İçeriğe atla

M3 Lee: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
ZéroBot (mesaj | katkılar)
95.803 değişiklik
k r2.7.1) (robot Ekleniyor: zh:M3李戰車
SpdyBot (mesaj | katkılar)
Botlar
392.835 değişiklik
k Bot: genel dz. ve madde bakımı (hata bildir)
(23 kullanıcı tarafından yapılan 39 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
{{Ateşli silah bilgi kutusu
{{Tanım-kara savaş aracı
| adı=M3 Orta Tank
| adı = M3 Orta Tank
| resim=[[Dosya:M3Grant.jpg|300px]]
| resim = [[Dosya:M3Grant.jpg|300px]]
| ülke= {{USA}}
| başlık =
| uyruğu = {{bayraksimge|ABD}} [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]
⚫
| mürettebatı= 7 (Lee modelinde) ya da 6 (Grant modelinde)
| çeşidi = [[Orta Sınıf Tank]]
| uzunluğu=6,12-5,64 m
| is_vehicle = yes
| genişliği=2.72 m
| hizmet =
| yüksekliği=3.12 m
| kullanıcılar =
| ağırlığı=27.9 ton
| kullanıldığı savaşlar =
| zırhı=51 mm
| tasarımcı =
⚫
| ana silahı=1 x [[75mm tank topu M2]]/ [[75mm tank topu M3]] <br />46 mermi
| tasarlandığı tarih =
⚫
| diğer silahı= 3-4 x [[30-06]] [[M2 Browning|Browning M1919A4]] makineli tüfek <br /> 9,200 mermi
| motoru= Wright (Continental) R975 EC2
| üretici =
| birim maliyeti =
⚫
| motor gücü= 400/340 beygir (298/254 kW)
| üretildiği tarih =
⚫
| süspansiyon= vertical volute spring
| üretim adedi =
⚫
| son hızı=40 km/s (karayolu) <br /> 26 km/s (arazi)
| gücü=- beygir/ton
| çeşitleri =
| menzili=193 km
| spec_label =
| ağırlık = 27,9 ton
⚫
}}'''M3 Orta Tank''' [[Amerikan Ordusu]] tarafından [[II. Dünya Savaşı]] sırasında kullanılan bir [[tank]]tır. İngilizler bu tanka general [[Robert E. Lee]] ye itafen '''"General Lee"''' demiştir. Daha sonra İngilizler tarafından yeni taretli modeline ise general [[Ulysses S. Grant]] ye itafen '''"General Grant"''' adı verilmiştir.
| uzunluk = 6,12-5,64 m
| namlu uzunluğu =
| genişlik = 2,72 m
| yükseklik = 3,12 m
| namlu çapı =
⚫
| mürettebat = 7 (Lee modelinde) ya da 6 (Grant modelinde)
| yolcu =
| zırhı = 51 mm
⚫
| ana silahı = 1 x [[75mm tank topu M2]]/ [[75mm tank topu M3]] <br />46 mermi
⚫
| diğer silahları = 3-4 x [[30-06]] [[M2 Browning|Browning M1919A4]] makineli tüfek <br /> 9,200 mermi
| motor = Wright (Continental) R975 EC2
⚫
| motor gücü = 400/340 beygir (298/254 kW)
| pw oranı =
| transmisyon =
| kaldırma kapasitesi =
⚫
| süspansiyon donanımı = vertical volute spring
| boş ağırlık =
| depo kapasitesi =
| harekat menzili = 193 km
⚫
| azami hız = 40 km/s (karayolu) <br /> 26 km/s (arazi)
| kılavuz =
| direksiyon =
}}
⚫
'''M3 Orta Tank''' [[Amerikan Ordusu]] tarafından [[II. Dünya Savaşı]] sırasında kullanılan bir [[tank]]tır. İngilizler bu tanka general [[Robert E. Lee]] ye itafen '''"General Lee"''' demiştir. Daha sonra İngilizler tarafından yeni taretli modeline ise general [[Ulysses S. Grant]] ye itafen '''"General Grant"''' adı verilmiştir.


Çok kısa süre içerisinde dizayn edilmiş ve üretimine başlanmıştır. Başlangıçta çok iyi zırhlı ve silahlı olarak görülmesine rağmen kullanıma girdikten sonra eksiklikleri ortaya çıktı. Tank çok yüksekti, tareti modern olmaktan çok uzaktı ve arazide normalin çok altında bir hızla ilerliyordu. Bu nedenlerden ötürü cephe görevinden çekilerek yerini [[M4 Sherman]] tankına bıraktı.
Çok kısa süre içerisinde dizayn edilmiş ve üretimine başlanmıştır. Başlangıçta çok iyi zırhlı ve silahlı olarak görülmesine rağmen kullanıma girdikten sonra eksiklikleri ortaya çıktı. Tank çok yüksekti, tareti modern olmaktan çok uzaktı ve arazide normalin çok altında bir hızla ilerliyordu. Bu nedenlerden ötürü cephe görevinden çekilerek yerini [[M4 Sherman]] tankına bıraktı.


