Yuri Romanenko sayfasının kaynağını görüntüle

{{Asker bilgi kutusu
|isim= Yuri Romanenko
|doğum_tarihi={{doğum tarihi ve yaşı|1944|8|1}}
|ölüm_tarihi=
|doğum_yeri=[[Orenburg Oblastı]], [[Sovyetler Birliği]]
|ölüm_yeri=
|resim= YuriRomanenko.jpg
|başlık=
|takma_adı=
|bağlılığı={{bayrakülke|Sovyetler Birliği}}
|hizmet_dalı={{Hava kuvvetleri|Sovyetler Birliği}}
|hizmet_yılları=1962-1988
|rütbesi=[[Albay|Polkovnik]]
|komuta_ettikleri=
|birimleri=
|savaşları=
|madalya={{Altın Yıldız}} {{Altın Yıldız}} {{Küba Cumhuriyeti Kahramanı}}<br />{{Lenin Nişanı}} {{Lenin Nişanı}} {{Lenin Nişanı}} {{Kızıl Yıldız}}
|sonraki_işi=[[Buran uzay mekiği]] programı sorumlusu
}}
[[Dosya:USSR Stamp 1978 Salyut6 Cosmonauts.jpg|küçükresim|1978 yılında Romanenko (solda) ve Greçko anısına basılan Sovyet pulu]]
'''Yuri Viktoroviç Romanenko''' ({{dil|ru|Юрий Викторович Романенко|dil_adı=e}}, Jurij Viktorovič Romanenko) (d. 1 Ağustos 1944, [[Orenburg Oblastı]], [[Sovyetler Birliği]]), eski [[Sovyet halkı|Sovyet]] [[kozmonot]]u, iki kez [[Sovyetler Birliği Kahramanı]].<ref>[[Soyuz 26]] seferinden sonra  16 Mart 1978 ve [[Soyuz 38]] seferinden sonra 26 Eylül 1980 tarihlerinde ödüllendirilmiştir.</ref> Kariyeri boyunca toplamda 430 gün 20 saat 21 dakika ve 30 saniye uzayda bulunmuş ve 18 saat uzay yürüyüşü yapmıştır.<ref name="Kaliningrad">[http://www.klgd.ru/city/freemen/rom-ko.php Romanenko'nun biyografisi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20101126030244/http://klgd.ru/city/freemen/rom-ko.php |tarih=26 Kasım 2010 }}, 20 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> 1987 yılında [[Mir]] [[uzay istasyonu]]nda kalıcı kozmonot olarak görev yapmış, istasyona [[Soyuz TM-2]] ile ulaşmış ve [[Soyuz TM-3]] ile ayrılmıştır. Mir'de kaldığı 326 gün süreyle o dönem en uzun süre uzay istasyonunda bulunan kozmonot olmuştur.<ref>[http://www.spacefacts.de/bios/cosmonauts/english/romanenko_yuri.htm Biyografisi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100607013552/http://www.spacefacts.de/bios/cosmonauts/english/romanenko_yuri.htm |tarih=7 Haziran 2010 }}, spacefacts.de, 20 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> Oğlu [[Roman Romanenko]] da kozmonottur ve Mayıs 2009'da [[Soyuz TMA-15]] ile uzaya çıkmıştır.

