Transistore

Dissen Artikkel stoant in dät Wikipedia-Review.

Die Transistor is n Bauelement, wiermäd me elektriske Sponnengen ferstäärkje kon.

Transistore foar litje bit groote Laistengen.

Prinzip

Dät grootste Wunner fon ju Elektronik is foar fuul Ljuude die Ferstäärker: deer gungt n gans swäk Signoal oane un fuul Gewalt kumt hääruut! Un dät is die Transistor, die ju Ferstäärkenge muugelk moaket.

Bie Dioden hääbe wie blouked, dät do in eene Gjuchte - ju Speergjuchte - nit laitje. Hier unner hääbe wie gjuchts sun Diode teekend, man wie hääbe links n Uur in Foudelsgjuchte deer mäd in de Riege schalted. "Wät moaket dät nu foar Unnerscheed?" kon me kweede, "Deer lapt daach naan Stroom."

Dät is uk weer, man dät annert sik wan wie do bee Dioden tichte bienunner brange, in een Kristal. Dan is dät nämmelk so, dät wäkke Elektrone fon ju in Foudelsgjuchte stoundende Diode noch juust ju in Speergjuchte stoundende Barriere beloangje konnen. Do reeke deer dan daach n litje Stroom, die sonaamde Kollektorstroom. Wie naame deeruume ju gjuchte Barriere die Kollektor (C), wült ju linke - ju do Elektrone lääwert - as Emitter (E) beteekend wäd.

Ju Emittersponnenge

Nu is dät je so, dät die Kollektorstroom gjucht geföilich is foar ju Sponnenge ap dän Emitter, un ju konnen wie eenfach räägelje mäd dät litje Stuk deer twiske, ju Basis (B). Un dät Interessante is nu, dät n gans litjen Äkstroa-Stroom in ju Basis n gans grooten Stroom in dän Kollektor reeke kon.

Un deeruum dät die Diode twiske ju Basis un dän Emitter in ju Foudelsgjuchte stoant, hougje wie man ne gans litje Sponnengsannerenge uum dän Basisstroom loope tou läiten. Ap ju uur Kaante stoant die Kollektor-Diode eegentelk in de Speergjuchte, un dät betjut dät hie ne gans groote Sponnengsannerenge oureeke kon sunner dät die Kollektorstroom sik fuul annert. Die Transistor kon also wuddelk ferstäärkje!

Anweendenge

Gewöönelk wäd die Emitter an nul Volt laid, jee af noa uur n Wierstand, wült an ju Basis ju Iengongssponnenge toufierd wäd. Buutendät schäl foar ju gewöönelke Oarbaidswiese die Basis-Emitter-Diode in Foudelsgjuchte stounde. Ap ju Kollektor-Basis-Diode deerjuun, stoant ne Speersponnnenge, ju juust as bie do Dioden an n Maximum buunen is. Buutendät jält n maximum Laistenge fon eenige Tjaaner mW bit moor as hunnert Watt, aal Typen-ouhongich. Transistore foar groote Laistengen mouten oafte ap Köilplatten af Köilere montierd wäide.

Schaltbielden

Hier unner stounde do Schaltbielden fon n Transistor. Dät rakt two Soarten, ouhongich deerfon af ju Basis uut P-Typ-Materioal bestoant af uut N-Typ-Materioal. Dät sunt bäätenunner NPN- un PNP-Transistore. N gans uur Soarte sunt doo FET's.

Schaltbielden

NPN-Transistor	PNP-Transistor	JFET	IGFET