สิบมหาอาคาร

มหาศาลาประชาชน

สิบมหาอาคาร (จีน: 十大建筑) เป็นโครงการก่อสร้างอาคารสาธารณะ 10 แห่งในกรุงปักกิ่งเมื่อปี ค.ศ. 1959 เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองครบรอบ 10 ปีการก่อตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีน อาคารเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการริเริ่มด้านสถาปัตยกรรมและการวางผังเมืองซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของนโยบายก้าวกระโดดไกลไปข้างหน้าของประธานเหมา เจ๋อตง โดยอาคารส่วนใหญ่แล้วเสร็จภายในระยะเวลา 10 เดือนตามกำหนดเส้นตายในวันที่ 1 ตุลาคม ค.ศ. 1959 นอกเหนือจากการก่อสร้างอาคารเหล่านี้แล้ว ยังมีการขยายพื้นที่จัตุรัสเทียนอันเหมิน และการรณรงค์มอบหมายงานศิลปะเพื่อตกแต่งอาคารส่วนใหญ่ให้แล้วเสร็จก่อนกำหนดเวลาอีกด้วย มีการรณรงค์ทางศิลปะสำหรับอาคารเหล่านี้เพิ่มเติมอีกสองครั้งในปี ค.ศ. 1961 และ ค.ศ. 1964–65

อาคารเหล่านี้ได้รับการออกแบบโดยคณะบุคลากรจากสถาบันออกแบบสถาปัตยกรรมปักกิ่ง ทำงานร่วมกับสำนักงานวางแผนปักกิ่งและกระทรวงการก่อสร้าง สถาปนิกได้ผสมผสานรูปแบบทางสถาปัตยกรรมพื้นฐานสามแบบเข้าด้วยกันอย่างเรียบง่าย ได้แก่ สมัยใหม่แบบสากล (International Style) สัจนิยมสังคมนิยม (Socialist Realism) ที่แสดงออกในสถาปัตยกรรมสตาลิน และรูปแบบประวัติศาสตร์นิยมที่อิงจากสถาปัตยกรรมจีนดั้งเดิม

โครงการสิบมหาอาคารได้เปลี่ยนโฉมกรุงปักกิ่ง อาคารใหม่เหล่านี้ซึ่งสร้างขึ้นอย่างยิ่งใหญ่และครบครันด้วยสิ่งอำนวยความสะดวกและบริการที่ทันสมัย ได้ช่วยสร้างและเผยแพร่ภาพลักษณ์ของ "จีนใหม่" ในวิสัยทัศน์ของเหมา เจ๋อตง โครงการดังกล่าวได้นิยามกรุงปักกิ่งขึ้นใหม่ให้เป็นเมืองที่ทันสมัยและร่วมสมัย เป็นส่วนหนึ่งของวิสัยทัศน์สังคมนิยมระหว่างประเทศในอนาคต และยังคงเป็นเอกลักษณ์ของจีนอย่างชัดเจน ที่สำคัญที่สุดคือการทำให้กรุงปักกิ่งเปรียบเสมือนเมืองหลวงของมหาอำนาจระดับโลกอื่น ๆ เช่น ลอนดอน วอชิงตัน ดี.ซี. และมอสโก

พระราชวังวัฒนธรรมแห่งชาติ

ในช่วงหลังมานี้ มีการรวบรวมรายชื่ออาคารสำคัญสิบแห่งของกรุงปักกิ่งที่สร้างขึ้นในช่วงทศวรรษที่ 1980, 1990 และ 2000 (จนถึงปัจจุบัน) อย่างต่อเนื่อง แม้ว่ารายชื่อดั้งเดิมในปี ค.ศ. 1959 จะยังคงได้รับการยกย่องว่าเป็นต้นแบบและนิยามที่ชัดเจนของแนวคิดนี้

