ถนนราชดำเนิน (กรุงเทพมหานคร)

ถนนราชดำเนิน
	แผนที่ถนนราชดำเนิน
	ภาพมุมสูงของถนนราชดำเนินช่วงอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย
ข้อมูลของเส้นทาง
ความยาว	3.2 กิโลเมตร (2.0 ไมล์)
ทางหลวงที่เป็น; ส่วนประกอบ	ถนนราชดำเนินใน; ถนนราชดำเนินกลาง; ถนนราชดำเนินนอก;
ทางแยกที่สำคัญ
ปลายทางทิศตะวันตกเฉียงใต้	แยกป้อมเผด็จ ในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
	แยกผ่านพิภพลีลา ในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร; แยกคอกวัว ในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร; อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย ในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร; แยกป้อมมหากาฬ ในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร; แยกผ่านฟ้าลีลาศ ในเขตพระนครและเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร; แยก จปร. ในเขตพระนครและเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร; แยกมัฆวาน ในเขตพระนครและเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร; แยกสวนมิสกวัน นเขตดุสิต กรุงเทพมหานคร;
ปลายทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ	ลานพระบรมรูปทรงม้า ในเขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
ตำแหน่งที่ตั้ง
ประเทศ	ไทย
ระบบทางหลวง
	ทางหลวงท้องถิ่น;

ถนนราชดำเนิน เป็นถนนสายประวัติศาสตร์สำคัญแห่งหนึ่งในกรุงเทพมหานคร ตัดผ่านพื้นที่เขตพระนคร เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย และเขตดุสิต เริ่มก่อสร้างในปี พ.ศ. 2442 และแล้วเสร็จทั้งสายเมื่อ พ.ศ. 2446

ประวัติ

ภาพถ่ายถนนราชดำเนินในปี 1954

ถนนราชดำเนินเป็นถนนที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2442 เพื่อทรงใช้ในการเสด็จพระราชดำเนินระหว่างพระบรมมหาราชวังกับพระราชวังดุสิต เพื่อความสง่างามของบ้านเมืองและเพื่อให้ประชาชนได้เดินเที่ยวพักผ่อน จึงมีพระราชประสงค์ให้สร้างถนนราชดำเนินให้กว้างที่สุด แต่ทรงให้สองฟากถนนเป็นที่ตั้งของวังและสถานที่ราชการใหญ่ ๆ มิให้สร้างตึกแถวหรือร้านเล็ก ๆ ซึ่งจะทำให้กลายเป็นย่านการค้า โดยในชั้นแรกนั้นทรงมีพระราชดำริว่า เมื่อสร้างถนนที่ตำบลบ้านพานถมจะต้องรื้อป้อมหักกำลังดัสกร น่าจะรักษาชื่อป้อมไว้ใช้เป็นชื่อถนน แต่จะเรียกว่าถนนหักกำลังดัสกร "ก็ดูแปลไม่ได้ความกันกับถนน แต่พักเอาไว้ตรองทีหนึ่ง ควรจะต้องตั้งชื่อให้ทันก่อนตัดถนน"

