İçeriğe atla

John Stuart Mill: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki fark
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
asdf
Sosyal ve politik felsefe şablonu eklendi.
Etiketler: Görsel Düzenleyici Anlam ayrımı bağlantıları
 
(26 kullanıcı tarafından yapılan 40 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
{{Filozof bilgi kutusu
{{Filozof bilgi kutusu
|adı = John Stuart Mill
| adı = John Stuart Mill
|resim_adı = John Stuart Mill by John Watkins, 1865.jpg
| resim_adı = John Stuart Mill by London Stereoscopic Company, c1870.jpg
|resim_boyutu = 200px
| resim_boyutu = 230px
|resim_alt =
| resim_alt =
|resim_altyazı = 1865'te Mill
| resim_altyazı = 1870'te Mill
|tam_adı =
| tam_adı =
|doğum_adı =
| doğum_adı =
|doğum_tarihi = 20 Mayıs 1806
| doğum_tarihi = {{Doğum tarihi|1806|5|20}}
|doğum_yeri = [[Pentonville]], [[Londra]], [[İngiltere]]
| doğum_yeri = [[Pentonville]], [[Londra]], [[İngiltere]]
|ölüm_tarihi = {{ölüm tarihi ve yaşı|1873|5|8|1806|5|20}}
| ölüm_tarihi = {{ölüm tarihi ve yaşı|1873|5|8|1806|5|20}}
|ölüm_yeri = [[Avignon]], [[Fransa]]
| ölüm_yeri = [[Avignon]], [[Fransa]]
|ölüm_nedeni =
| ölüm_nedeni =
|çağ = [[19. yüzyıl felsefesi]] <br /> [[Klasik iktisat]]
| çağ = [[19. yüzyıl felsefesi]]<br />[[Klasik iktisat]]
|bölge = [[Batı felsefesi]]
| bölge = [[Batı felsefesi]]
|okul_gelenek = [[Deneycilik]], [[faydacılık]], [[liberalizm]]
| okul_gelenek = [[Deneycilik]], [[faydacılık]], [[liberalizm]]
|ilgi_alanları = [[Siyaset felsefesi]], [[etik]], [[iktisat]], [[endüktif mantık]]
| ilgi_alanları = [[Siyaset felsefesi]], [[etik]], [[iktisat]], [[endüktif mantık]]
|önemli_fikirleri = Kamusal/özel alan, [[faydacılık]]ta zevklerin hiyerarşisi, erken dönem [[liberal feminizm]], [[zarar ilkesi]], [[Mill'in yöntemleri]]
| önemli_fikirleri = Kamusal/özel alan, [[faydacılık]]ta zevklerin hiyerarşisi, erken dönem [[liberal feminizm]], [[zarar ilkesi]], [[Mill'in yöntemleri]]
|etkilendikleri = [[Eflatun]], [[Aristoteles]], [[Epikür]], [[Thomas Aquinas|Aquinas]], [[Thomas Hobbes|Hobbes]], [[John Locke|Locke]], [[Jeremy Bentham|Bentham]], [[Francis Place]], [[James Mill]], [[Harriet Taylor Mill]], [[Adam Smith|Smith]], [[David Ricardo|Ricardo]], [[Alexis de Tocqueville|Tocqueville]], [[Wilhelm von Humboldt|von Humboldt]], [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]], [[Samuel Taylor Coleridge|Coleridge]], [[Claude Henri de Rouvroy, comte de Saint-Simon|Saint-Simon]] ([[Ütopik sosyalizm|Ütopik Sosyalistler]])
| etkilendikleri = [[Platon|Eflatun]], [[Aristoteles]], [[Epikür]], [[Thomas Aquinas|Aquinas]], [[Thomas Hobbes|Hobbes]], [[John Locke|Locke]], [[Jeremy Bentham|Bentham]], [[Francis Place]], [[James Mill]], [[Harriet Taylor Mill]], [[Adam Smith|Smith]], [[David Ricardo|Ricardo]], [[Alexis de Tocqueville|Tocqueville]], [[Wilhelm von Humboldt|von Humboldt]], [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]], [[Samuel Taylor Coleridge|Coleridge]], [[Henri de Saint Simon|Saint-Simon]] ([[Ütopik sosyalizm|Ütopik Sosyalistler]])
|etkiledikleri = [[William James|James]], [[John Rawls|Rawls]], [[Robert Nozick|Nozick]], [[Bertrand Russell|Russell]], [[Karl Popper|Popper]], [[Ronald Dworkin|Dworkin]], [[H.L.A. Hart|Hart]], [[Peter Singer|Singer]], [[Wilhelm Dilthey|Dilthey]], [[Paul Feyerabend|Feyerabend]], [[Zechariah Chafee|Chafee]], [[John Maynard Keynes|Keynes]], [[Will Kymlicka|Kymlicka]], [[Carlos Vaz Ferreira|Ferreira]]
| etkiledikleri = [[William James|James]], [[John Rawls|Rawls]], [[Robert Nozick|Nozick]], [[Bertrand Russell|Russell]], [[Karl Popper|Popper]], [[Ronald Dworkin|Dworkin]], [[H.L.A. Hart|Hart]], [[Peter Singer|Singer]], [[Wilhelm Dilthey|Dilthey]], [[Paul Feyerabend|Feyerabend]], [[Zechariah Chafee|Chafee]], [[John Maynard Keynes|Keynes]], [[Will Kymlicka|Kymlicka]], [[Carlos Vaz Ferreira|Ferreira]]
|imza =
| imza =
|imza_alt =
| imza_alt =
}}
}}
'''John Stuart Mill''', (d. 20 Mayıs 1806- ö. 8 Mayıs 1873) İngiliz filozof, politik ekonomist, parlamento üyesi ve devlet memuru.
'''John Stuart Mill''' (20 Mayıs 1806 - 8 Mayıs 1873), İngiliz filozof, politik ekonomist, parlamento üyesi ve devlet memurudur.


