Vikipedi

Simenit Gölü

Samsun Terme'de bir kıyı set gölü

Simenit Gölü, Yeşilırmak deltasının doğu kısmında bulunan, idari olarak Samsun'un Terme ilçesinde yer alan, sazlık ve bataklıkların geniş yer kapladığı bir kıyı set gölüdür. 1-2 metre yer yer de 5 metre derinliğe ulaşmaktadır. Geçmiş yıllarda göl için; Semenlik, Simenlik, Karasu ve Arapsazı isimleri de kullanılmıştır. Simenit gölünde drenaj kanalları açılması ve taşınan alüvyal malzemeler sulak alanları daraltmış, iki ayrı göl oluşmuştur.[2] Diğer Gölün ismi Akgöl'dür. Göl çevresinde 3355 hektarlık Yaban Hayatı Geliştirme Sahası oluşturulmuştur.[3][4] Simenit ve Akgöl çevresi Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ve Doğal Sit Alanı olarak koruma altında olup 15 Mart 2023 tarihinde "kesin korunacak hassas alan" ilan edilmiştir.[5]

Simenit Gölü
Harita
Havza
KonumTerme, Samsun, Türkiye
Koordinatlar41°18′9″K 36°55′30″D / 41.30250°K 36.92500°D / 41.30250; 36.92500
Genel bilgiler
Akarsu (gelen)Drenaj
Akarsu (giden)Karadeniz
Göl türüKıyı set gölü
Yüzölçümü19 km2 (7,3 sq mi)
Ortalama derinlik1,2 m (3,9 ft)
En derin noktası5 m (16 ft)
Yüzey rakımı4 m (13 ft)[1]
ÖzelliklerTatlı ve tuzlu
Wikimedia Commons
Türkiye üzerinde Simenit Gölü
Simenit Gölü
Simenit Gölü (Türkiye)

Oluşumu

değiştir

Deltadaki eski koyların önlerinin kıyı okları tarafından kapatılması ve bol miktarda alüvyon taşıyan Terme Çayı'nın, deltanın bu kesimindeki eski bataklık alanları ve kısmen de Simenit Gölü'nü doldurması sonucunda oluşmuştur.[2][6][7]

Coğrafya

değiştir

Coğrafi Konum

değiştir

Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'ndeki Orta Karadeniz Bölümünde yer alan Yeşilırmak Deltasının doğu yarısındaki Çaltı Burnu'nun batısında bulunmaktadır. Gölün Tamamı İdari olarak Samsun'un Terme ilçesindedir. Matematiksel Konumu: 41°18′K 36°55′D / 41.300°K 36.917°D / 41.300; 36.917'dır.

Gölün Kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Çoban yatağı mevkisi ve güney doğusunda Gölyazı mahallesi, Güneyinde Aybeder mahallesi, Batısında ise Sancaklı mahallesi bulunur. Terme ilçe merkezine 8 km uzaklıktadır.

Alanı

değiştir

Gölün çevresinde sazlık ve bataklık alan oldukça geniş yer tutar. Simenit ile Akgöl'ün toplam göl alanı 200 hektar, sazlık ve bataklık alanla beraber sulak alan 1900 hektar, yüz ölçümü 19 km²'dir.

Fiziksel Özellikler

değiştir
Göl sularının kimyasal analizi[8]
Yıl Parametreler Simenit Gölü Akgöl
1997   8.1 8.2
  9.56 16.52
  - 1.93
  13.50 16.70

Doğal Yaşam

değiştir

Hayvan Çeşitliliği

değiştir

Simenit Gölü ve çevresi faunistik açıdan son derece zengindir. Gölde çeşitli balık türleri, göl çevresindeki sazlık-bataklık ve ormanlık alanlarda ise çeşitli memeli ve sürüngen türleri yaşamaktadır. ayrıca, göl ve çevresi ornitolojik bakımdan da deltadaki en önemli alan durumundadır. Gölde, özellikle drenaj kanallarının göle döküldüğü yerlerin yakınlarında tatlı su balıkları yaşamaktadır. Gölde karşılaşılabilecek bazı balık türleri:[kaynak belirtilmeli]

Terme civarında göllerde ve su kanallarında yakalanan Carassius gibelio yani İsrail sazanı türü Türkiye sularında gözlenmekte olan, oldukça ciddi istilacı türlerden birisidir. balıklandırma amaçlı olarak sularımıza sokulduğu düşünülen bu tür, bulunduğu habitatı kısa sürede istila etmekle birlikte diğer türlerin yumurtaları ile beslenmektedir. Ayrıca yılda beş kez döl verebilen Carassius gibelio kısa sürede habitatta baskın hale gelmektedir.[9]

Bataklık-Sazlık alanda karşılaşılabilecek bazı hayvan türleri[kaynak belirtilmeli]
Resim Bilimsel adı
  Natrix tesellata
  Natrix natrix
  Emys orbicularis
  Bufo bufo
  Arvicola terrestris
Ormanlık alanlarda karşılaşılabilecek bazı hayvan türleri[kaynak belirtilmeli]
Resim Bilimsel Adı
  Sus scrofa
  Canis aureus
  Sciurus anomalus
  Mustella nivalis
  Erinaceus europaeus
  Equus ferus
Göl çevresindeki sazlık ve çalılıklarda karşılaşılabilecek bazı hayvan türleri[kaynak belirtilmeli]
# 1 2
Resmi    
Bilimsel Adı Felis chaus Felis silvestris
üstteki soyu tehlike altında olan türlerin de yaşadığı kaydedilmiştir. Su kuşları ve kemirgenlerle beslenen bu türlerin avlanılması Merkez Av Komisyonu kararı ile yasaklanmıştır.

