İbn Fadlan

İbn Fadlan, (Arapça: أحمد إبن فضلان إبن ألعباس إبن راشد إبن حماد; Ahmad ibn Fadlān ibn al-Abbās ibn Rāšid ibn Hammād) Onuncu yüzyılda yaşamış bir Arap din bilgini ve gezginidir.

Elçilik

Abbasi halifesi Muktedir’in 921’de İdil Bulgarları hükümdarı Almış Han'a gönderdiği heyette yer aldı. Görevi, oradaki Müslüman bilginleri denetlemek, halifenin mektup ve armağanlarını sunmaktı. Önemli bir diplomat ve dikkatli bir gezgin olarak kabul edilen İbn Fadlan, bu yolculuğunu 'Rihla' (Seyahatname) ve (كتاب إلى ملك الصقالبة; Kitāb ilā Malik al-Saqāliba) adlı ünlü yapıtında anlatmıştır.

İbn Fadlan, daha sonra Bulgar (Bolğar) şehrine gelince, Wisu (veya Isu şimdiki Perm Kray) bölgesine kısa bir gezi yapar, orada İdil Bulgarları (Volga Bulgarları) ile Komilerin (yerel bir Finli kabile) aralarında ticaret yaptıklarını izlemiştir.ibn fadlan'ın bağdat'a dönüş güzergahı belli değildir.

Eseri

• كتاب إلى ملك الصقالبة, Kitāb ilā Malik al-Saqāliba

Bu kitabında, Volga Bulgarlar'nın ülkesi ve halkına ilişkin gözlemleri yanı sıra, yolculuğu sırasında gördüğü yerler ve halklarla ilgili önemli bilgiler de aktarmıştır. Bunlar arasında, Oğuzlar, Başkırtlar, Bulgarlar ve Pecenekler de vardır. Maveraünnehir’de henüz devlet öncesi bir düzende yaşamakta olan Türklere (Oğuzlara) ilişkin gözlemleri önemli bir yer tutar (vahşi ve edepsiz olduklarını yazmaktadır).

Bu saygılı ve heyecan dolu gezi yazısı, Başkir Türkolog Ahmed Zeki Velidi Togan tarafından 1923 yılında İran'nın kuzey doğusunda ki Meşhed (Farsça: مشهد Mashhad) şehrinde bir kütüphanede eksik bir çeviri yazı olarak bulunmuştur.

İbn Fadlan'ın Risale (İbn Fadlan Seyahatnamesi), Bin Yıl Önce Türkler ve Ötekiler adıyla 2005 yılında İstiklal Kitabevince de yayımlanmıştır.

Bir Arap Televizyon yayımcısı İbn Fadlan Seyahatnamesi'ni dizi halinde The Roof of the World veya Saqf al-Alam (Arapça: سقف العالم‎) ismiyle 2007 yılında yayınlamıştır.

İlgili Filmler

• '13. Savaşçı (İngilizce: The 13th Warrior)' (1999), Fragman (Michael Crichton'un Eaters of the Dead romanından.)

Kaynakça

• Carl Brockelmann: Geschichte der arabischen Litteratur. Zweite den Supplementbänden angepasste Auflage. Brill, Leiden 1943. Band 1, sayfa 261
• Collection of Geographical Works by Ibn al-Faqih, Ibn Fadlan, Abu Dulaf Al-Khazraji, Fuat Sezgin, Frankfurt am Main, 1987
• M. Canard: Ibn Faḍlān. In: Encyclopedia of Islam. Leiden 2003. III:759a.
• A. Zeki Velidi Togan: Ibn Fadlan's Reisebericht. Abhandlungen für die Kunde des Morgenlandes. Band 24, Nr. 3, Leipzig 1939.

Dış Bağlantılar

• İbn Fadlan, Seyahatname (Türkçe)
• James E. Montgomery: Ibn Faḍlān and the Rūsiyyah, In: Journal of Arabic and Islamic Studies, 3 (2000). (İngilizce)

Ayrıca bakınız

• İbn al-Faqih al-Hamadhani
• Abu Dulaf Misar ibn Muhalhil