Vikipedi

Abdullah Öcalan

PKK'nın kurucusu ve militanı (1978–1999)
"Apo" buraya yönlendirilmektedir. Diğer kullanımlar için Apo (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Abdullah Öcalan (d. 4 Nisan 1949,[2][3] Halfeti) veya zaman zaman kullanılan kısa adıyla Apo,[4][5] çeşitli uluslararası kuruluşlar ve ülkeler tarafından terör örgütü olarak tanımlanan ayrılıkçı örgüt PKK'nın kurucu lideridir.[6]

Abdullah Öcalan
1997'de Öcalan
1. PKK lideri
Görev süresi
27 Kasım 1978 - 15 Şubat 1999
Yerine geldiği Makam oluşturuldu
Yerine gelen Murat Karayılan (de facto)
Kişisel bilgiler
Doğum 4 Nisan 1949 (75 yaşında)
Ömerli, Halfeti, Şanlıurfa, Türkiye
Vatandaşlığı Türkiye
Milliyeti Kürt
Organizasyon PKK, KCK[1]
Evlilik(ler) Kesire Yıldırım (24 Mayıs 1978 - 1988?[not 1])
Akraba(lar) Osman Öcalan (kardeş)
Dilek Öcalan (yeğen)
Ömer Öcalan (yeğen)
Ebeveyn(ler) Ömer Öcalan (baba)
Üveyş Öcalan (anne)
Bitirdiği okul İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi (1971)
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (1971-1984)
Takma adı Apo

2 Şubat 1999 tarihinde, Yunan Ulusal İstihbarat Teşkilatı mensupları ile Kenya, Nairobi'de bulunan Yunan Konsolosluğu'na özel bir uçakla getirildi.[7] 15 Şubat 1999'da, üst düzey Yunan yetkililerin baskısı sonucu konsolosluktan çıkartıldı ve götürüldüğü Nairobi Havalimanı'na operasyon düzenleyen Türk güvenlik güçlerince yakalanıp, Türkiye'ye getirildi.[7][8] Türkiye, Öcalan'ın yakalandığını 16 Şubat 1999'da Başbakan Bülent Ecevit’in yaptığı, “Abdullah Öcalan Türkiye’dedir” açıklamasıyla öğrendi.[9] 30.000 kişinin ölümünden sorumlu olmakla suçlandı.[10] 28 Nisan 1999'da, Türk Ceza Kanunu'nun 125. maddesine göre vatana ihanet suçu gereğince hakkında idam cezası istendi.[11] "Silahlı terör örgütü kurmak ve yönetmek" suçuyla 29 Haziran 1999'da idama mahkûm edildi. Avrupa Birliği'ne uyum yasaları gereğince cezası ağırlaştırılmış müebbet hapse çevrildi. O günden bu yana İmralı Cezaevi'nde hapis yatmaktadır.

1978'den yakalandığı 1999 yılına kadar, lideri olduğu PKK tarafından gerçekleştirilen şiddet içeren olaylar sonucunda 4.472 sivil, 3.874 asker, 1.225 köy korucusu ve 247 polis ölmüş; 6.036 silahlı saldırı, 3.071 bombalı saldırı, 388 silahlı soygun gerçekleşmiş ve 1.046 insan kaçırılmıştır.[12] Gerçekleştirilen saldırı ve ölümlerin verilen sayılardan daha yüksek olduğunu iddia eden Öcalan, bu yaşananların PKK tarafından yürütülen silahlı mücadelenin bir parçası olduğunu, bu saldırıların kendi emri doğrultusunda gerçekleştirildiğini ve bunları gerçekleştiren örgütün birinci derecede sorumlusunun kendisi olduğunu açıklamıştır.[12][13][14] İnsan Hakları İzleme Örgütü, 1992 ve 1995 yılları arasında, Öcalan'ın yönettiği PKK tarafından; çoğunluğu devlet memuru, öğretmen ve sivil olmak üzere en az 768 kişinin yargısız şekilde infaz edilerek öldürüldüğüne ve aynı zaman aralığı içerisinde örgütün gerillaları tarafından gerçekleştirilen 25 farklı katliamda 39 kadın ve 76 çocuk dâhil toplam 360 sivilin katledildiğine inanmaktadır.[15] Düzinelerce Kürt köylü, Öcalan'ın emri ile işbirlikçi veya muhbir oldukları şüphesiyle kaçırılmış ve öldürülmüştür. 1995 ve 1999 yılları arasında, örgütün çoğunlukla kadınlardan oluşan "intihar timleri" tarafından Türkiye genelinde 21 farklı intihar saldırısı gerçekleştirilmiştir.[16] 1980'li yıllardan 1998 yılına kadar PKK mensupları tarafından özellikle sivillere ve esirlere karşı işlenen insan hakları ihlallerini kınayan Uluslararası Af Örgütü; işlenen bu suçlardan dolayı Öcalan'ın adil bir şekilde yargılanmasını istemiştir.[15][17] İnsan Hakları İzleme Örgütü de insanlığa karşı suç işlediği düşünülen Öcalan'ın sığınma talebinin hiçbir ülke tarafından kabul edilmemesini istemiştir.[15][18] Öcalan, yakalandığı zaman sivillere karşı yapılan eylemleri desteklemediğini beyan etmesine rağmen, yakalanmadan önce sivillere yönelik yapılan hiçbir saldırıyı kamuoyunun önünde yazılı veya sözlü olarak kınamamış hatta 1995 ve 1996 yıllarında örgütün yurt içi ve yurt dışındaki belirli sivil hedeflere yönelik bombalı saldırıları yoğunlaştırması gerektiğini belirtmiştir.[13][19][20]

İlk yılları

Kendi söylemine göre annesi Türk,[21] babası Kürt kökenlidir.[kaynak belirtilmeli] Şanlıurfa'nın Halfeti ilçesi Ömerli (Amara) köyünde Ömer Öcalan (1907-1975) ve Üveyş Öcalan (1922-1993) çiftinin yedi çocuğundan ilki olarak doğdu.[22] Mehmet ve Osman adında iki erkek, Havva, Fatma ve Ayni adında üç kız kardeşi vardır. Asıl doğum yılı 1947 veya 1948'dir fakat üniversite yıllarında kendisine verilen kartta 1951 yazmaktadır.[23][24] Türkçeyi ilkokulda öğrenmiştir.[22] Çocukluk yıllarında Türk askeri olmak istedi.[3][25] Fakat askeri lise sınavını kazanamayınca[26] 1966-69 döneminde Ankara'da bulunan Anadolu Tapu ve Kadastro Meslek Lisesi'nde okudu ve buradan mezun oldu. Lise yıllarında muhafazakar bir öğrenci olan Öcalan; sıklıkla Maltepe Camii'ne gidip namaz kılmış, anti-komünist aktivitelere katılmış, Necip Fazıl Kısakürek'in toplantılarına ve Komünizmle Mücadele Derneğinin düzenlediği Refik Korkut'un toplantılarına gitmiştir.[27] 1969 yılının Temmuz ayında 1970 yılının Ekim ayına kadar Diyarbakır'da kadastro memurluğu yaptı.[27][28] Diyarbakır'daki görevinden, Bakırköy Tapulama Müdürlüğüne atanıp İstanbul'a geldi. 1971 yılında da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine kayıt yaptırdı. Öcalan aynı yıl Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesine yatay geçiş yaptı.[29]

