[[Dosya:Kiel Landtag Plenarsaal.JPG|upright=1.14|küçükresim|sol|Kiel'deki Schleswig-Holstein Eyalet Meclis binası]]
1665'te kurulmuş olan Kiel [[Christian Albrecht Üniversitesi]]'nde Dünya ekonomisi üzerine çalışmalarıyla ünlü bir [[enstitü]] vardır. Üniversitenin eski binalarının yakınında bir sanat galerisi ile Almanya'nın en eski botanik bahçeleri bulunur. Yeni yapılar arasında da Belediye Tiyatrosu (1907), Belediye Binası (1911), sergi ve kongre salonu Ostseehalle (1950) ve yeni üniversite binaları sayılabilir.
1665'te kurulmuş olan Kiel [[Christian Albrecht Üniversitesi]]'nde Dünya ekonomisi üzerine çalışmalarıyla ünlü bir [[enstitü]] vardır. Üniversitenin eski binalarının yakınında bir sanat galerisi ile Almanya'nın en eski botanik bahçeleri bulunur. Yeni yapılar arasında da Belediye Tiyatrosu (1907), Belediye Binası (1911), sergi ve kongre salonu Ostseehalle (1950) ve yeni üniversite binaları sayılabilir.


101. satır: 102. satır:
== Taşımacılık ==
== Taşımacılık ==
Kiel, [[Hamburg]], [[Lübeck]], [[Flensburg]] ve [[Danimarka]]'daki yerlere giden tren istasyonuna sahiptir.
Kiel, [[Hamburg]], [[Lübeck]], [[Flensburg]] ve [[Danimarka]]'daki yerlere giden tren istasyonuna sahiptir.
[[Dosya:Bahnhof Kiel innenansicht.jpg|thumb|orta|500px|Kiel Merkez istasyonu (iç kısım)]]
[[Dosya:Bahnhof Kiel innenansicht.jpg|küçükresim|orta|upright=2.27|Kiel Merkez istasyonu (iç kısım)]]
Kiel, Baltık eyaletlerine yolcu ve yük taşıyan denizcilik şirketleri için önemli bir limandır.
Kiel, Baltık eyaletlerine yolcu ve yük taşıyan denizcilik şirketleri için önemli bir limandır.
[[Dosya:KielerFaehrenLuftaufnahme.jpg|thumb|Kiel'de feriler ve cruise gemileri.]]
[[Dosya:KielerFaehrenLuftaufnahme.jpg|küçükresim|Kiel'de feriler ve cruise gemileri.]]
Yolcular Kiel'den karşıya aşağıdaki şekilde geçer:
Yolcular Kiel'den karşıya aşağıdaki şekilde geçer:
* {{bayraksimge|İsveç}} [[Göteborg]], [[İsveç]] ([[Stena Line]], 13½ saat, günlük)
* {{bayraksimge|İsveç}} [[Göteborg]], [[İsveç]] ([[Stena Line]], 13½ saat, günlük)
115. satır: 116. satır:
=== Fahrî hemşerilik beratı verilenler ===
=== Fahrî hemşerilik beratı verilenler ===
Kiel kent yönetimi, kronolojik sırada listelenen şu kişilere fahri hemşerilik beratı vermiştir:
Kiel kent yönetimi, kronolojik sırada listelenen şu kişilere fahri hemşerilik beratı vermiştir:
[[Dosya:Paul von Hindenburg.jpeg|thumb|sağ|Paul von Hindenburg|297x297pik]]
[[Dosya:Paul von Hindenburg.jpeg|küçükresim|sağ|Paul von Hindenburg|upright=0.79]]
* 1841: [[Georg Hanssen]]
* 1841: [[Georg Hanssen]]
* 1843: [[Christoph Heinrich Pfaff]]
* 1843: [[Christoph Heinrich Pfaff]]
140. satır: 141. satır:


=== Kiel doğumlular ===
=== Kiel doğumlular ===
[[Dosya:Max Planck 1933.jpg|thumb|sağ|Max Karl Ernst Ludwig Planck|202x202px]]
[[Dosya:Max Planck 1933.jpg|küçükresim|sağ|Max Karl Ernst Ludwig Planck|upright=0.74]]
[[Dosya:20180602 FIFA Friendly Match Austria vs. Germany Andreas Köpke 850 0604.jpg|thumb|sağ|Andreas Köpke|243x243px]]
[[Dosya:20180602 FIFA Friendly Match Austria vs. Germany Andreas Köpke 850 0604.jpg|küçükresim|sağ|Andreas Köpke|upright=0.74]]


* 1728, [[Peter III. (Russland)|Peter III.]] , Rus Çarı
* 1728, [[Peter III. (Russland)|Peter III.]], Rus Çarı
* 1809, [[August Howaldt|August Ferdinand Howaldt]]
* 1809, [[August Howaldt|August Ferdinand Howaldt]]
* 1810, [[Harald Friedrich Nikolaus Ackermann]]
* 1810, [[Harald Friedrich Nikolaus Ackermann]]
211. satır: 212. satır:
== Dış bağlantılar ==
== Dış bağlantılar ==
* [https://web.archive.org/web/20081108030242/http://www.kiel.de/ Kiel resmî Web sitesi]
* [https://web.archive.org/web/20081108030242/http://www.kiel.de/ Kiel resmî Web sitesi]
* [http://www.kielmonitor.de/ Web kameradan Kiel görüntüleri]
* [http://www.kielmonitor.de/ Web kameradan Kiel görüntüleri] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20201127174850/http://www.kielmonitor.de/ |tarih=27 Kasım 2020 }}


{{Almanya'daki şehirler}}
{{Almanya'daki şehirler}}


<!--Kategoriler-->
<!--Kategoriler-->

{{Otorite kontrolü}}


[[Kategori:Kiel| ]]
[[Kategori:Kiel| ]]
224. satır: 227. satır:
[[Kategori:German state capitals]]
[[Kategori:German state capitals]]
-->
-->
[[Kategori:54° K]]
[[Kategori:10° D]]

Sayfanın 16.49, 1 Mayıs 2024 tarihindeki hâli

Kiel
Şehir
Kiel
Kiel bayrağı
Bayrak
Kiel arması
Arma
Almanya üzerinde Kiel
Kiel
Kiel
ÜlkeAlmanya Almanya
EyaletSchleswig-Holstein
İdare
 • Belediye BaşkanıUlf Kämpfer (SPD)
Yüzölçümü
 • Şehir118,6 km²
Rakım5 m
Nüfus
 (2019)
 • Kent
246,794
 • Metropol
643,594
Posta kodu
24103–24159
Alan kodu0431
Plaka koduKI
Resmî site
www.kiel.de

Kiel, Almanya'nın kuzeyinde bulunan, Schleswig-Holstein eyaletinin merkezi (1945) şehridir. Kiel Kanalı'nın doğu ucunda, Baltık Denizi'ndeki Kiel Fiyordu'nun (Kieler Förde) her iki yakasında toprakları olan bir liman şehirdir.

Tarihi

10. yüzyıla ait kaynaklarda adı Kyle biçiminde geçer. "Fiyort" ya da "kaynak" anlamına gelen bu kelimenin Anglosakson dilindeki kille’den (gemiler için güvenli yer) türediği sanılmaktadır. 1242'de kurulan belde, ortak bir ticarî savunma anlaşması olan Lübeck Kanunları’nı kabul etti. 1284'te Hansa Birliği'ne katıldı ve 14. yüzyılda yeni ticaret ayrıcalıkları kazandı. 1773'te Danimarka'ya bağlandı. 1814'te burada imzalanan Kiel Antlaşması’yla Danimarka, Norveç'i İsveç'e bıraktı.

1866'da Schleswig-Holstein'ın geri kalan bölümüyle birlikte Prusya'ya geçen şehir, 1871'den sonra deniz üssü olarak önem kazandı. 1917'de eyalet merkezi oldu. 1918'deki devrim, Kielli denizcilerin ayaklanmasıyla başladı. Bu olay, tarihe Kiel İsyanı olarak geçti.

