Kaç Kaç Olayı: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

16.41, 22 Nisan 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Kaç Kaç Olayı, Çukurova'da Türk Kurtuluş Savaşı yıllarında gerçekleşmiş bir toplu kaçış olayıdır.

Arka plan

Mondros Mütarekesi'nin 7. maddesine göre Osmanlı İmparatorluğu İtilaf Devletleri'ne Anadolu'da istedikleri yere asker çıkarma imkânı tanımak zorunda kalmıştı. Bu imkândan yararlanan İngilizler 17 Aralık 1918'de Mersin'e asker çıkararak kısa zamanda bütün Çukurova'yı ele geçirdiler. 1 Ocak 1919'dan itibaren İngilizler yerlerini Fransızlara bıraktılar. Daha önce imzalanmış olan Sykes-Picot Anlaşması uyarınca Suriye'ye hakim olan Fransızlar böylece Çukurova'yı ve Çukurova'yı kuzeyden kuşatan Toros Dağları'nı da ele geçirmiş oldular.^[1]

Fransız yönetimi

Fransızların bölgedeki askerî güçleri yeterli değildi. Bu sebepten yerli Hristiyan halkı da (özellikle Suriye'den dönen Ermeniler) askere almaya başladılar. Bu durum büyük gerginliğe sebep oldu.

Fransız kuvvetleri silah üstünlüğü sayesinde Çukurova'ya hakim olabildiler. Buna karşılık Toros Dağları'nda başarılı değillerdi. Özellikle 28 Mayıs 1920'deki Karboğazı Baskını'ndan sonra Fransızlar güneye çekilmek ve Mersin'den doğuya giden tren yolunun kuzeyini bırakmak zorunda kaldılar.^[2]

Olay

Kuzey kesimden vazgeçen Fransızlar demiryolu ve güneyindeki varlıklarını sürdürme amacıyla etnik temizliğe başladılar. 10 Temmuz 1920'de Adana'da Türklere karşı şiddet harekâtına girişildi. Adana'da yaşayan on binlerce Türk kuzeye, Toros Dağları'na doğru kaçmağa zorlandı. Kaçanlar öncelikle Karahan köyüne, oradan da Pozantı ve Karaisalı'ya kaçıyorlardı. Birkaç gün içerisinde hareket daha da genişletildi. Türkler diğer yerleşim birimlerinden de kaçmak zorunda kaldılar.^[3] Bu olay yöre tarihinde Kaç Kaç Olayı olarak bilinir. Yaz koşullarındaki Kaç Kaç Olayı'nda susuzluk ve çeşitli hastalıklar büyük kayıplara yol açtı. Ayrıca Fransız uçakları da kaçanlar üzerine taciz atışları yapmaktaydı.^[4]

Sonrası

Kaç kaç olayı Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti'nin de dikkatini çekti. 5 Ağustos'ta il merkezi geçici olarak artık millî güçlerin denetiminde olan Pozantı'ya alınmıştı.^[3] Millî güçlerin mücadelesi yoğunlaşarak devam etti. Bu çatışmalar sonunda, Fransızlar Çukurova'dan çekilmek zorunda kaldılar. 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Antlaşması sonunda Fransızlar Çukurova'yı boşalttılar^[5]

Ayrıca bakınız

Kozan Katliamı

Kaynakça

^ "Mersin tarihi". 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
^ "Cezmi Yurtseven tarih sitesi". 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
^ ^a ^b "İlimiz Adana sayfası". 2 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2010.
^ "Academia'da Nazif Yıldırım makalesi". 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
^ "Tarihi olaylar sayfası". 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.

[1] "Mersin tarihi". 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.

[2] "Cezmi Yurtseven tarih sitesi". 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.

[AT-3] "İlimiz Adana sayfası". 2 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2010.

[4] "Academia'da Nazif Yıldırım makalesi". 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.