== Geçmişi ==
== Geçmişi ==
[[1939]] yılında [[Amerikan Ordusu]] birkaç ceşit tank modeli üzerinde çalışıyordu. Uzun yıllar Amerikan ordusu tank üretimi için çok az bir bütçe ayırıyordu. Ordunun tank yapımı konusunda alt yapısı çok zayıftı ve bunu geliştirmek için ufak tefek çalışmalr yapılmaktaydı.
1939 yılında [[Amerikan Ordusu]] birkaç çeşit tank modeli üzerinde çalışıyordu. Uzun yıllar Amerikan ordusu tank üretimi için çok az bir bütçe ayırıyordu. Ordunun tank yapımı konusunda alt yapısı çok zayıftı ve bunu geliştirmek için ufak tefek çalışmalar yapılmaktaydı.


Bu durum içerisinde [[M2 Orta Tank]] serisinin üretimine başlandı. Bu tankın sadece 37 mm lik topu , 30 mm lik zırhı zırhı ve yüksek yapısı vardı. [[Fransa Savaşı]] sırasında Alman [[Panzer III]] ve [[Panzer IV]] tanklarının başarısını gören Amerikan ordusu yetkilileri yeni bir tank üzerinde çalışmaya başladılar. Öncelikle 75 mm lik topu bulunan orta sınıf bir tank üzerinde çalışmaya başladılar. Sonuçta ortaya M4 Sherman tankı çıktı. Ama bu tank üretilmeden önce 75 mm lik topa acilen ihtiyaç vardı.
Bu durum içerisinde [[M2 Orta Tank]] serisinin üretimine başlandı. Bu tankın sadece 37 mmlik topu, 30 mmlik zırhı ve yüksek bir yapısı vardı. [[Fransa Savaşı]] sırasında Alman [[Panzer III]] ve [[Panzer IV]] tanklarının başarısını gören Amerikan ordusu yetkilileri yeni bir tank üzerinde çalışmaya başladılar. Öncelikle 75 mmlik topu bulunan orta sınıf bir tank üzerinde çalışmaya başladılar. Sonuçta ortaya M4 Sherman tankı çıktı. Ama bu tank üretilmeden önce 75&nbsp;mm lik topa acilen gereksinim vardı.
[[Dosya:AlfredPalmerM3tank1942b.jpg|thumb|left|200px|[[Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri]]'ne ait orta sınıf tankı [[M3 Lee]] (Fort-Knox [[Kentucky]], Haziran 1942)]]
[[Dosya:AlfredPalmerM3tank1942b.jpg|küçükresim|sol|upright=0.91|[[Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri]]'ne ait orta sınıf tankı M3 Lee (Fort-Knox [[Kentucky]], Haziran 1942)]]


M3 tankı geçici çözüm oldu. Tankın gövdesinden çıkma yüksek kalibreli ama düşük namlu çıkışı olan 75 mm lik top kullanıldı. Tankın küçük taretinin üzerinde yüksek namlu çıkışlı 37 mm lik top bulunuyordu. Bu iki toplu tank dış görüntüsü ile [[Fransız]] [[Char B1]], Sovyet [[T-35]], ve İngiliz [[Churchill tank]] ına benziyordu. Bu iki top tanka yeterli ateş gücü sağlıyordu. Mühimmat olarak personele karşı [[Yüksek patlayılıcı]] ve [[tanksavar]] olarak ise [[Zırh delici]] mermi atabiliyordu.
M3 tankı geçici çözüm oldu. Tankın gövdesinden çıkma yüksek kalibreli ama düşük namlu çıkışı olan 75 mmlik top kullanıldı. Tankın küçük taretinin üzerinde yüksek namlu çıkışlı 37 mmlik top bulunuyordu. Bu iki toplu tank, dış görüntüsü ile [[Fransızlar|Fransız]] [[Char B1]], Sovyet [[T-35]] ve İngiliz [[Churchill tank]]ına benziyordu. Bu iki top tanka yeterli ateş gücü sağlıyordu. Mühimmat olarak personele karşı [[yüksek patlayıcılı]] ve [[tanksavar]] olarak ise [[zırh delici]] mermi atabiliyordu.
[[Dosya:Medium-tank-M3-front.jpg|thumb|200px|left|Önden görünüm, M3]]
[[Dosya:Medium-tank-M3-front.jpg|küçükresim|upright=0.91|sol|Önden görünüm, M3]]


