Jump to content

Kolorado: Dallime mes rishikimesh

Përpunoni lidhje
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Browse history interactively
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetër
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
v r2.6.4) (roboti ndryshoj: tr:Colorado
No edit summary
 
(31 rishikime të ndërmjetme të pashfaqur nga 21 përdorues)
Rreshti 1: Rreshti 1:
{{Infobox shtet amerikan
{| align="right"
| name = Kolorado
|- align="center"
| [[Skeda:Flag of Colorado.svg|121px]]
| native_name = Colorado
| official_name = Shteti i Kolorados
|- align="center"
| image_flag = Flag of Colorado.svg
|[[Skeda:Map of USA CO.svg|thumb|250px|Pozita gjeografike]]
| flag_link = Flamuri i Kolorados
|- align="center"
| image_seal = Seal of Colorado.svg
|[[Skeda:2006-03-26_Denver_Skyline_I-25_Speer.jpg|thumb|250px|Pamje nga kryeqyteti [[Denver]] ]]
| seal_link = Vula e Kolorados
|-
| image_map = Colorado in United States.svg
|}
| nickname = The Centennial State (''Shteti Njëqindvjeçar'')
| motto = ''[[Nil sine numine]]''<br/>{{small|(Shqip: Asgjë pa providencë)}}
| anthem = "[[Where the Columbines Grow]]" and<br/>"[[Rocky Mountain High]]"<!-- Please no apostrophes here. --><ref>{{cite web|url=http://archive.9news.com/news/local/story.aspx?storyid=66238&catid=222 |archive-url=https://archive.today/20151130184535/http://archive.9news.com/news/local/story.aspx?storyid=66238&catid=222 |url-status=dead |archive-date=30 nëntor 2015 |title=Lawmakers name 'Rocky Mountain High' second state song &#124; 9news.com |website=Archive.9news.com |language=en |date=13 mars 2006 |access-date=1 prill 2016 }}</ref>
| Formerly = [[Territori i Kolorados]]
| seat = [[Denver]]
| LargestCity = capital
| LargestMetro = [[Zona metropolitane e Denverit|Denver]]
| OfficialLang = [[Gjuha angleze|Anglisht]]
| Governor = {{nowrap|[[Jared Polis]] ([[Partia Demokratike (ShBA)|D]])}}
| Lieutenant Governor = {{nowrap|[[Dianne Primavera]] (D)}}
| Legislature = [[Asambleja e Përgjithshme e Kolorados|Asambleja e Përgjithshme]]
| Upperhouse = [[Senati i Kolorados|Senati]]
| Lowerhouse = [[Dhoma e Përfaqësuesve e Kolorados|Dhoma e Përfaqësuesve]]
| Judiciary = [[Gjykata e Lartë e Kolorados]]
| Senators = [[Michael Bennet]] (D)<br /> [[John Hickenlooper]] (D)
| Representative = 4 Demokratë<br />3 Republikanë
| postal_code = CO
| area_rank = 8th
| area_total_km2 = 269,837
| area_total_sq_mi = 104,094
| area_land_km2 = 268,875
| area_land_sq_mi = 103,718
| area_water_km2 = 962
| area_water_sq_mi = 376
| area_water_percent = 0.36
| population_demonym = Coloradan
| population_as_of = [[2020 United States Census|2020]]
| population_rank = 21-të <!-- 2020 -->
| 2010Pop = 5,773,714 <!-- 2020 -->
| population_density_rank = 39-të <!-- 2020 -->
| 2020Density = 21.40 <!-- = Population/LandArea --> <!-- 2020 -->
| 2020DensityUS = 55.47 <!-- = Population/LandAreaUS --> <!-- 2020 -->
| MedianHouseholdIncome = ${{round|75231|-2}}<ref>{{cite web|url=https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/CO,US/PST045221|title=US Census Bureau QuickFacts|language=en|access-date=30 prill 2022}}</ref>
| IncomeRank = 9-të
| AdmittanceOrder = 38-të
| AdmittanceDate = 1 gusht 1876<ref name=ColoradoStatehoodProclamation/>
| timezone1 = [[Mountain Time Zone|MST]]
| utc_offset1 = −07:00
| timezone1_DST = [[Mountain Time Zone|MDT]]
| utc_offset1_DST = −06:00
| Latitude = 37°N to 41°N
| Longitude = 102°02′48″W to 109°02′48″W
| length_km = 610
| length_mi = 380
| width_km = 450
| width_mi = 280
| elevation_max_point = [[Mali Elbert]]<ref name=USGS>{{cite web|url=http://egsc.usgs.gov/isb/pubs/booklets/elvadist/elvadist.html |title=Elevations and Distances in the United States |publisher=[[Shërbimi Gjeologjik i Shteteve të Bashkuara]] |year=2001 |language=en |access-date=21 tetor 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111015012701/http://egsc.usgs.gov/isb/pubs/booklets/elvadist/elvadist.html |archive-date=15 tetor 2011 }}</ref>
| elevation_max_m = 4401.2
| elevation_max_ft = 14,440
| elevation_m = 2070
| elevation_ft = 6,800
| elevation_min_point = [[Lumi Arikaree]]<ref name=USGS/>
| elevation_min_m = 1011
| elevation_min_ft = 3,317
| iso_code = US-CO
| area_code = [[Area codes 303, 720, and 983|303]] [[Area code 719|719]] [[Area codes 303, 720, and 983|720]] [[Area code 970|970]] [[Area codes 303, 720, and 983|983]]
| website = www.Colorado.gov
}}