Mantık alanında, yalnızca tümdengelimsel mantıkla ilgili çalışmalar yapmayıp, tümevarımsal mantığı da formüle ederek geliştirmiş olan Mill, mantıksal ilkeleri sosyal alana, siyaset ve ahlak alanına uygulamasıyla ün kazanmıştır. Psikoloji alanında, çağrışımcılığın babası olarak kabul edilen filozof, psikolojiyi "zihin kimyası" olarak tanımlamıştır. O, çağrışımcı psikolojisini bilgi konusuna da taşımış ve bu alanda, Berkeley'den esinlendiği besbelli olan psikolojik bir idealizm geliştirmiştir. Mill, bununla birlikte, psikolojik idealizminde, maddesizciliği seçen Berkeley'den ayrılmış ve dış gerçekliğin varoluşunu kabul ederek, söz konusu nesnel gerçekliği "duyumları mümkün kılan, kalıcı dayanak" olarak tanımlamıştır. Ahlak alanında yararcılığı savunan Mill, hazzı ya da mutluluğu insan eylemlerinin en büyük amacı ve mutlak ölçüsü yapmış ve yararcılığında, genelin iyiliğini ve refahını temele almıştır.
Mantık alanında, yalnızca tümdengelimsel mantıkla ilgili çalışmalar yapmayıp, tümevarımsal mantığı da formüle ederek geliştirmiş olan Mill, mantıksal ilkeleri sosyal alana, siyaset ve ahlak alanına uygulamasıyla ün kazanmıştır. Psikoloji alanında, çağrışımcılığın babası olarak kabul edilen filozof, psikolojiyi "zihin kimyası" olarak tanımlamıştır. O, çağrışımcı psikolojisini bilgi konusuna da taşımış ve bu alanda, Berkeley'den esinlendiği besbelli olan psikolojik bir idealizm geliştirmiştir. Mill, bununla birlikte, psikolojik idealizminde, maddesizciliği seçen Berkeley'den ayrılmış ve dış gerçekliğin varoluşunu kabul ederek, söz konusu nesnel gerçekliği "duyumları mümkün kılan, kalıcı dayanak" olarak tanımlamıştır. Ahlak alanında yararcılığı savunan Mill, hazzı ya da mutluluğu insan eylemlerinin en büyük amacı ve mutlak ölçüsü yapmış ve yararcılığında, genelin iyiliğini ve refahını temele almıştır.