Üniversite yıllarıyla beraber komünist görüşlere karşı ilgi duymaya başladı. Bundan dolayı; 1970 yılında İstanbul'da Devrimci Doğu Kültür Ocakları (DDKO) şubesi üyesi olarak politik faaliyetlere başladı, 1971 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne (SBF) kayıt yaptırdı, yine bu yıllarda Mahir Çayan çizgisindeki THKP/C ile ilgilendi[30][not 2] ve SBF'de kendisini Çayancı olarak adlandıran grup içerisinde yer aldı. Çevresindekilere, "Deniz Gezmiş ve Mahir Çayan'ın gerilla yöntemlerini birleştirmek gerektiğini" söyledi.[31] 31 Mart 1972 tarihinde, Doğu Perinçek liderliğindeki Türkiye İhtilalci Komünist Partisi tarafından yayınlanan Şafak Bildirisi'ni SBF'de dağıttı.[31] Bu bildiriyi dağıtmak suçuyla Nisan 1972 tarihinde gözaltına alındı ve yedi ay Mamak Askeri Cezaevinde tutuklu kaldı.[32] 1973 yılında Ankara'da arkadaşlarıyla kiraladığı bir evde siyaset toplantıları düzenlemeye başladı,[33] 1974 yılında bir grup öğrenci ile birlikte Ankara Demokratik Yüksek Öğrenim Derneğini kurdu. Ankara'da kurulan dernek, kısa bir süre içinde Güneydoğu Anadolu'ya taşınmış ve bölgedeki gençler arasında propaganda faaliyetlerinde bulunmuştur. Derneğin kurucuları arasında, şu an KCK Yürütme Kurulunda bulunan ve PKK'nın kurucu isimlerinden olan Cemil Bayık, Duran Kalkan, Rıza Altun, Mustafa Karasu ve ölen kuruculardan olan Kemal Pir, Mazlum Doğan, Haki Karer, Mehmet Hayri Durmuş gibi isimler bulunmaktaydı.[34] Dernek 1975'te komünizm propagandası yapması sebebiyle kapatıldı.[35]

Daha önce bir arkadaşı ile nişanlı olan[36] Kesire Yıldırım ile 24 Mayıs 1978 günü Ankara'da evlendi. 1980'lerin başında ayrıldılar. 1988'de Atina'da PKK için çalışan Yıldırım, Öcalan'ı devirme girişiminde başarısız olduktan sonra ortadan kayboldu. Susması karşılığı öldürülmeyerek kendisine maaş bağlandığı iddia edilir.[37] 1988 yılında boşandıkları[38] veya resmî olarak hiç boşanmadıklarına ilişkin iddialar bulunmaktadır.[39]

PKK yöneticiliği

Kuruluş dönemi

27 Kasım 1978 tarihinde Diyarbakır'ın Lice ilçesi Fis köyünde Kürdistan İşçi Partisi (PKK)'nin kurucuları arasında yer aldı. Toplantıya 22 kişi katıldı, iki kişi ise katılacağını belirttiği hâlde gelmedi.[40] Öcalan, yedi kişilik parti yönetiminin genel sekreteri ve lideri seçildi. Katılan veya katılacağını belirten 22 kişiden yedisinin ilerleyen dönemde Öcalan'ın talimatıyla öldürüldüğü, eşi Kesire Yıldırım dâhil olmak üzere beşinin hain ilan edildiği ancak kaçmayı başardığı, beşinin yönetim tarafından sorgulandığı, ikisinin hapishanede intihar ettiği, birinin ise Celal Talabani'nin Kürdistan Yurtseverler Birliği tarafından öldürüldüğü çeşitli kaynaklarda yer aldı.[41]

Suriye yılları

Türk kolluk güçlerinin Mayıs 1979'da Elazığ'da PKK üyelerini tutuklaması üzerine Öcalan, bir kaçakçının yardımıyla sınırı yürüyerek[42] Temmuz 1979'da Suriye'ye geçti.[41] ve Ekim 1998'de hükûmet tarafından sınırdışı edilene kadar, Avrupa'ya yaptığı iki kısa seyahat haricinde Suriye'de kaldı.[41]

1980 yazında Öcalan, haber göndererek militanların Suriye'de kendine katılmasını istedi ve örgütün eylemlerini buradan yönetmeye başladı.[43][44] PKK, bu dönemde zayıf iç bağları olan bir organizasyondu, bazı örgüt üyelerinin Öcalan'ın kaçışından 1980'e dek haberi olmamıştı.[43] PKK, Haziran 1981'de Türkiye'deki 300 kişilik gücünü Suriye kontrolü altında bulunan Lübnan'a çekti. Lübnan'da Filistin Kurtuluş Örgütü, Filistin Demokratik Halk Kurtuluş Cephesi, El-Fetih, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi gibi örgütlerle görüşen Öcalan, PKK'nın Filistinlilerden eğitim almasını sağladı.[45] PKK, 1982'de İsrail'in Lübnan'ı işgalinin ardından da bölgede kalmaya devam etti.[46] Öcalan'a göre 1994'e dek 15 binden fazla PKK mensubu tahsis edilen kamplarda eğitim görmüştür.[46] Öcalan, bu dönemde Sovyet desteği almak için Bulgaristan'ı ziyaret etti,[46] Suriye'de bir eve yerleşti.

1980'lerde Öcalan, örgüt içindeki gücünü konsolide etmek için çalışmaya başladı. Kasım 1985'te Öcalan'ın liderliğine itirazları olan ve örgütün kurucuları arasında yer alan Semir kod adlı Çetin Güngör, Stockholm'de bir toplantıda öldürüldü.[47] 1983 ile 1985 yılları arasında Öcalan'ın doğrudan emri veya tavsiyesi ile PKK'da üst düzeyde yer almış Semir de dâhil en az 11 kişi öldürüldü.[48]

Ekim 1986'daki PKK'nın üçüncü kongre sürecinde Selahattin Çelik, Duran Kalkan, Ali Omurcan, Öcalan'ın eşi Kesire Yıldırım gibi bir dizi yönetici, silahları alınarak alıkonuldu ve utandırıcı konuşmalar yapmaya zorlandıkları[49] ve eşinin alıkonulma sebebinin Öcalan'ın başka bir kadınla ilişkisi olduğu iddia edildi. Bunların bir kısmı kongre sonrasında farklı rollere verildi. Öcalan, kongrenin ardından PKK üzerinde kontrolü tam olarak ele geçirdi.[50]

Öcalan'ın liderliği altında 1980'ler ve 90'larda bölgedeki fiziki altyapıyı, devlet imkanlarını ve devlet görevlilerini hedef alan çok sayıda eylem düzenlendi. 1989'da Öcalan, örgüt yöneticilerine gönderdiği bir emirde örgüte yeni katılanlar arasında ajanlar olabileceğini ve dikkatli olunması gerektiğini söyledi. 1989-1990 yıllarında Türkiye, Irak ve Bekaa Vadisi'ndeki kamplarda en az 24, tahminlere göre ise 50 ile 100 arası yeni katılımcı örgüt tarafından infaz edildi.[51] Bir gözlemciye göre Öcalan, yeni katılanlardan 20'sinin ölümünü doğrudan emretti veya onayladı.[52] Öcalan 1990'ın başlarında yeni gelenlerin öldürülmesinin PKK için iyi olmadığını fark etti. Öcalan, köyünden çocukluk arkadaşı Hasan Bindal'ın Bekaa Vadisi'nde silahlı eğitim esnasında kazayla ölmesinin ardından kamp yöneticisi Sahin Baliç'i tüm yeni gelen ölümlerinin sorumlusu ilan etti. Şahin Baliç kurşuna dizilerek öldürüldü.[53]

