Kâbe sayfasının kaynağını görüntüle

{{Giriş çok uzun}}
{{Dinî yapı bilgi kutusu
| yapı_adı               = Kâbe-i Şerif<br />الكعبة المشرفة
| bilgi_kutusu_genişliği = 250px
| resim                  = The Ka'ba, Great Mosque of Mecca, Saudi Arabia (4).jpg
| resim_yazısı           = [[Mekke]]'deki Mescid-i Harâm'ın içinde Kâbe
| mimari_tür             = [[İbadethane]]
| mimari_biçim           = 
| yer                    = [[Mekke]], [[Suudi Arabistan]]
| inşaat_başlangıç_yılı  = [[İslam öncesi Arabistan|İslam öncesi]]
| inşaat_tamamlanma_yılı = 
| mimar                  = 
| dini_inanç             = [[İslam]]
| işlevsel_durum         = Faal
| malzeme                = 	Taş, Mermer, Kireçtaşı
| yükseklik              = 13,1 m (43 ft 0 inç)
| genişlik               = 	11,03 m (36 ft 2 inç)
}}'''Kâbe''' ({{dil|ar|الْكَعْبَة}} ''el-Kaʿbe''), bazen '''Kâbe-i Şerif''' ({{dil|ar|الْكَعْبَةُ الْمُشَرَّفَة}} ''el-Kaʿbetü'l-Müşerrefe''), olarak anılan, [[İslam|İslam'ın]] en önemli [[cami]]si, [[Suudi Arabistan]]'ın [[Mekke]] kentindeki [[Mescid-i Haram]]'ın merkezinde yer alan bir yapıdır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.theguardian.com/world/2011/aug/15/explosives-detectors-mecca-holy-mosque | başlık = Explosives detectors to be installed at gates of Mecca's Holy Mosque | erişimtarihi = 23 Mayıs 2021 | tarih = 15 Ağustos 2011 | çalışma = [[The Guardian]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130930192616/https://www.theguardian.com/world/2011/aug/15/explosives-detectors-mecca-holy-mosque | arşivtarihi = 30 Eylül 2013}}</ref><ref name=":0">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=GydWAAAAYAAJ&q=%D8%A8%D9%83%D9%87|başlık=Akhbar Mecca: History of Mecca|sayfa=262|yıl=2003|isbn=9773411273|erişimtarihi=9 Mayıs 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220407084342/https://books.google.com/books?id=GydWAAAAYAAJ&q=%D8%A8%D9%83%D9%87|arşivtarihi=7 Nisan 2022|ölüurl=hayır}}</ref> İslam'ın en kutsal yeridir.<ref name="eoi317">Wensinck, A. J; Kaʿba. [[Encyclopaedia of Islam]] IV p. 317</ref> [[Müslüman]]lar tarafından Beytullah (Allah'ın Evi) olarak isimlendirilir ve [[namaz]] ibadetinin yerine getirilmesinde Müslümanlar için [[kıble]]dir.

İslâm öncesinde Arap yarımadasında çok sayıda kutsal yer bulunur; Kâbe bunların en önemlisidir.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.researchgate.net/publication/317604040_Cahiliye_Arap_Hac_Rituellerinin_Kur%27an%27daki_Menasikle_Diyalektik_Iliskisi/fulltext/594d6cbe0f7e9be7b2d65e25/Cahiliye-Arap-Hac-Ritueellerinin-Kurandaki-Menasikle-Diyalektik-Iliskisi.pdf |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=24 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210718212113/https://www.researchgate.net/publication/317604040_Cahiliye_Arap_Hac_Rituellerinin_Kur%27an%27daki_Menasikle_Diyalektik_Iliskisi/fulltext/594d6cbe0f7e9be7b2d65e25/Cahiliye-Arap-Hac-Ritueellerinin-Kurandaki-Menasikle-Diyalektik-Iliskisi.pdf |arşivtarihi=18 Temmuz 2021 |ölüurl=hayır }}</ref>

[[Sâmirîler|Sâmirî]] İbranilere ait Al-Asatir (masallar) veya Musa'nın Sırları Kitabında İsmail ve en büyük oğlu [[Nebaioth]]'un Kâbe'yi ve Mekke'yi inşa ettiği ifadesi bulunur.<ref name="archive.org">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/stream/MN40245ucmf_0#page/n271/mode/2up|başlık=The Asatir: the Samaritan book of Moses|sayfalar=262, 71|yer=Londra|yayıncı=The Royal Asiatic Society|alıntı=Ishmaelites built Mecca (Baka, Bakh)|yıl=1927}}</ref>

Erken İslam'da Müslümanların, [[Muhammed]]'e bir [[Kur'an]] ayetinin vahyi  sonucu olduğuna inandıkları Kâbe'ye yönlerini değiştirmeden önce namazlarında genel olarak [[Kudüs]] yönüne baktıklarına inanılır.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=r_80rJHIaOMC|başlık=The Sealed Nectar: Biography of the Noble Prophet|tarih=2002|dil=İngilizce|yayıncı=Darussalam|isbn=978-9960-899-55-8|erişimtarihi=9 Mayıs 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20130527215439/http://books.google.com/books?id=r_80rJHIaOMC&printsec=frontcover&source=gbs_atb|arşivtarihi=27 Mayıs 2013|ölüurl=hayır}}</ref>

Müslümanlar tarafından Kâbe'nin tarih boyunca birçok kez yeniden inşa edildiğine inanılır. Bunların en ünlüsü [[İbrahim]] ve oğlu [[İsmail]] tarafından, karısı [[Hacer]] ve İsmail'den ayrıldıktan birkaç yıl sonra Mekke vadisine döndüğünde orada [[Allah|Allah'ın]] emriyle birlikte yaptıklarıydı. Kâbe'yi saat yönünün tersine yedi kez Tavaf etmek [[Hac (İslam)|Hac]] ve [[Umre]] [[Farz|haclarının]] tamamlanması için zorunludur.<ref name="eoi317"/> Kâbe'nin çevresinde hacıların yürüdüğü bölgeye Mataf denir.

Kâbe ve çevresi [[Hicrî takvim|yılın]] her günü hacılarla doludur, ancak [[Zilhicce|Zilhicce'nin]] 9. günü olan [[Arife|Arife günü]] Kabe ve çevresi boşaltılarak [[Kâbe örtüsü|örtü]] değiştirilir. Hacıların sayılarındaki en önemli artış, milyonlarca hacının tavaf için bir araya geldiği [[Ramazan]] ve [[Hac (İslam)|Hac]] sırasında gerçekleşir.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/in_pictures/7769689.stm|başlık=In pictures: Hajj pilgrimage|erişimtarihi=8 Aralık 2008|tarih=7 Aralık 2008|çalışma=[[BBC News]]|arşivurl=https://web.archive.org/web/20090120143537/http://news.bbc.co.uk/1/hi/in_pictures/7769689.stm|arşivtarihi=20 Ocak 2009|ölüurl=hayır}}</ref> Suudi Hac ve Umre Bakanlığı'na göre, 2018 de Umre için 6.791.000, [[hac]] için ise 2.489.406 kişi bölgeyi ziyaret etmiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.stats.gov.sa/en/28 | başlık = Limited to Actual Haj | erişimtarihi = 21 Ocak 2020 | tarih = 17 Aralık 2015 | çalışma = General Authority for Statistics | yayıncı = Kingdom of Saudi Arabia | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160524103836/https://www.stats.gov.sa/en/28 | arşivtarihi = 24 Mayıs 2016}}</ref>

Tarihte olduğu gibi günümüzde de bazı dinî gruplar Kâbe ve [[Hacerü'l-esved|Kara Taş]]'ın kutsallığı çerçevesinde icra edilen dini uygulamalara karşı çıkmaktadırlar.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.alevibektasi.eu/index.php?option=com_content&view=article&id=615:ortodoks-slamn-hac-ve-kabe-putperestlii&catid=38:aratrmalar-kategori&Itemid=54 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=27 Ağustos 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200922194303/https://www.alevibektasi.eu/index.php?option=com_content&view=article&id=615:ortodoks-slamn-hac-ve-kabe-putperestlii&catid=38:aratrmalar-kategori&Itemid=54 |arşivtarihi=22 Eylül 2020 |ölüurl=hayır }}</ref>

== Tarihçe ==
=== Köken ===
{{Daha fazla|Arap mitolojisi}}

==== Adın kökeni ====
Sözlükte “dört köşeli veya küp şeklinde olmak” anlamındaki ''ka‘b'' (كعب) kökünden gelen ''ka‘be'' “küp şeklinde nesne” demektir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://islamansiklopedisi.org.tr/kabe | başlık = KÂBE | erişimtarihi = 23 Şubat 2023 | dil = Türkçe | çalışma = TDV İslâm Ansiklopedisi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20181122130008/https://islamansiklopedisi.org.tr/kabe | arşivtarihi = 22 Kasım 2018}}</ref> ''Kâbe'' sözünün gerçek anlamı küptür.<ref>Hans Wehr, Dictionary of Modern Written Arabic, 1994.</ref> Kuran'da [[Muhammed]]'in yaşadığı dönemden sonra Kabe'den şu adlarla bahsedilir:

[[Dosya:Black Stone front and side.PNG|küçükresim|right|1850'lerde göründüğü şekliyle parçalanmış [[Hacerü'l-esved|Kara Taş]], ön ve yandan çizim. 1850'lerde göründüğü şekliyle parçalanmış Kara Taş, ön ve yandan çizim. Hacerü’l Esved, bazı iddialara göre İslâm öncesi dönemde Petra'da bir adı da Kaab olan tanrıça El-Lât'ın simgesi durumundaydı.<ref name="mutlakbilim.com"/> Araplar’ın İslâmiyet’ten öncede  Hacerülesved’e ayrı bir önem ve kutsiyet atfetmeleri ve onu Kâbe kutsiyetinin sembolü saymaları, geleneksel hac ve tavaf ibadetinin önemli bir öğesi olmasının yanı sıra Araplar arasında özellikle taşlara ve taşlardan yapılmış putlara tapınma âdeti bazı Batılı araştırmacıları Hacerülesved’in Araplar’ın eski bir put (kastedilen [[El-Lât]])undan arta kalan bir hatıra olduğu tarzında bir kanaate sevketmiştir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.noor-book.com/book/internal_download/574a9acb1adf16b14a3eb9b100c84e22ff2b8a37/1/c2ca2372cb42ea4ef7843ff2871947a5|başlık=Cevâd Ali, el-Mufaṣṣal fî târîḫi’l-ʿArab ḳable’l-İslâm|erişimtarihi=23 Şubat 2023|tarih=1968-1973|dil=ar|sayfalar=436-437|yayıncı=}}</ref>]]

* ''El-Beyt'' ; Ev, Allah tarafından {{Kur'an ayetleri|2|125}} <ref>{{Web kaynağı | url = https://www.islamicstudies.info/tafheem.php?sura=2&verse=125&to=126 | başlık = Surah Al-Baqarah 2:122 - 2:126 - Towards Understanding the Quran | erişimtarihi = 30 Mayıs 2021 | çalışma = Tafheem | yayıncı = [[Islamic Foundation UK]] | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20210602213545/https://www.islamicstudies.info/tafheem.php?sura=2&verse=125&to=126 |arşivtarihi= 2 Haziran 2021 | ölüurl = hayır }}</ref>
* ''Beyti''; Evim, Allah tarafından {{Kur'an ayetleri|22|26}} <ref>{{Web kaynağı | url = https://www.islamicstudies.info/tafheem.php?sura=22&verse=26&to=30 | başlık = Surah Al-Haj 22:26-30 - Towards Understanding the Quran | erişimtarihi = 1 Haziran 2021 | çalışma = Tafheem | yayıncı = [[Islamic Foundation UK]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120304022039/https://www.islamicstudies.info/tafheem.php?sura=22&verse=26&to=30 | arşivtarihi = 4 Mart 2012}}</ref>
* ''Beyt el-Muharrem;'' Kutsal veya korunmuş ev, İbrahim'in sözü olarak {{Kur'an ayetleri|14|37}}
* ''El-Beyt el-'' Harām; Kutsal ev, Allah tarafından {{Kur'an ayetleri|5|97}}
* ''El-Beyt el-'Atik''; Eski ev, Allah tarafından {{Kur'an ayetleri|22|29}}

Tarihçi [[Eduard Glaser|Edvard Glazer'e]] göre, "Kabe" adı, güney [[Arap Yarımadası|Arap]] veya [[Etiyopya]] dilinde bir tapınak anlamına gelen "''mikrab'' " sözcüğüyle ilişkili olabilirdi.<ref name="eoi318">Wensinck, A. J; Kaʿba. ''[[Encyclopaedia of Islam]]'' IV p. 318 (1927, 1978)</ref> Yazar [[Patricia Crone]] ise bu sava karşı çıkar.<ref name="Patricia Crone">{{Kitap kaynağı|başlık=Makkan Trade and the Rise of Islam|url=https://archive.org/details/meccantraderiseo0000cron|yer=Piscataway, New Jersey|yayıncı=Gorgias|yıl=2004}}</ref>