Simenit Gölü Kuş Varlığı

değiştir

Türkiye'deki diğer önemli kus alanlarının aksine Simenit Gölü ve çevresinde düzenli gözlem yapılmadığı için yörede tam olarak kaç kuş türünün yaşadığı ve bunların sayılarının ne kadar olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Kimi kaynaklarda 243[10] kuş türü, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı kimi kaynaklarda ise 203[11] kuş türü olduğu söyleniyor. Yeşilırmak Deltası, BirdLife International tarafından önemli kuş alanı olarak tanımlanmıştır.[12]

Simenit Ekosisteminde karşılaşılabilecek bazı kuş türleri:[7][12][13]

  1. Podiceps cristatus
  2. Botaurus stellaris
  3. Nycticorax nycticorax
  4. Ardea ralloides
  5. Ardea cinerea
  6. Ardea purpurea
  7. Egretta alba
  8. Egretta garzetta
  9. Ixobrychus minitus
  10. Fulica atra
  11. Gallinula chloropus
  12. Rallus aquaticus
  13. Anas platyrhynchos
  14. Anas penelope
  15. Anas crecca
  16. Anas clypeata
  17. Melanitta fusca
  18. Aythya ferina
  19. Himantopus himantopus
  20. Vanellus vanellus
  21. Sterna hirundo
  22. Grus grus
  23. Cicconia Cicconia
  24. Streptopelia turtur
  25. Tringa stagnatilis
  26. Scolopax rusticola
  27. Gallinago gallinago
  28. Calidris alpina
  29. Plegadis falcinellus
  30. Locustella luscinoides
  31. Bulbulcus ibis
  32. Phasanius colchicus
  33. Aythya fuligula
  34. Netta rufina
  35. Phalacrocorax carbo
  36. Anas acuta
  37. Podiceps nigricollis
  38. Cygnus olor
  39. Circus aeruginosus
  40. Bucephula clangula
  41. Buteo buteo
  42. Falco peregrinus
  43. Gavia arctica
  44. Circus cyaneus
  45. Accipiter gentilis
  46. Larus canus[14]
  47. Aythya nyroca
  48. Acrocephalus melanopogon
  49. Ixobrychus minutus
  50. Lanius collurio
  51. Lanius minor
  52. Aythya ferina
  53. Microcarbo pygmeus
  54. Larus michahellis
  55. Chroicocephalus ridibundus
  56. Bucephala clangula
  57. Mergus serrator
  58. Oxyura leucocephala
  59. Puffinus griseus
  60. Vanellus

Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından kabul edilen kriterlere göre bir defada 25.000'den fazla su kuşu barındıran alanlar A sınıfı sulak alan, bu sayının altındakiler ise B sınıfı sulak alan olarak kabul edilmektedir. Buna göre, bir defada yaklaşık olarak 20.000 su kuşunun sayıldığı, Yeşilırmak Deltası ve özellikle de Simenit Gölü ve çevresi B sınıfı sulak alan kapsamına girmektedir.[15]

Yaban Hayatı Geliştirme Sahası

değiştir

16 Ekim 2005 Tarihinde İlan edilmiş olan Gölardı Simenit Yaban Hayatı Geliştirme Sahası 3348,71 hektarlık alanı kapsamakta olup sülün yetiştirmeye odaklanılmıştır. Şu anlık yetiştirilen sülünlerin adet miktarı 10.044'tür. Yetiştirilen tür ise Phasanius colchicusdur.[4]

Bitki Çeşitliliği

değiştir

Derinliği fazla olmayan Simenit Gölü'nün tabanı, Ruppia maritima adlı tatlı-tuzlu suya uyum sağlamış olan bir bitki ile kaplıdır. Gölün içinin yer yer suyun üzerine kadar çıkabilen bu bitkiyle kaplanması sonucunda hem ötrofikasyon artmış hem de gölden avlanan balık miktarı azalmıştır. Gölün, bu bitki ile kaplanmasının nedeni, göle ulaşan kimyasal maddelerin sudaki azot miktarını arttırarak ekolojik dengeyi bozmasıdır.