[[Skeda:2006-03-26_Denver_Skyline_I-25_Speer.jpg|parapamje|260px|image_skyline nga kryeqyteti [[Denver]] ]]
'''Colorado''' është një [[Shtetet Federale të Amerikës|Shtet Federal]] në pjesën perëndimore të [[ShBA]]-ve. Emri Colorado vjen prej [[Gjuha Spanjolle|spanjishtes]] dhe kuptohet "ngjyrosur". Në [[viti]]n [[2000]] Colorado ka pasur 4.301.261 banorë. Kodi postal i Colorados është '''CO'''. Kryeqyteti i Kolorados është [[Denver]].

'''Kolorado''' ([[Gjuha angleze|anglisht]]: ''Colorado''; {{IPAc-en|audio=ColoradanColorado.ogg|ˌ|k|ɒ|l|ə|ˈ|r|æ|d|oʊ|,_|-|ˈ|r|ɑː|d|oʊ}}) është një [[Shtetet Federale të Amerikës|shtet federal]] në pjesën perëndimore të [[SHBA]]-ve. Ai përfshin pjesën më të madhe të [[Malet Shkëmbore Jugore|Maleve Shkëmbore Jugore]], si dhe pjesën verilindore të [[Pllaja e Kolorados|Pllajës së Kolorados]] dhe skajin perëndimor të [[Rrafshnaltat e Mëdha|Rrafshnaltave të Mëdha]]. Kolorado është shteti i [[Lista e shteteve dhe territoreve të SHBA-së sipas sipërfaqes|tetë më i gjerë]] dhe [[Lista e shteteve dhe territoreve të SHBA-së sipas popullsisë|21-të më i populluar]] në SHBA. Regjistrimi i vitit 2020 i Shteteve të Bashkuara numëroi popullsinë e Kolorados në 5,773,714, një rritje prej 14,80% që nga regjistrimi i 2010-ës në Shtetet e Bashkuara.

Rajoni ka qenë i banuar nga amerikanët vendas për më shumë se 13,000 vjet, me vendndodhjen Lindenmeier që përmban artefakte që datojnë nga afërsisht 9200-1000 pes; skaji lindor i Maleve Shkëmbore ishte një rrugë kryesore migrimi për popujt e hershëm që u përhapën në të gjithë Amerikën. "Kolorado" është mbiemër spanjoll që do të thotë "i kuq", ngjyra e gurit të kuq ranor.<ref>{{cite encyclopedia|url=https://coloradoencyclopedia.org/article/state-name-and-nickname|title=State Name and Nickname|encyclopedia=Colorado Encyclopedia|date=31 gusht 2017|language=en|access-date=21 prill 2021}}</ref> [[Territori i Kolorados]] u organizua më 28 shkurt 1861 dhe më 1 gusht 1876, presidenti i SHBA-së [[Ulysses S. Grant]] nënshkroi Proklamatën 230 që pranonte Koloradon në [[Shtetet e Bashkuara|Bashkim]] si shtetin e 38-të.<ref name=ColoradoStatehoodProclamation>{{cite web|url=http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=70540|title=Proclamation of the Admission of Colorado to the Union|format=[[php]]|author=President of the United States of America|publisher=The American Presidency Project|language=en|access-date=15 nëntor 2018}}</ref> Kolorado është mbiquajtur "Shteti Njëqindvjeçar" sepse u bë një shtet një shekull pas nënshkrimit të [[Deklarata e Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara|Deklaratës së Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara]].