สาเหตุของการตัดถนนเนื่องจากมีพระราชดำริว่า ท้องที่ตำบลบ้านพานถมถึงท้องที่ตำบลป้อมหักกำลังดัสกรเป็นที่เรือกสวนเปลี่ยวอยู่ระหว่างถนนพฤฒิบาศ (ปัจจุบันคือถนนนครสวรรค์) กับถนนสามเสน ยังไม่เป็นที่สมบูรณ์ทันเสมอท้องที่ตำบลอื่น เพราะยังไม่มีถนนหลวงที่จะทำให้ประชาชนทำการค้าขายสะดวกขึ้น จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างถนนขึ้นโดยตัดตั้งแต่ปลายถนนพระสุเมรุ ข้ามคลองรอบกรุงที่ตำบลบ้านพานถม ตรงไปยังป้อมหักกำลังดัสกร ข้ามคลองผดุงกรุงเกษมบรรจบกับถนนเบญจมาศ (ปัจจุบันคือส่วนหนึ่งของถนนราชดำเนินนอก) พระราชทานนามว่า "ถนนราชดำเนิน" เช่นเดียวกับถนนควีนส์วอล์ก (Queen’s walk) ในกรีนปาร์ก (Green Park) ที่กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระยาเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ เสนาบดีกระทรวงโยธาธิการและอธิบดีกรมสุขาภิบาล เป็นพนักงานจัดสร้างถนนราชดำเนิน ต่อมาโปรดเกล้าฯ ให้ย้ายถนนราชดำเนินไปตัดทางในตำบลบ้านหล่อ เพื่อให้ถนนตรงได้แนวตลอดถนนเบญจมาศด้วย และโปรดเกล้าฯ ให้ตัดถนนเทวียุรยาตร (ปัจจุบันคือถนนประชาธิปไตย) ผ่านตำบลบ้านพานถมขึ้นแทน ถนนราชดำเนินนอกเริ่มตั้งแต่ถนนพฤฒิบาศ ผ่านตำบลบ้านหล่อไปออกตำบลป้อมหักกำลังดัสกร ข้ามคลองผดุงกรุงเกษมไปบรรจบกับถนนเบญจมาศ ถือเป็นถนนสายแรกที่ใช้วิธีการจ่ายค่าเวนคืนที่ดินเพื่อตัดถนน

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดถนนราชดำเนินนอก สะพานมัฆวานรังสรรค์ และถนนเบญจมาศ เนื่องในอภิลักขิตสมัยเฉลิมพระชนมพรรษาครบ 50 พรรษา ต่อมาในปี พ.ศ. 2444 โปรดเกล้าฯ ให้สร้างถนนราชดำเนินกลาง ตั้งแต่สะพานเสี้ยว ตรงไปข้างคลองบางลำพูต่อกับถนนราชดำเนินนอก จึงโปรดเกล้าฯ ให้เรียกถนนราชดำเนินช่วงแรกว่าถนนราชดำเนินนอก ต่อมามีการก่อสร้างถนนราชดำเนินในมาจดถนนหน้าพระลาน โดยสร้างขยายแนวถนนจักรวรรดิวังหน้าเดิม เริ่มจากแยกจุดบรรจบระหว่างถนนหน้าพระลานและถนนสนามไชย เลียบท้องสนามหลวงฝั่งตะวันออก และไปบรรจบถนนราชดำเนินกลางที่สะพานผ่านพิภพลีลา แล้วเสร็จใน พ.ศ. 2446

ถนนราชดำเนินเป็นถนนที่สวยงามและเป็นศรีสง่าของบ้านเมือง ตั้งแต่แรกสร้างมาจนถึงปัจจุบัน และเป็นถนนสายประวัติศาสตร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งประวัติศาสตร์การเมืองไทย เพราะเป็นเสมือนสัญลักษณ์ของประชาธิปไตย โดยจะถูกใช้เป็นสถานที่ชุมนุมทางการเมืองในช่วงวิกฤตการณ์ของประเทศหลายต่อหลายครั้ง ^[1] ^[2]