19. yüzyil ingiliz filozofu, ekonomisti; liberalizmin öncülerinden, utilitarianism fikrinin babalarindan ve ilk feministlerden, baba zoruyla wunderkind olmus bir insan. memleketinin kadinlarina seçme hakkinin verilmesinden elli yil önce, bu kadinlar aci verici bir karanlik ve kapaniklik içindelerken mill yüzde yüz kadin-erkek esitligini savunuyor. ilk kitabi olan "a system of logic" ile une kavusmustur. asil buyuk eserleri "ozgurluk uzerine" ve "kadinlarin bagimliligi"'dir . diger kitabinda ise kadinlara erkeklerle esit egitim ve oy hakki verilmesini savunmus ve feministlerin de bugun bile saygisini kazanmistir. liberal feministler kategorisine alınmakla birlikte, gerçek anlamda radikal bir kadın hakları savunucusu olmuş. ingiliz dilinde insanoğlu anlamında kullanılan "mankind" sözcüğünü ilk reddeden odur. ayrıca, eşiyle evlendiğinde, hukukun kendisine tanıdığı tüm kocalık haklarını kendisine karşı kullanmayacağına dair harriet taylor'a verdiği söz, bir entelektüelin toplumsal alandaki eylemciliğinin tartışmasız kanıtlarından biridir.


== Dış bağlantılar ==
== Dış bağlantılar ==
* [http://metalibri.incubadora.fapesp.br/portal/authors/m/john-stuart-mill/utilitarianism/ Utilitarianism]
* [https://web.archive.org/web/20070505231025/http://metalibri.incubadora.fapesp.br/portal/authors/m/john-stuart-mill/utilitarianism/ Utilitarianism]
{{Etik}}
{{Felsefe}}{{Sosyal ve politik felsefe}}{{Otorite kontrolü}}


⚫
{{İngiltere-biyo-taslak}}
{{filozof-taslak}}
{{filozof-taslak}}
⚫
{{Britanyalı-biyo-taslak}}
<!--
[[Category:19th century philosophers]]
[[Category:English agnostics]]
[[Category:Utilitarians]]
[[Category:English economists]]
[[Category:English logicians]]
[[Category:Economic methodology]]
[[Category:Classical economists]]
[[Category:Classical liberals]]
[[Category:English philosophers]]
[[Category:Philosophers of language]]
[[Category:English political writers]]
[[Category:Political theorists]]
⚫
[[Category:Feminist writers]]
[[Category:Voting theorists]]
[[Category:People from London]]
[[Category:Anglo-Scots]]
[[Category:Rectors of the University of St Andrews]]
-->


{{DEFAULTSORT:Mill, John Stuart}}
[[Kategori:1806 doğumlular]]
[[Kategori:1806 doğumlular]]
⚫
[[Kategori:Londra doğumlular]]
[[Kategori:1873 yılında ölenler]]
[[Kategori:1873 yılında ölenler]]
[[Kategori:19. yüzyılda İngilizler]]
[[Kategori:19. yüzyıl yazarları]]
[[Kategori:19. yüzyıl filozofları]]
[[Kategori:İngiliz filozoflar]]
[[Kategori:İngiliz filozoflar]]
⚫
[[Kategori:Siyaset felsefecileri]]
⚫
[[Kategori:Ölmüş insanlar]]
[[Kategori:İngiliz ekonomistler]]
[[Kategori:İngiliz ekonomistler]]
[[Kategori:İngiliz agnostikler]]
[[Kategori:İngiliz agnostikler]]
[[Kategori:Londra doğumlular]]
[[Kategori:Klasik liberaller]]
⚫
[[Kategori:Siyaset felsefecileri]]