İngilizler sipariş ettikleri tankların Amerikada üretilmesi yerine kendi fabrikalarında yapmak istiyordu. İngilizler uzun yapılı gövdeye takılan tareti beğenmiyordu. Sonuçta İngilizler yeni bir tareti olan "(General) Grant" tankını üretiler. Serviste olan eski M3 tanklarına ise "General Lee" adını taktılar. Ama bu adlar sadece İngiliz orsudu ve sömürgelerinde kullanıldı. Amerikalılar M3 Hafif Tank adını kullanmaya devam etti. Grant tankında bir kişilik fazla mürettabat bulunuyordu. Bu kişi radyo operatörlüğü yapıyordu. Yine de İngiliz ordusuna Afrika çöllerinde daha fazla ateş gücü desteği gerekiyordu.
İngilizler sipariş ettikleri tankların Amerika'da üretilmesi yerine tankları kendi fabrikalarında yapmak istiyorlardı. İngilizler uzun yapılı gövdeye takılan tareti beğenmiyordu. Sonuçta İngilizler yeni bir tareti olan "(General) Grant" tankını ürettiler. Serviste olan eski M3 tanklarına ise "General Lee" adını taktılar. Ama bu adlar sadece İngiliz ordusunda ve sömürgelerinde kullanıldı. Amerikalılar M3 Hafif Tank adını kullanmaya devam etti. Grant tankında bir kişilik fazla mürettabat bulunuyordu. Bu kişi radyo operatörlüğü yapıyordu. Yine de İngiliz ordusuna Afrika çöllerinde daha fazla ateş gücü desteği gerekiyordu.


M3 e ait şasesi ve yürüyen aksamı [[Kanada]] üretimi [[Ram]] tankı içinde kullanıldı. Bu tankın kulesinde bir otomatik top vardı ve keşif aracı olarak kullanılmaktaydı.
M3'e ait şasesi ve yürüyen aksamı, [[Kanada]] üretimi [[Ram]] tankı içinde kullanıldı. Bu tankın kulesinde bir otomatik top vardı ve keşif aracı olarak kullanılmaktaydı.


[[M4 Sherman]] tanklarının servise girmesi ile M3 tankları cephe görevinden çekildi.
[[M4 Sherman]] tanklarının servise girmesi ile M3 tankları cephe görevinden çekildi.


== Görev Tarihi ==
== Görev Tarihi ==
[[Dosya:SC167334t.jpg|200px|right|thumb|Crew of M3 tank at Souk el Arba, [[Tunisia]], [[23 November]] 1942.]]
[[Dosya:SC167334t.jpg|upright=0.91|sağ|küçükresim|Crew of M3 tank at Souk el Arba, [[Tunus]], [[23 November]] 1942.]]


M3 ilk olarak [[1942]] yılındaki [http://tr.wikipedia.org/wiki/II._D%C3%BCnya_Sava%C5%9F%C4%B1#Kuzey_Afrika_Cephesi] nde kullanıldı. 27 Mayıs 1942 tarihinde İngiliz Lee ve Grants tankları [[Erwin Rommel]] bağlı güçlere karşı [[Gazala Savaşı]] nda çarpıştılar. Bu tanklar Kuzey Afrika cephesi kapanana kadar görevde kaldı. M3 Lee tankı Amerikan [[1nci Zırhı Tümeni]] tarafından da Kuzey Afrika cephesinde kullanıldı. Kuzey Afrika cephesi için bu araçlar mekanik,zırh ve silah baklımından kullanışlı idi. Özellikle Alman tank ve tanksavar silahlarına karşı iyi sınav verdiler. Perçinli zırh ufak tefek sorunlarda çıkarttı. Perçin yerine isabet eden mermi iki parça arasından geçerek tankın içine girebiliyordu. İleride zırh kaynak yapılarak bu sorun giderildi [[M4 Sherman]] tanklarının servise girmesi ile Mayıs 1943 ten itibaren bu model servisten çekildi.
M3 ilk olarak 1942 yılındaki [http://tr.wikipedia.org/wiki/II._D%C3%BCnya_Sava%C5%9F%C4%B1#Kuzey_Afrika_Cephesi]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070223083129/http://tr.wikipedia.org/wiki/II._D%C3%BCnya_Sava%C5%9F%C4%B1#Kuzey_Afrika_Cephesi |tarih=23 Şubat 2007 }} nde kullanıldı. 27 Mayıs 1942 tarihinde İngiliz Lee ve Grants tankları [[Erwin Rommel]] bağlı güçlere karşı [[Gazala Savaşı]] nda çarpıştılar. Bu tanklar Kuzey Afrika cephesi kapanana kadar görevde kaldı. M3 Lee tankı Amerikan [[1nci Zırhı Tümeni]] tarafından da Kuzey Afrika cephesinde kullanıldı. Kuzey Afrika cephesi için bu araçlar mekanik,zırh ve silah baklımından kullanışlı idi. Özellikle Alman tank ve tanksavar silahlarına karşı iyi sınav verdiler. Perçinli zırh ufak tefek sorunlarda çıkarttı. Perçin yerine isabet eden mermi iki parça arasından geçerek tankın içine girebiliyordu. İleride zırh kaynak yapılarak bu sorun giderildi [[M4 Sherman]] tanklarının servise girmesi ile Mayıs 1943 ten itibaren bu model servisten çekildi.