1990'da Körfez Savaşı'nın ardından Kuzey Irak'ta gerçekleşen otorite boşluğu ve PKK'nın daha iyi silahlanması, Öcalan'ın hem silahlı hem de siyasi stratejisini değiştirmesine sebep oldu. Öcalan bu dönemde vur-kaç saldırıların yerine "hareketli savaş" olarak adlandırdığı ve daha kalabalık silahlı güçler ile yapılan saldırıları tercih etmeye başladı. Öcalan 1990'larda PKK ve bağlantılı grupları batıdaki büyük şehirlerde de silahlı eylemler yapmaya yönlendirdi, bu döneme dek Doğu ve Güneydoğu Anadolu'yla sınırlı kalan eylemlerini ülke geneline yayarak Çetinkaya Mağazası Katliamı ve turizm merkezlerine saldırılar gibi eylemler gerçekleştirildi.[54] PKK'nın dördüncü kongresinde Öcalan'ı açık şekilde eleştiren Mehmet Cahit Şener, ertesi yıl Kamışlı'da beraber saklandığı Abdullah Kayıkçı'nın Öcalan'la telefon görüşmesi yaparak affedilmesi karşılığı yerini bildirmesinin ardından PKK tarafından öldürüldü.[55] Şener'in öldürülmesinin ardından Öcalan PKK içindeki tek güç haline gelmiş, liderliği bir daha sorgulanmamıştır.[56]

1990 öncesinde komünist/sosyalist çizgide bağımsız Kürdistan kurmayı hedefleyen Öcalan, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından daha geniş bir kitleye ulaşmak için söylemini değiştirmiştir. Ayrılıkçılık söyleminden vazgeçen Öcalan, Halkın Emek Partisi'nin Sosyaldemokrat Halkçı Parti listelerinden meclise girmesi ile hem seçimler, hem de silahlı mücadeleye aynı anda devam etmeye yönlenmiştir.[57] Öcalan'ın bu strateji değişiminin hem küresel değişimler, hem de PKK'nın silahlı mücadeledeki başarısızlığının sonucu olarak gerçekleştiği belirtilmiştir.[58]

Abdullah Öcalan, 21 Mart 1992'de kutlanacak Nevruz için Kürtlere ayaklanma çağrısı yapmış; Cizre, Şırnak, Nusaybin, Van ve Yüksekova'da çok sayıda şiddet olayı yaşanmıştır.[59]

1993 yılı Öcalan'ın liderliğinde önemli bir dönüm noktası olmuştu. Turgut Özal, çözüme yönelik adımlar atmak için Celal Talabani'nin gayriresmî bir elçi olarak Öcalan'la Suriye'de görüşmesini sağlamıştı. Öcalan Mart 1993'te tek taraflı ateşkes ilan ederek bir takım siyasi taleplerde bulundu. Ancak Özal'ın ölümü ve 24 Mayıs'ta gerçekleşen Bingöl saldırısının ardından Türkiye'nin PKK'ya yönelik operasyonları hızlandı.[60] 1993 ve sonrasında Türk güvenlik güçlerinin PKK'ya karşı gittikçe daha başarılı hale gelmesi, Öcalan'ı daha siyasi bir çizgiye zorladı.[60] 1995'te PKK'nın 5. kongresinde Öcalan, öğretmenleri öldürmenin bir hata olduğunu açıklayarak, bir dönem sağ kolu olan Şemdin Sakık'ı suçladı.[61]

Suriye'den sınırdışı edilmesi

 
Abdullah Öcalan Kenya'ya Lazaros Mavros adına düzenlenmiş Kıbrıs Cumhuriyeti diplomatik pasaportu ile giriş yapmıştı.[62][63][64]

Eylül 1998'de Türkiye, Milli Güvenlik Kurulu toplantısında Suriye'yi, Öcalan'ı sınırdışı etmeye zorlama kararı alındı. 16 Eylül'de Kara Kuvvetleri Komutanı Atilla Ateş, sınır yakınlarında Suriye'ye yönelik bir açıklama yaptı. Meclis açılışında konuşan Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel de "Suriye'nin teröre destek vermeye devam etmesi halinde karşılık verileceğini" söyledi. Bu uyarı, Türk askerlerinin Suriye sınıra yakın bölgelerde konuşlandırılması ile desteklendi. 3 Ekim'de Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek Ankara'ya gelerek arabuluculuk temasları yaptı, ancak hükûmet Öcalan'ın sınır dışı edilmesi konusunda kararlılığını yineledi. Baskıya dayanamayan Suriye hükûmeti önce sınıra yakın PKK kamplarını kapattı, ardından Öcalan'ı ülkeden sınır dışı etti.[65][66] Öcalan'ın Suriye'den sınır dışı edilmesini protesto etmek amacıyla 9 Ekim ve 12 Aralık 1998 tarihleri arasında, Türkiye genelinde 44 PKK hükümlüsü kendini yakmış, bunların 11'i ölmüştür. Türkiye dışında ise 16 kişi kendisini protesto amacıyla yakmıştır.[67][68]

9 Ekim 1998'de Suriye'ye ait bir uçak, Öcalan ve PKK'nın Yunanistan temsilcisi Ayfer Kaya'yı Yunanistan'a götürdü.[69][70][not 3] İltica talebi kabul edilmeyen ve ülkeyi üç saat içinde terk etmesi söylenen Öcalan, özel jetle Moskova'ya geçti. Öcalan'ın 4 Kasım'da Rusya'ya yaptığı iltica talebi Rusya Parlamentosu'nun alt kanadı Duma tarafından kabul edildi,[69] ancak Rusya hükûmeti Öcalan'ın ülkeden ayrılmasını istedi.[70] 12 Kasım'da İtalyan Komünist Yeniden Kuruluş Partisi'nin bir üyesi Moskova'ya gelerek Öcalan'la buluştu ve onu Roma'ya götürdü, Roma'ya sahte pasaportla varan Öcalan tutuklandı. Bu sırada, İnsan Hakları İzleme Örgütü dönemin İtalya Başbakanı Massimo D'Alema'ya bir mektup gönderdi; bu mektupta, 14 yıllık Türkiye-PKK çatışması sırasında yaptığı suistimal ve istismarlar nedeniyle Öcalan hakkında İtalyan mahkemelerince kovuşturma açılması istendi.[18] Türkiye de Öcalan'ın iadesini istedi, ancak İtalya kabul etmedi. İtalyan hükûmeti, Öcalan'ı Almanya'ya göndermek için çaba sarf etti, bu esnada PKK Batı Avrupa'da şiddet içeren eylemler düzenliyor, Türkiye'de ise İtalyan ürün ve hizmetlerine karşı gayriresmî bir boykot gerçekleşiyordu. Bu şartlar altında Almanya Öcalan'ı İtalya'dan istemeyerek sorunun dışında kalmayı tercih etti. Bu esnada İtalyan mahkemeleri Öcalan'ı serbest bırakmış, Öcalan Roma dışında bir villaya yerleşmişti. İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün Avrupa ve Orta Asya direktörü Holly Cartner, İtalya'nın Öcalan'ı serbest bırakmasının ''şok edici bir haksızlık'' olduğunu söylemiş; Öcalan'ın derhal ''İtalya'da veya özgür ve adil yargılanabileceğinden emin olunabileceği başka bir ülkede, masum sivillerin ahlaksızca öldürülmesinden sorumlu tutulup" yargılanması gerektiğini ifade etmiştir.[18] Bu esnada Yunanistan hükûmetinden bir grup, Öcalan'ı Afrika'da bir yere gönderme konusunda girişim başlattı.[69]