== Gençliği ==
Romanenko, 1944 yılında Orenburg Oblastındaki Koltubanovski köyünde dünyaya geldi. 1916 doğumlu olan babası savaş gemisinde subay, 1917 doğumlu annesi ise savaş sıhhiye görevlisiydi. Ailesi daha sonra [[Kaliningrad]]'a gidince bu şehirde eğitimine devam etti. Genç yaşlardan itibaren uçak ve gemi maketlerine ilgisi vardı, boks, atıcılık ve su altı balık avlamayı seviyordu. Ortaokuldan sonra kısa bir süre anahtarcıda ve inşaat işlerinde çalıştı. 1962 yılında [[Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]'ndeki Çernigov Hava Kuvvetleri Lisesine girdi ve 1966 yılında dereceye girerek mezun oldu. Mezun olduktan sonra okulda kaldı ve genç pilotların eğitiminde yer aldı. Ayrıca aday kozmonot programına dahil edildi. Sadece 16 kozmonot adayıyla beraber 1970 yılında uzay uçuş programına kabul edildi.<ref>[http://www.spacefacts.de/groups/english/vvs5.htm Seçilen kozmonotların listesi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110514030506/http://www.spacefacts.de/groups/english/vvs5.htm |tarih=14 Mayıs 2011 }}, spacefacts.de, 20 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir</ref>

== Uzay görevleri ==
=== Soyuz 26 ===
{{Ana|Soyuz 26}}
Romanenko'nun ilk uzay uçuşu 10 Aralık 1977 günü Soyuz 26 ile [[Salyut 6]] uzay istasyonuna bağlanırlar. Bu uçuş sırasında Romanenko sorumlu komutan konumunda [[Georgi Greçko]] ise yardımcısı konumundaydı. İkili yörüngede 96 gün 10 saat kaldı ve [[Soyuz 27]], [[Soyuz 28]] ile [[Progress 1]] uçuşlarını karşıladılar. Görev sırasında Romanenko 1,5 saatlik uzay yürüyüşü gerçekleştirdi.

=== Soyuz 38 ===
{{Ana|Soyuz 38}}
Romanenko'nun ikinci görevi 18 Eylül 1980 günü Kübalı kozmonot [[Arnaldo Tamayo Méndez]] ile birlikteydi. İkili Soyuz 38 ile uçarak Salyut 6 uzay istasyonuna bağlandıktan sonra çeşitli deneyler gerçekleştirdikten sonra 7 gün sonra dünyaya döndü. Bu uçuş sayesinde Méndez uzaya çıkan ilk Kübalı, ilk Latin Amerikalı ve ilk siyahi olur.<ref>[http://www.spacefacts.de/bios/international/english/tamayo-mendez_arnaldo.htm Arnaldo Tamayo Méndez biyografisi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100323184243/http://www.spacefacts.de/bios/international/english/tamayo-mendez_arnaldo.htm |tarih=23 Mart 2010 }}, spacefacts.de, 20 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir</ref>

=== Soyuz TM-2 ===
{{Ana|Soyuz TM-2}}
Romanenko'nun üçüncü ve son uçuşu Aleksandr Laveykin ile 6 Şubat 1987'de Soyuz TM-2 ile Mir uzay istasyonuna olur. Görev sırasında Romanenko o dönemde uzayda en uzun kalma rekoru olan 326 gün uzayda kalır. 11 Nisan, 11 Haziran ve 16 Haziran 1987 tarihlerinde gerçekleştirdiği üç uzay yürüyüşüyle toplam 8 saat 48 dakika uzayda yürür. 29 Aralık 1987 günü Soyuz TM-3 ile dünyaya döner.

=== Emekliliği ===
1988 yılında emekli olur ve [[Buran uzay mekiği]] programının başına geçer.<ref>Buran Programı ABD'nin uzay mekiği çalışmalarına alternatif olmuştur.</ref> Buran 1988 yılında tek uçuşunu başarıyla gerçekleştirecek ve 1993 yılında iptal edilecektir.