[5] "Tarihi olaylar sayfası". 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
-'''Kaç kaç''' [[Çukurova]]'da [[Kurtuluş Savaşı|Milli Kurtuluş Savaşı]] yıllarında gerçekleşmiş bir toplu kaçış olayıdır.
+'''Kaç Kaç Olayı''', [[Çukurova]]'da [[Türk Kurtuluş Savaşı]] yıllarında gerçekleşmiş bir toplu kaçış olayıdır.
 ==Arka plan==
-[[Mondros Mütarekesi]] sonunda [[Osmanlı İmparatorluğu]] [[Müttefik# 1.Dünya Savaşı|müttefiklere]] Anadolu'da istedikleri yere asker çıkarma imkanı tanımak zorunda kalmıştı. Bu imkandan yararlanan [[İngilizler]] 17 Aralık 1918 de [[Mersin]]'e asker çıkararak kısa zamanda bütün Çukurova'yı ele geçirdiler.  1 Ocak 1919 dan itibaren İngilizler yerlerini [[Fransızlar]]a bıraktılar. Daha önce imzalanmış olan [[Sykes-Picot Anlaşması]] uyarınca [[Suriye]]'ye hakim olan Fransızlar böylece Çukurova'yı ve Çukurova'yı kuzeyden kuşatan [[Toros Dağları]]'nı da ele geçirmiş oldular. <ref>[https://mersin.ktb.gov.tr/TR-73152/tarihce.html Mersin tarihi]</ref>
+[[Mondros Mütarekesi]]'nin 7. maddesine göre [[Osmanlı İmparatorluğu]] [[İtilaf Devletleri]]'ne [[Anadolu]]'da istedikleri yere asker çıkarma imkânı tanımak zorunda kalmıştı. Bu imkândan yararlanan [[Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı|İngilizler]] 17 Aralık 1918'de [[Mersin]]'e asker çıkararak kısa zamanda bütün Çukurova'yı ele geçirdiler. 1 Ocak 1919'dan itibaren İngilizler yerlerini [[Üçüncü Fransız Cumhuriyeti|Fransızlar]]a bıraktılar. Daha önce imzalanmış olan [[Sykes-Picot Anlaşması]] uyarınca [[Suriye]]'ye hakim olan Fransızlar böylece Çukurova'yı ve Çukurova'yı kuzeyden kuşatan [[Toros Dağları]]'nı da ele geçirmiş oldular.<ref>{{Web kaynağı |url=https://mersin.ktb.gov.tr/TR-73152/tarihce.html |başlık=Mersin tarihi |erişimtarihi=15 Şubat 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200205054336/https://mersin.ktb.gov.tr/TR-73152/tarihce.html |arşivtarihi=5 Şubat 2020 |ölüurl=hayır }}</ref>
 ==Fransız yönetimi==
-Fransızların bölgedeki askeri güçleri yeterli değildi. Bu sebepten yerli Hristiyan halkı da (özellikle Suriye'den dönen [[Ermeni]] kökenliler) askere almağa başladılar. Bu durum büyük gerginliğe sebep oldu.
+Fransızların bölgedeki askerî güçleri yeterli değildi. Bu sebepten yerli Hristiyan halkı da (özellikle Suriye'den dönen [[Ermeniler]]) askere almaya başladılar. Bu durum büyük gerginliğe sebep oldu.
-Fransız kuvvetleri silah üstünlüğü sayesinde Çukurova'ya hakim olabildiler. Buna karşılık Toros Dağları'nda başarılı değillerdi. Özellikle 28 Mayıs 1920 deki [[Karboğazı Baskını]]ndan sonra Fransızlar güneye çekilmek ve Mersin'den doğuya giden tren yolunun kuzeyini bırakmak zorunda kaldılar. <ref>[http://cezmyurtsever-karaisaltarihi.blogspot.com/2010/12/toroslarda-gorusuruz-karbogazi-destani.html Cezmi Yutsevenr tarih sitesi]</ref>
+Fransız kuvvetleri silah üstünlüğü sayesinde Çukurova'ya hakim olabildiler. Buna karşılık Toros Dağları'nda başarılı değillerdi. Özellikle 28 Mayıs 1920'deki [[Karboğazı Baskını]]'ndan sonra Fransızlar güneye çekilmek ve Mersin'den doğuya giden tren yolunun kuzeyini bırakmak zorunda kaldılar.<ref>{{Web kaynağı |url=http://cezmyurtsever-karaisaltarihi.blogspot.com/2010/12/toroslarda-gorusuruz-karbogazi-destani.html |başlık=Cezmi Yurtseven tarih sitesi |erişimtarihi=15 Şubat 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120425232809/http://cezmyurtsever-karaisaltarihi.blogspot.com/2010/12/toroslarda-gorusuruz-karbogazi-destani.html |arşivtarihi=25 Nisan 2012 |ölüurl=hayır}}</ref>
-==Kaç kaç olayları==
+==Olay==
