Hakkâri (il): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
İmmoBot (mesaj | katkılar)
k →‎Kaynakça: Kaynak etiketi düzenleniyor., değiştirildi: {{kaynakça}} → {{kaynakça|30em}}
İmmoBot (mesaj | katkılar)
 
(10 kullanıcı tarafından yapılan 15 ara revizyon gösterilmiyor)
15. satır:
 
== Tarihçe ==
Sırasıyla [[Hurri]] ve [[Urartu]] krallıklarının parçası olan Hakkâri, [[Pers İmparatorluğu]]'nun egemenliğinden sonra [[Araplar|Arap]] egemenliğine geçmiştir. Abbâsîlerden sonra, 9. yüzyıldan itibaren bölgeyi yerel Kürt beyleri kontrol etmeye başlamış,10. yüzyıldan itibaren bölge, [[Mervaniler]]'in eline geçmiştir. Kısa bir dönem [[Selçuklu]] hanedanına bağlı kalmıştır 16. yüzyılın başlarına kadar [[Van]] ve [[Amadiye]] bölgeleri Hakkâri'den yönetilmiştir. 12. yüzyıldan 19. yüzyılın ortalarına kadar Hakkâri emirleri tarafından yönetilmiştir. 1548 yılında ise [[Hakkâri Emirliği]] Osmanlı'ya tabi olmuştur.<ref name="Kaplan2015">{{Kitap kaynağı|soyadı=Kaplan|ad=Yaşar|başlık=History of Hakkari/Hakkâri Tarihi|yıl=2015|yayıncı=Hakkâri Valiliği, Hakkâri İl Yıllığı 2015, Vameda Ofset Matbaacılık|yer=Van|sayfalar=24-25|url=https://www.academia.edu/42142467/History_of_Hakkari_Hakkari_Tarihi?sm=b|erişim-tarihi=1 Temmuz 2024|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240701183817/https://www.academia.edu/42142467/History_of_Hakkari_Hakkari_Tarihi?sm=b|arşivtarihi=1 Temmuz 2024|ölüurl=hayır}}</ref>
Sırasıyla [[Hurri]] ve [[Urartu]] krallıklarının parçası olan Hakkâri, [[Pers İmparatorluğu]]'nun egemenliğinden sonra [[Araplar|Arap]] egemenliğine geçmiştir. Daha sonra [[Selçuklu Hanedanı]]nın kontrolüne giren kent, 1536 yılında [[Osmanlı İmparatorluğu]] topraklarına katılmıştır.
 
Coğrafi konumu sayesinde pek çok millete ev sahipliği yapan Hakkâri, 1662 tarihinde [[Katolik]] mezhebini benimsemeyen [[Asuriler]] [[Diyarbakır]] metropoliti [[XIII. Mar Şimun Denha]] önderliğinde yeniden örgütlenerek Hakkâri'nin Kodşanis/Koçanis (hâlen [[Konak, İzmir|Konak]]) köyünü patriklik merkezi olarak benimsemişlerdir. [[Nasturi]] patrikleri 1918 yılına kadar bu köyde ikamet etmişlerdir. 19. yüzyıl ortalarına dek Hakkâri nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturan [[Nasturi]]ler, 1843 ve 1846'da [[Cizre]] Emiri [[Bedirhan Bey]] ile Hakkâri Emiri [[Nurullah Bey]]'in düzenlediği iki saldırıda önemli ölçüde zayiat vermişlerdir. 1915-18 döneminde aşiretlerle çatışan [[Hakkâri Nasturileri]] önce [[İran]]'da [[Urmiye]] yöresine ve daha sonra [[İngilizler|İngiliz]] yönetimine giren [[Irak]]'a iltica etmişler, 1924'te topluca geri dönmeye teşebbüs etmişlerse de 12-28 Eylül 1924 tarihleri arasında yürütülen [[Şemdinli Harekâtı]] ile tenkil edilerek geri püskürtülmüşlerdir.
57. satır:
== Nüfus ==
 
'''Güncel Nüfus Değerleri''' (TÜİK 6 Şubat 20232024 verileri<ref>{{Web kaynağı |url=https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=186 Şubat 20202024 |arşivurl=https://web.archive.org/web/2016082523474620231221221023/https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn%3D95%26locale%3Dtr=95&locale=tr |arşivtarihi=2521 AğustosAralık 20162023 |ölüurl=hayır }}</ref>)
 