อาคาร

สนามกีฬาผู้ใช้แรงงาน

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติจีน

สถานีรถไฟปักกิ่ง

อาคารทั้ง 10 แห่ง ได้แก่

• มหาศาลาประชาชน – ตั้งอยู่ทางด้านตะวันตกของจัตุรัสเทียนอันเหมิน เป็นสถานที่ประชุมของสภาประชาชนแห่งชาติ ซึ่งเป็นสภานิติบัญญัติสูงสุดของจีน และใช้สำหรับพิธีการอื่น ๆ
• พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติจีน – เดิมชื่อพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์การปฏิวัติจีน ตั้งอยู่ทางด้านตะวันออกของจัตุรัสเทียนอันเหมิน
• วังวัฒนธรรมแห่งชาติ – ตั้งอยู่ทางด้านเหนือของถนนฉางอานตะวันตก เป็นอาคารขนาดกลางที่ผสมผสานองค์ประกอบการออกแบบแบบดั้งเดิมของจีน ได้รับรางวัลมากมายในฐานะตัวอย่างของการออกแบบสไตล์จีนสมัยใหม่
• สถานีรถไฟปักกิ่ง – ออกแบบโดยสถาปนิก หยาง ถิงเป่า และเฉิน เติ้งอ้าว เคยเป็นสถานีรถไฟโดยสารสมัยใหม่ที่ใหญ่ที่สุดในจีน ให้บริการรถไฟภายในประเทศและระหว่างประเทศหลายสาย รวมถึงบริการไปยังมอสโก อูลานบาตาร์ และเปียงยาง สร้างขึ้นเพื่อทดแทนสถานีรถไฟปักกิ่งเดิมที่เฉียนเหมิน ใกล้กับจัตุรัสเทียนอันเหมิน ซึ่งสร้างขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 1901
• สนามกีฬาผู้ใช้แรงงาน – เป็นสนามกีฬาอเนกประสงค์ เคยเป็นเจ้าภาพการแข่งขันกีฬาแห่งชาติครั้งแรกของจีน ได้รับการปรับปรุงครั้งสุดท้ายในปี ค.ศ. 2004 ปัจจุบันมีความจุ 66,161 ที่นั่ง ถูกทุบทิ้งในปี ค.ศ. 2020 และสร้างขึ้นใหม่เป็นสนามฟุตบอลเฉพาะทางในปี ค.ศ. 2022
• หอนิทรรศการเกษตรแห่งชาติ – นายกรัฐมนตรีโจว เอินไหล เป็นผู้กำกับดูแลการวางแผนอาคารนี้ ใช้งานครั้งแรกในปี ค.ศ. 1959 เพื่อจัดแสดงนิทรรศการความสำเร็จด้านการเกษตรแห่งชาติครบรอบ 10 ปี
• บ้านรับรองเตี้ยวยฺหวีไถ – กลุ่มโรงแรมและบ้านรับรองที่สร้างอยู่บนพื้นที่ของสวนอายุ 800 ปีย้อนกลับไปถึงราชวงศ์จิน ผสมผสานองค์ประกอบการออกแบบสถาปัตยกรรมสวนจีนแบบดั้งเดิมเดิมสงวนไว้สำหรับบุคคลสำคัญและเจ้าหน้าที่พรรคที่มาเยือน (โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เจียง ชิง ภรรยาของเหมา เจ๋อตง) ปัจจุบันเปิดให้ประชาชนเข้าชม
• โรงแรมหมินจู๋ – ตั้งอยู่บนถนนฉางอานตะวันตก เคยเป็นเจ้าภาพให้กับคณะผู้แทนต่างประเทศจำนวนมาก และมักใช้สำหรับการแถลงข่าว
• โรงแรมชาวจีนโพ้นทะเล – โรงแรมชาวจีนโพ้นทะเลเดิมถูกทุบทิ้งในทศวรรษที่ 1990 อาคารใหม่บนพื้นที่เดียวกันปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของเครือโรงแรมไพรม์
• พิพิธภัณฑ์ทหารปฏิวัติประชาชนจีน – ตั้งอยู่บนถนนฟู่ซิง ในกรุงปักกิ่ง เป็นพิพิธภัณฑ์สงครามขนาดใหญ่เพียงแห่งเดียวในจีน การจัดแสดงเน้นไปที่สงครามในศตวรรษที่ 20 โดยเฉพาะสงครามกลางเมืองจีน แต่ยังครอบคลุมถึงสงครามและอาวุธโบราณและสมัยใหม่อื่น ๆ อาคารหลักสูง 7 ชั้นที่ตรงกลางและมียอดแหลม ปีกด้านข้างทียื่นออกไปทั้งสองข้างสูง 4 ชั้น