Kâbe ve kıble kelimesinin bağlantılı olabileceği sözcükler [[Arap mitolojisi|İslâm öncesi Arap inanışları]]nda bulunmaktadır. Ad, Kâbe'nin mimari yapısı ile ilgili olabileceği gibi içerisinde barındırdığı ve yapı ile özdeşleşen benzer ad veya söyleyişlerle anılan tanrıçalar da yapıya verilen adın kaynağı olarak düşünülebilir. Sözlükte “yön, yönelinen cihet veya şey” anlamına gelen kıble terim olarak müslümanların namazda yönelmeleri gereken istikameti, Kâbe'yi ifade eder.<ref>{{Web kaynağı | url = https://islamansiklopedisi.org.tr/kible | başlık = KIBLE | erişimtarihi = 23 Şubat 2023 | dil = Türkçe | çalışma = TDV İslâm Ansiklopedisi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191014135224/https://islamansiklopedisi.org.tr/kible | arşivtarihi = 14 Ekim 2019}}</ref> Bunlardan birisi Hacerü'l Esved ile simgelenen edilen ve Kaab olarak da anılan tanrıça [[El-Lât]]’tır.<ref name="mutlakbilim.com">{{Web kaynağı|url=https://www.mutlakbilim.com/harvard-uni-si-prof-gonul-tekinden-antik-mezopotamya-inanclari-ve-gunumuze-etkileri/|başlık=Arşivlenmiş kopya|erişimtarihi=18 Aralık 2020|arşivtarihi=23 Mayıs 2018|arşivurl=https://web.archive.org/web/20180523130233/https://www.mutlakbilim.com/harvard-uni-si-prof-gonul-tekinden-antik-mezopotamya-inanclari-ve-gunumuze-etkileri/|yazarlar=Gönül Tekin|ölüurl=hayır|ağ=|yayıncı=www.mutlakbilim.com}}</ref> Kıble kelimesi ise bazı araştırmacılara göre, [[Frigler|Frig]] tanrıçası [[Kibele]]'den gelmektedir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.bilalaksoy.com/kibeleden-k%C4%B1ble |başlık=Kibele'den Sibel'e Kıble Sözcüğü - Bilal Aksoy |erişimtarihi=26 Ocak 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200126144500/https://www.bilalaksoy.com/kibeleden-k%C4%B1ble |arşivtarihi=26 Ocak 2020 |ölüurl=hayır}}</ref><ref>[http://archive.org/stream/MahfuzSoylemezCahiliyeAraplarininIlahlari/Mahfuz%20Soylemez%20-%20Cahiliye%20Araplarinin%20ilahlari_djvu.txt Cahiliye Araplarının İlahları - Mahfuz Söylemez]</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.bilgiyayinevi.com.tr/kible-sozcugunun-kokeni-ve-anadolu-tanricasi-kybele |başlık="Kıble" Sözcüğünün Kökeni ve Anadolu Tanrıçası Kybele - Halikarnas Balıkçısı |erişimtarihi=13 Ocak 2018 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180114073646/http://www.bilgiyayinevi.com.tr/kible-sozcugunun-kokeni-ve-anadolu-tanricasi-kybele |arşivtarihi=14 Ocak 2018 |ölüurl=hayır}}</ref> Prof. Dr. İsmail Güleç’e göre bu iddaalar yanlıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.ismailgulec.net/yazilar-icerik.php?id=664 | başlık = ..:: İsmail Güleç ::.. | erişimtarihi = 2 Mart 2023 | tarih = 2 Mart 2023 | çalışma = web.archive.org | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20230302070157/http://www.ismailgulec.net/yazilar-icerik.php?id=664 | arşivtarihi = 2 Mart 2023 | ölüurl =  }}</ref>

Nişanyan Sözlük'e göre kâbe ; Arapça kˁb kökünden gelen (كَعْبَة) kaˁba(t) sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük kaˁb (كِعْب ) “topuk veya aşık kemiği, oyun zarı” sözcüğünün faˁla(t) vezninde ism-i merresidir. Sözcük “şişti, top oldu” anlamına gelir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.nisanyansozluk.com/kelime/k%C3%A2be | başlık = Kâbe - Nişanyan Sözlük | erişimtarihi = 27 Nisan 2022 | arşivengelli = evet}}</ref>

==== Arka plan ====
Birçok Müslüman ve akademik tarihçi, İslam öncesi Mekke'nin gücünü ve önemini vurgulamış olsa da, Kent İslam'ın yükselişinden önceki üç yüzyılda yazılmış, bilinen hiçbir coğrafi veya tarihsel kaynakta yer almıyor.&nbsp;Patricia Crone, Mekke'nin [[Baharat Yolu|Baharat ticaretinden]] elde edilen gelirle zenginleşmiş bir şehir olarak tasvir edilmesinin abartı olduğuna ve Mekke'nin sadece [[Göçebelik|göçebelerle]] [[Deri (malzeme)|deri]], [[Tekstil|kumaş]] ve deve yağı ticareti için bir ileri merkez olabileceğine inanıyor. Crone, iyi bilinen bir ticaret merkezi olsaydı, [[Prokopius (tarihçi)|Procopius]], [[Nonnosus]] gibi daha sonraki yazarlar veya [[Süryanice]] yazan [[Suriyeliler|Suriye]] kilise vakanüvisleri tarafından Mekke'den bahsedileceğini savunuyor.<ref name="Patricia Crone"/> ''[[Encyclopædia Britannica|Encyclopædia Britannica'ya]]'' göre, "İslam'ın yükselişinden önce, Mekke kutsal bir tapınak olarak saygı gören bir hac yeriydi."<ref>Britannica 2002 Deluxe Edition [[CD-ROM]], "Ka'bah".</ref>

Imoti, Arabistan'da bir zamanlar '''çok sayıda Kabe mabedi'''nin bulunduğunu, ancak bunun taştan yapılmış tek yer olduğunu iddia ediyor.<ref>Imoti, Eiichi. "The Ka'ba-i Zardušt", ''Orient'', XV (1979), The Society for Near Eastern Studies in Japan, pp. 65–69.</ref> Diğerlerinde de ''Kara Taş'ın benzerleri'' olduğu iddia ediliyor. Örneğin Güney Arabistan'ın Hayman kentinin Kabe'sinde bir "''Kızıl Taş''", Abalat'ın Kabe'sinde ise bir "''Beyaz Taş''" bulunurdu. Grunebaum ''Klasik İslam'da'', o dönemin tanrısallık deneyiminin genellikle taşların, dağların, özel kaya oluşumlarının veya "tuhaf büyüyen ağaçların" [[fetiş]]izmiyle ilişkilendirildiğine işaret eder.<ref>Grunebaum, ''Classical Islam'', p. 24</ref> Armstrong ayrıca, Kâbe'nin, Cennetin Kapısı'nın tam üzerinde ve dünyanın merkezinde olduğunun düşünüldüğünü söylüyor. Kabe, kutsal dünyanın kutsal olmayanla kesiştiği yeri işaret ediyordu; gömülü Kara Taş, gökten düşen ve göğü ve yeri birbirine bağlayan bir [[Meteor|göktaşı]] olarak bunun bir başka sembolüydü.<ref>Armstrong, ''Jerusalem'', p. 221</ref>

[[Dosya:Adriaan-Reland-Verhandeling-van-de-godsdienst-der-Mahometaanen_MG_0723.tif|küçükresim|Kabe'nin görünümü, 1718. Adriaan Reland :Muhammedîlerin Dini İncelemesi]]

Sarvar'a göre, Muhammed'in doğumundan yaklaşık 400 yıl önce, Kahtan soyundan gelen ve [[Hicaz]] kralı olan Amr bin [[Kahtaniler|Luhay]], Kâbe'nin çatısına, hakim [[Kureyş]] kabilesinin başlıca ilahlarından birisi olan Hubal putunu yerleştirir. Tanrı kırmızı [[akik]]ten yapılmış, insan şeklinde bir heykel idi, ancak sağ eli kırılmış ve yerine altın bir el konmuştu. Put Kabe'nin içine taşındı ve önünde [[Divinasyon|kehanet]] için kullanılan yedi ok konuldu.<ref>Francis E. Peters, ''Muhammad and the origins of Islam'', SUNY Press, 1994, p. 109.</ref> Sürekli savaşan kabileler arasında barışı korumak için  Mekke 30&nbsp;km çapında kutsal bölge ilan edildi. Bu savaşsız bölge, Mekke'nin yalnızca bir hac yeri olarak değil, aynı zamanda bir ticaret merkezi olarak da gelişmesini sağladı.<ref>Armstrong, ''Jerusalem: One City, Three Faiths'', pp. 221–22</ref>

[[Sâmirîler|Samiri]] literatüründe, Samiriyeli Musa'nın Sırları Kitabı (''Asatir''), İsmail ve en büyük oğlu Nebaioth'un Kabe'yi ve Mekkeyi inşa ettiğini belirtir."<ref name="archive.org"/> ''Asatir'' kitabı muhtemelen MS 10. yüzyılda <ref>Crown, Alan David (2001). [https://books.google.com/books?id=e5iW24esf-sC&pg=PA27&dq=samaritan+Book+of+the+%E2%80%9CSecrets+of+Moses%E2%80%9D&hl=sr&sa=X&ei=m7_NUa65POao4gS6uYD4Ag&ved=0CDQQ6AEwAA#v=onepage&q=samaritan%20Book%20of%20the%20%E2%80%9CSecrets%20of%20Moses%E2%80%9D&f=false ''Samaritan Scribes and Manuscripts''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20220401161659/https://books.google.com/books?id=e5iW24esf-sC&pg=PA27&dq=samaritan+Book+of+the+%E2%80%9CSecrets+of+Moses%E2%80%9D&hl=sr&sa=X&ei=m7_NUa65POao4gS6uYD4Ag&ved=0CDQQ6AEwAA#v=onepage&q=samaritan%20Book%20of%20the%20%E2%80%9CSecrets%20of%20Moses%E2%80%9D&f=false |tarih=1 Nisan 2022 }}. Tübingen: Mohr Siebeck. p. 27.</ref> derlenmiştir, ancak Moses Gaster 1927'de kitabın MÖ 3. yüzyılın ikinci yarısından daha geç olmamak üzere yazıldığını öne sürmüştür.<ref>M. Gaster, ''The Asatir: The Samaritan Book of the "Secrets of Moses"'', London (1927), p. 160</ref> ''[[İslam: Kısa Bir Tarih]]'' adlı kitabında [[Karen Armstrong]], Kabe'nin resmi olarak bir [[Nabatîler|Nebati]] tanrısı olan [[Hubal|Hubal'a]] adandığını ve muhtemelen yılın günlerini temsil eden 360 adet put içerdiğini iddia ediyor.<ref name="armstrong">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/islamshorthistor00arms_354|başlık=Islam: A Short History|tarih=2002|sayfalar=[https://archive.org/details/islamshorthistor00arms_354/page/n50 11]|isbn=0-8129-6618-X}}</ref>
[[Dosya:1927 06 09 Serveti Funun Kabe.jpg|küçükresim|9 Haziran 1927 tarihli Servet-i Fünun dergisinin kapağında Kâbe.]]
İslam'dan önce Kabe, [[Arap Yarımadası|Arap Yarımadası'ndaki]] çeşitli [[Bedeviler|Bedevi]] kabileleri için kutsal bir yerdi. Her kameri yılda bir, Bedevi halkı Mekke'ye hacca giderdi. Aşiret kavgalarını bir kenara bırakarak Kabe'de tanrılarına tapar, şehirde birbirleriyle ticaret yaparlardı.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=The Long Divergence : How Islamic Law Held Back the Middle East|url=https://archive.org/details/nlsiu.330.956.kur.27855|kısım=Commercial Life under Islamic Rule|sayfalar=[https://archive.org/details/nlsiu.330.956.kur.27855/page/45 45]-62|yayıncı=Princeton University Press|yıl=2011}}</ref> Kabe'nin içinde çeşitli heykeller ve resimler bulunurdu. Mekke'nin baş tanrısı olan [[Hubal]] heykeliyle birlikte diğer tanrı heykellerinin Kabe'nin içine veya çevresine yerleştirildiği bilinmektedir.<ref name=":2">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The Paintings of the Pre-Islamic Kaʿba|yazarlar=King|tarih=2004|sayfalar=219-229|çalışma=Muqarnas|cilt=21}}</ref> Duvarları süsleyen tanrı resimleri, [[İslam'da melek|Meleklerin]], [[ilahi okları]] tutan' İbrahim ve [[İslam'da İsa|'İsa]] ve annesi [[Meryem]] 'in resimleri<ref>Al-Azraqi (2003). Akhbar Mecca: History of Mecca. p. 262. ISBN 9773411273.</ref> de Kabe'nin içindeydi ve Muhammed'in emriyle [[Mekke'nin Fethi|Mekke'nin fethi]] sonrasında yok edildiler.<ref name=":2" /> Tanımlanamayan süslemeler, para ve bir çift koç boynuzunun Kabe'nin içinde olduğu kaydedilmişti.<ref name=":2" /> İslam geleneğinde bunun, oğlu İsmail'in yerine İbrahim tarafından kurban edilen koça ait olduğu söylenir.<ref name=":2" />