1943 yılında [[Uzakdoğu Savaş Alanı]] nda Amerikan Ordusu [[Makin Atoll]] operasyonunda bu tankı kullandı. [[Avustralya]] birkaç yüz tane gönderilen tank hiçbir görevde kullanılmadı. İngiliz ordusu bu tankları ayrıca [[Cin]]-[[Myanmar|Burma]]-[[Hindistan]] bölgelerinde kendisinden daha güçsüz [[Japon]] tanklarına karşı kullandı.
1943 yılında [[Uzakdoğu Savaş Alanı]] nda Amerikan Ordusu [[Makin Atoll]] operasyonunda bu tankı kullandı. [[Avustralya]] birkaç yüz tane gönderilen tank hiçbir görevde kullanılmadı. İngiliz ordusu bu tankları ayrıca [[Cin]]-[[Myanmar|Burma]]-[[Hindistan]] bölgelerinde kendisinden daha güçsüz [[Japonlar|Japon]] tanklarına karşı kullandı.


1,300 adetin üzerinde dizel motorlu M3A3 ve M3A5 tankı [[Kızıl Ordu]] emrine 1942 ve 1943 yılları arasında verildi. Bütün hepsi Lee modelindeydi. Fakat bu tanklar Rus askerleri arasında hiçte sevilmedi. Bu tank için ‘’’7 kardeş için tabut’’’ yakıştırması yapıldı. Birkaç görevin ardından 1943 yılının ortalarında servisten kaldırıldı.
1,300 adetin üzerinde dizel motorlu M3A3 ve M3A5 tankı [[Kızıl Ordu]] emrine 1942 ve 1943 yılları arasında verildi. Bütün hepsi Lee modelindeydi. Fakat bu tanklar Rus askerleri arasında hiç de sevilmedi. Bu tank için ‘’’7 kardeş için tabut’’’ yakıştırması yapıldı. Birkaç görevin ardından 1943 yılının ortalarında servisten kaldırıldı.


M3 tankları 1942 yılına kadar savaş alanlarında baralar elde etti. Zırh ve ateş gücü bakımından karşılaştıkları birçok tankla eşit veya daha iyi yapısı vardı. Çünkü Alman tanklarında uzun menzilli ve ateş gücü yüksek toplar kullanılmıyordu. Ancak II.DS sırasında tank teknolojisi çok hızlı ilerledi. 1943 yılını ortalarında 75 mm lik Alman [[Panther]] ve [[Panzer IV]] tanklarının servise girmesiyle bu üstünlükleri kayboldu. [[M4 Sherman]] tanklarının servise girmesi ile M3 tanklarının Avrupa serüveni sona erdi.
M3 tankları 1942 yılına kadar savaş alanlarında başarılar elde etti. Zırh ve ateş gücü bakımından karşılaştıkları birçok tankla eşit veya daha iyi yapısı vardı. Çünkü Alman tanklarında uzun menzilli ve ateş gücü yüksek toplar kullanılmıyordu. Ancak II. Dünya Savaşı sırasında tank teknolojisi çok hızlı ilerledi. 1943 yılını ortalarında 75&nbsp;mm lik Alman [[Panther]] ve [[Panzer IV]] tanklarının servise girmesiyle bu üstünlükleri kayboldu. [[M4 Sherman]] tanklarının servise girmesi ile M3 tanklarının Avrupa serüveni sona erdi.


== Modelleri ==
== Modelleri ==
[[Dosya:M31-ARV-batey-haosef-2.jpg|right|200px|thumb|M31 TRV showing dummy hull gun]]
[[Dosya:M31-ARV-batey-haosef-2.jpg|sağ|upright=0.91|küçükresim|M31 TRV showing dummy hull gun]]