[[Kategori:Victoria devri]]
{{Link KM|de}}
[[Kategori:Sosyal liberaller]]
{{Link KM|is}}
[[Kategori:19. yüzyıl İngiliz filozofları]]
[[Kategori:19. yüzyıl İngiliz yazarları]]
[[Kategori:19. yüzyıl ekonomistleri]]
[[Kategori:Britanyalı agnostikler]]
[[Kategori:Britanyalı otobiyograflar]]
[[Kategori:Britanyalı klasik liberaller]]
[[Kategori:Britanyalı ekonomistler]]
[[Kategori:Britanyalı feminist yazarlar]]
[[Kategori:Britanyalı feministler]]
[[Kategori:Kurgusal olmayan eserler veren Britanyalı yazarlar]]
[[Kategori:Britanyalı filozoflar]]
[[Kategori:Britanyalı siyaset felsefecileri]]
[[Kategori:Britanyalı siyasi yazarlar]]
[[Kategori:Britanyalı süfrajetler]]
[[Kategori:Klasik iktisatçılar]]
[[Kategori:Sonuççular]]
[[Kategori:Deneyciler]]
[[Kategori:İngiliz otobiyograflar]]
[[Kategori:İngiliz feminist yazarlar]]
[[Kategori:İngiliz feministler]]
[[Kategori:Kurgusal olmayan eserler veren İngiliz yazarlar]]
[[Kategori:İskoç asıllı İngilizler]]
[[Kategori:İngiliz siyaset felsefecileri]]
[[Kategori:İngiliz siyasi yazarlar]]
[[Kategori:Amerikan Bilim ve Sanat Akademisi üyeleri]]
[[Kategori:Feminist ekonomistler]]
⚫
[[Kategori:Feminist filozoflar]]
[[Kategori:İfade özgürlüğü aktivistleri]]
[[Kategori:Bireyci feministler]]
[[Kategori:Fransa'da enfeksiyon hastalıklarından ölen kişiler]]
[[Kategori:Mantıkçılar]]
[[Kategori:Erkek feministler]]
[[Kategori:Ahlâkçılar]]
[[Kategori:Tarih filozofları]]
[[Kategori:Dil felsefecileri]]
[[Kategori:Zihin felsefecileri]]
[[Kategori:Bilim felsefecileri]]
[[Kategori:St Andrews Üniversitesi rektörleri]]
[[Kategori:Toplum eleştirmenleri]]
[[Kategori:Birleşik Krallık Avam Kamarası (1865-1868)]]
[[Kategori:Faydacılar]]
[[Kategori:Mantık felsefecileri]]
[[Kategori:Anti-natalistler]]

16.35, 12 Mart 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

John Stuart Mill
1870'te Mill
Doğumu20 Mayıs 1806(1806-05-20)
Pentonville, Londra, İngiltere
Ölümü8 Mayıs 1873 (66 yaşında)
Avignon, Fransa
Çağı19. yüzyıl felsefesi
Klasik iktisat
BölgesiBatı felsefesi
OkuluDeneycilik, faydacılık, liberalizm
İlgi alanlarıSiyaset felsefesi, etik, iktisat, endüktif mantık
Önemli fikirleriKamusal/özel alan, faydacılıkta zevklerin hiyerarşisi, erken dönem liberal feminizm, zarar ilkesi, Mill'in yöntemleri
Etkilendikleri
Etkiledikleri

John Stuart Mill (20 Mayıs 1806 - 8 Mayıs 1873), İngiliz filozof, politik ekonomist, parlamento üyesi ve devlet memurudur.

Mantık alanında, yalnızca tümdengelimsel mantıkla ilgili çalışmalar yapmayıp, tümevarımsal mantığı da formüle ederek geliştirmiş olan Mill, mantıksal ilkeleri sosyal alana, siyaset ve ahlak alanına uygulamasıyla ün kazanmıştır. Psikoloji alanında, çağrışımcılığın babası olarak kabul edilen filozof, psikolojiyi "zihin kimyası" olarak tanımlamıştır. O, çağrışımcı psikolojisini bilgi konusuna da taşımış ve bu alanda, Berkeley'den esinlendiği besbelli olan psikolojik bir idealizm geliştirmiştir. Mill, bununla birlikte, psikolojik idealizminde, maddesizciliği seçen Berkeley'den ayrılmış ve dış gerçekliğin varoluşunu kabul ederek, söz konusu nesnel gerçekliği "duyumları mümkün kılan, kalıcı dayanak" olarak tanımlamıştır. Ahlak alanında yararcılığı savunan Mill, hazzı ya da mutluluğu insan eylemlerinin en büyük amacı ve mutlak ölçüsü yapmış ve yararcılığında, genelin iyiliğini ve refahını temele almıştır.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Stuart_Mill&oldid=32059215" sayfasından alınmıştır