Muhammed Arap Yarımadası'nın dört bir yanından kabilelerle birlikte Müslümanlar da Kabeyi ziyaret eder, ancak Muhammed'in talimatına göre, namazı Kudüs'e dönük olarak kılarlar ve Kabe'ye sırtlarını dönerlerdi.<ref name="armstrong" /> [[Alfred Guillaume]], [[İbn-i İshak|İbn İshak'ın]] [[siyer]]inin tercümesinde, Kabe'nin kendisine dişil formda atıfta bulunulabileceğini söylüyor.<ref name="Ishaq">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/stream/TheLifeOfMohammedGuillaume/The_Life_Of_Mohammed_Guillaume#page/n65/mode/1up|başlık=Ibn Ishaq's Sirat Rasul Allah – The Life of Muhammad Translated by A. Guillaume|tarih=1955|sayfa=85 footnote 2|yer=Oxford|yayıncı=Oxford University Press|alıntı=The text reads 'O God, do not be afraid', the second footnote reads 'The feminine form indicates the Ka'ba itself is addressed'|isbn=9780196360331}}</ref> Tavaf erkekler tarafından genellikle çıplak, kadınlar tarafından yarı çıplak yapılırdı.<ref name="Ishaq2">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/stream/TheLifeOfMohammedGuillaume/The_Life_Of_Mohammed_Guillaume#page/n67/mode/1up|başlık=Ibn Ishaq's Sirat Rasul Allah – The Life of Muhammad Translated by A. Guillaume|tarih=1955|sayfalar=88-9|yer=Oxford|yayıncı=Oxford University Press|isbn=9780196360331}}</ref> Allah ve Hubel'in aynı ilah mı, yoksa farklı ilahlar mı oldukları tartışmalıdır. Uri Rubin ve Christian Robin'in tezine göre, Hubel'e sadece [[Kureyş]]liler tarafından saygı duyulurdu, Kabe farklı kabilelerin de tanrısı olan Allah'a adanmışken sonradan  Muhammed'in zamanından bir asır önce Mekke'yi fetheden Kureyş panteonu Kabe'ye yerleştirilmişti.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=GKRybwb17WMC&pg=PA304|başlık=Arabia and Ethiopia. In The Oxford Handbook of Late Antiquity|sayfalar=304-305|yayıncı=Oxford University Press USA|yıl=2012|isbn=9780195336931|erişimtarihi=9 Mayıs 2022|arşivurl=https://www.webcitation.org/74iCctcPh?url=https://books.google.com/books?id=GKRybwb17WMC|arşivtarihi=16 Aralık 2018|ölüurl=hayır}}</ref>

====Yabancı kaynaklarda====
===== Batlamyus ve Diodorus Siculus =====
''İslam Ansiklopedisi'nde'' yazan Wensinck, Mekke'yi [[Batlamyus|Batlamyus'un]] bahsettiği ''Macoraba'' adlı bir yer ile özdeşleştirir.<ref name="eoi318"/><ref>{{Kitap kaynağı|url=http://www.aai.uni-hamburg.de/voror/Personal/heidemann/Heidemann_Texte/Heidemann_Quran_in_Context_2010_Representation.pdf|başlık=The Qur'an in context historical and literary investigations into the Qur'anic milieu|arşivtarihi=2 Ekim 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20151002140559/http://www.aai.uni-hamburg.de/voror/Personal/heidemann/Heidemann_Texte/Heidemann_Quran_in_Context_2010_Representation.pdf|sayfalar=63,123,83, 295|yer=Leiden|yayıncı=Brill|yıl=2010|isbn=9789047430322}}</ref> GE von Grunebaum "Batlamyus Mekke'den söz ediyor. Verdiği isim, onu bir mabet etrafında kurulmuş bir Güney Arabistan vakfı olarak tanımlamamızı sağlıyor" diyor.<ref>G. E. Von Grunebaum. ''Classical Islam: A History 600–1258'', p. 19</ref> ''Meccan Trade and the Rise of'' Islam'da [[Patricia Crone]], Macoraba'nın Mekke ile özdeşleştirilmesinin yanlış olduğunu ve Macoraba'nın o zamanlar Arabia Felix olarak bilinen güney Arabistan'da bir kasaba olduğunu savunuyor.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Makkan Trade and the Rise of Islam|url=https://archive.org/details/meccantraderiseo0000cron|yer=Piscataway, New Jersey|yayıncı=Gorgias|yıl=2004}} pp. 134–137</ref> Yakın bir çalışma, Macoraba argümanlarını gözden geçirdi ve onları yetersiz buldu.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://islamichistorycommons.org/mem/wp-content/uploads/sites/55/2018/11/UW-26-Morris.pdf|başlık=Mecca and Macoraba|erişimtarihi=16 Kasım 2018|arşivtarihi=17 Kasım 2018|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181117022342/https://islamichistorycommons.org/mem/wp-content/uploads/sites/55/2018/11/UW-26-Morris.pdf|yazarlar=Morris, Ian D.|sayfalar=1-60|çalışma=Al-ʿUṣūr Al-Wusṭā|yıl=2018|cilt=26}}</ref>

[[Diodoros|Diodorus Siculus]], Knidoslu Agatharchides'in önceki bir raporuna dayanarak, Kızıldeniz kıyısında "tüm Araplar tarafından çok kutsal ve fazlasıyla saygı duyulan" bir tapınaktan bahseder.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Diodorus_Siculus/3C*.html|başlık=Bibliotheca Historica|yer=Book 3 Chapter 44|erişim-tarihi=9 Mayıs 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240111092041/https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Diodorus_Siculus/3C%2A.html|arşivtarihi=11 Ocak 2024|ölüurl=hayır}}</ref> [[Edward Gibbon]], bunun Kabe olduğuna inandı.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.533456|başlık=The History of the Decline and Fall of the Roman Empire|yer=Book 5 pp. 223–224|yıl=1862}}</ref> Ancak Ian D. Morris, Gibbon'un kaynağı yanlış anladığını iddia ediyor: Ona göre Diodorus, tapınağı Mekke olamayacak kadar kuzeye koyuyordu.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://islamichistorycommons.org/mem/wp-content/uploads/sites/55/2018/11/UW-26-Morris.pdf|başlık=Mecca and Macoraba|erişimtarihi=16 Kasım 2018|arşivtarihi=17 Kasım 2018|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181117022342/https://islamichistorycommons.org/mem/wp-content/uploads/sites/55/2018/11/UW-26-Morris.pdf|yazarlar=Morris, Ian D.|sayfalar=1-60, pp. 42-43, n. 200|çalışma=Al-ʿUṣūr Al-Wusṭā|yıl=2018|cilt=26}}</ref>

===== Huzistan Vakayinamesi =====
{{Ana|Huzistan Vakayinamesi}}
MS 660'lardan daha geç olmayan bu kısa Nasturi kronik, Arap fethine kadar olan tarihi kapsar ve ayrıca Arap coğrafyası hakkında ilginç bir not verir. Bölüm, Arabistan'daki Müslüman mabedinin kökeni hakkında bir spekülasyonla başlıyor:

"İbrahim'in Kâbe'sine gelince, onun ne olduğunu bulamadık, çünkü mübarek İbrahim mal zengini olduğu ve Kenânlıların kıskançlığından kurtulmak istediği için, çölün uzak ve geniş yerlerinde, Kabe'de yaşamayı tercih etti. Çadırlarda yaşadığından, burayı Tanrı'ya ibadet etmek ve kurban sunmak için inşa etti. Bugünkü adını, nesillerce hafızada tutulan yerden aldı. Gerçekten de, Arapların orada ibadet etmeleri yeni bir şey değil, antik çağa, ilk günlerine kadar uzanıyor, çünkü halklarının başının babasına saygı gösteriyorlar."<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=İslam'ı diğerlerinin gördüğü gibi görmek|sayfa=187|yayıncı=DARWIN BASIN|yıl=1997|soyadı=Robert G.|ad=Hoyland}}</ref>

Bu, Kabe'den açıkça bahseden Hristiyan kökenli, erken bir kayıttır ve sadece Arapların değil, aynı zamanda bazı Hristiyanların da bölgeyi yedinci yüzyılda İbrahim ile ilişkilendirdiği fikrini doğrular. Bu, [[Kur'an|Kuran]] dışında, Kabe'den bahseden, tarihlenebilir en erken ikinci metindir.

===== Kaya yazıtları =====
Suudi arkeolog Muhammed Almahtavi, Mescid-i Haram ve Kabe'den bahseden ve İslam'ın birinci ve ikinci yüzyıllarına kadar uzanan bazı kaya yazıtları keşfetti. İçlerinden biri şöyle okuyor:

"Allah yeter ve Kâbe'nin Kulu Maysara bin İbrahim'i (Hadim el-Kabe) yazdı."<ref>{{Akademik dergi kaynağı|soyadı=Juan|ad=Cole|tarih=2020|başlık=Hijazi Kaya Yazıtları, Peygamber Sevgisi ve Çok Erken Dönem İslam: Bilgilendirilmiş Yorumdan Denemeler|url=https://www.academia.edu/43816376|dergi=Hijazi Kaya Yazıtları, Peygamber Sevgisi ve Çok Erken Dönem İslam: Bilgili Yorumdan Denemeler|erişimtarihi=9 Mayıs 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220424182028/https://www.academia.edu/43816376|arşivtarihi=24 Nisan 2022|ölüurl=hayır}}</ref>

Juan Cole, yazıtın muhtemelen MS 718 – 815 ait olduğu görüşündedir.{{Kaynak belirt|date=April 2021}}

=== İslami görüşe göre ===
[[Dosya:Khalili_Collection_Hajj_and_Arts_of_Pilgrimage_txt-0471-front_CROP.jpg|upright=0.82|küçükresim|right|16. veya 17. yüzyılın başlarında [[Tılsımlı Gömlek|tılsımlı bir gömlek]] üzerinde tasvir edilen Kabe ve Mescid-i Haram]]

[[İslam mitolojisi|Mitolojik]] anlatımlara göre yeryüzü yaratılmadan bin sene önce Kâbe suyun üzerinde Allah'ı tespih eden iki [[melek|meleğin]] üzerinde durduğu beyaz bir öz idi. Yeryüzü bu özün altında yayılıp genişletilmiş, Kâbe yeryüzünün merkezi kılınmıştır. Bir başka anlatıma göre yeryüzü yaratılmadan önce [[Arş]] suyun üzerinde bulunmaktaydı. Allah rüzgârı göndererek bununla Kâbe'nin yerinde bir kubbe yaratmış, bu kubbenin altında yeryüzü yaratılmış, yeryüzü dağlarla sağlamlaştırılmıştır. Yeryüzüne ilk konulan dağ Ebu Kubeys Dağı olmuş, diğer dağlar Ebu Kubeys'ten yeryüzüne dağılmışlardır.<ref name="docs.neu.edu.tr">http://docs.neu.edu.tr/library/nadir_eserler_el_yazmalari/TEZLER_YOK_GOV_TR/Kabe%20tarihi.pdf{{Ölü bağlantı|date=Ekim 2022 }}</ref>

Kuran'daki Kabe'yle ilgili çok sayıda ayete göre, Kabe insanlığın ilk [[İslam mimarisi|İbadethane]]siydi ve Allah'ın emriyle İbrahim ve İsmail tarafından inşa edildiği ifade edilmişti.<ref name="Michigan C 1986">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=p44kAQAAMAAJ|başlık=The Meeting of Two Worlds: Cultural Exchange Between East and West During the Period of the Crusades|sayfa=208|yayıncı=Medieval Institute Publications, Western Michigan University|yıl=1986|cilt=21|isbn=0918720583|erişimtarihi=9 Mayıs 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20201120141313/https://books.google.com/books?id=p44kAQAAMAAJ|arşivtarihi=20 Kasım 2020|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="Abu Sway 2011">{{Haber kaynağı|url=http://www.wcfia.harvard.edu/sites/default/files/Abusway_0.pdf|başlık=The Holy Land, Jerusalem and Al-Aqsa Mosque in the Qur'an, Sunnah and other Islamic Literary Source|arşivtarihi=28 Temmuz 2011|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110728001911/http://www.wcfia.harvard.edu/sites/default/files/Abusway_0.pdf|yazarlar=Mustafa Abu Sway|yayıncı=[[Central Conference of American Rabbis]]}}</ref><ref name="Dyrness2013">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=inJNAwAAQBAJ|başlık=Senses of Devotion: Interfaith Aesthetics in Buddhist and Muslim Communities|tarih=29 Mayıs 2013|sayfa=25|yayıncı=[[Wipf and Stock]] Publishers|cilt=7|isbn=978-1620321362|erişimtarihi=9 Mayıs 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210413224454/https://books.google.com/books?id=inJNAwAAQBAJ|arşivtarihi=13 Nisan 2021|ölüurl=hayır}}</ref>
Muhakkak ki insanlar için tayin olunan ilk Ev, insanlar için bir hidâyet ve nimetlerle dolu olan Bekke idi. [[Al-i İmran]]; 96.<ref name="Kur'an'dan alıntı yapın|3|96|t=y|s=ns">{{Kur'an'dan alıntı yapın|3|96|t=y|s=ns}}</ref><ref>Alternatif bir sürüm {{Web kaynağı | url = https'de: //www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A2002.02.0002%3Asura%3D3%3Averse%3D96 | başlık = The Kuran | erişimtarihi = 10 Ocak 2018 | alıntı = Lo! insanlık için atanan ilk Mabet, kutsanmış bir yer, halklara yol gösteren Becca'dadır; | editör1-soyadı = Pickthall | editör1-ad = Muhammed M. | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20190331222617/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A2002.02.0002%3Asura%3D3%3Averse%3D96 |arşivtarihi= 31 Mart 2019 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>Bir başka versiyonu {{Web kaynağı | url = https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A2002.02.0003%3Asura%3D3%3Averse%3D96 |başlık= Kur'an |erişimtarihi= 10 Ocak 2018 |alıntı= Kesinlikle erkekler için ilk tayin edilen ev Bekka'dakidir, mübarek ve milletler için bir hidayettir. | editör1-soyadı = Shakir | editör1-ad = M'dedir. . H. | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210527023835/https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A2002.02.0003%3Asura%3D3%3Averse%3D96 | arşivtarihi = 27 Mayıs 2021}}</ref>

