Lompat ke isi

És

Ti Wikipédia Sunda, énsiklopédi bébas
(dialihkeun ti Es)
Ésikel
Guruntul és alami di Islandia.

És atawa cai batu nyaéta bentuk padet cai. Transisi fasena lumangsung nalika cai cair ditiiskeun nepi ka handapeun 0 °C (273.15 K, 32 °F) dina tekenan atmosfir baku. És bisa dihasilkeun dina hawa nu leuwih panas dina lingkungan nu diteken (tekenan luhureun tekenan baku), sarta bisa ogé tetep cair atawa gas nepi ka -30 °C dina tekenan nu leuwih handap. És nu kabentuk dina tekenan luhur mibanda struktur kristal jeung dénsitas nu béda ti és biasa.

És, cai, jeung uap cai bisa babarengan aya dina titik tripel, nu sistimna 273.16 K kalawan tekenan 611.73 Pa.

Fitur nu teu ilahar és nu beku dina tekenan 1 atm nyaéta yén padetanana mibanda dénsitas 8% handapeun cai cair. És mibanda dénsitas 0.917 g/cm³ dina 0 °C, sedengkeun cai mibanda dénsitas 0.9998 g/cm³. Cai cair mibanda dénsitas pangbadagna, 1.00 g/cm³, dina 4 °C sarta jadi "leuwih hampang" nalika molekul caina mitembeyan ngabentuk kristal héksagonal és mun hawana turun nepi ka 0 °C (kanyataanana, kecap "kristal" diturunkeun tina kecap Yunani pikeun beku). Ieu alatan ayana beungkeut hidrogén nu kabentuk antarmolekul cai, nu nyusun molekul-molekulna leuwih carang (volumena leuwih badag) nalika caina beku. Hasilna, és ngambang na cai cair, nu mangrupa faktor penting dina iklim Marcapada.

Salaku padetan kristalin, és dianggap salaku mineral.

Tipe-tipe és

[édit | édit sumber]
Emping salju karya Wilson Bentley, 1902.

És nu ilahar jeung salju kaasup és Ih, atawa és héksagonal. Gumantung tekenan nu leuwih gedé jeung hawa nu béda-béda, és bisa kabentuk jadi salosin fase nu béda. Nu saeutik leuwih teu stabil (métastabil) batan Ih nyaéta és struktur kubus (Ic), tapi niiskeun Ih ngabalukarkeun kabentukna susunan nu béda alatan pindahna proton, XI.

Ku jalan ditiiskeun jeung diteken, urang bisa ngahasilkeun tipe-tipe nu béda deui, gumantung diagram fase ésna: II, III, V, VI, VII, VIII, IX, jeung X. Tipe-tipe ieu dibédakeun dumasar struktur kristalin, susunan, jeung dénsitasna. Aya ogé dua fase métastabil és nu diteken, nu duanana ngalaman kalainan hidrogén, nyaéta IV jeung XII. És XII kapanggih taun 1996. Sakumaha bentuk kristalin, cai padet bisa aya dina kaayaan amorf: cai padet amorf, és amorf dénsitas handap, és amorf dénsitas luhur, és amorf dénsitas luhur pisan, jeung hyperquenched glassy water.

És ogé bisa ngabentuk ésikel, panémbongna sarupa jeung stalaktit, alatan ngucurna cai nu terus beku deui.

Klatrat hidrat nyaéta bentuk és nu ngandung molekul gas nu kacerek dina jero kisi kristalna.

Sababaraha zat séjén (hususna bentuk padet tina nu biasa kapanggih cair) ogé sok disebut "és": és garing, misalna, mangrupa istilah umum pikeun karbon dioksida padet.

Hubungan manusa jeung és

[édit | édit sumber]

Nalika és cair, énergi panas (panas fusi) bakal kaserep, nu ajénna sarua jeung manaskeun massa cai nu sarua nepi ka 80 °C, sedengkeun hawana angger 0 °C. Mangpaatna, és dipaké pikeun niiskeun barang. Nepi ka kiwari, gedong Parlemén Hungaria ngagunakeun és nu dipanén nalika usum tiris ti situ Balaton salaku sumber tanaga utama AC-na.

Taun 400 MM di Iran, insinyur Pérsia geus ngawasa téhnik nyimpen és nalika usum panas di sagara keusik. És golondongan dibawa nalika usum tiis ti pagunungan sarta disimpen dina kulkas nu dirancang sacara alami nu disebut yakh-chal (hartina tempat neundeun és). Ieu tempat digali nepi ka 5000 m³), témbokna kandel (sahanteuna 2 m dasarna) dijieun tina sarooj, campuran keusik, taneuh liat, bobodas endog, lime, goat hair, and ash in specific proportions, and which was resistant to héat transfer. This mixture was thought to be completely water impenetrable. The space often had access to a Qanat, and often contained a system of windcatchers that could éasily bring temperatures inside the space down to frigid levels in summer days. The ice was then used to chill tréats for royalty during hot summer days.

Imah és kuna, disebut yakhchal, diwangun di Kerman, Iran, jaman panengah, piekun neundeun és nalika usum panas.

Tempo ogé

[édit | édit sumber]
Icicles forming on a cabin's roof at Diner Plains Australia

Istilah-istilah nu patali

[édit | édit sumber]
  • A rusticle is a rust formation similar to an icicle.
  • Isaz is the Proto-Germanic rune for "ice".
  • Ice is a slang term for methamphetamine.

Tumbu kaluar

[édit | édit sumber]