องค์ประกอบ

ถนนราชดำเนินแบ่งออกเป็นสามช่วง ได้แก่

ถนนราชดำเนินใน มีความยาวทั้งสิ้น 525 เมตร กว้าง 36 เมตร^[3] อยู่ในพื้นที่เกาะรัตนโกสินทร์ชั้นใน คือแขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร เริ่มจากถนนหน้าพระลาน เป็นแนวถนนต่อจากถนนสนามไชย เลียบท้องสนามหลวงฝั่งตะวันออกขึ้นไปทางทิศเหนือ และสิ้นสุดที่สะพานผ่านพิภพลีลาซึ่งเป็นสะพานข้ามคลองคูเมืองเดิม
ถนนราชดำเนินกลาง มีความยาวทั้งสิ้น 1,200 เมตร กว้าง 58 เมตร^[3] อยู่ในพื้นที่เกาะรัตนโกสินทร์ชั้นนอก เริ่มจากสะพานผ่านพิภพลีลา ไปทางทิศตะวันออก เป็นเส้นแบ่งเขตการปกครองระหว่างแขวงตลาดยอดกับแขวงบวรนิเวศในพื้นที่เขตพระนคร ไปจนตัดกับถนนตะนาวที่แยกคอกวัว จากนั้นมุ่งหน้าไปทางทิศเดิมผ่านอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย และป้อมมหากาฬ และสิ้นสุดที่สะพานผ่านฟ้าลีลาศซึ่งเป็นสะพานข้ามคลองรอบกรุง
ถนนราชดำเนินนอก มีความยาวทั้งสิ้น 1,475 เมตร กว้าง 58 เมตร^[3] อยู่นอกพื้นที่เกาะรัตนโกสินทร์ เริ่มจากสะพานผ่านฟ้าลีลาศ ไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นเส้นแบ่งเขตการปกครองระหว่างแขวงบ้านพานถม เขตพระนคร กับแขวงวัดโสมนัส เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย ถือเป็นเส้นแบ่งเขตการปกครองระหว่างเขตพระนครกับเขตอื่นๆ เพียงเส้นเดียวที่เป็นถนน ระหว่างแบ่งเขต ถนนจะตัดกับถนนวิสุทธิกษัตริย์ (ทางแยก จ.ป.ร.) และถนนกรุงเกษม (ทางแยกมัฆวาน) ก่อนข้ามคลองผดุงกรุงเกษมที่สะพานมัฆวานรังสรรค์และเข้าสู่แขวงดุสิต เขตดุสิต ตัดกับถนนพิษณุโลก (ทางแยกสวนมิสกวัน) และมุ่งไปทางทิศเดิมจนไปสิ้นสุดที่แยกหน้าลานพระบรมรูปทรงม้า ตัดกับถนนศรีอยุธยา

สถานที่สำคัญบนถนนราชดำเนิน

ถนนราชดำเนินในเลียบสนามหลวงฝั่งตะวันออก มองจากแยกสะพานผ่านพิภพลีลา

นิทรรศน์รัตนโกสินทร์ ตั้งอยู่บริเวณถนนราชดำเนินกลาง

หอสมุดเมืองกรุงเทพ ใช้อาคารเก่าซึ่งออกแบบโดยนายจิตรเสน อภัยวงศ์ ตั้งอยู่บริเวณถนนราชดำเนินกลาง

เหตุการณ์สำคัญบนถนนราชดำเนิน

พระราชพิธี

พิธีสวนสนามแสดงแสนยานุภาพของกองทัพไทย ในพระราชพิธีรัชดาภิเษก พ.ศ. 2514
พิธีสวนสนามแสดงแสนยานุภาพของกองทัพไทย ในพระราชพิธีกาญจนาภิเษก พ.ศ. 2539
การเสด็จออกมหาสมาคม ณ สีหบัญชร พระที่นั่งอนันตสมาคม ในพระราชพิธีฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี
การเสด็จออกมหาสมาคม ณ สีหบัญชร พระที่นั่งอนันตสมาคม ในพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา 85 พรรษา พุทธศักราช 2555

การเมือง

อื่น ๆ

ราชดำเนิน เรดบูล กรุงเทพ 2010

ภาพปริทัศน์

ถนนราชดำเนินบริเวณสะพานผ่านฟ้าและลานพลับพลามหาเจษฎาบดินทร์ (จุดตัดระหว่างถนนราชดำเนินกลางและราชดำเนินนอก)

