Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti

	Туркестанская Автономная Советская Социалистическая Республика ; Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
	Rusya SFSC Özerk Cumhuriyeti
Bayrak	Arma
	Türkistan ÖSSC harita üzerinde1922 yılında Sovyet Orta Asya Haritası, Türkistan ÖSSC (kahverengi) yeri ve sınırları.
Merkez	Taşkent
Tarih	Savaş arası dönem
- Kuruluş	30 Nisan 1918
- Kaldırılış	27 Ekim 1924

Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti veya Türkistan ÖSSC, (Özbekçe: Turkiston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi, Rusça: Туркестанская Автономная Советская Социалистическая Республика) Rusya SFSC içinde 30 Nisan 1918'de kurulan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti. Orta Asya'da ilk olarak kurulmuş Sovyet devleti, ayrıca "Türkistan" ismiyle kurulmuş SSCB'ye bağlı ilk büyük Türk devletidir. Başkenti Taşkent'tir.

Tarihi

20 Nisan 1918 ile 1 Mayıs 1918 tarihleri arası düzenlenen 5. Bütün Sovyet Kongresi'nde "Türkistan Sovyet Cumhuriyeti'ne dair durumu" onaylanmış ve Rus İmparatorluğu'na bağlı Türkistan Kray topraklarında 30 Nisan 1918 tarihinde Türkistan Sosyalist Federatif Cumhuriyeti adıyla Türkistan ÖSSC kurulmuştur. Merkez Seçim Komiserliği'ne Petr Alekseyviç Kobazev ve Andrey Fedroviç Solkin, Sovyet Halk Komiserliği'ne Födor İvanoviç Kolesov seçilmiştir. 4 Ekim 1918 ile 15 Ekim 1918 tarihleri arası düzenlenen 6. Olağnüstü Sovyet Kongresi, Türkistan ÖSSC anayasasını kabul etmiştir. O zamanlar 5 milyon insana eşit olunan nüfusu vardır. Türkistan Komünist Partisi ülke içinde önde gelen parti olmuştur. 1921 tarihinde Türkistan ÖSSC, Sovyetler Birliği'nin bir parçası haline gelmiştir.

Mir Seyyit Sultan Galiyev^[1] (Mirsäyet Xäydär ulı Soltanğäliev), Büyük Turan veya Büyük Tataristan'ı kurmak için mücadele vermiştir. Fakat bu düşünce Rusların işine yaramamış, Ruslar Divide et impera yani Böl ve hükmet taktiğini kullanıp bu birliği bölmüşlerdir. Ülke, Rus İç Savaşı sonrasında 24 Ekim 1924 tarihinde yıkılmıştır. Türkistan ÖSSC, Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti ve Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti topraklarında Türkmenistan SSC, Özbekistan SSC ve onlara bağlı Tacikistan ÖSSC, Kara-Kırgız ÖB ve Karakalpakistan ÖB kurulmuştur.

Notlar

^ Mir Seyyit Sultan Galiyev, önceleri Pantürkizm veya Türkçülük ve Müslüman reform hareketi (usul-ü dshedid) taraftarı bir Tatar siyasetçisidir.

Kaynakça

Dış bağlantılar

Richard A. Pierce: Russian Central Asia 1867-1917. Berkeley, 1960

Sovyetler Birliği ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Mir Seyyit Sultan Galiyev, önceleri Pantürkizm veya Türkçülük ve Müslüman reform hareketi (usul-ü dshedid) taraftarı bir Tatar siyasetçisidir.

[1]