Kavak

Başlığın diğer anlamları için Kavak (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Kavak, söğütgiller (Salicaceae) familyasından Populus cinsini oluşturan hemen bütün taksonları ağaç halinde bulunan, iki evcikli odunsu bitkiler.

Kavak
Populus tremula
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae Şube: Tracheophyta Sınıf: Magnoliopsida Klad: Eudicots Klad: Rosids Takım: Malpighiales Familya: Salicaceae Alt familya: Salicoideae Cins: Populus L., Sp. Pl.: 1032 (1753).
Türler
metne bakınız.

Populus lasiocarpa

Morfolojik özellikleri

Terminal tomurcuklu ender olarak pseudoterminal tomurcukludurlar ve sürgünlere çok sıralı sarmal dizilmişlerdir. Tomurcuklar eşit büyüklükte olmayan çok sayıda pullarla örtülmüştür ve ayrıca bazı taksonları, yapışkan bir madde ile sıvanmıştır. Uzun ve kısa sürgünler belirgindir. Sürgünlerin beş kollu yıldız şeklinde özü vardır.

Çoğunlukla uzun saplı olan yaprakları üçgen, elips, yumurta-yürek biçiminde loplu veya dar şerit halinde olmak üzere değişik formlarda ve boyuttadır. Yaprak ayasının kenarları tam, kaba veya ince dişlidir veya dilimli dişlidir. Kulakçıklar dikkati çekecek şekilde büyüktür. Yaprak sapları yandan basık, dört köşe veya silindiriktir.

Ekolojik özellikleri

Kavaklar tohumla üretilebilirlerse de, çimlenme özelliklerini çabuk yitirdiklerinden, bunlar da söğütler gibi vejetatif olarak çelik yoluyla çoğaltılırlar. Sürgün verme özellikleri fazladır. Işık ağaçlarıdır, hızlı büyürler; akarsu kenarlarında ve dolma arazide iyi gelişirler. Durgun sulu yerlerde, ağır topraklarda iyi gelişme gösteremezler. Genelde sığ bir kök sistemi yaparlar.

Odununun kullanım alanları

Kalın çaplı kavaklar genellikle kaplama ve kontrplak endüstrisinde değerlendirilmektedir. Kibrit yapımında kavak odunu kullanılmaktadır. Ayrıca tersimat masaları, ambalaj sandıkları, kuru maddeler için fıçılar ile sunta ve yonga-lif levhalarının yapımında kavak odunları geniş ölçüde kullanılmaktadır.

Türkiye'de ekilen araziler

Kavak ekimi ve üretimi Türkiye'de hemen hemen her bölgede yapılmaktadır. Her bölgenin doğal koşullarına bağlı kavak çeşitliliği vardır.

Türkiye'nin en büyük kavak ormanları Samsun ili, Terme ilçesindedir. Kanada'dan sonra dünyada ikinci yerdedir. Yeşilırmak ovasında, yaşayan halkın geçim kaynaklarından en önemlisi kavak yetiştiriciliğidir. Terme'den bütün Türkiye'ye ve yurt dışına kavak ihracatı yapılmaktadır.

Türleri

Türkiye'de doğal olarak biri melez olmak üzere 5 tür yayılış gösterir.

• Ak kavak (Populus alba)
• Fırat kavağı (Populus euphratica)
• Kara kavak (Populus nigra)
• Titrek kavak (Populus tremula)
• Boz kavak (Populus x canescens) (P. alba x P. tremula melezi)