Yakalanması

31 Ocak 1999'da Öcalan bir kez daha uçakla Yunanistan'a geçti. Buradan, Savvas Kalenteridis adındaki Yunan Ulusal İstihbarat Teşkilatı (EYP) mensubunun refakatiyle 2 Şubat 1999'da Nairobi'ye götürüldü ve Yunanistan'ın Kenya Büyükelçiliğine geçici olarak yerleştirildi.[7] Buradayken Yunanistan'a siyasi sığınma talebinde bulunsa da bu talebine bir cevap alamadı.[8] Bu sırada, dönemin EYP başkanı Haralambos Stavrakakis, Kalenteridis'i arayıp Öcalan'ı büyükelçilikten kovmasını istedi.[7] Fakat, Kalenteridis kendine verilen bu emri reddetmiştir.[7] Stavrakakis, Kalenteridis'i birkaç kez daha aramış, gerekirse Öcalan'ı zorla büyükelçilikten çıkarmasını talep etti.[7] Bunu kabul etmeyen Kalenteridis'i, bir süre sonra başka bir yetkili arayarak "odada üç Yunan bakan ile beraber olduğunu, Öcalan'ı derhal büyükelçilikten çıkarmasını, aksi takdirde üç bakan dâhil kendisinin kariyerinin de tehlikede olduğunu" ifade etti.[7] Kalenteridis'ten yine olumsuz yanıt gelmesinin ardından 4 EYP mensubu 14 Şubat 1999'da Kenya'ya yollandı.[7] Ertesi gün Yunan büyükelçi Öcalan'a, seçtiği bir konuma gitmekte serbest olduğunu ve Hollanda'nın onu kabul etmeye hazır olduğunu söyledi.[8] Öcalan, 15 Şubat 1999'da siyasi sığınma talebinde bulunduğu Hollanda'ya gitmek üzere Lazaros Mavros adına düzenlenmiş bir Kıbrıs Cumhuriyeti pasaportuyla[62][63] Kenyalı yetkililerin gözetiminde büyükelçilikten ayrılıp Nairobi Havalimanı'na götürüldü.[7][8] Havalimanına vardığında Türkiye'den iş adamı Cavit Çağlar'a ait özel uçakla gelen Engin Alan'ın komutasındaki özel kuvvetler tarafından derdest edilerek[71] Türkiye'ye götürüldü.[72][73][74][75] İstanbul Atatürk Havalimanı'nda yakıt ikmali yapılan uçak, ardından Bandırma'daki askeri üsse uçtu.[73] Buradan Bursa açıklarındaki Deniz Kuvvetleri'ne ait bir hücumbota getirildi ve İmralı'daki özel hapishaneye konuldu. Uçaktaki bir Devlet görevlisi kendisini "Abdullah Öcalan, memlekete hoş geldin" sözleriyle karşıladı.[76] Öcalan'ın bu söze karşılık olarak ilk sözleri "Ben ülkemi severim. Annem de Türk'tü. Bir hizmet imkânım olursa yaparım. Onun dışında bana bir şey söylemeyin. Hizmet gerekirse yaparım. Türkiye'ye dönünce hizmet edeceğim. Fırsat verirseniz, hizmet ederim." şeklinde olmuştu.[21][77][78]

Türkiye, Öcalan'ın yakalandığını 16 Şubat 1999'da Başbakan Bülent Ecevit'in yaptığı basın açıklamasıyla öğrendi:

Değerli gazeteciler, Sizlere ve aziz yurttaşlarımıza bir haberim var. Bu sabaha karşı saat 03.00'ten itibaren bölücü terör örgütü PKK'nın başı Abdullah Öcalan Türkiye'dedir. Dünyanın neresinde olsa devletimizin onu ele geçireceğini söylemiştik. Bu devlet sözü yerine getirildi. Şehit analarına verilen söz yerine getirildi. Bütün dünyadan dışlanan Abdullah Öcalan sonunda kendini Türkiye'nin kucağında buldu. Yaptıklarının ve yaptırdıklarının hesabını bağımsız Türk adaletine verecektir. Bölücü terörle bir yere varılamayacağını, devletimizle baş edilemeyeceğini artık herkes anlamalıdır. Öcalan kendisi dahil hiç kimsenin canı incitilmeden yakalandı. 12 gündür değişik kıtalarda, ülkelerde sürdürdüğümüz yoğun ve sessiz bir izleme sonucunda yakalandı. Türkiye'de bu operasyonu bilen sadece 10 yetkili vardı. Hiçbir haber sızmadı. En küçük bir sızma olsa operasyon sonuç veremezdi. Bu operasyon Genelkurmayımızla MİT'in tam bir uyum içinde çalışmaları sayesinde başarıldı. Kendilerine tebriklerimi ve şükranlarımı sunuyorum. Güç bir iş başarıldı. Bundan sonrası bağımsız yargının yetki alanındadır.[79]

Bu olay sonrası üç kabine üyesi Yunan bakan ve Stavrakakis istifa etti.[7] Verdiği röportajda, Öcalan yakalandıktan sonra ağladığını ifade eden Kalenteridis de bir yıl sonra EYP'den ayrıldı.[7][80] Yunan büyükelçinin olaylardaki rolüne atıfta bulunan Kenya, büyükelçinin güvenilirliği konusunda ciddi çekinceleri olduğunu ve geri çağrılmasını talep etti.[8] Ayrıca Kenya dışişleri bakanı, Kenyalı makamların, Öcalan'ın Türk güvenlik güçlerince yakalanmasında hiçbir rol oynamadığını ve uçağın varış noktası hakkında bir bilgilerinin olmadığını belirtti.[8] Bununla beraber, Öcalan'ın yakalanmasından Yunanistan'ı sorumlu tutan PKK sempatizanları, Avrupa'da bulunan bazı Yunan elçiliklerine saldırmış, elçilik çalışanlarını rehin almıştır.[81]

Sorgulanması

Ana madde: Abdullah Öcalan'ın sorgulanması

Abdullah Öcalan İmralı adasına getirildiğinde Albay Hasan Atilla Uğur tarafından gizli kayıt alınarak sorgulanmıştır ve soru görüntüleri İşçi Parti tarafından kamuoyuna servis edilmiştir. Öcalan sorgu görüntülerinde genellikle Kürtleri Türkiye'ye bağlayıp, artık Türkiye için çalışacağı gibi görüşlerini ifade etmiştir. Öcalan'ın sorgulamada söyledikleri kamuoyunda ve PKK yandaşları arasında infial yaratmıştır.[82]

Yargılanması

Ana madde: Öcalan Davası

31 Mayıs 1999 tarihinde hapsedildiği İmralı adasında yargılanmasına başlanan Öcalan savunmasını yaptı ve PKK'yı kendisinin kurduğunu, örgütü sevk ve idare ettiğini, yakalandığı ana kadar örgütün kendisinin liderliği ve komutası altında faaliyetlerini sürdürdüğünü itiraf etti.[83]

