ทะเลทรายอาตากามา

ทะเลทรายอาตากามา

ทะเลทรายอาตากามา (Atacama Desert) ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของประเทศเปรูไปถึงตอนเหนือของประเทศชิลี เป็นระยะทางกว่า 960 กิโลเมตร กินพื้นที่ประมาณ 180,000 ตารางกิโลเมตรโดยสูงเฉลี่ย 610 เมตร เหนือระดับน้ำทะเล ทะเลทรายแห่งนี้ได้ขึ้นชื่อว่าแห้งแล้งที่สุดของโลก ประกอบไปด้วยแอ่งดินเค็มแห้งแล้งหลายแอ่งติดต่อกัน แม้ว่าเกือบจะไม่มีพืชขึ้นเลย แต่ก็อุดมสมบูรณ์ไปด้วยไนเตรต ทองแดง ไอโอดีน และบอแรกซ์ เมืองในทะเลทรายอย่างเช่นเมืองกาลามาประสบภาวะแล้งจัดยาวนานกว่า 400 ปี ซึ่งเพิ่งสิ้นสุดเมื่อปี ค.ศ. 1971

ในอดีต ทะเลทรายแห่งนี้เคยกลายเป็นชนวนเหตุของการก่อสงครามระหว่าง โบลิเวียกับชิลี ซึ่งเดิมทีพื้นที่แห่งนี้อยู่ภายใต้การปกครองของโบลิเวีย แต่ด้วยความอุดมสมบูรณ์ของแร่ธาตุ ทำให้ชิลีตัดสินใจใช้กำลังประหัตประหารหักเอาพื้นที่ดังกล่าว หลังจากรบพุ่งกันมาอย่างยาวนานในที่สุดทัพชิลีก็เป็นฝ่ายกำชัย ได้ยึดครองทะเลทรายอันกว้างใหญ่และเมืองท่าอันโตฟากัสตา(Antofagasta)ส่วนโบลิเวียก็ต้องถอยร่นยังในที่ตั้งอันสูงชันอย่างเช่นในปัจจุบันสงครามแย่งชิงทะเลทรายในครั้งนั้นถูกเรียกขานว่าสงครามแปซิฟิก

สภาพภูมิศาสตร์ พื้นที่โดยทั่วไปของทะเลทรายอาตากาม่า ถูกปกคลุมไปด้วยแอ่งดินสลับกับผืนทรายราบเรียบ ดูเวิ้งว้างและทอดยาวสุดลูกหูลูกตา สภาพทางภูมิศาสตร์ของทะเลทรายถูกรายล้อมไปด้วย เทือกเขาอินดิส อันเป็นเทือกเขาสูงตะหง่านที่ทอดยาวไปตามไหล่ทวีปอเมริกาใต้ ส่วนอีกฟากหนึ่งติดกับมหาสมุทรแปซิฟิก พื้นที่โดยทั่วไปของทะเลทรายเต็มไปด้วยพื้นที่ที่แห้งผาก มีปริมาณน้ำฝนต่อปีเพียง 1 มิลลิเมตรเท่านั้น ในขณะที่บางพื้นที่ของทะเลทรายกลายเป็นพื้นที่ที่ไม่เคยมีฝนตกลงเลย การที่มีปริมาณฝนตกลงในพื้นที่ดังกล่าวเพียงจำนวนน้อยทำให้ ทะเลทรายอาตากาม่า กลายเป็นทะเลทรายที่แห้งแล้งและร้อนระอุที่สุดของโลกเรา ลักษณะทางภูมิศาสตร์ของทะเลทรายเป็นที่ราบสูงที่ลาดชันขนานไปกับเทือกเขาอินดีส ซึ่งทะเลทรายดังกล่าวตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของเทือกเขาอินดีส ส่วนอีกด้านติดกับมหาสมุทรแปซิฟิกมีละติจูดอยู่ที่30° ในอาณาบริเวณของทะเลทรายเต็มไปด้วยทราย เกลือและกระแสลาวา

          ความแห้งแล้งและความร้อนระอุที่เกิดขึ้นกับทะเลทรายอาตากาม่า เกิดจากปัจจัยสำคัญสองประการ คือการที่มีเงื่อมเขาสูงตะหง่านของยอดเขาอินดิสที่มีความสูงถึง 6,885 เมตร (22,590 ฟุต) ขวางกั้นอยู่ทางทิศตะวันออก ทำให้ ลมและฝนไม่สามารถฝ่าปราการธรรมชาติเข้ามาถึงดินแดนแห่งนี้ได้ แม้อีกฟากจะติดกับมหาสมุทรแปซิฟิกแต่พื้นที่ดังกล่าวกลับถูกจัดให้เป็นพื้นที่ที่เรียกว่า anticyclone แทบจะไม่มีพายุไซโคลนพัดผ่านในบริเวณแถบนี้เลย ปัจจัยสำคัญทั้งสองประการเสริมให้ทะเลทรายอาตากาม่า กลายเป็นพื้นที่ที่แห้งแล้งและร้อนระอุมากที่สุดในโลกเรา ความร้อนระอุที่ถูกทับถมลงบนพื้นทรายโดยไม่มีปัจจัยให้ผ่อนคลายหรือระบายออกเลย แต่กระนั้น ทะเลทรายอาตากาม่า ก็ใช่ว่าจะขาดความชุ่มชื้นเอาเสียเลย เพราะสายลมตะวันตกยังได้พัดพาไอระเหิดระเหยจากมหาสมุทรแปซิฟิกพัดผ่านเข้ามาสู่ทะเลทรายบางเป็นครั้งคราว แม้จะเป็นเพียงระไอชุ่มฉ่ำเพียงเล็กน้อยแต่ก็มากพอให้สิ่งมีชีวิตบางชนิดสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้บนพื้นทรายอันแห้งผากแห่งนี้