* '''M3 (Lee I/Grant I)'''.
* '''M3 (Lee I/Grant I)'''.
55. satır: 79. satır:
** Dökme üst yapılı.300 adet üretildi
** Dökme üst yapılı.300 adet üretildi
* '''M3A2 (Lee III)'''.
* '''M3A2 (Lee III)'''.
** Kaynak kuleli Sadece 12 adet üretildi.
** Kaynak kuleli Sadece 12 adet üretildi.
* '''M3A3 (Lee IV/Lee V)'''.
* '''M3A3 (Lee IV/Lee V)'''.
** Kaynak kuleli, ikiz GM 6-71 [[dizel]] motorlu. 322 zdet üretildi.
** Kaynak kuleli, ikiz GM 6-71 [[dizel]] motorlu. 322 zdet üretildi.
63. satır: 87. satır:
** Perçinli gövde. İkiz GM 6-71 dizel motor. ''Lee'' taretli ve İngilizler bu tanka ''Grant II'' derdi. 591 adet üretildi.
** Perçinli gövde. İkiz GM 6-71 dizel motor. ''Lee'' taretli ve İngilizler bu tanka ''Grant II'' derdi. 591 adet üretildi.
* '''M31 Tank Kurtarma Aracı (Grant ARV I)'''.
* '''M31 Tank Kurtarma Aracı (Grant ARV I)'''.
** M3 şaseli taklit taretli ve taklit 75 mm toplu . 30 tonluk vinç takıldı.
** M3 şaseli taklit taretli ve taklit 75&nbsp;mm toplu . 30 tonluk vinç takıldı.
* '''M31B1 Tank Kurtarma Aracı'''.
* '''M31B1 Tank Kurtarma Aracı'''.
** M3A3 şaseli
** M3A3 şaseli
69. satır: 93. satır:
** M3A5 şaseli
** M3A5 şaseli
* '''[[M7 Priest]]''' ''(Priest)''
* '''[[M7 Priest]]''' ''(Priest)''
** 105 mm M1/M2 [[obüs]] Üstyapısı tamamen açık.
** 105&nbsp;mm M1/M2 [[obüs]] Üstyapısı tamamen açık.
** Silahsız GA (gözlem aracı)
** Silahsız GA (gözlem aracı)
* '''[[M12 Kundağı Motorlu Obüs]]'''
* '''[[M12 Kundağı Motorlu Obüs]]'''
** T-6 adıyla denendi. 155 mm obüs ve M3 şasesinden üretildi.
** T-6 adıyla denendi. 155&nbsp;mm obüs ve M3 şasesinden üretildi.
* '''[[Yeramba]] Kundağı motorlu top'''.
* '''[[Yeramba]] Kundağı motorlu top'''.
** Avusturalya yapımı kundağı motorlu top. 1949 yılında M3A5 şasesi ile toplamda 13 araç üretildi. Kanada yapımı Sexton topuna benzer.
** Avustralya yapımı kundağı motorlu top. 1949 yılında M3A5 şasesi ile toplamda 13 araç üretildi. Kanada yapımı Sexton topuna benzer.


=== İngiliz Modelleri ===
=== İngiliz Modelleri ===
[[Dosya:M3_Monty.JPG|200px|thumb|A Grant Command variant used by [[Bernard Law Montgomery, 1st Viscount Montgomery of Alamein|General Montgomery]] housed at the [[Imperial War Museum]] in London]]
[[Dosya:M3 Monty.JPG|upright=0.91|küçükresim|A Grant Command variant used by [[Bernard Law Montgomery, 1st Viscount Montgomery of Alamein|General Montgomery]] housed at the [[Imperial War Museum]] in London]]
* '''Grant Kurtarma Aracı'''
* '''Grant Kurtarma Aracı'''
** Grant I ve II tanklarının topları çıkartılarak kurtarıcı ve çekiçiye dönüştürüldü.
** Grant I ve II tanklarının topları çıkartılarak kurtarıcı ve çekiçiye dönüştürüldü.
* '''Grant Komuta Aracı'''
* '''Grant Komuta Aracı'''
** Grant aracına sahte taret ve top takıldı. Telsizli idi.
** Grant aracına sahte taret ve top takıldı. Telsizli idi.
96. satır: 120. satır:


== Kullanan Ülkeler ==
== Kullanan Ülkeler ==
* {{bayraksimge|Avustralya}} [[Avustralya]]
* {{Şablon:AU}}
* {{flagicon|Brezilya}} [[Brezilya]]
* {{bayraksimge|Brezilya}} [[Brezilya]]
* [[Dosya:Canadian Red Ensign.svg|22px]] [[Kanada]]
* [[Dosya:Canadian Red Ensign (1957-1965).svg|22px]] [[Kanada]]
* {{flagicon|Yeni Zelanda}} [[Yeni Zelanda]]
* {{bayraksimge|Yeni Zelanda}} [[Yeni Zelanda]]
* {{flagicon|SSCB}} [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]]
* {{bayraksimge|SSCB}} [[Sovyetler Birliği|SSCB]]
* {{flagicon|İngiltere}} [[İngiltere]]
* {{bayraksimge|İngiltere}} [[İngiltere]]
* {{flagicon|ABD}} [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]
* {{bayraksimge|ABD}} [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]