29 Haziran 1999'da yapılan son duruşmada Ankara 2 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından, kurduğu silahlı örgütü PKK'yı, aldığı kararlar ve verdiği emir ve talimatlarla sevk ve idare ederek, devletin hâkimiyeti altında bulunan topraklardan bir kısmını devlet idaresinden ayırmaya matuf eylemleri gerçekleştirdiği sabit görüldü. Abdullah Öcalan, oybirliği ile idama mahkûm edildi.[84] Karar Yargıtay 9. Ceza Dairesi tarafından da onandı.[85][86] Mahkemenin gerekçeli kararında, Öcalan'ın, eylemlerinin şiddeti, yoğunluğu ve sürekliliği ve içinde bebek, çocuk, ihtiyar ve kadınların da bulunduğu binlerce insanın öldürülmüş olması ve ülke genelinde ciddi tehlike oluşturması nedeniyle Türk Ceza Kanunu'nun 59. maddesinde düzenlenen cezai sorumluluğu kaldıran veya azaltan nedenlerden yararlandırılmasının uygun görülmediği açıklandı.[84] Mahkemenin verdiği idam kararı, Yargıtay tarafından 25 Kasım 1999 tarihinde onandı. Ağustos 2002'de Türkiye Büyük Millet Meclisinin Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde idam cezasını kaldırması sebebiyle cezası ağırlaştırılmış müebbet hapse çevrildi.[87][88] Günümüzde İmralı Cezaevi'nde hapis yatmaktadır.

Cezaevi yılları

Ayrıca bakınız: Abdullah Öcalan'ın hapsedilmesi
 
Öcalan'ın, tutuklu olarak kaldığı İmralı Cezaevine ait bir görsel.

Öcalan, kaldığı İmralı Adası'ndaki cezaevinde "esnek, çok kültürlü, anti-tekelci ve uzlaşma odaklı" olarak tarif ettiği Demokratik konfederalizm adlı bir politik kuram geliştirmiştir.[89][90] Klasik Marksist-Leninist görüşlerin, Murray Bookchin'in komünalizme dair fikirleri ile ekoloji ve feminizm gibi konuların harmanlanması sonucu oluşan[91][92] ve devlete dayanmayan sosyalizm anlayışını içeren[93][not 4] bu doktrine göre, Orta Doğunun toplumsal yapısına en uygun model konfederal bir yapıdır. Öcalan, 22 Arap devletinin kendi arasında bu durumu gerçekleştirebileceğini, buna benzer olarak Türklerin de kendi aralarında "Türk demokratik konfederalizmi" kurabileceğini ifade etmiştir. Çünkü Öcalan'a göre bu uluslar, ayrı ayrı bağımsız milli devletleri bulunduğu için tek devlet bayrağı altında toplanamayacaktır. Yine Öcalan'a göre Marksist-Leninist bir ilke olan ulusların kendi kaderini tayin hakkı, salt devlet kurma ilkesi olarak ele alındığı için tarihi felaketlere yol açmıştır. Buna karşın Demokratik konfederalizm ilkesinin demokratik ulus seçeneğinin yönetme şekli olarak bir halkın kendi geleceğini özgür ve demokratik yollarla belirleyebilmesinde bir biçim olarak kendini tarif ettiğini belirtmiştir.[93]

Öcalan'ın İmralı Adası'nda kaldığı hücrenin küçük ve genel cezaevi koşullarının kötü olduğu öne sürülerek serhildan adı verilen protesto gösterileri gerçekleşmiştir.[94][95] Abdullah Öcalan'ın avukatları 2010 yılında Öcalan'ın "fiziksel ve sözlü olarak kötü muameleye maruz kaldığı, bu konudaki şikayetlerine dair gerekli soruşturma yapılmadığı, cezaevi çalışanlarından ölüm tehdidi aldığı ve etnik kimliği nedeniyle ayrımcılığa uğradığı" iddiaları ile Türkiye aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurdu. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 27 Eylül 2018'de Öcalan'ın cezaevinde kötü muamele gördüğüne ilişkin başvurusunu oy birliği ile reddetti. Gerekçeli kararda, 2008'de gerçekleşen hücre aramasının gerçekleştiği gün ve o günü takip eden dönemde Öcalan'ın doktorlar tarafından muayene edildiği ve fiziksel ya da zihinsel olarak herhangi bir olumsuz bulguya rastlanmadığı, başvuruyu yapan Öcalan'ın da böyle bir iddiasının olmadığı, bu konuda kişisel olarak ne cezaevi yönetimine ne de cezaevinden sorumlu savcıya bu konuda bir başvuruda bulunmadığı belirtildi. Mahkeme, elle tutulur iddiaların olmadığı bir durumda ulusal yetkililerin soruşturma yürütmeme hakkını elinde tuttuğunu belirterek başvuruyu reddettiğini açıkladı.[96]

Öcalan cezaevinde jineoloji kuramını teorize etmiştir.

2013 yılının başlarında, resmî olarak PKK'nın silahlarını bırakması ve barışın sağlanması amacıyla Adalet Bakanlığı tarafından seçilen heyetler aracılığıyla Öcalan ile görüşülmeye başlandı. Görüşmelere İmralı görüşmeleri adı verildi. Heyetler, Ahmet Türk, Sırrı Süreyya Önder, Pervin Buldan ve Selahattin Demirtaş'ın da arasında bulunduğu milletvekillerinden oluşuyordu. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ile Halkların Demokratik Partisi (HDP) tarafından gerçekleştirilen görüşmeler, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) tarafından eleştirildi. Görüşmelerin bir parçası olarak Irak'ın kuzey bölgesinde bulunan PKK militanları ve diğer Kürt milliyetçisi örgütler ile de iletişime geçildi, ancak görüşmeler sonuçsuz kaldı.[97][98][99]

Ödülleri ve adaylıkları

Kitapları

 
Öcalan'ın çağrısıyla 10-11 Mayıs 2014 tarihlerinde gerçekleşen ilk Demokratik İslam Kongresi'nden bir kare.

Hapishaneden Öcalan birkaç kitap yayınladı. Kadın bilimi olarak da bilinen jineoloji, Öcalan tarafından savunulan bir feminizm biçimidir ve daha sonra Kürdistan Topluluklar Birliği’nin temel ilkelerinden biri oldu. Öcalan’ın demokratik konfederalizm felsefesi, Suriye’de 2012 yılında kurulan özerk bir yönetim olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’nin siyasi yapıları üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir.[109] Abdullah Öcalan'ın sağ kolu olarak nitelendirilen eski üst düzey PKK militanı Şemdin Sakık İmralı'da bir Tiran isimli kitabında, Öcalan adına yayınlanan kitapların Öcalan tarafından yazılmadığını ve örgüt içindeki yazarlar tarafından yazıldığını iddia etmiştir.[110]