=== Geçirdiği kazalar ===
1977 yılında Salyut 6 uzay istasyonunda bulunurken Soyuz 25 ile birleşme sırasında oluşan hasarı tespit ve tamir etmek için kozmonot Greçko ile beraber uzay yürüyüşü yapmak durumunda kalır. Romanenko emniyet kablosunu takmadan uzaya çıkınca Greçko Romanenko'yu son anda tek eliyle yakalar ve uzay boşluğuna sürüklenerek muhtemel ölümüne engel olur.<ref>[http://chapters.marssociety.org/usa/oh/aero5.htm Kazanın meydana gelişi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110725052717/http://chapters.marssociety.org/usa/oh/aero5.htm |tarih=25 Temmuz 2011 }}, 20 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir</ref><ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,946007,00.html 3 Temmuz 1978 tarihli] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20101014122210/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,946007,00.html |tarih=14 Ekim 2010 }} [[Time]] haberi, 20 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir</ref>

=== Ödülleri ===
Kozmonotluk kariyeri sırasında çok sayıda sovyet ve uluslararası ödüle layık görülmüştür:
* [[Sovyetler Birliği Kahramanı]], 16 Mart 1978 ve 26 Eylül 1980 olmak üzere iki kez
* [[Kızıl Yıldız Nişanı]], 1976
* [[Lenin Nişanı]], 1978, 1980 ve 1987 yıllarında olmak üzere üç kez
* [[Küba]] tarafından verilen [[Domuzlar Körfezi Nişanı]], 1980
* Çekoslovak Sosyalist Cumhuriyeti Kahramanı, 1978
* [[Sovyetler Birliği Kozmonotları Madalyası]], 1987

== Askeri rütbesi ve kabiliyetleri ==
Romanenko kozmonot olmasının yanı sıra profesyonel bir pilotdur. Aşağıdaki uçakları kullanmış ve 39 kez paraşütle atlayış yapmıştır:
* [[Yakovlev Yak-18]]
* [[Aero L-29 Delfín]]
* [[Mikoyan-Gurevich MiG-15]]
* [[Mikoyan-Gurevich MiG-17]]
* [[Mikoyan-Gurevich MiG-21]]
Askeri kariyerinde aldığı rütbeler aşağıda sıralanmıştır:
* Teğmen (27 Ekim 1966)
* Yüzbaşı (3 Şubat 1971)
* [[Binbaşı]] (21 Şubat 1974)
* [[Yarbay]] (14 Aralık 1976)
* Albay (17 Mart 1978)
2 Ekim 1995 tarihinde yaş haddinden emekliye ayrılmıştır.

== Ailesi ==
Romanenko'nun 1940 doğumlu Vladimir ve 1954 doğumlu Olga adlı kardeşleri vardır. Romanenko'nun 1971 doğumlu Roman ve 1977 doğumlu Artyom isimli iki oğlu bulunmaktadır. [[Roman Romanenko]] babası gibi kozmonottur ve [[Soyuz TMA-15]] ile uzaya çıkmıştır.

Romanenko, 1980 yılında Kübalı Méndez ile kurduğu dostane ilişkileri sürdürmüş ve 1988 yılında ailesiyle beraber Küba'ya davet edilmiştir. Burada [[Fidel Castro]] ile şahsen karşılanmış ve onunla birlikte su altı dalış yapmıştır.<ref>[http://www.stmediarus.ru/arhiv/article/0406apr2009/romanenko.pdf İlgili haber] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20111008161203/http://www.stmediarus.ru/arhiv/article/0406apr2009/romanenko.pdf |tarih=8 Ekim 2011 }}, 20 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir</ref>

== Kaynakça ==
{{kaynakça|2}}

{{Soyuz}}

{{DEFAULTSORT:Romanenko, Yuriy}}
[[Kategori:1944 doğumlular]]
[[Kategori:Volga Federal Bölgesi doğumlular]]
<!--
[[Kategori:Ukrainian Soviet cosmonauts]]
-->
[[Kategori:Ukrayna asıllı Ruslar]]
[[Kategori:Sovyet kozmonotlar]]
[[Kategori:Sovyetler Birliği kahramanları]]
[[Kategori:Domuzlar Körfezi Nişanı]]
[[Kategori:Kızıl Yıldız Nişanı sahipleri]]
[[Kategori:Soyuz programı]]
[[Kategori:Yaşayan insanlar]]