İbrahim'e Beyt'in yerini verdik: "Bana hiçbir şeyi ortak koşmayın; Evimi, onu çevreleyeni, ayağa kalkan, rüku ve secde edenler için kutsal kıl." [[Hacc]];26 <ref name="Kuran'dan alıntı yapın|22|26|t=y|s=ns">{{Kuran'dan alıntı yapın|22|26|t=y|s=ns}}</ref><ref>Başka bir sürüm {{Web kaynağı | url = https://www.perseus.tufts'dadır. edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A2002.02.0002%3Asura%3D22%3Averse%3D26 |başlık= The Kuran |erişimtarihi= 10 Ocak 2018 |alıntı= Ve (hatırlayın) İbrahim için (kutsal) yeri hazırladığımızda House, diyor ki: Bana hiçbir şeyi ortak koşma ve (onu) dolananlar, kıyam edenler, rükû ve secde edenler için Evimi temiz tut. | editör1-soyadı = Pickthall | editör1-ad = Muhammad M. | arşivengelli = evet}}</ref><ref>Bir başka rivayet de şudur. {{Web kaynağı | url = https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A2002.02.0003%3Asura%3D22%3Averse%3D26 |başlık= Kuran |erişimtarihi= 10 Ocak 2018 |alıntı= Ve biz İbrahim'e Ev'in yerini tayin ettik ve şöyle dedik: Bana hiçbir şeyi ortak koşmayın ve devriye gezenler, namaz kılanlar, rükû ve secde edenler için Evimi arındırın. | editör1-soyadı = Shakir | editör1-ad = M'de. H. | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210522082444/https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A2002.02.0003%3Asura%3D22%3Averse%3D26 | arşivtarihi = 22 Mayıs 2021}}</ref>

İbrahim ve İsmail'i de hatırlayın, Kabe'nin temellerini yükselttiler: "Rabbimiz! Bizden kabul et. Çünkü Sen, her şeyi işiten, her şeyi bilensin." [[Bakara Suresi]];127<ref name="Kur'an'dan alıntı yapın|2|127|t=y|s=ns">{{Kur'an'dan alıntı yapın|2|127|t=y|s=ns}}</ref><ref>Başka bir sürüm {{Web kaynağı | url = https://www.perseus.tufts.edu'dadır. /hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A2002.02.0002%3Asura%3D2%3Averse%3D127 |başlık= The Kuran |erişimtarihi= 10 Ocak 2018 |alıntı= Ve İbrahim ve İsmail Ev'in temellerini yükseltirken, (İbrahim dua etti) : Efendimiz! Bizden (bu görevi) kabul et. Merhaba! Sadece Sen, İşiten, Bilensin. | editör1-soyadı = Pickthall | editör1-ad = Muhammad M. | arşivengelli = evet}}</ref><ref>Başka bir versiyon {{Web kaynağı | url = https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A2002.02.0003%3Asura%3D2%3Averse%3D127 |başlık= Kur'an |erişimtarihi= 10 Ocak 2018 |alıntı= Ve İbrahim ve İsmail Ev'in temellerini yükselttiğinde: Rabbimiz! bizden kabul edin; şüphesiz Sen işitensin, bilensin: | editör1-soyadı = Shakir | editör1-ad = M'de. H. | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210525010720/https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A2002.02.0003%3Asura%3D2%3Averse%3D127 | arşivtarihi = 25 Mayıs 2021}}</ref>

[[Sahih-i Buhârî|Sahih-i Buhari'deki]] bir [[hadis]], ''Kâbe'nin'' yeryüzündeki ilk mescit, ikincisinin ise Kudüs'teki [[Mescid-i Aksa]] olduğunu belirtir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=http://www.searchtruth.com/book_display.php?book=55&translator=1&start=0&number=585#585|başlık=Sahih Bukhari|yer=Book 55, Hadith 585|erişimtarihi=9 Mayıs 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220217094253/https://www.searchtruth.com/book_display.php?book=55&translator=1&start=0&number=585#585|arşivtarihi=17 Şubat 2022|ölüurl=hayır}}</ref> [[Ebu Zer el-Gıfârî|Ebu Zer]] anlatıyor: "Ey Allah'ın Resulü! Yeryüzünde ilk olarak hangi mescid yapıldı?" dedim. "Mescid-i Haram" dedi. "Sırada hangisi inşa edildi?" dedim. "Kudüs'teki Mescid-i Aksa" cevabını verdi. "İkisi arasındaki inşaat dönemi ne kadardı?" dedim. "Kırk yıl" dedi. "Namazın vaktinin geldiği her yerde, namazı orada kıl, çünkü en hayırlısı" dedi.<ref>[[Sahih el-Buhari]]: Cilt 4, Kitap 55, Hadis Numarası 585</ref><ref>{{Hadith-usc|bukhari|5|58|226|b=n}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.arabworldbooks.com/Readers2010/articles/aqsa_mosque_history.htm |başlık= El Asqa Camii'nin Tarihi |iş= Arap Dünyası Kitapları | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110123105900/http://www.arabworldbooks.com/Readers2010/articles/aqsa_mosque_history.htm | arşivtarihi = 23 Ocak 2011}}</ref>

[[İbn Kesir]], ünlü [[Tefsir]]'inde, Müslümanlar arasında Kabe'nin kökeni hakkında iki yorumdan bahseder. Birincisi, tapınak, insan yaratılmadan önce ''[[İslam'da melek|melek]]ler''in ibadet yeriydi. Sonra yere bir ibadethane inşa edilmiş, bu yapı [[İslam'da Nuh|Nuh]] tufanı sırasında kaybolmuş ve sonunda Kuran'da da bahsedildiği gibi İbrahim ve İsmail tarafından yeniden inşa edilmiştir. İbn Kesir bu rivayeti zayıf görür ve onun yerine Kuran 22:26-29'da ifade edilen, [[Ali|Ali bin Ebu Talib]]'in Kabe'den önce birkaç başka mabedin bulunmasına rağmen, bunun yalnızca Allah'a adanan ve O'nun tarafından inşa ettirilen ve kutsanan ilk ''Beytullah'' olduğu şeklindeki rivayeti tercih eder.<ref>{{Kitap kaynağı|url=http://www.altafsir.com/Tafasir.asp?tMadhNo=0&tTafsirNo=7&tSoraNo=3&tAyahNo=96&tDisplay=yes&UserProfile=0&LanguageId=1|başlık=Tafsir Ibn Kathir on 3:96|erişimtarihi=9 Mayıs 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20211108041336/https://www.altafsir.com/Tafasir.asp?tMadhNo=0&tTafsirNo=7&tSoraNo=3&tAyahNo=96&tDisplay=yes&UserProfile=0&LanguageId=1|arşivtarihi=8 Kasım 2021|ölüurl=hayır}}</ref>

İbrahim Kabe'yi inşa ederken, bir melek ona yapının doğu köşesine yerleştirdiği [[Hacerü'l-esved|Kara Taş]]'ı getirdi. Bir diğeri İbrahim'in ''Makamı olarak kabul edilen taştır''. Kara Taş ve ''[[Makam-ı İbrahim]]'in,'' İbrahim tarafından yapılan yapının orijinal kalıntısı olduğuna inanılıyor. Yapının bakım için tarih boyunca birkaç kez yıkılıp yeniden inşa edilmesi gerekti. İnşaat tamamlandıktan sonra, Tanrı İsmail'in soyundan gelenlere yıllık hac yapmalarını ve sığır [[İslam'da kurban|Kurban]], etmelerini söyler. Çevresi de kan dökülmesinin ve savaşın yasak olduğu bir kutsal alan haline getirilir. {{Kur'an ayetleri|22|26|e=33}}

[[Dosya:One_of_the_oldest_depictions_of_the_Kaaba,_from_1307.jpg|upright=0.91|right|küçükresim| Muhammed'in siyah taşı Kabe'ye sabitlediğini gösteren MS 1307'den kalma minyatür]]

Rivayetlere göre, İsmail'in ölümünden binlerce yıl sonra, nesli ve [[Zemzem]] çevresine yerleşen yerel kabileler yavaş yavaş şirk ve putperestliğe yönelirler. Kabe'nin içine, doğayı ve farklı kabilelerin tanrılarını temsil eden putlar yerleştirilir ve Hac sırasında çıplak tavaf yapmak da dahil olmak üzere çeşitli ritüeller benimsenir.<ref name="Ishaq2"/> Al-Azraqi'nin Ahbar ''Makka'' adlı eserinde kaydedilen rivayetlere göre, Kabe'ye kapı yaptıran ilk kişi Tubba' adlı bir kraldı.<ref name="Al Arabiya">{{Haber kaynağı|url=http://english.alarabiya.net/en/variety/2018/12/26/Oldest-out-of-six-Kaaba-doors-tours-the-world.html|başlık=IN PICTURES: Six doors of Ka'aba over 5,000 years|erişimtarihi=22 Ekim 2019|tarih=26 Aralık 2018|yayıncı=Al Arabiya|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191021200650/http://english.alarabiya.net/en/variety/2018/12/26/Oldest-out-of-six-Kaaba-doors-tours-the-world.html|arşivtarihi=21 Ekim 2019|ölüurl=hayır}}</ref>

==== Muhammed dönemi ====
[[Dosya:The_Blackstone.jpg|küçükresim|Kara Taş, Kabe'deki bir portaldan görülüyor <ref name="uscmsa">{{Web kaynağı|url=http://www.usc.edu/dept/MSA/fundamentals/prophet/profbio.html|başlık=The Prophet of Islam – His Biography|erişimtarihi=12 Ağustos 2006|arşivtarihi=21 Temmuz 2006|arşivurl=https://web.archive.org/web/20060721113854/http://www.usc.edu/dept/MSA/fundamentals/prophet/profbio.html}}</ref>]]
Muhammed'in yaşamı boyunca, Kabe yerel Araplar tarafından kutsal bir yer olarak kabul edildi. Rivayete göre Muhammed, 600 civarında sel nedeniyle yapısı hasar gördükten sonra Kabe'nin yeniden inşasında yer alır. Guillaume tarafından yeniden yapılandırılan [[İbn-i İshak]]'ın biyografilerinden biri olan ''[[Siyer|Siret Resulullah]]'ı'', Muhammed'in Mekke klanları arasında Kara Taş'ı hangi klanın yerine koyması gerektiği konusunda bir anlaşmazlığı çözmesini anlatır. İshak'ın biyografisine göre, Muhammed'in çözümü, tüm klan büyüklerinin bir kumaş üzerindeki taşı kaldırmasını sağlamaktı, ardından Muhammed taşı kendi elleriyle son yerine yerleştirir.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=The Life of Muhammad|yer=Oxford|yayıncı=Oxford University Press|yıl=1955}} pp. 84–87</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.witness-pioneer.org/vil/Books/SM_tsn/ch1s6.html | başlık = Muhammad's Birth and Forty Years prior to Prophethood | erişimtarihi = 4 Mayıs 2007 | çalışma = Ar-Raheeq Al-Makhtum (The Sealed Nectar): Memoirs of the Noble Prophet | yıl = 1979 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20020126105123/http://www.witness-pioneer.org/vil/Books/SM_tsn/ch1s6.html | arşivtarihi = 26 Ocak 2002}}</ref> İbn İshak, inşaat için kullanılan [[Ahşap|kerestenin]] [[Kızıldeniz]] kıyısında, Şuaybe'de batan bir Yunan gemisinden geldiğini ve işin Bakum adlı bir [[Kıptîler|Kıpti]] marangoz tarafından üstlenildiğini söyler.<ref>Cyril Glasse, ''New Encyclopedia of Islam'', p. 245. Rowman Altamira, 2001. {{ISBN|0-7591-0190-6}}</ref> Muhammed [[Miraç]] gecesi Kabe'den [[Mescid-i Aksa|Mescid-i Aksa'ya]], oradan da semaya uçar.