  • Kürdistan Devriminin Yolu (Manifesto), Weşanen Serxwebun Yayınları, Beşinci Baskı: Haziran 1993.
  • Seçme Yazılar, Cilt I, Melsa Yayınları, İstanbul, Ekim 1992. ISBN 975-345-017-6
  • Seçme Yazılar, Cilt II, Zagros Yayınları, İstanbul, Haziran 1993. ISBN 975-7865-03-6
  • Politik Rapor, Zagros Yayınları, Nisan 1993. ISBN 975-7865-01-X
  • Kürdistan'da İşbirlikçilik - İhanet ve Devrimci Direniş, Zagros Yayınları, 1993.
  • Kürt Sorununda Demokratik Çözüm Bildirgesi, Mem Yayınları, İstanbul, Haziran 1999. - 31 Mayıs 1999'da İmralı Adası'nda davanın başlamasından hemen sonra basılmış olan kitap 168 sayfadır.[111] Öcalan kitabında "demokratik çözüm" kavramı üzerinde durmuştur. Yargıçlara hitaben yazılmış ve 29.5.1999 tarihi taşıyan "Barış Manifestosu"'nda PKK'nın varlığının yasal-siyasal zemine çekilmesi ve demokratik sistemle bütünleştirilmesi gereğini savunmuştur. Öcalan Turgut Özal'ın çağrısı üzerine gerçekleşen 15 Mart 1993 tarihli basın toplantısında "Biz, hemen Türkiye'den ayrılalım diye bir yaklaşım içinde değiliz."[112] demiş olması ve 1 Eylül 1998 tek taraflı ateşkes ilanında "Biz bu şiddetin en zorlanan tarafıyız. Müthiş güç dengesizliği ortamında, sırf kendini savunmak, en meşru insan haklarımız, kimliğimiz, kültürümüz için eğer, sırf imha olmaktan kurtulmak için, zorunlu bir savunma yöntemi tercih etmişsek, bu, Birleşmiş Milletler Anayasası'nda hatta Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda bir hak olarak vardır."[113] şeklinde demeç vermiş olmasını delil göstererek "ayrılıkçı" iddialarını reddeder.

PKK'nın eylemlerinin terörizm olarak değil, düşük yoğunluklu savaş olarak değerlendirilmesi gerektiğini savunur.[114] Mustafa Kemal Atatürk'ün bir demokratik devrim yapmadığını, üst yapı reformlarıyla demokratik bir alt yapı oluşturduğunu ancak Demokrat Parti ile Cumhuriyetin demokrasi yerine oligarşiye yönlendirildiğini iddia eder.[115] Kitapta Cumhuriyet tarihindeki Kürt isyanları ile PKK'nın eylemlerini kıyaslayarak PKK'nınkinin diğerlerine kıyasla uzun sürdüğünü ve dış kaynaklı olmaktan ziyade öz kaynaklı bir eylem olduğunu iddia eder.[116]

  • Sümer Rahip Devletinden Demokratik Uygarlığa (AİHM Savunmaları) I. Cilt, Mezopotamya Yayınları, Köln, Mart 2002. ISBN 3-931885-27-5
  • Sümer Rahip Devletinden Demokratik Uygarlığa (AİHM Savunmaları) II. Cilt, Mezopotamya Yayınları, Köln, Mart 2002. ISBN 3-931885-28-3
  • Güney Kürdistan'da egemenlik mücadelesi ve devrimci demokratik tutum, Wêşanen Serxwebûn 127, Mart 2003.
  • Bir Halkı Savunmak, Wêşanen Serxwebûn 135, Haziran 2004. Çetin Yayınları, İstanbul.
  • Kürt Aşkı, İnkılâp Kitabevi, 2011.
  • Demokratik Toplum Manifestosu, Mezopotamya Yayınevi, Haziran 2009.
  • Barış Umudu, Çetin Basın Yayın, 2005, İstanbul.
  • Gerçeğin Dili ve Eylemi, Aram Yayınları, İstanbul.
  • Sosyalizmde Israr İnsan Olmakta Isrardır, Aram Yayınları, 1999, İstanbul.
  • Sanat Edebiyat ve Kürt Aydınlanması, Çetin Yayınları, 2003 İstanbul.
  • Tarih Günümüzde Gizli ve Biz Tarihin Başlangıcında Gizliyiz, Aram Yayınları, 2000, İstanbul.
  • PKK Olağanüstü VII. Kongresine Sunulan Politik Rapor, Mem Yayınları, İstanbul.
  • Nasıl Yaşamalı Cilt I-II, Mem Yayınları, 2001, İstanbul.
  • Barışa Doğru Aram Yayınları, 2000, İstanbul.
  • Sosyal Devrim ve Yeni Yaşam, Çetin Basın Yayın, 2005, İstanbul.
  • Demokratik Konfederalizm, Transmedia Publishing Ltd., 2011, Honolulu. ISBN 978-0-9567514-2-3.
  • Demokratik Uygarlık Manifestosu, Aram Yayınları, 2009, İstanbul.
  • Demokratik Kurtuluş ve Özgür Yaşamı İnşa (İmralı Notları), Mezopotamya Yayınevi, 2015, Ness/Deutschland.
Söyleşileri

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Evliliğinin sonu ile ilgili kaynaklar çelişkilidir.
  2. ^ Öcalan bu durumu şu şekilde anlatmaktadır: "Deniz Gezmiş o zaman idam edildi, ben o zaman sempatizandım. Yaşasın Türk ve Kürt halklarının kardeşliği diye bir slogan attı ve sehpayı kendi eliyle, ayağıyla dövdü. Mahir Çayan'ı dinledim, Kürt meselesi vardır, inkar edemeyiz dedi. Bunu sol içinde çok cesur söyledi."
  3. ^ Andrew Mango uçağın önce Kıbrıs'a indiğini, ardından Yunanistan'a devam ettiğini belirtmektedir.
  4. ^ Kimi araştırmacılara göre Öcalan, bu fikirleriyle Sovyetler Birliği'ndeki Marksist-Leninist şematikliği daha güncel bir Marksizm'den ele alıp ona bir eleştiri getirmiştir 9 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Kaynakça