== Dış bağlantılar ==
== Dış bağlantılar ==
{{Commons|M3 Lee}}
{{Commons|M3 Lee}}
* [http://afvdb.50megs.com/usa/m3lee.html AFV Database] ([http://afvdb.50megs.com/usa/pics/m3lee.html Pictures])
* [http://afvdb.50megs.com/usa/m3lee.html AFV Database]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110828103915/http://afvdb.50megs.com/usa/m3lee.html |tarih=28 Ağustos 2011 }} ([http://afvdb.50megs.com/usa/pics/m3lee.html Pictures]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110820173752/http://afvdb.50megs.com/usa/pics/m3lee.html |tarih=20 Ağustos 2011 }})
* [http://www.wwiivehicles.com/usa/tanks-medium/m3.asp WWII Vehicles]
* [https://web.archive.org/web/20120103004141/http://www.wwiivehicles.com/usa/tanks-medium/m3.asp WWII Vehicles]
* [http://www.box.net/public/eg4ny75p2u Manual for 75mm Gun as Installed in M3 Medium Tank]
* [http://www.box.net/public/eg4ny75p2u Manual for 75mm Gun as Installed in M3 Medium Tank]{{Ölü bağlantı|date=Nisan 2022 }}
* [http://www.lemaire.happyhost.org/char/complet/526.html LemaireSoft]
* [https://web.archive.org/web/20070220101504/http://www.lemaire.happyhost.org/char/complet/526.html LemaireSoft]
* OnWar [http://www.onwar.com/tanks/usa/fm3med.htm M3], [http://www.onwar.com/tanks/usa/fm3a1med.htm M3A1], [http://www.onwar.com/tanks/usa/fm3a3med.htm M3A3], [http://www.onwar.com/tanks/usa/fm3a4med.htm M3A4]
* OnWar [http://www.onwar.com/tanks/usa/fm3med.htm M3]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110525015539/http://www.onwar.com/tanks/usa/fm3med.htm |tarih=25 Mayıs 2011 }}, [http://www.onwar.com/tanks/usa/fm3a1med.htm M3A1]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110525015553/http://www.onwar.com/tanks/usa/fm3a1med.htm |tarih=25 Mayıs 2011 }}, [http://www.onwar.com/tanks/usa/fm3a3med.htm M3A3]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110525015604/http://www.onwar.com/tanks/usa/fm3a3med.htm |tarih=25 Mayıs 2011 }}, [http://www.onwar.com/tanks/usa/fm3a4med.htm M3A4]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110525015843/http://www.onwar.com/tanks/usa/fm3a4med.htm |tarih=25 Mayıs 2011 }}
* [http://www.battlefield.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=155&Itemid=77&lang=en M3 in the USSR]
* [http://www.battlefield.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=155&Itemid=77&lang=en M3 in the USSR]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20061013211658/http://www.battlefield.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=155&Itemid=77&lang=en |tarih=13 Ekim 2006 }}


{{II.DSAmerikanZSA}}
{{II.DSAmerikanZSA}}


{{Otorite kontrolü}}
⚫
[[Kategori:II. Dünya Savaşı'nda ABD'nin tankları]]


⚫
[[Kategori:II. Dünya Savaşı'nda Amerika Birleşik Devletleri'nin tankları]]
[[ar:إم 3 لي]]
[[bs:M3 Lee]]
[[ca:M3 Lee]]
[[cs:M3 Lee]]
[[da:M3 Lee]]
[[de:M3 Lee/Grant]]
[[en:M3 Lee]]
[[es:M3 Lee/Grant]]
[[fi:M3 Lee]]
[[fr:M3 Lee]]
[[he:M3 לי]]
[[hr:M3 Lee]]
[[hu:M3 Lee]]
[[it:M3 Lee/Grant]]
[[ja:M3中戦車]]
[[ko:M3 리]]
[[nl:M3 Grant]]
[[no:M3 Grant/Lee]]
[[pl:M3 Lee]]
[[pt:M3 Lee]]
[[ru:M3 Ли]]
[[sh:M3]]
[[sk:M3 Lee]]
[[sl:M3 (srednji tank)]]
[[sr:М3 Ли]]
[[sv:M3 Lee]]
[[th:เอ็ม3 ลี]]
[[uk:M3 Lee]]
[[zh:M3李戰車]]

Sayfanın 18.02, 24 Nisan 2024 tarihindeki hâli

M3 Orta Tank

Çeşidi Orta Sınıf Tank
Uyruğu Amerika Birleşik Devletleri ABD
Özellikler
Ağırlık 27,9 ton
Uzunluk 6,12-5,64 m
Genişlik 2,72 m
Yükseklik 3,12 m
Mürettebat 7 (Lee modelinde) ya da 6 (Grant modelinde)
Zırhı 51 mm
Ana silahı 1 x 75mm tank topu M2/ 75mm tank topu M3
46 mermi
Diğer silahları 3-4 x 30-06 Browning M1919A4 makineli tüfek
9,200 mermi
Motor Wright (Continental) R975 EC2
400/340 beygir (298/254 kW)
Süspansiyon donanımı vertical volute spring
Harekat menzili 193 km
Azami hızı 40 km/s (karayolu)
26 km/s (arazi)

M3 Orta Tank Amerikan Ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan bir tanktır. İngilizler bu tanka general Robert E. Lee ye itafen "General Lee" demiştir. Daha sonra İngilizler tarafından yeni taretli modeline ise general Ulysses S. Grant ye itafen "General Grant" adı verilmiştir.

