Mahsa Amini

Dina 16 Séptémber 2022, saurang wanoja Iran umurna 22 taun namina Mahsa Amini (nalika Persia: مهسا امینی), ogé dipikawanoh minangka Jina Amini atawa Zhina Amini (nalika Persia: ژینا امینی; nalika Kurdi: ژینا ئەمینی, Jîna Emînî), nilar di hiji rumah sakit di Téhéran, Iran, dina kaayaan anu matak curiga. Patroli Bimbingan, pulisi moral ageman pamaréntah Iran, nyérék Amini margi henteu maké hijab luyu kalawan standar pamaréntah nyaéta logor teuing ku kituna nempokeun sapalih buukna. Pulisi sanggeus mindahkeun na ka rumah sakit ngomong anjeunna ngalaman serangan jantung di kantor pulisi, kapidara, sarta koma. Saksi nu nyaksian, kaasup wanoja anu ditahan sareng Amini, ngomong anjeunna ditakolan bébéakan, sarta anjeunna maot alatan kebrutalan pulisi. Parnyataan ieu, jabi scan medis anu kungsi bocor ka publik, katambah panalitian ti pihak independen percanten yén Amini ngalaman pendarahan otak atawa stroke.

Ku maotna Amini ngabalukarkeun sauntuyan unjuk rasa anu digambarkeun ku CNN minangka langkung gedé batan unjuk rasa 2009, 2017, sarta 2019. Sarta ku The New York Times minangka unjuk rasa Iran pangbadagna sahenteuna saprak 2009. Sababaraha démonstran awéwé ngalésotkeun hijab maranéhanana atawa motong buuk maranéhanana di hareupeun umum minangka aksi protes. Dugi 12 Oktober 2022, Hak Asasi Manusia Iran ngalaporkeun sahenteuna 201 pengunjuk rasa atos maot ku pasukan kaamanan anu nyanghareupan unjuk rasa di sakumna nagari. Amnesty International ngalaporkeun yén pasukan kaamanan Iran, dina sababaraha kajadian némbakan jumplukan-jumplukan kalawan sanjata anu seukeut, sarta dina perkawis sanes maéhan pengunjuk rasa kalawan neunggeulan maranéhanana maké iteuk.