Özel
  1. ^ Winter, Chase (17 Mayıs 2017). "The Middle East's complex Kurdish landscape". DW. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2019. Ocalan continues to be the PKK and the KCK's nominal head. However, the de-facto leader of KCK is its co-chair, Cemil Bayik, a top leader within the PKK. 
  2. ^ "Öcalan'ın köyünde pastalı doğum günü kutlaması". odatv4.com. 27 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023.  "4 Nisan'da kutlanan PKK elebaşı Abdullah Öcalan'ın doğum günü resmi nüfus kayıtlarında 14 Nisan olarak görülüyor..."
  3. ^ a b "Abdullah Öcalan". Kurdish Militant Leader. Encyclopedia Britannica. 2011. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2020. 
  4. ^ Birand, Mehmet Ali (16 Haziran 1988). "'Tarihi bir dönemece geldik'". Milliyet. s. 13. 
  5. ^ "Kurdistan Workers' Party (PKK)" (İngilizce). Encyclopædia Britannica. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2015. 
  6. ^ Nationalisms and Politics in Turkey: Political Islam, Kemalism and the Kurdish Issue. Foundation of PKK and The First Congress (İngilizce). Taylor and Francis Group. 13 Eylül 2010. ss. 133-139. ISBN 9781136938665. 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020. 
  7. ^ a b c d e f g h i j k "Fiasco in Nairobi". Greek Intelligence and the Capture of PKK Leader Abdullah Ocalan in 1999. CIA. 21 Nisan 2009. 6 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020. 
  8. ^ a b c d e f "EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS" (PDF). CASE OF ÖCALAN v. TURKEY. Council of Europe. 12 Mart 2003. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  10. ^ "Turkey and Abdullah Ocalan: Both on trial". The Economist. 3 Haziran 1999. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020. 
  11. ^ Öcalan Davası Gerekçeli Karar, Sanıktan şikayetçi olduklarını, "sanığın vatana ihanet suçundan TCK'nın 125. maddesi gereğince cezalandırılmasını ve şahsi haklarının saklı tutulmasını talep etmişlerdir. (Kl.:67 ve 70)"
  12. ^ a b "EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS" (PDF). CASE OF ÖCALAN v. TURKEY. Council of Europe. 12 Mart 2003. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021. 
  13. ^ a b "Abdullah Öcalan'ın Yargılanması 2. Gün". Anadolu Ajansı. 1 Haziran 1999. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
  14. ^ "Abdullah Öcalan'ın Savunma Duruşması". Sanık Abdullah Öcalan Yargılanıyor. Anadolu Ajansı. 23 Haziran 1999. 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
  15. ^ a b c "Rights Group Decries Missed Opportunity to Prosecute PKK Leader". Urgent Need for an International Criminal Court Cited. Human Rights Watch. 20 Ocak 1999. 4 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
  16. ^ "No security without human rights". Uluslararası Af Örgütü. 1997. 8 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ "Turkey: Amnesty International's position on the arrest of Abdullah Ocalan" (PDF). EXTERNAL -- FOR RESPONSE ONLY. Amnesty International. 20 Kasım 1998. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
  18. ^ a b c "Italy Urged to Prosecute PKK Leader Ocalan". Human Rights Watch. 20 Kasım 1998. 4 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
  19. ^ "No Security Without Human Rights". UNHCR. Amnesty International. 1 Ekim 1996. 27 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
  20. ^ Aliza Marcus (1 Ağustos 2007). Blood and Belief: The PKK and the Kurdish Fight for Independence (İngilizce). NYU Press. s. 128. ISBN 9780814796115. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020. 
  21. ^ a b "Apo'nun uçaktaki sorgusunda ilk sözleri". Haber7.com. 2 Mart 2009. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  22. ^ a b Marcus 2007, s. 15.
  23. ^ Uzun, Reşat (18 Şubat 1999). "Hala Türk vatandaşı". Hala Türk vatandaşı. Milliyet. Erişim tarihi: 1 Eylül 2020. 
  24. ^ "Kurdistan Turkey: Abdullah Ocalan's Last Interview". Abdullah Ocalan says he was born in 1946 or 1947, to a poor family at Omerli, a village near Urfa. Chris Kutschera. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2020. 
  25. ^ Şemdin Sakık (2012). İmralı'da Bir Tiran: Abdullah Öcalan. Togan Yayıncılık. ss. 26-27. ISBN 9789944337816. 
  26. ^ Marcus 2007, s. 17:"But Ocalan failed the exam for military high school and instead registered at a vocational high school in Ankara..."
  27. ^ a b Uğur Mumcu (Haziran 2020). Kürt Dosyası. SBF'de Şafak Bildirisi Dağıtılıyor. Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı. s. 7. ISBN 9786054274512. 
  28. ^ Apo ve PKK, Mehmet Ali Birand, sayfa, 79, 80
  29. ^ Mumcu 1993, s. 10:"...5 Ağustos 1971 günü son yoklama çağrısını, babası Ömer Öcalan tebellüğ etmişti. Fakülteye yazı göndertmese hemen askere alınırdı. Aynı yıl, yatay geçişle Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi'ne girdi."
  30. ^ Abdullah Öcalan Deniz Gezmis, Mahir Cayan ve Ibrahim Kaypakkaya üzerine neler dedi? 15 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 31 Ekim 2015.
  31. ^ a b Uğur Mumcu (Haziran 2020). Kürt Dosyası. SBF'de Şafak Bildirisi Dağıtılıyor. Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı. ss. 7-15. ISBN 9786054274512. 
  32. ^ "Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi HZ.NO:1997/514-ESAS NO:1999/98-İDDİANAME NO:1999/78 II. Bölüm-A". 3 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012. 
  33. ^ Marcus 2007, s. 27.
  34. ^ Casier, Marlies; Jongerden, Joost. Nationalisms and Politics in Turkey: Political Islam, Kemalism and the Kurdish Issue 9 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ISBN 0415583454
  35. ^ Marcus 2007, s. 28.
  36. ^ Mango 2005, s. 33.
  37. ^ Marcus 2007, s. 43-44.
  38. ^ "Hazin bir aşk hikayesi". nesra.org. 8 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2016. 
  39. ^ "Öcalan, Kesire'den hiç boşanmadı". sabah.com.tr. 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2016. 
  40. ^ Nationalisms and politics in Turkey : political Islam, Kemalism, and the Kurdish issue. PKK Congresses 1978–86 (İngilizce). Routledge. 2011. ss. 136-138. ISBN 978-0-415-58345-9. 
  41. ^ a b c Mango 2005, s. 34.
  42. ^ Marcus 2007, s. 54.
  43. ^ a b Marcus 2007, s. 49.
  44. ^ Heinrich, L. A. (1989). Die kurdische Nationalbewegung in der Türkei. Deutsches Orient Institut, Hamburg, ISBN 3891730128, s.49.
  45. ^ Marcus 2007, ss. 54-57.
  46. ^ a b c Mango 2005, s. 36.
  47. ^ Marcus 2007, s. 93.
  48. ^ Marcus 2007, s. 94.
  49. ^ Marcus 2007, ss. 107-110.
  50. ^ Marcus 2007, s. 110.
  51. ^ Marcus 2007, s. 135.
  52. ^ Marcus 2007, s. 136.
  53. ^ Marcus 2007, s. 137.
  54. ^ Mango 2005, s. 40.
  55. ^ Marcus 2007, ss. 149-151.
  56. ^ Marcus 2007, s. 151.
  57. ^ White 2000, s. 163.
  58. ^ Mango 2005, s. 41.
  59. ^ White 2000, s. 166.
  60. ^ a b Mango 2005, ss. 41-42.
  61. ^ Mango 2005, s. 43.
  62. ^ a b "Cyprus News Agency: News in English (PM), 99-02-19" (İngilizce). Hellenic Resources Network. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2009. 
  63. ^ a b "Yunanistan'ın terör örgütü PKK'ye verdiği açık destek". T.C. Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü. 15 Ekim 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
  64. ^ Abdullah Öcalan Neden verildi, Nasıl Yakalandı, Nasıl Olacak, Tuncay Özkan, Alfa, ISBN 975-297-648-4, 2005
  65. ^ Mango 2005, s. 43-44.
  66. ^ Kuyaş, Ahmet (Ağustos 2012). "Türkiye-Suriye: 80 yıllık tehlikeli ilişki". NTV Tarih, 43. ss. 81-83. 
  67. ^ Aytekin Yılmaz (2020). Son Diktatör. Vadi Kültür Sanat ve Yayıncılık. s. 231. ISBN 9786055830373. 