-Kuzey kesimden vaz geçen Fransızlar demiryolu ve güneyindeki varlıklarını sürdürme amacıyla etnik temizliğe başladılar.10 Temmuz 1920 'de [[Adana]]'da Türklere karşı şiddet harekatına girişildi. Adana'da yaşayan onbinlerce Türk kuzeye Toros Dağlarına doğru kaçmağa zorlandı. Bir kaç gün içerisinde hareket daha da genişletildi. Türkler diğer yerleşim birimlerinden de kaçmak zorunda kaldılar.<ref name=AT>[https://web.archive.org/web/20101202201412/http://www.adana.pol.tr/ilimiz/tarihi1.htm İlimiz Adana sayfası]</ref> Bu olay yöre tarihinde ''Kaç kaç olayı'' olarak bilinir. Yaz koşullarındaki kaç kaç olayında susuzluk ve çeşitli hastalıklar büyük kayıplara yol açtı. Ayrıca Fransız uçakları da kaçanlar üzerine taciz atışları yapmaktaydı. <ref>[https://www.academia.edu/26896754/Ka%C3%A7_Ka%C3%A7_Olaylar%C4%B1 Academia'da nazif Yıldırım makalesi]</ref>
+Kuzey kesimden vazgeçen Fransızlar demiryolu ve güneyindeki varlıklarını sürdürme amacıyla etnik temizliğe başladılar. 10 Temmuz 1920'de [[Adana]]'da Türklere karşı şiddet harekâtına girişildi. Adana'da yaşayan on binlerce Türk kuzeye, Toros Dağları'na doğru kaçmağa zorlandı. Kaçanlar öncelikle [[Karahan, Aladağ|Karahan]] köyüne, oradan da [[Pozantı]] ve [[Karaisalı]]'ya kaçıyorlardı. Birkaç gün içerisinde hareket daha da genişletildi. Türkler diğer yerleşim birimlerinden de kaçmak zorunda kaldılar.<ref name=AT>{{Web kaynağı |url=http://www.adana.pol.tr/ilimiz/tarihi1.htm |başlık=İlimiz Adana sayfası |erişimtarihi=2 Aralık 2010 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20101202201412/http://www.adana.pol.tr/ilimiz/tarihi1.htm |arşivtarihi=2 Aralık 2010 |ölüurl=evet}}</ref> Bu olay yöre tarihinde ''Kaç Kaç Olayı'' olarak bilinir. Yaz koşullarındaki Kaç Kaç Olayı'nda susuzluk ve çeşitli hastalıklar büyük kayıplara yol açtı. Ayrıca Fransız uçakları da kaçanlar üzerine taciz atışları yapmaktaydı.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.academia.edu/26896754/Ka%C3%A7_Ka%C3%A7_Olaylar%C4%B1 |başlık=Academia'da Nazif Yıldırım makalesi |erişimtarihi=15 Şubat 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200215124805/https://www.academia.edu/26896754/Ka%C3%A7_Ka%C3%A7_Olaylar%C4%B1 |arşivtarihi=15 Şubat 2020 |ölüurl=hayır }}</ref>
 ==Sonrası==
-Kaç kaç olayı [[Ankara Hükümeti|Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümeti]]nin de dikkatini çekti. İl merkezi geçici olarak artık milli güçlerin denetiminde olan [[Pozantı]]'ya alındı. <ref name=AT/> Milli güçlerin mücadelesi yoğunlaşarak devam etti. Bu  çatışmalar sonunda, Fransızlar Çukurova'dan çekilmek zorunda kaldılar. 20 Ekim 1921 de imzalanan [[Ankara Antlaşması]] sonunda Fransızlar Çukurova'yı boşalttılar<ref>[https://www.tarihiolaylar.com/tarihi-olaylar/fransizlarla-yapilan-ankara-antlasmasi-1921-909 Tarihi olaylar sayfası]</ref>
+Kaç kaç olayı [[Ankara Hükûmeti|Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti]]'nin de dikkatini çekti. 5 Ağustos'ta il merkezi geçici olarak artık millî güçlerin denetiminde olan [[Pozantı]]'ya alınmıştı.<ref name=AT/> Millî güçlerin mücadelesi yoğunlaşarak devam etti. Bu  çatışmalar sonunda, Fransızlar Çukurova'dan çekilmek zorunda kaldılar. 20 Ekim 1921'de imzalanan [[Ankara Antlaşması (1921)|Ankara Antlaşması]] sonunda Fransızlar Çukurova'yı boşalttılar<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.tarihiolaylar.com/tarihi-olaylar/fransizlarla-yapilan-ankara-antlasmasi-1921-909 |başlık=Tarihi olaylar sayfası |erişimtarihi=15 Şubat 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200215123156/https://www.tarihiolaylar.com/tarihi-olaylar/fransizlarla-yapilan-ankara-antlasmasi-1921-909 |arşivtarihi=15 Şubat 2020 |ölüurl=hayır }}</ref>
-== Ayrıca Bakınız ==
+== Ayrıca bakınız ==
 *[[Kozan Katliamı]]
 ==Kaynakça==
 {{Kaynakça}}
+{{Türk Kurtuluş Savaşı}}
 [[Kategori:1920'de Türkiye]]
-[[Kategori:Kurtuluş Savaşı]]
+[[Kategori:Türk Kurtuluş Savaşı]]
 [[Kategori:Çukurova]]