Simenit Gölünün güney ve batısındaki nemli düzlükler, Leucojum aestivum bitkisinin yurdumuzdaki birkaç doğal yetişme ortamından birisi durumundadır. Soğanlarının son yıllarda aşırı sökülmesi nedeniyle doğal yetişme ortamı büyük ölçüde ortadan kalkan bu bitki de Pancratium maritimum gibi koruma altına alınmıştır.[7]

Aşağıda Simenit coğrafyasında, kıyıdan itibaren 5-100 metre arasındaki hareketli kumulların bulunduğu alanlarda yetişen otsu türlerin bazıları aşağıda verilmiştir:[7]

# Resim Bilimsel Adı 
1
  Euphorbia paralias 
2
  Eryngium maritimum 
3
  Centaurea solstitialis 
4
  Elymus elongatus 
5
  Cakile maritima 
6
  Ammophila Arenaria 
7
  Vites agnus-castus 
8
  Leucojum aestivum 
9
  Leucojum aestivum 
9
  Cladium[12]

Bunların haricinde;

Juncus littoralis, Carex arenaria, Scirpus holoschoenus, Artemisia santonicum, Pulicaria dysenterica, Teucrium chamaedrys, Plantago scabra, Anthemis tinctoria, Clematis vitalba, Xanthium spinosum, Echium italicum, Stachys annua, Ruscus aculeatus, Hippophae rhamnoides gibi otsu türler de bulunur.

Aşağıda Simenit ekosisteminde görülebilecek bazı ağaç türleri gösterilmiştir:[7]

# Resim Bilimsel Adı 
1
  Salix alba 
2
  Alnus glutinosa 
3
  Paliurus spinachristi

Bunların haricinde;

Bazı meşe türleri de görülmektedir (ve daha fazlası)

Aşağıda, Simenit çevresindeki sazlık-bataklık alanlarda görülebilecek bazı türler gösterilmiştir:[7]

# Tür Resmi Bilimsel Adı 
1
  Phragmites communis 
2
  Schoenoplectus lacustris 
3
  Zizania latifolia 
4
  Ranunculus trichophyllus 
5
  Iris pseudacorus 
6
  Stuckenia pectinata 
7
  Nymphaea alba 
8
  Juncus maritimus 
9
  Typha angustifolia 
10
  Salicornia herbacea 
11
  Ruppia maritima

Çevre Sorunları

değiştir
  • 2004 yazında oksijensizliğe bağlı olarak toplu bir balık ölümü gerçekleşmiştir.[16]
  • 2022 yazında oksijensizliğe bağlı olarak toplu bir balık ölümü gerçekleşmiştir.

Gölden Yararlanma ve Göle Etkiler

değiştir
  • Deltanın büyük kısmı tarım alanı elde etmek amacıyla geçmiş yıllarda kurutulmuştur.
  • Gölde balıkçılık yapılmaktadır.
  • sazlıkların %25i kontrollü olarak köylüler tarafından kesilerek ekonomik fayda sağlanmaktadır.

Galeri

değiştir
 
Simenit Coğrafyasına bakış
 
Simenit Gölüne bakış
 
Akgöl bölgesine ait

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "karadenizgov". 8 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b http://cografya.bilecik.edu.tr/Dosya/Arsiv/Levent%20Uncu%20Makaleler/Simenit%20G%C3%B6l%C3%BC.pdf[ölü/kırık bağlantı]
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2014. 
  4. ^ a b "YABAN HAYATI GELİŞTİRME SAHALARI" (PDF). Tarım ve Orman Bakanlığı. 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  5. ^ "15 Mart 2023 Resmi gazete" (PDF). Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı. 15 Mart 2023. 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023. 
  6. ^ "Simenit Gölü Ekosistemi". 
  7. ^ a b c d e f Levent Uncu (1997). "Simenlik Gölü Ekosistemi (Ecosystem of the Lake Simenlik) - Dergiler". Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2022. 
  8. ^ Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Uygulama Merkezi Dergisi Say16,1997 Levent Uncu Simenlik Gölü Ekosistemi (fiziksel özellikler bölümü)
  9. ^ TERME FAUNASINDAKİ BALIK TÜRLERİ ve TEHDİT KATEGORİLERİ, Savaş YILMAZ Melek ZENGİN Nazmi POLAT
  10. ^ "seyyah defteri". 9 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2022. 
  11. ^ "Gölyazı Göller". Kültür ve Turizm Bakanlığı. 13 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2022. 
  12. ^ a b c Murat YARAR Türkiye'nin önemli kuş alanları, DHKD/ WWFTR Birdlife intenational,1997 https://wwftr.awsassets.panda.org/downloads/turkiye_nin_onemli_kus_alanlari.pdf?7040/onemlikusalanlari 20 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  13. ^ "KOSK RAPOR 2021" (PDF). Doğa koruma ve milli parklar. Tarım ve Orman bakanlığı. 24 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2022. 
  14. ^ Kılıç ve Eken (2004) revizyon Önemli Kuş Alanları BirdLife International
  15. ^ Sulak Alanların Sınıflandırılması"Türkiye Sulak Alanlar" (PDF). T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021. 
  16. ^ "Simenit Gölünde Balık ölümleri". myNet. 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Simenit_Gölü&oldid=33121593" sayfasından alınmıştır