Hakkâri ili nüfusu: '''275287.333625'''<nowiki/>'dürdir. Bu nüfusun % 6468,0953'uü şehirlerde yaşamaktadır (20222023 sonu). İlin yüzölçümü 7.095 &nbsp;km<sup>2</sup>'dir. İlde &nbsp;km<sup>2</sup>'ye 3941 kişi düşmektedir. (Bu sayı Derecik'te 5459'türdur.) İlde yıllık nüfus % 1,04 oranında <u>azalmıştır</u>. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: [[Derecik, Hakkâri|DerecikÇukurca]] (% 121,3829)- [[Çukurca]]Merkez ilçe (% -80,8007)
 
06 Şubat 20232024 [[Türkiye İstatistik Kurumu|TÜİK]] verilerine göre merkez ilçeyle beraber 5 İlçe, 8 belediye, bu belediyelerde 56 mahalle ve ayrıca 125 köy vardır.
 
{| class="wikitable"
|-bgcolor="#33FFCC"
| colspan="1213" |'''20222023 yılı sonunda Hakkâri ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri'''<ref>{{Web kaynağı |url=https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=18 Şubat 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160825234746/https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn%3D95%26locale%3Dtr |arşivtarihi=25 Ağustos 2016 |ölüurl=evet}}</ref>'''
|-
|-bgcolor="#CCFFCC"
|'''İlçe'''
|'''Nüfus'''
'''2021'''
|'''Nüfus'''
'''2022'''
|'''Nüfus'''
'''20212023'''
|'''1,38Fark'''
|'''Nüfus'''
'''Artışı %'''
Satır 93 ⟶ 94:
|-
|Çukurca
|15.652
|14.333
|17.734
|'''''-8,80'''''
|3.401
|'''21,29'''
|1
|3
|8
|67.848482
|710.485252
|5257,2281
|725
|2024
|-
|Derecik
|23.140
|23.461
|25.907
|'''1,38'''
|2.446
|9,92
|1
|9
|4
|12.197687
|1113.264220
|4851,0103
|437
|'''5459'''
|-
|'''Merkez'''
|77.606
|77.329
|77.606273
| -0,3656
|'''''-80,8007'''''
|2
|22
|36
|1415.516017
|62.813256
|8180,2357
|2179
|35
|-
|Şemdinli
|42.626
|42.471
|44.742
| -0,36
|2.271
|5,21
|1
|5
|18
|26.392522
|1618.079220
|3740,8672
|1207
|3537
|-
|Yüksekova
|119117.194739
|'''117121.739969'''
|4.230
| -1,23
|3,53
|3
|17
|59
|3828.912810
|7893.827159
|6676,9538
|2547
|4648
|-
|-bgcolor="#AFEEEE"
|'''Hakkari'''
|'''278.218'''
|'''275.333'''
|'''-1,04287.625'''
|'''27812.218292'''
|'''4,27'''
|'''8'''
|'''56'''
|'''125'''
|'''9890.865518'''
|'''176197.468107'''
|'''6468,0953'''
|'''7.0957095'''
|'''3941'''
|}
 
Satır 178 ⟶ 185:
 
{| class="wikitable"
| colspan="67" |'''Konum Bilgileri'''
|-
|-bgcolor="#ccccff"
|İlçe
|Kuruluş Yılı<ref>İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü</ref>
|Önceden bağlı olduğu ilçe
|Alanı (km<sup>2</sup>)<ref name=":0"/>
|Rakım (m)
Satır 189 ⟶ 197:
|-
|'''[[Hakkâri|Hakkâri Merkez]]'''
|
|Cumh.önce
|
|2.179
|'''1.756'''
Satır 197 ⟶ 206:
|[[Çukurca]]
|1953
|Merkez
|725
|1.312
Satır 204 ⟶ 214:
|[[Derecik, Hakkâri|Derecik]]
|2018
|Şemdinli
|437
|835
Satır 211 ⟶ 222:
|[[Şemdinli]]
|1936
|Yüksekova
|1.207
|1.391
Satır 218 ⟶ 230:
|[[Yüksekova]]
|Cumh.önce
|
|2.547
|1.876
Satır 223 ⟶ 236:
|{{TUR-D|400}}-36, {{TUR-IL|30|25}}, {{TUR-IL|30|26}}
|-
|'''HakkâriHAKKÂRİ'''
|'''1935'''
|'''VAN'''
|'''7.095'''
|
Satır 281 ⟶ 295:
 
== Kaynakça ==
{{kaynakça|30em}}
 
== Dış bağlantılar ==