Müslümanlar önceleri Kabeyi kutsal bilmelerine rağmen, Kudüs'ü kıble olarak görmüşler ve namaz kılarken yüzlerini ona çevirmişler. Muhammed Mekke'deyken, o ve takipçileri şiddetli bir şekilde zulme uğrar ve bu 622'de [[Medine|Medine'ye]] göç etmelerine yol açar. Müslümanlar Kıblenin göç sırasında veya 624'te [[Bakara Suresi|Bakara 144]]. ayetin vahyi ile değiştirildiğine inanırlar. {{Kur'an ayetleri|2|144}} <ref>{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/TheSealedNectar_201312|başlık=The Sealed Nectar|sayfalar=[https://archive.org/details/TheSealedNectar_201312/page/n129 130]}}</ref> MS 628'de Muhammed, bir grup Müslüman'ı ''umre'' yapmak niyetiyle Mekke'ye doğru yönlendirdi, ancak bunu yapması Kureyş tarafından engellendi. Ancak onlarla, Müslümanların ertesi yıldan itibaren Kabe'de özgürce hac yapmalarına izin veren [[Hudeybiye Antlaşması]] bir barış anlaşması yaptı.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/TheSealedNectar_201312|başlık=The Sealed Nectar|sayfalar=[https://archive.org/details/TheSealedNectar_201312/page/n212 213]}}</ref>

630'da, Kureyş'in müttefikleri olan Beni Bekir, Hudeybiye Antlaşması'nı ihlal etti ve Muhammed ordusuyla [[Mekke'nin Fethi|Mekke]]'ye girdi. İlk işi ''Kabe'deki'' heykelleri ve görüntüleri kaldırmak oldu.<ref name="EllenbogenTugendhaft2011">{{Kitap kaynağı|başlık=Idol Anxiety|url=https://archive.org/details/exerciseformooda0000otto|tarih=18 Temmuz 2011|dil=İngilizce|sayfa=[https://archive.org/details/exerciseformooda0000otto/page/47 47]|yayıncı=Stanford University Press|alıntı=When Muhammad ordered his men to cleanse the ''Kaaba'' of the statues and pictures displayed there, he spared the paintings of the Virgin and Child and of Abraham.|isbn=9780804781817}}</ref> Abdullah anlatıyor: Peygamber fetih günü Mekke'ye girdiğinde Kabe'nin çevresinde 360 put vardı. Peygamber elindeki sopayla onlara vurmaya başladı ve "Hak geldi, batıl yok oldu..." (Kur'an 17:81)" dedi.<ref>Buhari, Kitap 59, Hadis no: 583</ref>

Peygamber fetih günü Kabe'ye girdiğini ve içinde meleklerin (mela'ika) bir resmi olduğunu ve İbrahim'in bir resmini gördüğünü söyledi. dedi ki: "Allah, onu falcılıkla ok atan saygıdeğer bir ihtiyar (şeyhan yastaksim bil-azlam) gibi gösterenleri öldürsün." Sonra Meryem'in resmini görünce elini onun üzerine koydu ve: "Meryem'in resminden başka, onun içindekileri silin" dedi.<ref name="EllenbogenTugendhaft2011" /><ref>El-Azraki, Akhbar Mecca: History of Mecca</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/IbnIshaq-SiratRasulAllah-translatorA.Guillaume|başlık=The Life of Muhammad. A translation of Ishaq's "Sirat Rasul Allah".|erişimtarihi=8 Aralık 2011|sayfa=552|yayıncı=Oxford University Press|alıntı=Quraysh had put pictures in the Ka'ba including two of Jesus son of Mary and Mary (on both of whom be peace!). ... The apostle ordered that the pictures should be erased except those of Jesus and Mary.|yıl=1955|isbn=978-0196360331}}</ref><ref name="Rogerson2003">{{Kitap kaynağı|başlık=The Prophet Muhammad: A Biography|url=https://archive.org/details/prophetmuhammadb0000roge|dil=İngilizce|sayfa=[https://archive.org/details/prophetmuhammadb0000roge/page/190 190]|yayıncı=Paulist Press|alıntı=Muhammad raised his hand to protect an icon of the Virgin and Child and a painting of Abraham, but otherwise his companions cleared the interior of its clutter of votive treasures, cult implements, statuettes and hanging charms.|yıl=2003|isbn=9781587680298}}</ref>

Fetihten sonra Muhammed, Mescid-i Haram dahil olmak üzere Mekke'nin kutsallığını ve kutsallığını yeniden ifade etti.<ref name="Grolier_Society_Book_of_History">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/bookofhistoryhis04bryciala|başlık=The Book of History: A History of All Nations From the Earliest Times to the Present|yayıncı=The Grolier Society|yıl=1915}}</ref> Muhammed, bu olayla ilgili yaklaşan ölümünü kehanet ettiğinden, MS 632'de [[Veda Haccı|Veda haccı]]  olarak adlandırılan Hac'ı gerçekleştirdi.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/TheSealedNectar_201312|başlık=The Sealed Nectar|sayfa=[https://archive.org/details/TheSealedNectar_201312/page/n297 298]}}</ref>

=== Muhammed'den sonra ===
Kabe birçok kez onarılmış ve yeniden inşa edilmiştir. Mekke Ali'nin ölümü ile [[Emevî halifeler listesi|Emevi]] iktidarının pekiştirilmesi arasındaki uzun yıllar boyunca Abdullah bin Zübeyr tarafından yönetildi. Abdullah ''hatimi'' içerecek şekilde Kabeyi yeniden inşa etti. Bunu, birkaç hadis koleksiyonunda bulunan ''hatimin,'' İbrahimin Kabesinin temellerinin bir kalıntısı olduğu ve Muhammed'in onu içerecek şekilde Kabeyi yeniden inşa etmek istediği yönündeki  bir rivayete dayanarak yapmıştı.

Yapı, 683 yılında [[Emevî halifeler listesi|Emeviler]]le [[Abdullah bin Zübeyr]],<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2017/10/31/day-683-ad-kaaba-holiest-site-islam-burned-ground/|başlık=On this day in 683 AD: The Kaaba, the holiest site in Islam, is burned to the ground|arşivtarihi=11 Ocak 2022|arşivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220111/https://www.telegraph.co.uk/news/2017/10/31/day-683-ad-kaaba-holiest-site-islam-burned-ground/|yazarlar=Selwood|tarih=31 Ekim 2017|çalışma=The Telegraph}}</ref> arasında çıkan, Mekke'nin kuşatıldığı [[İkinci Fitne|savaşta]] ciddi hasar gördü. 
[[Dosya:Silver dirham of Abd Allah ibn al-Zubayr 690-91.jpg|upright=0.82|küçükresim|right|[[Abdullah bin Zübeyr]] adına Darabjird'de basılmış [[Sasani]] tarzı gümüş dirhem, Hüsrev resmi, Hilal/yıldız, kenarda bismillah ve Zerdüş ateşi (diğer yüz). Emevilere karşı, Mekke'de ayaklandığı ifade edilen İbni Zübeyri başka bir coğrafya ve kültürle ilişkilendiriyor.]]

Kabe'deki [[Hacerü'l-esved|Kara Taş]], [[mancınık]]tan fırlatılan bir taş ile vurularak parçalanmış,<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/56942620|başlık=The sacred trusts : Pavilion of the Sacred Relics, Topkapı Palace Museum, Istanbul|tarih=2004|yer=Somerset, N.J.|yayıncı=Light|diğerleri=Hilmi Aydın, Talha Uğurluel, Ahmet Doğru|isbn=1-932099-72-7|oclc=56942620}}</ref> üzerine dışkı bulaşmıştırılmış,<ref>{{Kitap kaynağı|url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781139162302|başlık=Personal Narrative of a Pilgrimage to El-Medinah and Meccah|tarih=2009|yer=Cambridge|yayıncı=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-16230-2|doi=10.1017/cbo9781139162302}}</ref> [[Karmatîlik|Karmatiler]] tarafından çalınarak kaçırılmış<ref name="worldcat.org">{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/30671443|başlık=Mecca : a literary history of the Muslim Holy Land|tarih=1994|yer=Princeton, N.J.|yayıncı=Princeton University Press|diğerleri=Mazal Holocaust Collection|isbn=0-691-03267-X|oclc=30671443}}</ref> ve birkaç parçaya bölünmüştür.<ref name=":2"/><ref name="worldcat.org"/>

692'de [[Haccâc bin Yûsuf es-Sekafî|Haccac bin Yusuf]]'un komuta ettiği ikinci Mekke kuşatmasında Kabe taşlarla vuruldu. Şehrin düşmesi ve Abdullah bin Zübeyr'in ölümü, [[Abdülmelik|Abdülmelik bin Mervan'ın]] komutasındaki Emevilerin nihayet tüm İslami mülkleri yeniden birleştirmelerine ve uzun iç savaşı sona erdirmelerine izin verdi. 693 yılında Abdülmelik, Zübeyr'in Kabe'sinin kalıntılarını yerle bir ettirdi ve onu Kureyş'in koyduğu temeller üzerine yeniden inşa etti. Kabe, küp şekline geri döndü.

==== Güncel tartışmalar; tarih ve coğrafi bağlam ====
{{Ana|İslam tarihi|Kur'an'ın tarihi|İslam: Anlatılmayan Hikaye}}
Muhammed'in hayatı, [[kıble]] ve Kur'an'ın ilk yazım yeri olarak Mekke 1970'li yıllardan bu yana tartışılır olmuştur. [[Mekke]]'nin, arkeolojik araştırmalarda İslam öncesine gitmeyen yeni bir şehir olarak ortaya çıkışı, tarihi kaynaklar ve haritalarda adının 8. yüzyıl öncesinde geçmemesi,<ref>[[Tom Holland (yazar)|Holland, Tom]]; ''In the Shadow of the Sword''; Little, Brown; 2012; s. 303: ‘Otherwise, in all the vast corpus of ancient literature, there is not a single reference to Mecca – not one’</ref> ticaret yolları üzerinde olmaması yanında toprağının tarıma uygunsuzluğu,<ref>Crone, Patricia; ''Meccan Trade and the Rise of Islam'', 1987, s. 7</ref> ayrıca erken İslam tarihi hakkında ipuçları veren Kur'an ve hadis rivayetlerinde tanımlanan bazı yer isimleri ve özellikleri ile uyuşmazlıklar gibi nedenlerle [[Revizyonist İslam Araştırmaları Okulu]] olarak adlandırılan tarihçiler Muhammed'in kurgusal (veya [[Patricia Crone]], [[Michael Cook]] gibi diğerleri ise O'nun gerçek ama daha kuzeyde yaşamış) bir kişilik olabileceğine inandılar. Onlara göre [[Mescid-i Haram]] Kuzeybatı Arap Yarımadası'nda bulunmaktaydı.(Rivayet kültürüne dayalı klasik eserlerde ifade edildiği gibi günümüz Mekke'sinde değil)<ref>{{Web kaynağı |url=https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/592002 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=2 Mart 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200324223412/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/592002 |arşivtarihi=24 Mart 2020 |ölüurl=hayır }}</ref><ref name="bora.uib.no"/><ref>Meccan Trade And The Rise Of Islam, (Princeton, U.S.A: Princeton University Press, 1987</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=5006&context=edissertations |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210412071520/https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=5006&context=edissertations |arşivtarihi=12 Nisan 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>Muhammad's home more closely resemble what is now southern [[Israel]] than Mecca.{{Akademik dergi kaynağı |soyadı= Holland |ad= Tom |tarih= 8 Ocak 2015 |başlık= Viewpoint: The roots of the battle for free speech |url= https://www.bbc.co.uk/news/magazine-30714702 |dergi= BBC News Magazine |erişimtarihi= 14 Ocak 2015 |arşivurl= https://web.archive.org/web/20150113214358/http://www.bbc.co.uk/news/magazine-30714702 |arşivtarihi= 13 Ocak 2015 |ölüurl= hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.gatestoneinstitute.org/3352/channel-4-islam-untold-story | başlık = Britain: Islam Documentary Cancelled Amid Threats of Physical Violence | soyadı = kern | ad = soeren | tarih = 21 Eylül 2012 | website = Gatestone Institute | erişimtarihi = 1 Mayıs 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120924213537/https://www.gatestoneinstitute.org/3352/channel-4-islam-untold-story | arşivtarihi = 24 Eylül 2012}}</ref>