II. Dünya Savaşı'nda şehir, Müttefik Kuvvetler'ince yoğun biçimde bombalandı. Savaştan sonra yeniden inşa edilirken geniş yeşil alanlara yer verildi. Bu dönemde tamir edilen tarihî binalar arasında yaklaşık 1240'ta yapılmış Nikolaikirche (St. Nikolaus Kilisesi) ile Holstein-Gottorp düklerinin sarayı (y. 1280) sayılabilir; Çar III. Petro, bu sarayda doğmuştur.

II. Dünya Savaşı sırasında Kiel, büyük deniz üsleri ve Alman Reich gemi inşa merkezlerinden biri olarak kaldı. Mahallî sanayii de köle işçiler de çalıştırıldı. Bir deniz limanı olarak ve denizaltılar için üretim merkezi olarak II. Dünya Savaşı sırasında Müttefikler tarafından yoğun şekilde bombalandı. Bombalama yüzünden eski şehrin % 80'den fazlası, Merkezi yerleşim alanlarının % 72'si ve endüstriyel alanlarında % 83'ü yok oldu. Kiel, 23/24 Temmuz 1944 tarihinde RAF tarafından bombalandı ve şehre üç gün su verilmedi; tren ve otobüsler sekiz gün çalıştırılmadı ve bu üç hafta boyunca yemek pişirebilmek için gaz verilmedi. Diğer ağır şekilde bombalanan Alman şehirleri gibi bu şehir de savaştan sonra yeniden inşa edildi.

Eğitim ve kültür

Kiel'deki Schleswig-Holstein Eyalet Meclis binası

1665'te kurulmuş olan Kiel Christian Albrecht Üniversitesi'nde Dünya ekonomisi üzerine çalışmalarıyla ünlü bir enstitü vardır. Üniversitenin eski binalarının yakınında bir sanat galerisi ile Almanya'nın en eski botanik bahçeleri bulunur. Yeni yapılar arasında da Belediye Tiyatrosu (1907), Belediye Binası (1911), sergi ve kongre salonu Ostseehalle (1950) ve yeni üniversite binaları sayılabilir.

Ekonomi

Kiel Kanalı'nın 1895'te açılmış olan havuzları dışında şehirde çok gelişmiş bir ticarî liman ve yat tesisleri bulunur. Şehrin doğu ve batı kıyıları arasında ulaşım sağlayan feribotlar, çevredeki balıkçı köyleri ile sayfiyelere de sefer yapar. Gemi ve makine yapımı başlıca sanayi kollarıdır. Ayrıca basımevleri, metal işleme tesisleri, bira ve tekstil fabrikaları vardır. Her haziranda düzenlenen Kieler Woche (Kiel Haftası) uluslararası bir yelken yarışı ve kültür şenliğidir. Kiel'in nüfusu, 31 Mart 2007 tarihi itibarıyla 232.398'dir.

Taşımacılık

Kiel, Hamburg, Lübeck, Flensburg ve Danimarka'daki yerlere giden tren istasyonuna sahiptir.

Kiel Merkez istasyonu (iç kısım)

Kiel, Baltık eyaletlerine yolcu ve yük taşıyan denizcilik şirketleri için önemli bir limandır.

Kiel'de feriler ve cruise gemileri.

Yolcular Kiel'den karşıya aşağıdaki şekilde geçer:

Yükler Kiel'den aşağıdaki şekilde taşınır:

Ünlü Kielliler

Fahrî hemşerilik beratı verilenler

Kiel kent yönetimi, kronolojik sırada listelenen şu kişilere fahri hemşerilik beratı vermiştir:

Paul von Hindenburg

Adolf Hitler ve Erich Raedere verilen fahri hemşerilik beratı 1945'te geri alındı.

Kiel doğumlular

Max Karl Ernst Ludwig Planck
Andreas Köpke

Kiel'de Dünya'ya gelmeyen, ancak uzun süre şehirde yaşayıp üretimde bulunmuş ünlüler:

Kaynakça

Dış bağlantılar


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kiel&oldid=32655958" sayfasından alınmıştır