รายชื่อทางแยก

รายชื่อทางแยกบน ถนนราชดำเนิน ทิศทาง: แยกพระบรมรูปทรงม้า – แยกป้อมเผด็จหัสกร
จังหวัด	เขต	กม.ที่	ชื่อจุดตัด	ซ้าย	ขวา
ถนนราชดำเนิน (แยกพระบรมรูปทรงม้า – แยกหน้าพระลาน )
กรุงเทพมหานคร	ดุสิต	0+000	แยกพระบรมรูปทรงม้า	ถนนศรีอยุธยา จากโรงพยาบาลสงฆ์	ถนนศรีอยุธยา จากสี่เสาเทเวศร์
		0+271	แยกสวนมิสกวัน	ถนนพิษณุโลก ไปยมราช	ถนนพิษณุโลก ไปสี่เสาเทเวศร์
		0+543	สะพานมัฆวานรังสรรค์ ข้ามคลองผดุงกรุงเกษม
	ป้อมปราบศัตรูพ่าย	0+593	แยกมัฆวานรังสรรค์	ถนนกรุงเกษม ไปหัวลำโพง	ถนนกรุงเกษม ไปเทเวศร์
	พระนคร	1+000	แยกจปร.	ถนนจักรพรรดิพงษ์ ไปแม้นศรี	ถนนวิสุทธิกษัตริย์ ไปสะพานพระราม 8
		1+490	แยกผ่านฟ้าลีลาศ	ถนนนครสวรรค์, ไปนางเลิ้ง ถนนหลานหลวง, ไปยมราช (ห้ามรถตรงไป ยกเว้นรถประจำทาง)	ถนนราชดำเนินกลาง ไปอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย, ผ่านฟ้าลีลาศ
		1+500	สะพานผ่านฟ้าลีลาศ ข้ามคลองบางลำพู
		1+500	แยกป้อมมหากาฬ	ถนนมหาไชย ไปสามยอด	ถนนพระสุเมรุ ไปสะพานวันชาติ
		1+900	อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย	ถนนดินสอ ไปเสาชิงช้า	ถนนดินสอ ไปสะพานวันชาติ
		2+200	แยกคอกวัว	ถนนตะนาว ไปสี่กั๊กพระยาศรี	ถนนตะนาว ไปบางลำพู
		2+700	สะพานผ่านพิภพลีลา ข้ามคลองคูเมืองเดิม
		2+750	แยกผ่านพิภพลีลา	ถนนอัษฎางค์ ไปปากคลองตลาด	ถนนสมเด็จพระปิ่นเกล้า, ไปสะพานพระปิ่นเกล้า - บรมราชชนนี ถนนราชินี, ไปสนามหลวง - โรงละครแห่งชาติ
		3+200	แยกป้อมเผด็จดัสกร	ถนนหน้าพระลาน ไปถนนราชินี	ถนนหน้าพระลาน ไปท่าช้าง
		3+200	แยกป้อมเผด็จดัสกร	ตรงไป: ถนนสนามไชย ไปสวนสราญรมย์ - ปากคลองตลาด
สะพาน กำลังก่อสร้างหรือโครงการในอนาคต

อ้างอิง

↑ Ratchadamnoen Avenue Bangkok's Champ Elysees (อังกฤษ)
↑ ทดสอบความรู้เรื่องถนนราชดำเนิน
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 อิทธิพลของงานภูมิทัศน์เมืองในทวีปยุโรป ที่มีผลต่อภูมิทัศน์เมืองบางกอกในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5. (2559). วิทยานิพนธ์ภูมิสถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต ภาควิชาภูมิสถาปัตยกรรม คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

แหล่งข้อมูลอื่น

0.010729&t=k ภาพถ่ายทางอากาศของ ถนนราชดำเนิน (กรุงเทพมหานคร)
แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ ถนนราชดำเนิน (กรุงเทพมหานคร)
- ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
- แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
- ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

13°45′26″N 100°30′01″E / 13.757099°N 100.500388°E / 13.757099; 100.500388

[1] Ratchadamnoen Avenue Bangkok's Champ Elysees (อังกฤษ)

[2] ทดสอบความรู้เรื่องถนนราชดำเนิน

[streetdetail-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 อิทธิพลของงานภูมิทัศน์เมืองในทวีปยุโรป ที่มีผลต่อภูมิทัศน์เมืองบางกอกในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5. (2559). วิทยานิพนธ์ภูมิสถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต ภาควิชาภูมิสถาปัตยกรรม คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

[1]

[2]

[3]