İslam'ın çıkış yıllarında Arabistan'da çok sayıda bölgesel dil ve alfabe kullanılmaktaydı. Kur'an yazımında kullanılan dil ve alfabenin kuzeyde gelişen, Suriye ve Kufeye kadar uzanan '''Nebati-Aramaik''' dil (erken Arapça) olduğu ifade ediliyor.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=Nqq66xwf5uw |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210929071923/https://www.youtube.com/watch?v=Nqq66xwf5uw |arşivtarihi=29 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=_4PXucfx7FE |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210929070742/https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=_4PXucfx7FE |arşivtarihi=29 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref> Aynı dönemde Hicaz ve Yemen bölgelerini içine alan alanlarda Yemen dili ve alfabesi kullanılmaktaydı. [[Abdülmelik bin Mervan|Abdülmelik]] zamanında Alfabe ve son şekli verilerek resmîleştirilen Kur'anla birlikte ve Arapça resmi dil haline getirilmiş, diğer bölgelere yayılmıştır. (bkn.arap fetihleri; [[Araplaşma]])<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=jWTB59TrNqQ&t=332s |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210629175136/https://www.youtube.com/watch?v=jWTB59TrNqQ&t=332s |arşivtarihi=29 Haziran 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=AdxDUnJN3Ns |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210629175903/https://www.youtube.com/watch?v=AdxDUnJN3Ns |arşivtarihi=29 Haziran 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=k2IWyfm3510&t=2408s |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210709191611/https://www.youtube.com/watch?v=k2IWyfm3510&t=2408s |arşivtarihi=9 Temmuz 2021 |ölüurl=hayır }}</ref>

[[Muaviye]]'nin sonrasında çıkan karışıklıklarda [[Yezid]] askerlerince yıkılan,<ref>Orhan Gökdemir, Din ve Devrim, İstanbul: Destek Yayınları. 2010. s. 64</ref> [[Kabe]]'nin aslına uygun olarak yeniden yapılmasının İslam dünyasında uzun süre tartışıldığı ancak bunun gerçekleştirilemediği <ref name="docs.neu.edu.tr"/> geleneksel tarih kitaplarında da ifade edilen bir konudur. Kıble üzerinden yapılan bazı araştırmalar İslamın ilk kuruluş yeri olarak Petrayı öne çıkarmıştır.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.researchgate.net/publication/339490857_How_Accurately_Could_Early_622-900_CE_Muslims_Determine_the_Direction_of_Prayers_Qibla |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210429080638/https://www.researchgate.net/publication/339490857_How_Accurately_Could_Early_622-900_CE_Muslims_Determine_the_Direction_of_Prayers_Qibla |arşivtarihi=29 Nisan 2021 |ölüurl=hayır }}</ref>

Kanadalı yazar [[Dan Gibson]] "Quranic Geography" ismiyle kitaplaştırdığı araştırmalarında, en eski camilerin mihrap yönlerinin [[Petra]]'yı gösterdiklerini,<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.mdpi.com/2077-1444/11/3/102/htm |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=29 Ocak 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20201214034702/https://www.mdpi.com/2077-1444/11/3/102/htm |arşivtarihi=14 Aralık 2020 |ölüurl=hayır}}</ref> ayet, hadis ve siyer kaynaklarındaki bazı ipuçlarının da Muhammed'in Petra'da yaşadığını ve buradan [[Medine]]'ye göç etmiş olduğunun işaretlerini verdiğini ifade etmiştir. Ona göre Kur'an'da bahsedilen “bekke” veya “mekke” sözcükleri de Petra'yı ifade eden kelimelerdi. İlk [[kıble]] ise [[Mescid-i Aksa]] değil Petra'da [[Al-Lat]] tapınağı olarak kullanılan kübik yapı olmalıydı. 
{{Harici medya|video1=[https://www.youtube.com/watch?v=IOyWqHIbJHk ''The Sacred City'' (2016) (''Kutsal Şehir''), Türkçe]}}

Bu yapı Müslümanların [[İkinci Fitne]] olarak niteledikleri [[Abdullah bin Zübeyr]] ayaklanması sırasında mancınıklarla yıkılmış, İbni Zübeyr [[Hacerü'l-esved|karataş]]ı Kabe'de bulunan diğer kutsal eşyalarla birlikte alarak Emevi saldırılarından uzakta, bugünkü Mekke'nin bulunduğu yere taşımış, yeni tapınağı burada inşa etmişti. Emevilere karşı Abbasilerin desteğini kazanan yeni mekan birkaç yüzyıllık bir geçiş dönemi sonunda tamamen benimsenmiş, yeni yapılan camilerin yönü Mekke'ye dönük olarak inşa edilmeye başlanmıştı. Ancak Emevi etkisinde kalan Kuzey Afrika ve Endülüs camileri yönlerini bambaşka bir yöne, Güney Afrika'ya çevirerek yeni kıbleye karşı çıkmaya devam etmişlerdi.<ref name="bio">Data on Gibson's biography taken from his Web pages, his book ''Qur'ānic Geography'' and the Amazon author information to this book: [http://nabataea.net/nabhistory.html] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200521165215/http://nabataea.net/nabhistory.html|tarih=21 Mayıs 2020}}, [http://nabataea.net/authors.html] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180408141023/http://nabataea.net/authors.html|tarih=8 Nisan 2018}}, [https://independent.academia.edu/DanGibson1] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200126144605/https://independent.academia.edu/DanGibson1|tarih=26 Ocak 2020}}, [https://www.amazon.co.uk/Nabataeans-Builders-Petra-Dan-Gibson/dp/1413427340] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170531014144/http://nabataea.net/authors.html|tarih=31 Mayıs 2017}}</ref><ref>Dan Gibson: Qur'ānic Geography (2011)</ref>

Konu ile ilgili ortaya atılan bir diğer iddia ise “bekke”nin bekaa ile bağlantılı olarak ele alınan [[Kudüs]] kenti olduğu yönündedir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://19.org/tr/muhammed-nerdeydi/ |başlık="Muhammed Nerdeydi", 19.org |erişimtarihi=29 Ocak 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200129191436/http://19.org/tr/muhammed-nerdeydi/ |arşivtarihi=29 Ocak 2020 |ölüurl=evet }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=iLm3m57yvZA |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210804081451/https://www.youtube.com/watch?v=iLm3m57yvZA |arşivtarihi=4 Ağustos 2021 |ölüurl=hayır }}</ref>

[[Batlamyus]] Arabistan'da aralarında "Macoraba" isimli bir yerleşimi de saydığı 50 yerleşimin listesini yayınlamıştı. Geçmişte Macoraba'nın gerçek Mekke olduğu konusunda genel bir fikir birliği olmasına rağmen, bazı bilim adamları bu sonucu sorguladılar.<ref name=":0" /><ref>{{Akademik dergi kaynağı|author=Morris, Ian D.|yıl=2018|başlık=Mecca and Macoraba|url=https://islamichistorycommons.org/mem/wp-content/uploads/sites/55/2018/11/UW-26-Morris.pdf|ölüurl=evet|dergi=Al-ʿUṣūr Al-Wusṭā|cilt=26|sayfalar=1-60|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181117022342/https://islamichistorycommons.org/mem/wp-content/uploads/sites/55/2018/11/UW-26-Morris.pdf|arşivtarihi=17 Kasım 2018|erişimtarihi=16 Kasım 2018}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Meccan Trade and the Rise of Islam|url=https://archive.org/details/meccantraderisei00cron|sayfalar=[https://archive.org/details/meccantraderisei00cron/page/n141 134]-135|yayıncı=Princeton University Press|yıl=1987|isbn=978-1-59333-102-3|yazar=Crone, Patricia}}</ref> Modern veriler kullanarak Mekke ile çağrışım yapan antik yer isimlerini Mekke ile eşleştirme eğiliminde çalışmalar ve bu tutumu yanlışlayan araştırmalar günümüzde de devam etmektedir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.e-perimetron.org/Vol_15_1/Abshire_et_al.pdf |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210907120149/http://www.e-perimetron.org/Vol_15_1/Abshire_et_al.pdf |arşivtarihi=7 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı |soyadı1=Abshire |ad1=C. |soyadı2=Gusev |ad2=D. |soyadı3=Stafeyev |ad3=S.K. |soyadı4=Wang |ad4=M. |başlık=Enhanced Mathematical Method for Visualizing Ptolemy's Arabia |dergi=International Web Journal on Sciences and Technologies Affined to History of Cartography and Maps |tarih=2020 |cilt=15 |sayı=1 |sayfalar=1-25}}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=vTqTstNEysU |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210914085308/https://www.youtube.com/watch?v=vTqTstNEysU |arşivtarihi=14 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref>

[[Dosya:Kaaba_during_expansion_in_2013.jpg|küçükresim|2013 yılında bir genişleme aşamasında Kabe]]

İslamın erken tarihlerinde yazılan eserler konum belirlemekten uzaktır; Süryani yazar [[Yuhanna bar Penkaye]]<ref name="BrockOutline">S. Brock, ''A brief outline of Syriac Literature'', Moran Etho 9, Kottayam, Kerala: SEERI (1997), pp.56-57, 135</ref><ref>Hoyland, Robert G. ''Seeing Islam as Others Saw It: A Survey and Evaluation of Christian, Jewish and Zoroastrian Writings on Early Islam'';s. 197. The Darwin Press, Inc. (January 1, 1998).</ref><ref name="dx.doi.org">{{Kitap kaynağı|url=http://dx.doi.org/10.31826/9781463239602|başlık=Seeing Islam as Others Saw It|tarih=31 Aralık 2019|yer=Piscataway, NJ, USA|yayıncı=Gorgias Press|ad=R.|soyadı=Hoyland|isbn=978-1-4632-3960-2|erişim-tarihi=4 Temmuz 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240116122536/https://www.degruyter.com/document/doi/10.31826/9781463239602/html|arşivtarihi=16 Ocak 2024|ölüurl=hayır}}</ref> ve John Damascene Mekke'den çölde bir yer olarak bahseder.<ref>{{Web kaynağı |url=https://fr.scribd.com/document/3024512/Oeuvres-de-St-Jean-Damascene |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210727094959/https://fr.scribd.com/document/3024512/Oeuvres-de-St-Jean-Damascene |arşivtarihi=27 Temmuz 2021 |ölüurl=hayır }}</ref> Ayrıca Arapların küp şeklinde yapılan ve İslam öncesi Arabistanda oldukça yaygın olan put evlerine [[Kabe]] adını verdikleri biliniyor.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.researchgate.net/publication/317604040_Cahiliye_Arap_Hac_Rituellerinin_Kur%27an%27daki_Menasikle_Diyalektik_Iliskisi/fulltext/594d6cbe0f7e9be7b2d65e25/Cahiliye-Arap-Hac-Ritueellerinin-Kurandaki-Menasikle-Diyalektik-Iliskisi.pdf |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=24 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210718212113/https://www.researchgate.net/publication/317604040_Cahiliye_Arap_Hac_Rituellerinin_Kur%27an%27daki_Menasikle_Diyalektik_Iliskisi/fulltext/594d6cbe0f7e9be7b2d65e25/Cahiliye-Arap-Hac-Ritueellerinin-Kurandaki-Menasikle-Diyalektik-Iliskisi.pdf |arşivtarihi=18 Temmuz 2021 |ölüurl=hayır }}</ref> Bu yapıların İslamlaşma döneminde tahrip edilmesiyle Müslümanlar arasında başlangıçtan bu yana sadece tek bir tane Kabe'nin, Mekke'de var olduğu algısı da yerleşmiştir. Rivayet kültürüne dayalı eserlerin dışında tarih bilimi açısından İslamın erken tarihi, ne zaman ortaya çıktığı, hangi coğrafyada doğup dünyaya yayıldığı konusu günümüzde belirsizliğini korumakta, bu konuda farklı coğrafyalara işaret eden bulgular ileriye sürülmektedir.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.zwemercenter.com/is-mecca-really-the-birthplace-of-islam/ |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=18 Eylül 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20190513015508/http://www.zwemercenter.com/is-mecca-really-the-birthplace-of-islam/ |arşivtarihi=13 Mayıs 2019 |ölüurl=evet }}</ref> Tartışmalarda Petra dışında [[Kufe|Kûfe]] ve [[Hîre]] (Güney Irak) bölgeleri öne çıkmaktadır. Bizans kronikleri ve Hristiyan din adamlarının kayıtları, basılı paralar ve Abbasiler döneminde İslam'ın hikâyesinin yazılma sürecine katılan hadisçi ve tarihçilerin yaşam bölgeleri, Hire, Yathrib gibi bazı antik şehirlerin isimleri ve diğer bulgular (Kur'an'ın kültür coğrafyasına işaret eden ayet içerikleri, kullanılan yazı tipi vb.) Muhammed'in ve erken dönem İslam coğrafyasının Güney Irak bölgesi ile ilişkilendirilmesine ve Muhammed'in hayat hikâyesinin birden fazla kişinin hikâyelerinin birleşimi olabileceği kanaatine yol açmıştır.<ref name="bora.uib.no">{{Web kaynağı |url=https://bora.uib.no/bora-xmlui/bitstream/handle/1956/12367/144806851.pdf?sequence=4&isAllowed=y |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210412071521/https://bora.uib.no/bora-xmlui/bitstream/handle/1956/12367/144806851.pdf?sequence=4&isAllowed=y |arşivtarihi=12 Nisan 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.aymennjawad.org/23129/the-byzantine-arabic-chronicle-full-translation |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210527104354/https://www.aymennjawad.org/23129/the-byzantine-arabic-chronicle-full-translation |arşivtarihi=27 Mayıs 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=no-KJ4Vlf-I |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210423180306/https://www.youtube.com/watch?v=no-KJ4Vlf-I |arşivtarihi=23 Nisan 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=j5F0y96BQqo&list=LL&index=3 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210911073806/https://www.youtube.com/watch?v=j5F0y96BQqo&list=LL&index=3 |arşivtarihi=11 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=OD7Q1uo7OoA |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210527110527/https://www.youtube.com/watch?v=OD7Q1uo7OoA |arşivtarihi=27 Mayıs 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=WA0w3HOwCW4&list=LL&index=2 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210911073759/https://www.youtube.com/watch?v=WA0w3HOwCW4&list=LL&index=2 |arşivtarihi=11 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=eDQh2nk8ih4&list=LL&index=12 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210911073802/https://www.youtube.com/watch?v=eDQh2nk8ih4&list=LL&index=12 |arşivtarihi=11 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=P57X29bm4Dw&list=LL&index=20 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210911073757/https://www.youtube.com/watch?v=P57X29bm4Dw&list=LL&index=20 |arşivtarihi=11 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=Oq7PZQ4AMw0&list=LL&index=32 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210911073758/https://www.youtube.com/watch?v=Oq7PZQ4AMw0&list=LL&index=32 |arşivtarihi=11 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=6__C7Wu8qV4&list=LL&index=53 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210911073757/https://www.youtube.com/watch?v=6__C7Wu8qV4&list=LL&index=53 |arşivtarihi=11 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=_LIlH4jBKyQ&list=LL&index=53 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210911073801/https://www.youtube.com/watch?v=_LIlH4jBKyQ&list=LL&index=53 |arşivtarihi=11 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=koVaxbWBlr4&list=LL&index=122 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210911073756/https://www.youtube.com/watch?v=koVaxbWBlr4&list=LL&index=122 |arşivtarihi=11 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.youtube.com/watch?v=1rZIftnqX2k&list=LL&index=120 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mayıs 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210911073804/https://www.youtube.com/watch?v=1rZIftnqX2k&list=LL&index=120 |arşivtarihi=11 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>https://youtube.com/QyUeQ8jv43k {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20240314144826/https://accounts.google.com/v3/signin/identifier?continue=https%3A%2F%2Ffanyv88.com%3A443%2Fhttps%2Fwww.youtube.com%2Fsignin%3Faction_handle_signin%3Dtrue%26app%3Ddesktop%26hl%3Den%26next%3D%252Fsignin_passive%26feature%3Dpassive&hl=en&ifkv=ATuJsjzpQWI-Dj4rWGLe5zLsQXSXeMhyiQm0H95UnLrfUj_cZPCGvsdZZ0fcPFF9FX0sYlN4JiaKgQ&passive=true&service=youtube&uilel=3&flowName=GlifWebSignIn&flowEntry=ServiceLogin&dsh=S-720953803%3A1710427705957189&theme=glif |tarih=14 Mart 2024 }} {{Satır içi yalın URL|tarih=Ekim 2023}}</ref>

