Banán, mavz, pizang (lot. Músa) — rustaniest bisjorsola.
Pojai kūtoh va barghoi benihojat kalon dorad. Mevaaş darozrūja (daroziaş 15 sm, qutraş 3–5 sm), maƣzaş ordşakl, betuxm, ta'maş şirin. Dar jak band («xūşa») to 300 meva hosil mekunad, ki vazni umumiaşon 50–60 kg-ro taşkil medihad. Ba'di samar ovardan qismi rūjizaminiji rustanī mahv megardad[3].
Dar dunjo taqriban 500 nav'i bananro meparvarand, ki Gro-Mişel, Kavendişi reza, Kavendişi kalon, Lakatan, Robusta, Valeri, Majsur, Raçapurī va ƣajra az on qabiland. Banan ziroati qadimist. Baroi aholiji kişvarhoi tropikī ƣizoi xele muhim mahsub meşavad. Dar tarkibi banan 14–22% qand, 5–8% ohar va to 1,5% protein mavçud ast. Banan nakhati xos dorad, ki ba efirhoi gunoguni tarkibaş vobasta meboşad. Onro taru toza iste'mol mekunand, mexuşkonand, ord mekunand, az on maj mekaşand, konserv, marmelad, şarbat istehsol menamojand.
Banan rustaniji davoist. Dar tib hamai qismhojaşro kor mefarmojand. Guli banan baroi tabobati isholi xunin, zaxmi me'da va bronxit nofe' ast; bo naqei on diabeti qandro tabobat mekunand. Şirai afis (tumc)-i rustanī dar mavridi ixtiloli asab, sar' (epilepsija), maxav (lepra), nosomoniji kori me'da, xunşorī jorī merasonad. Bargi rustanihoi navrustaro ba çoji sūxta va zaxmi pūst guzoşta mebandand. Mevai banan baroi muoliçai anemija (kamxunī) naf' dorad, fişori xunro past mekunad, afsurdarūhī (depressija) va zardaçūşro raf', hazmi xūrokro behtar mesozad. Bo pūsti banan ozaxro meravonand.
Banan (mavz) dar ojathoi Qur'on borho jodras şudaast.
Dar zeri daraxti sidri bexor, va daraxti muze (banan), ki mevaaş bar jakdigar cida şuda, va sojae doim, va obe çorī, va mevae bisjor, ki bepojon va kasro az on boznadorand.
— Surai Voqe'a, ojathoi 28-33
![Mevai banan dar xuşa, natsionalьnыj botaniceskij sad Belьgii[nl]](/https/tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BA%D1%81:Musa_JPG01.jpg)
