ปอดช้ำ

Pulmonary contusion
A CT scan showing a pulmonary contusion (red arrow) accompanied by a rib fracture (blue arrow)
บัญชีจำแนกและลิงก์ไปภายนอก
ICD-10	S27.3
ICD-9	861.21, 861.31

pulmonary contusion เป็นภาวะซึ่งมี contusion ของปอด เกิดจาก chest trauma ทำให้มี damage ต่อ capillary จนมีเลือดและสารน้ำคั่งในเนื้อเยื่อปอด สารน้ำส่วนเกิดเหล่านี้จะรบกวนกระบวนการแลกเปลี่ยนก๊าซของปอด จนอาจทำให้ระดับออกซิเจนในเลือดน้อยกว่าที่ร่างกายต้องการ ภาวะนี้แตกต่างจาก pulmonary laceration ซึ่งเป็น lung injury อีกแบบหนึ่ง ตรงที่ pulmonary contusion จะไม่มีการฉีกขาดของเนื้อเยื่อปอดแต่อย่างใด

pulmonary contusion ส่วนใหญ่เกิดจาก blunt trauma แต่ก็อาจเกิดจากสาเหตุอื่นๆ เช่น explosion injury หรือ shock wave ที่เกิดจาก penetrating trauma ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1และ 2 ซึ่งมีการใช้ระเบิดในการรบอย่างแพร่กลายนั้นทำให้ภาวะ pulmonary contusion ที่เกิดจากแรงระเบิดเป็นที่รู้จักมากขึ้น ในช่วงทศวรรษ 1960 ภาวะนี้เป็นที่รู้จักในคนทั่วไปมากขึ้นจากการเกิดอุบัติเหตุจราจร การใช้เข็มขัดนิรภัยและถุงลมนิรภัยช่วยลดโอกาสเกิด pulmonary contusion ในผู้โดยสารรถยนต์ได้

การวินิจฉัยภาวะนี้ทำได้โดยอาศัยประวัติการเกิดอุบัติเหตุ การตรวจร่างกาย และการถ่ายภาพรังสีทรวงอก อาการและอาการแสดงส่วนใหญ่เป็นผลโดยตรงจากการบาดเจ็บทางกาย เช่นอาการเจ็บหน้าอก และอาการไอเป็นเลือด รวมทั้งอาการที่เป็นผลจากการที่ร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ เช่น cyanosis contusion ที่เกิดขึ้นส่วนใหญ่หายได้เองด้วยการรักษาแบบ supportive treatment ซึ่งส่วนมากอาศัยการให้ออกซิเจนและการเฝ้าสังเกตอาการ อย่างไรก็ดีบางครั้งก็มีความจำเป็นต้องใช้การดูแลเป็นพิเศษแบบผู้ป่วยหนัก เช่น อาจต้องใช้การช่วยหายใจ บางครั้งอาจต้องให้สารน้ำทดแทน ซึ่งต้องทำโดยความระมัดระวังอย่างมากเนื่องจากการมีสารน้ำมากเกินสามารถทำให้ pulmonary edema นั้นแย่ลงได้ ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงขั้นเสียชีวิต

ความรุนแรงมีตั้งแต่เป็นไม่มากไปจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ contusion เล็กๆ อาจมีผลกระทบน้อยมากหรือแทบไม่มี อย่างไรก็ดีภาวะ pulmonary contusion เป็นภาวะการบาดเจ็บต่อทรวงอกที่อาจมีอันตรายถึงชีวิตที่พบบ่อยที่สุด พบเป็น 30-75% ของการบาดเจ็บต่อทรวงอกชนิดรุนแรงทั้งหมด pulmonary contusion มีอัตราการเสียชีวิตอยู่ที่ประมาณ 14-40% จึงเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยบอกว่าผู้ป่วยจะเสียชีวิตหรือมีภาวะทุพพลภาพจากการบาดเจ็บนั้นๆ หรือไม่ ผู้ป่วย pulmonary contusion ส่วนใหญ่มีการบาดเจ็บของระบบอื่นร่วมด้วย แม้ส่วนใหญ่การบาดเจ็บที่พบร่วมเหล่านี้จะเป็นสาเหตุของการเสียชีวิต แต่ก็เชื่อกันว่า pulmonary contusion เป็นสาเหตุโดยตรงของการเสียชีวิตมากถึงประมาณ 1/4 - 1/2 ของทั้งหมด ผู้ป่วยที่เป็นเด็กมีโอกาสบาดเจ็บมากกว่าผู้ใหญ่เนื่องจากความยืดหยุ่นของกระดูกทำให้การบาดเจ็บต่อทรวงอกทั้งหมดถูกถ่ายทอดไปยังเนื้อปอดโดยไม่ถูกดูดซับไปที่ผนังทรวงอก ภาวะแทรกซ้อนของ pulmonary contusion ได้แก่ปอดบวม และ acute respiratory distress syndrome ซึ่งอาจส่งผลต่อภาวะทุพพลภาพของระบบหายใจในระยะยาวได้