[[Şiilik|Şii]] [[Karmatîlik|Karmatiler 930 yılında]] Ebu Tahir el-Cennabi komutasında Mekke'ye saldırdılar. Hacıların cesetleriyle Zemzem Kuyusunu kirlettiler ve Kara Taş'ı çalarak Doğu Arabistan'da, [[El-Ahsa|el-Ahsāʾ]] olarak bilinen vahaya götürdüler. Karataş [[Abbâsîler|Abbasiler]] MS 952'de fidye ödeyene kadar burada kaldı. Kabe'nin temel şekli ve yapısı o zamandan beri değişmedi.

Kâbe'nin etrafını çeviren ve Kâbe yüksekliğini aşmayan kubbeli yapı ([[revak]]lar), eskilerinin etrafına, [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] Padişahı [[II. Selim]] zamanında yapılmış, planlarını [[Mimar Sinan]] hazırlamıştır.

[[I. Süleyman]] tarafından onarılan Kâbe, beşinci onarımını [[I. Ahmed]] döneminde görmüş, [[IV. Murad]] döneminde yine sel baskını sonucu yıkılmış ve yeniden onarılmıştır. Kâbe'nin içinde dokuz adet oyma, bir adet altın kabartma ayet, işlemeli tahta bir sandık, oymalı ve içinde tütsü yakılan tarihi bir ocak, metal zemzem testileri ve kandiller bulunmaktadır.

1626'daki şiddetli yağmurlar ve selde Kabe'nin duvarları çökmüş ve hasar görmüştür. Aynı yıl Osmanlı İmparatoru [[IV. Murad]] döneminde Kâbe, Mekke'den gelen granit taşlarla yeniden inşa edildi ve yenilendi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bible.ca/islam/islam-kaba-history.htm | başlık = History of the Kaba | arşivurl = https://web.archive.org/web/20020917074610/http://www.bible.ca/islam/islam-kaba-history.htm | arşivtarihi = 17 Eylül 2002}}</ref>

20 Kasım 1979 tarihinde Kâbe, Suudi Arabistan yönetiminin etkili muhaliflerinden Cuheyman el Uteybi ve beraberindeki bin civarında destekçisiyle silahlarla baskına uğramıştır.

Kâbe resmî [[Suudi Arabistan riyali|Suudi]] ve [[İran riyali|İran]] banknotlarının arka yüzünde görülebilir.<ref>[http://www.cbi.ir/default_en.aspx Central Bank of Iran] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210203093839/https://www.cbi.ir/default_en.aspx |tarih=3 Şubat 2021 }}. Banknotes & Coins: [http://www.cbi.ir/page/1980.aspx 2000 Rials] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20220309064805/https://www.cbi.ir/page/1980.aspx |tarih=9 Mart 2022 }}. – Retrieved on 24 March 2009.</ref>

== Mimari ve içi ==
Kabe, taşlardan yapılmış kübik bir yapıdır. Yaklaşık 13,1&nbsp;m boyundadır, kenarları 11,03&nbsp;m ×&nbsp;12,86&nbsp;m ölçülerindedir. Kabe'nin içinde zemin mermer ve kireçtaşından yapılmıştır. 13&nbsp;m ×&nbsp;9&nbsp;m ölçülerindeki iç duvarlar, çatının yarısına kadar beyaz mermerle kaplanmış ve zemin boyunca daha koyu süslemeler yapılmıştır. İç mekanın zemini, tavaf yapılan yerden yaklaşık 2,2 m yüksekliktedir.

Kabe'nin girişine bitişik duvarda altı, diğer duvarlarda birkaç adet tablet vardır. Duvarların üst köşelerinde altın ile Kuran ayetleri işlenmiş siyah bir bez bulunuyor. Bakıcılar, Kara Taş'ı yağlamak için kullanılan aynı kokulu yağla mermer kaplamayı yağlar. Kabe'nin içinde üç sütun duruyor ve bu sütunlardan biri ile diğer ikisi arasında küçük bir sunak veya masa yer alıyor. [[Kandil|Lamba]] benzeri nesneler tavandan sarkar. Tavanın kendisi, alt süslemeye benzer şekilde daha koyu bir renge sahiptir. Girişin sağında bulunan ''Bab ut-Tevbe'', çatıya açılan bir kapıya açılan kapalı bir merdivene açılır. Hem çatı hem de tavan [[paslanmaz çelik]] kapaklı [[Tik ağacı|tik ağacından yapılmıştır]] .
[[Dosya:Kaaba.png|alt=|orta]]
[[Dosya:Kaaba-plan.svg|küçükresim|Kabe'nin boyutlarını ve unsurlarını gösteren teknik bir çizimi]]
[[Dosya:Rukn_al-Yamani_01.jpg|küçükresim|Rukn al-Yamani (Yemen Köşesi)]]
Aşağıdaki listedeki her numaralandırılmış öğe, diyagram görüntüsünde belirtilenlere karşılık gelir.

# ''Hacer el-Esved'' (&#x27; <span>Kara Taş</span> &#x27;), Kabe'in doğu köşesinde yer almaktadır. Müslümanların tavaf olarak bilinen ''Kabe'yi'' tavaf etmeye başladıkları yerdir.
# Giriş kapı takımı yerin 2.13 m üstünde, Kabe'nin kuzeydoğu duvarında, ''Bab ar-Rahmah'' (&#x27; <span>Rahmet Kapısı</span> &#x27;), aynı zamanda cephe görevi görür.<ref name="eoi317"/> 1979 yılında 300&nbsp;kg Sanatçı Ahmed bin İbrahim Bedir tarafından yapılan altın kapılar, 1942'de babası İbrahim Bedir tarafından yapılan eski gümüş kapıların yerini aldı.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.khaleejtimes.com/DisplayArticleNew.asp?col=&section=middleeast&xfile=data/middleeast/2009/November/middleeast_November268.xml|başlık=Saudi Arabia's Top Artist Ahmad bin Ibrahim Passes Away|erişimtarihi=15 Ekim 2010|arşivtarihi=30 Eylül 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120930091632/http://www.khaleejtimes.com/DisplayArticleNew.asp?col=&section=middleeast&xfile=data%2Fmiddleeast%2F2009%2FNovember%2Fmiddleeast_November268.xml|tarih=9 Kasım 2009|yayıncı=Khaleej Times}}</ref> Genellikle camide ''Benû Şeybe'nin'' kemer şeklindeki kapısı ile [[Zemzem|Zemzem Kuyusu]] arasında depolanan tekerlekli ahşap bir merdiven vardır. Hayatta kalan en eski kapı, MS 1045'e kadar uzanıyor.<ref name="Al Arabiya"/>
# Genellikle ''Mīzāb'' veya ''Meezab'' olarak kısaltılan ''Mīzāb al-Rahmah'', altından yapılmış bir yağmur musluğudur. Kabe 1627'de yeniden inşa edildiğinde, 1626'da bir selin dört duvardan üçünün çökmesine neden olduktan sonra eklendi.
# Kabe'nin üç yanını kaplayan bu eğik yapı, şadırvan olarak bilinir.) ve temeli yağmur suyundan korumak için 1627'de ''Mīzāb al-Raḥmah'' ile birlikte eklenmiştir.
# ''Hatīm'' (hatim olarak da romanlaştırılmıştır) ve aynı zamanda ''Hicr İsmail'' olarak da bilinir, orijinal Kabe'nin bir parçası olan alçak bir ''duvardır'' . Kabe'nin kuzeybatı duvarının karşısında, ancak onunla bağlantılı olmayan yarım daire şeklinde bir duvardır. Bu {{Dönüştürme|1,31|m|ftin}}  yüksekliğinde ve {{Dönüştürme|1.5|m|ftin|0}} genişliğinde ve beyaz mermerden oluşmaktadır. ''Hatim'' ile Kabe arasındaki boşluk aslında ''Kabe'nin'' bir parçasıydı ve bu nedenle tavaf sırasında ''girilmez'' .
# ''el-Multazam'', kabaca {{Dönüştürme|2|m|ft}}  Kara Taş ile giriş kapısı arasındaki duvar boyunca boşluk. Bir hacının Kabe'nin bu bölgesine dokunması veya burada dua etmesi bazen dindar veya arzu edilir olarak kabul edilir.
# ''Makam-ı İbrahim'', İbrahim'in ayaklarının izi olduğu söylenen cam ve metal bir mahfazadır. İbrahim'in Kabe'nin üst kısımlarının inşası sırasında bu taşın üzerinde durduğu ve en üst kısımlar için İsmail'i omuzları üzerinde kaldırdığı söylenir.<ref>According to [[Muslim]] tradition: ''"God made the stone under Ibrahim's feet into something like clay so that his feet sunk into it. That was a miracle. It was transmitted on the authority of Abu Ja'far al-Baqir (may [[Peace be upon him (Islam)|peace be upon him]]) that he said: Three stones were sent down from [[Jannah|the Garden]]: the Station of Ibrahim, [[Foundation Stone|the rock of the children of Israel]], and the Black Stone, which God entrusted Ibrahim with as a white stone. It was whiter than paper, but became black from the sins of [[Son of man|the children of Adam]]."'' (The Hajj, [[F.E. Peters]] 1996)</ref>
# Kara Taş'ın köşesi. ''Kabe'nin merkezinden çok hafif güneydoğuya bakar.'' Kabe'nin dört köşesi kabaca [[pusula]]nın dört [[Yön|ana yönünü]] gösterir.<ref name="eoi317" />
# ''Rukn al-Yamani'' (Arabic      &#x27; <span>Yemen Köşes</span> 
<span>i</span> &#x27; ''Rukn-e-Yamani'' veya ''Rukn-e-Yemeni'' olarak da bilinen), Kabe'nin merkezinden biraz güneybatıya bakan ''Kabe'nin'' köşesidir.<ref name="eoi317" /><ref name="eq76">Hawting, G.R.; Kaʿba. Encyclopaedia of the Qur'an p. 76</ref>
# ''Rukn ush-Shami'' (Arabic      &#x27; <span>Levanten Köşes</span> 
<span>i</span> &#x27;) '','' aynı zamanda ''Rukn-e-Shami'' olarak da bilinen, ''Kabe'nin'' merkezinden çok hafif kuzeybatıya bakan köşesidir.<ref name="eoi317" /><ref name="eq76" />
# ''Rukn al-'Iraqi'' (Arabic      &#x27; <span>Irak Köşes</span> 
<span>i</span> &#x27;), Kabe'nin merkezinden biraz kuzeydoğuya bakan köşedir.
# [[Kâbe örtüsü|Kabe örtüsü]], işlemeli örtü. Kisve, hac ziyareti sırasında her yıl değiştirilen siyah ipek ve altın bir perdedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.theage.com.au/articles/2003/02/11/1044725746252.html | başlık = 'House of God' Kaaba gets new cloth | erişimtarihi = 17 Ağustos 2006 | yayıncı = The Age Company Ltd. | yıl = 2003 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20030220124906/http://www.theage.com.au/articles/2003/02/11/1044725746252.html | arşivtarihi = 20 Şubat 2003}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=http://members.tripod.com/worldupdates/newupdates10/id43.htm|başlık=The Kiswa – (Kaaba Covering)|erişimtarihi=17 Ağustos 2006|arşivtarihi=22 Temmuz 2003|arşivurl=https://archive.today/20030722203309/http://members.tripod.com/worldupdates/newupdates10/id43.htm|yayıncı=Al-Islaah Publications}}</ref> Yolun üçte ikisi, İslami inanç beyanı olan [[Kelime-i şehadet|Şehadet]] da dahil olmak üzere altın işlemeli Kuran metinlerinden oluşan bir bant olan ''hizamdır'' . Kabe'nin kapısının üzerindeki perde özellikle süslüdür ve ''sitara'' veya ''burqu' olarak bilinir.<ref name="textiles2">{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Hajj : journey to the heart of Islam|kısım=Textiles of Mecca and Medina|sayfalar=257-258|yer=Cambridge, Mass.|yayıncı=The British Museum|yıl=2012|isbn=978-0-674-06218-4|editör-ad=Venetia|editör-soyadı=Porter|oclc=709670348}}</ref>'' ''Hizam'' ve ''sitara'da'' altın ve gümüş tel işlemeli <ref name="textiles2"/> [[Kur'an]] ayetleri ve [[Allah|Allah'a]] yapılan dualar yer alır.<ref name=":02">{{Web kaynağı | url = https://www.thenationalnews.com/arts-culture/woven-with-devotion-the-sacred-islamic-textiles-of-the-kaaba-1.258782 | başlık = Woven with devotion: the sacred Islamic textiles of the Kaaba | erişimtarihi =7 Ocak 2021| tarih = 28 Ağustos 2014 | dil =İngilizce| çalışma = The National | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210109051452/https://www.thenationalnews.com/arts-culture/woven-with-devotion-the-sacred-islamic-textiles-of-the-kaaba-1.258782 | arşivtarihi = 9 Ocak 2021}}</ref><ref name="daralkiswa">{{Kitap kaynağı|url=|başlık=The Hajj : collected essays|kısım=Dar al-Kiswa al-Sharifa: Administration and Production|sayfalar=176-178|yer=Londra|yayıncı=The British Museum|yıl=2013|isbn=978-0-86159-193-0|editör-ad=Venetia|editör-soyadı=Porter|oclc=857109543}}</ref>
# Her tavafın başlangıcını ve sonunu gösteren mermer şerit.<ref>Key to numbered parts translated from, accessed 2 December</ref>