Çok kısa süre içerisinde dizayn edilmiş ve üretimine başlanmıştır. Başlangıçta çok iyi zırhlı ve silahlı olarak görülmesine rağmen kullanıma girdikten sonra eksiklikleri ortaya çıktı. Tank çok yüksekti, tareti modern olmaktan çok uzaktı ve arazide normalin çok altında bir hızla ilerliyordu. Bu nedenlerden ötürü cephe görevinden çekilerek yerini M4 Sherman tankına bıraktı.

Geçmişi

1939 yılında Amerikan Ordusu birkaç çeşit tank modeli üzerinde çalışıyordu. Uzun yıllar Amerikan ordusu tank üretimi için çok az bir bütçe ayırıyordu. Ordunun tank yapımı konusunda alt yapısı çok zayıftı ve bunu geliştirmek için ufak tefek çalışmalar yapılmaktaydı.

Bu durum içerisinde M2 Orta Tank serisinin üretimine başlandı. Bu tankın sadece 37 mmlik topu, 30 mmlik zırhı ve yüksek bir yapısı vardı. Fransa Savaşı sırasında Alman Panzer III ve Panzer IV tanklarının başarısını gören Amerikan ordusu yetkilileri yeni bir tank üzerinde çalışmaya başladılar. Öncelikle 75 mmlik topu bulunan orta sınıf bir tank üzerinde çalışmaya başladılar. Sonuçta ortaya M4 Sherman tankı çıktı. Ama bu tank üretilmeden önce 75 mm lik topa acilen gereksinim vardı.

Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri'ne ait orta sınıf tankı M3 Lee (Fort-Knox Kentucky, Haziran 1942)

M3 tankı geçici çözüm oldu. Tankın gövdesinden çıkma yüksek kalibreli ama düşük namlu çıkışı olan 75 mmlik top kullanıldı. Tankın küçük taretinin üzerinde yüksek namlu çıkışlı 37 mmlik top bulunuyordu. Bu iki toplu tank, dış görüntüsü ile Fransız Char B1, Sovyet T-35 ve İngiliz Churchill tankına benziyordu. Bu iki top tanka yeterli ateş gücü sağlıyordu. Mühimmat olarak personele karşı yüksek patlayıcılı ve tanksavar olarak ise zırh delici mermi atabiliyordu.

Önden görünüm, M3

İngilizler sipariş ettikleri tankların Amerika'da üretilmesi yerine tankları kendi fabrikalarında yapmak istiyorlardı. İngilizler uzun yapılı gövdeye takılan tareti beğenmiyordu. Sonuçta İngilizler yeni bir tareti olan "(General) Grant" tankını ürettiler. Serviste olan eski M3 tanklarına ise "General Lee" adını taktılar. Ama bu adlar sadece İngiliz ordusunda ve sömürgelerinde kullanıldı. Amerikalılar M3 Hafif Tank adını kullanmaya devam etti. Grant tankında bir kişilik fazla mürettabat bulunuyordu. Bu kişi radyo operatörlüğü yapıyordu. Yine de İngiliz ordusuna Afrika çöllerinde daha fazla ateş gücü desteği gerekiyordu.

M3'e ait şasesi ve yürüyen aksamı, Kanada üretimi Ram tankı içinde kullanıldı. Bu tankın kulesinde bir otomatik top vardı ve keşif aracı olarak kullanılmaktaydı.

M4 Sherman tanklarının servise girmesi ile M3 tankları cephe görevinden çekildi.

Görev Tarihi

Crew of M3 tank at Souk el Arba, Tunus, 23 November 1942.

M3 ilk olarak 1942 yılındaki [1]23 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. nde kullanıldı. 27 Mayıs 1942 tarihinde İngiliz Lee ve Grants tankları Erwin Rommel bağlı güçlere karşı Gazala Savaşı nda çarpıştılar. Bu tanklar Kuzey Afrika cephesi kapanana kadar görevde kaldı. M3 Lee tankı Amerikan 1nci Zırhı Tümeni tarafından da Kuzey Afrika cephesinde kullanıldı. Kuzey Afrika cephesi için bu araçlar mekanik,zırh ve silah baklımından kullanışlı idi. Özellikle Alman tank ve tanksavar silahlarına karşı iyi sınav verdiler. Perçinli zırh ufak tefek sorunlarda çıkarttı. Perçin yerine isabet eden mermi iki parça arasından geçerek tankın içine girebiliyordu. İleride zırh kaynak yapılarak bu sorun giderildi M4 Sherman tanklarının servise girmesi ile Mayıs 1943 ten itibaren bu model servisten çekildi.