  68. ^ "9 PKK'lı kendini yaktı, 5'i öldü". Son 10 gün içinde çeşitli cezaevlerinde PKK'lı 9 tutuklu ve hükümlü, Türkiye'nin baskısıyla Suriye'den çıkarılan liderleri Abdullah Öcalan'a destek amacıyla kendilerini yaktı, bunlardan 5'i öldü. Hürriyet. 24 Ekim 1998. 5 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2020. 
  69. ^ a b c Mango 2005, s. 44.
  70. ^ a b Tahincioğlu, Gökçer (18 Ocak 2020). "Kenya'dan İmralı'ya 14 yılın öyküsü". Milliyet.com.tr. 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2013. 
  71. ^ "Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi HZ.NO:1997/514-ESAS NO:1999/98-İDDİANAME NO:1999/78 I. Bölüm". 3 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012. 
  72. ^ Mango 2005, s. 45.
  73. ^ a b Akan, Ali Kemal (15 Şubat 2018). "'Terörist başı 60 saniyede paketlendi'". Anadolu Ajansı. Anadolu Ajansı. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2019. 
  74. ^ "'O Ankara'ya ben İmralı'ya' demiştim". 27 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  75. ^ "Hürriyet, Yüzümüzü ağartan gizli kahramanlar, 6 Haziran 1999". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2010. 
  76. ^ Zeynep Gürcanlı. "Türkiye'nin kaderini etkileyen olaylardaki kilit isim: Cavit Çağlar". Sözcü. 27 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2016. 
  77. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  78. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  79. ^ Şuekinci, Hüseyin. "Öcalan operasyonunu sadece 10 kişi biliyordu - Son dakika haberleri – Sözcü". Sözcü Gazetesi. 22 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022. 
  80. ^ Noreldin Waisy (7 Mayıs 2013). "With Abdullah Ocalan From Athens to Nairobi". INFO GNOMON Politics. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
  81. ^ "Yunan-PKK savaşı". Apo'nun yakalanması üzerine çılgına dönen PKK'lılar Avrupa'daki Yunan elçiliklerine karşı saldırıya geçti. Çok sayıda elçilik işgal edildi ve rehineler alındı. Bunun üzerine Yunanistan eylemlerin derhal kesilmesi için PKK'ya ültimatom verdi ve misilleme olarak 30 militanı tutukladı. Hürriyet. 17 Şubat 1999. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2020. 
  82. ^ Haber, Internet (6 Şubat 2014). "Abdullah Öcalan'ın sorgu görüntüleri ilk kez yayınlandı". 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2022. 
  83. ^ "Öcalan Davası Kararı tam metni". 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2012. 
  84. ^ a b "Öcalan Davası'nda Ankara 2 nolu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin 1999/21 nolu Kararı". 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2012. 
  85. ^ "Öcalan davasında hukuki süreç bitti". Evrensel. 31 Aralık 1999. 27 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. Öcalan’ın 16 Şubat 1999’da Türkiye’ye getirilmesinin ardından, Ankara DGM Başsavcılığı’nın ölüm cezası istemiyle açtığı davada hukuki süreç tamamlandı. 29 Haziran 1999 tarihinde sona eren davada, Öcalan, TCK’nın 125. maddesine göre oybirliği ile ölüm cezasına mahkûm edildi. Ardından da dava Yargıtay gündemine gelmişti. Davayı ele alan Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 25 Kasım günü açıkladığı kararla, ölüm cezasını onamıştı. 
  86. ^ "Oy birliğiyle idam". Hürriyet. 26 Kasım 1999. 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2009. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, dün bölücübaşı Abdullah Öcalan'a, TCK'nın 125. maddesindeki ‘Vatana ihanet’ suçundan verilen idam cezasını oybirliğiyle onadı. İtiraz yolları ise infazı engellemiyor. Bu nedenle gözler hükûmetin tavrına ve Meclis'e çevrildi. 
  87. ^ "Öcalan artık müebbetlik". Radikal. 3 Ekim 2002. 19 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2019. 
  88. ^ "Öcalan'ın cezası idamdan müebbete döndü". Hürriyet. 3 Ekim 2002. Erişim tarihi: 18 Eylül 2019. Ankara 2 No'lu DGM, idam cezasını savaş ve çok yakın savaş tehdidi dışında kaldıran yasa uyarınca, Abdullah Öcalan'ın idam cezasını, müebbet ağır hapis cezasına dönüştürdü. Duruşma yapılmaksızın oy birliğiyle alınan karar uyarınca Öcalan, yaşamı boyunca şartlı tahliyeden yararlanamayacak. [ölü/kırık bağlantı]
  89. ^ "Öcalan'ın demokratik konfederalizm ve komünalizmi -2". Devrimci Proletarya. 14 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2015. 
  90. ^ Öcalan, A. Democratic Confederalism 9 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) Transmedia Publishing Ltd., 2011, s. 21 ISBN 978-0-9567514-2-3.
  91. ^ "Anarchists vs. ISIS: The Revolution in Syria Nobody's Talking About". 29 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016. 
  92. ^ Öcalan ile ünlü yazar Murray Bookchin arasındaki yazışmalar 24 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 15 Şubat 2016, Erişim tarihi: 16 Şubat 2016.
  93. ^ a b Öcalan, A. Democratic Confederalism 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) Lulu Press, 2015, ISBN 978-3942961172
  94. ^ DTP Protestoları Çatışmalarla Sürüyor 28 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Bianet, 13 Aralık 2009, Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
  95. ^ Avrupa ve Türkiye'de DTP ve Öcalan Eylemleri 28 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Bianet, 11 Aralık 2009, Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
  96. ^ "AİHM, Abdullah Öcalan'ın 'kötü muamele' başvurusunu reddetti". BBC Türkçe. 27 Eylül 2018. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2018. 
  97. ^ "İmralı görüşmelerinde dikkat çeken detay". Sabah. 24 Şubat 2013. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
  98. ^ "Yalçın Akdoğan "İmralı ile görüşmeleri" anlattı". CNN Türk. 31 Aralık 2012. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
  99. ^ Erdoğan, Hamza (19 Şubat 2013). "İmralı heyetine vize çıktı". Star. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
  100. ^ Öcalan Kürtlerin özgürlük sembolüdür 13 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Özgür Gündem gazetesi
  101. ^ "İskoç üniversitesinden Öcalan'a onursal üyelik". 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  102. ^ "Öcalan'a 'Ömür Boyu Onur Ödülü' verildi". 15 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  103. ^ "Apo'ya Stalin nişanı". 27 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2014. 
  104. ^ "İtalya'da 'Öcalan'a fahri hemşerilik' verilmesine Türkiye'den tepki". Euronews. 8 Ekim 2019. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  105. ^ "Fossalto Belediyesi'nin skandal Abdullah Öcalan kararına sert tepki". Gazete Damga. 6 Mart 2020. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  106. ^ Avrupa’dan Abdullah Öcalan’a ‘barış ödülü’ 20 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 28 Ocak 2016. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016.
  107. ^ "İtalya'da Öcalan'a 'fahri hemşehrilik' verildi, Türkiye'den tepki gecikmedi". Ahval News. 8 Ekim 2019. 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2019. 
  108. ^ Palermo'dan sonra Napoli' de Abdullah Öcalan'a fahri hemşehrilik verdi 6 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 29 Ocak 2016. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016.T24
  109. ^ "Abdullah Öcalan kimdir ?". Türkiye 24 (İngilizce). 26 Şubat 2022. 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022. 
  110. ^ İmralı'da Bir Tiran: Abdullah Öcalan. 
  111. ^ Öcalan, age, p. 168.
  112. ^ Öcalan, age, p. 11.
  113. ^ Öcalan, age, p. 17.
  114. ^ Öcalan, age, p. 15, 71.
  115. ^ Öcalan, age, p. 27.
  116. ^ Öcalan, age, p. 72.
Genel

Dış bağlantılar

Vikipedi'nin kardeş projelerinden
Abdullah Öcalan
hakkında daha fazla bilgi edinin
  Commons'ta dosyalar
  Vikisöz'de alıntılar
  Vikikaynak'ta belgeler
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Abdullah_Öcalan&oldid=34442274" sayfasından alınmıştır