Not: Kabe'nin ana (uzun) ekseninin, güney duvarının yönlendirildiği [[Canopus]] yıldızının yükselişiyle aynı hizada olduğu, küçük ekseninin (doğu-batı cepheleri) [[yaz gündönümü]]nde gün doğumu ile kabaca aynı hizada olduğu gözlemlenmiştir. ve [[kış gündönümü]] gün batımı.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=Q9YYqiXm-lkC&q=kaaba+canopus&pg=PA202|başlık=Ancient astronomy: an encyclopedia of cosmologies and myth|sayfa=202|yayıncı=ABC-CLIO|seri=Illustrated|yıl=2005|isbn=978-1-85109-477-6|erişimtarihi=9 Mayıs 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220407094556/https://books.google.com/books?id=Q9YYqiXm-lkC&q=kaaba+canopus&pg=PA202|arşivtarihi=7 Nisan 2022|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=pheL_ubbXD0C&q=kaaba+canopus&pg=PA137|başlık=Lost Discoveries: The Ancient Roots of Modern Science—from the Babylonians to the Maya|sayfa=137|yayıncı=Simon and Schuster|seri=Reprint, illustrated|yıl=2003|isbn=978-0-7432-4379-7|erişimtarihi=9 Mayıs 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220407094534/https://books.google.com/books?id=pheL_ubbXD0C&q=kaaba+canopus&pg=PA137|arşivtarihi=7 Nisan 2022|ölüurl=hayır}}</ref>
[[Dosya:Gate_of_Ka-bah.JPG|küçükresim|''Bab-ı Tevbe,'' "Tevbe Kapısı"]]
[[Dosya:Kaaba_mirror_edit_jj.jpg|küçükresim| İkiz minareleriyle Kabe. Benzer bir görünüm Suudi Arabistan'da 500 [[Suudi Arabistan riyali|riyal]] (yaklaşık 133 [[Amerikan doları|USD]] ) banknotların ön yüzüne basılmıştır.]]
[[Dosya:Maqam_Ibrahim,_Makkah.jpg|küçükresim|İbrahim'in Makamı (''Makam İbrahim'')]]
[[Dosya:Meezab_-e-_rehmat.jpg|küçükresim|''Mīzāb er-Rahmah'']]

== İslam'da önemi ==
''Kabe'', İslam'ın en kutsal yeridir <ref>{{Kaynak|başlık=Dad's house, mom's house|tarih=2012|yayıncı=National Film Board of Canada|oclc=812009749}}</ref> ve genellikle ''Beytullah'' (<span>Allah'ın evi</span>)<ref>''The Basis for the Building Work of God'' p. 37, Witness Lee, 2003</ref><ref>Al-Muwatta Of Iman Malik Ibn Ana, p. 186, Anas, 2013</ref> ve ''Beyt Allah al-Haram'' (<span>Allah'ın Kutsal Evi</span>) şeklinde anılır.

=== Tavaf ===
[[Dosya:Hajj.ogg|küçükresim|[[Hac (İslam)|Hac]]da tavaf (video)]]
[[Dosya:Al-Haram_mosque_-_Flickr_-_Al_Jazeera_English.jpg|küçükresim| Hac sırasında Kabe ve [[Mescid-i Haram]], 2008]]
Tavaf hac ritüellerindendir ve [[Hac (İslam)|hac]] umrede zorunludur. Hacılar Kabe' çevresinde saat yönünün tersine istikamette yedi kez dönerler; Bunlardan ilk üçü dış kısımda hızlı bir tempoda, son dördü Kabe'ye daha yakın ve yavaş bir hızda gerçekleştirilir.<ref>{{Kaynak|url=https://archive.org/details/islam0000maqs/page/76|başlık=World Faiths, teach yourself – Islam|sayfa=[https://archive.org/details/islam0000maqs/page/76 76]|yıl=1994|isbn=0-340-60901-X}}</ref> Dönüşün, [[İslam'da Tanrı|Allah'a]] dua ederken Kabe'nin etrafında uyum içinde hareket ettikleri için, [[Tevhit|Tek Tanrı'ya]] ibadet etmedeki müminlerin birliğini gösterdiğine inanılmaktadır.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=HAJJ: Reflection on Its Rituals|yayıncı=Islamic Publications International|yıl=2005|isbn=1-889999-38-5}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|başlık=An Introduction to Islam|yayıncı=[[Prentice Hall]]|yıl=2010|isbn=978-0-13814477-7}}</ref> Tavaf ibadet kabul edildiği için [[abdest]]li olmak ''[[İbadet|zorunludur]]''.

Tavaf, Kabe'nin köşesindeki [[Hacerü'l-esved|Kara Taş]] ile başlar. Mümkünse, Müslümanlar onu öpmeli veya dokunmalıdır, ancak bu, kalabalık nedeniyle çoğu zaman mümkün değildir. Ayrıca her bir devri tamamladıklarında Besmele ve [[Besmele|Tekbir]] söylenir[[Tekbir|.]] Hac'da genellikle en az iki kez - bir kez Hac'ın bir parçası olarak ve tekrar Mekke'den ayrılmadan önce - "tavaf yapmaları" tavsiye edilir.<ref name="AtoZ2">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/hajjumrahfromtoz00moha|başlık=Hajj to Umrah: From A to Z|yayıncı=Mamdouh Mohamed|yıl=1996|isbn=0-915957-54-X}}</ref>

* ''Tavâf-ı Kudûm'', Mekke'de ikamet etmeyenlerin Kutsal Şehir'e vardıklarında yaptıkları tavaf.
* ''Tavaf-ı tahiyye'', ''Mescid-i Haram'a'' girildiğinde, selamlama olarak.
* Umre tavafı, Umre için özel olarak yapılan tavâfı ifade eder.
* ''Veda tavafı,'' Mekke'den ayrılmadan önce yapılır.
* Ziyaret tavâfı, bedel tavafı veya hac tavâfı vs.

=== Kıble olarak ===
''Kıble'', namaz kılarken bakılan yöndür. {{Kur'an ayetleri|2|143|e=144}} Müslümanlarda namaz dışında, dua veya [[Kur'an]] okurken de kıbleye dönmek geleneğin bir parçasıdır.

== Temizlik ==
Bina iki yılda bir "Kutsal Kabe'nin Temizlenmesi" töreni için açılır. Tören, [[Hicrî takvim|İslami takvimin]] sekizinci ayı olan [[Şaban|Şaban ayının 1'inde]], [[Ramazan|Ramazan ayının]] başlamasından yaklaşık otuz gün önce ve ilk ay olan [[Muharrem|Muharrem'in]] 15'inde gerçekleşir. ''Kabe'nin'' anahtarları Muhammed tarafından onlara bahşedilen bir onur olarak Benî Şeybe'dedir.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.alkhaleej.ae/supplements/page/6c992375-dbb6-4376-bc85-89a282d01554|başlık=الرسول شرّف بني شيبة بحمل مفتاح الكعبة حتى قيام الساعة|yayıncı=[[Al Khaleej (newspaper)|Al Khaleej]]|erişimtarihi=9 Mayıs 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20201003094338/http://www.alkhaleej.ae/supplements/page/6c992375-dbb6-4376-bc85-89a282d01554|arşivtarihi=3 Ekim 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Kabile üyeleri, temizlik töreni vesilesiyle Kabe'nin içini ziyaret edenleri selamlar.<ref>{{Web kaynağı|url=http://enc.slider.com/Enc/Kaaba|başlık=Kaaba|erişimtarihi=15 Ekim 2010|arşivtarihi=7 Temmuz 2012|arşivurl=https://archive.today/20120707172635/http://enc.slider.com/Enc/Kaaba}}</ref>
[[Mekke Bölgesi|Mekke]] valisi ve beraberindekiler, Kabe'nin içini, Oud parfümlü [[Zemzem|Zemzem suyuna]] batırılmış bezlerle temizlerler. Zemzem suyunun Tayef gülü, ud ve [[Misk (koku)|misk]] gibi çeşitli lüks parfümlerle karıştırılmasıyla yıkama hazırlıkları, kararlaştırılan tarihten bir gün önce başlar. Gül parfümü ile karıştırılmış zemzem suyu yere serpilir ve [[Palmiye|palmiye yaprakları]] ile silinir. Süreç genellikle iki saat içinde tamamlanır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://english.alarabiya.net/en/variety/2016/10/17/Prince-Khaled-cleans-the-Holy-Kaaba.html | başlık = This is how the Kaaba is washed | erişimtarihi = 8 Temmuz 2020 | tarih = 17 Ekim 2016 | dil =İngilizce| çalışma = Al Arabiya English | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161019200559/https://english.alarabiya.net/en/variety/2016/10/17/Prince-Khaled-cleans-the-Holy-Kaaba.html | arşivtarihi = 19 Ekim 2016}}</ref>

== Ayrıca bakınız ==
* [[Mescid-i Nebevî]]
* [[Dünyanın en büyük camileri listesi|En büyük camilerin listesi]]
* Suudi Arabistan'daki camiler listesi

== Notlar ==
{{Not listesi}}

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Camiye çevrilen dinî yapılar]]
[[Kategori:İslam]]
[[Kategori:Hac]]
[[Kategori:Kâbe]]
[[Kategori:Kur'an'daki yerler]]