1943 yılında Uzakdoğu Savaş Alanı nda Amerikan Ordusu Makin Atoll operasyonunda bu tankı kullandı. Avustralya birkaç yüz tane gönderilen tank hiçbir görevde kullanılmadı. İngiliz ordusu bu tankları ayrıca Cin-Burma-Hindistan bölgelerinde kendisinden daha güçsüz Japon tanklarına karşı kullandı.

1,300 adetin üzerinde dizel motorlu M3A3 ve M3A5 tankı Kızıl Ordu emrine 1942 ve 1943 yılları arasında verildi. Bütün hepsi Lee modelindeydi. Fakat bu tanklar Rus askerleri arasında hiç de sevilmedi. Bu tank için ‘’’7 kardeş için tabut’’’ yakıştırması yapıldı. Birkaç görevin ardından 1943 yılının ortalarında servisten kaldırıldı.

M3 tankları 1942 yılına kadar savaş alanlarında başarılar elde etti. Zırh ve ateş gücü bakımından karşılaştıkları birçok tankla eşit veya daha iyi yapısı vardı. Çünkü Alman tanklarında uzun menzilli ve ateş gücü yüksek toplar kullanılmıyordu. Ancak II. Dünya Savaşı sırasında tank teknolojisi çok hızlı ilerledi. 1943 yılını ortalarında 75 mm lik Alman Panther ve Panzer IV tanklarının servise girmesiyle bu üstünlükleri kayboldu. M4 Sherman tanklarının servise girmesi ile M3 tanklarının Avrupa serüveni sona erdi.

Modelleri

M31 TRV showing dummy hull gun
  • M3 (Lee I/Grant I).
    • Perçinli kulesi vardı. 4724 adet üretildi.
  • M3A1 (Lee II).
    • Dökme üst yapılı.300 adet üretildi
  • M3A2 (Lee III).
    • Kaynak kuleli Sadece 12 adet üretildi.
  • M3A3 (Lee IV/Lee V).
    • Kaynak kuleli, ikiz GM 6-71 dizel motorlu. 322 zdet üretildi.
  • M3A4 (Lee VI).
    • Gerilmiş perçinli gövde. Chrysler A-57 motor. Yan kapılar çıkartıldı. 109 adet üretildi.
  • M3A5 (Grant II) .
    • Perçinli gövde. İkiz GM 6-71 dizel motor. Lee taretli ve İngilizler bu tanka Grant II derdi. 591 adet üretildi.
  • M31 Tank Kurtarma Aracı (Grant ARV I).
    • M3 şaseli taklit taretli ve taklit 75 mm toplu . 30 tonluk vinç takıldı.
  • M31B1 Tank Kurtarma Aracı.
    • M3A3 şaseli
  • M31B2 Tank Kurtarma Aracı.
    • M3A5 şaseli
  • M7 Priest (Priest)
    • 105 mm M1/M2 obüs Üstyapısı tamamen açık.
    • Silahsız GA (gözlem aracı)
  • M12 Kundağı Motorlu Obüs
    • T-6 adıyla denendi. 155 mm obüs ve M3 şasesinden üretildi.
  • Yeramba Kundağı motorlu top.
    • Avustralya yapımı kundağı motorlu top. 1949 yılında M3A5 şasesi ile toplamda 13 araç üretildi. Kanada yapımı Sexton topuna benzer.

İngiliz Modelleri

A Grant Command variant used by General Montgomery housed at the Imperial War Museum in London
  • Grant Kurtarma Aracı
    • Grant I ve II tanklarının topları çıkartılarak kurtarıcı ve çekiçiye dönüştürüldü.
  • Grant Komuta Aracı
    • Grant aracına sahte taret ve top takıldı. Telsizli idi.
  • Grant Scorpion III
    • Grant Scorpion III mayın temizleme aparatı takıldı.1943 yılında Kuzey Afrika cephesinde kullanıldı.
  • Grant Scorpion IV
    • Grant Scorpion III modelinin motoru yenilenmiş modeli.
  • Grant CDL
    • "Canal Defence Light" (Türkçesi→Kanal Savunma Işığı); Grants üzerine yeni güçlü arama ışığı ve makineli tüfek takılı modeli. 355 adet Amerikalılar tarafından üretildi. Kısaca Shop Tractor T10 dendi..

Şasesinde kullanılan araçlar

Kullanan Ülkeler

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta M3 Lee ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=M3_Lee&oldid=32565887" sayfasından alınmıştır