Kolorado kufizohet nga [[Wyoming]] në veri, [[Nebraska]] në verilindje, [[Kansas]] në lindje, [[Oklahoma]] në juglindje, [[Nju Meksiko]] në jug dhe [[Utah]] në perëndim, si dhe prek [[Arizona|Arizonën]] në jugperëndim në [[Four Corners]]. Kolorado shquhet për peizazhin e saj të gjallë të [[Lista e vargmaleve të Kolorados|maleve]], [[Pyjet e Shteteve të Bashkuara|pyjeve]], [[Fushat e larta (Shtetet e Bashkuara|fushave të larta]], [[mesa]]ve, [[Kanioni|kanioneve]], [[Pllaja (gjeografi)|pllajave]], [[Lista e lumenjve të Kolorados|lumenjve]] dhe tokave të shkretëtirës. Kolorado është një nga shtetet malore, dhe është një pjesë e Shteteve të Bashkuara perëndimore dhe jugperëndimore.

[[Denver]]i është kryeqyteti dhe qyteti më i populluar në Kolorado. Pjesët kryesore të ekonomisë përfshijnë qeverinë dhe mbrojtjen, minierat, bujqësinë, turizmin dhe gjithnjë e më shumë lloje të tjera të prodhimit. Me rritjen e temperaturave dhe uljen e disponueshmërisë së ujit, bujqësia, pylltaria dhe ekonomitë e turizmit të Kolorados [[Ndryshimet klimatike në Kolorado|pritet të preken shumë nga ndryshimet klimatike]].


== Gjeografia ==
== Gjeografia ==
Rreshti 19: Rreshti 85:
== Kultura ==
== Kultura ==


== Historia ==
== Referime ==
{{reflist}}

{{Shtetat Federale të Amerikës}}
{{Shtetat Federale të Amerikës}}
{{Gjeo-cung}}


[[Kategoria:Colorado| ]]
[[Kategoria:Colorado| ]]
[[Kategoria:Shtetet Federale të Amerikës]]



{{US-gjeo-cung}}
[[af:Colorado]]
[[an:Colorado]]
[[ang:Colorado]]
[[ar:كولورادو]]
[[arc:ܟܘܠܘܪܐܕܘ]]
[[arz:كولورادو]]
[[ast:Colorado]]
[[az:Kolorado]]
[[bat-smg:Kolorads (valstėjė)]]
[[bcl:Colorado]]
[[be:Штат Каларада]]
[[be-x-old:Каларада]]
[[bg:Колорадо]]
[[bi:Colorado]]
[[bn:কলোরাডো]]
[[bo:ཁོ་ལོ་ར་ཌོ།]]
[[bpy:কলোরাডো]]
[[br:Colorado]]
[[bs:Colorado]]
[[ca:Colorado]]
[[chy:Colorado]]
[[ckb:کۆلۆرادۆ]]
[[cs:Colorado]]
[[cv:Колорадо]]
[[cy:Colorado]]
[[da:Colorado]]
[[de:Colorado]]
[[diq:Colorado]]
[[el:Κολοράντο]]
[[en:Colorado]]
[[eo:Koloradio]]
[[es:Colorado]]
[[et:Colorado]]
[[eu:Colorado]]
[[fa:کلرادو]]
[[fi:Colorado]]
[[fo:Colorado]]
[[fr:Colorado]]
[[frp:Colorado]]
[[frr:Colorado]]
[[fy:Kolorado]]
[[ga:Colorado]]
[[gag:Kolorado]]
[[gd:Colorado]]
[[gl:Colorado, Estados Unidos de América]]
[[gv:Colorado]]
[[hak:Khô-lò-là-tô]]
[[haw:Kololako]]
[[he:קולורדו]]
[[hi:कोलोरैडो]]
[[hif:Colorado]]
[[hr:Colorado]]
[[ht:Kolorado]]
[[hu:Colorado]]
[[hy:Կոլորադո]]
[[ia:Colorado]]
[[id:Colorado]]
[[ie:Colorado]]
[[ig:Colorado]]
[[ik:Colorado]]
[[io:Kolorado]]
[[is:Colorado]]
[[it:Colorado]]
[[iu:ᑰᓘᕌᑑ]]
[[ja:コロラド州]]
[[jbo:kolorados]]
[[jv:Colorado]]
[[ka:კოლორადო (შტატი)]]
[[kk:Колорадо]]
[[ko:콜로라도 주]]
[[ku:Colorado]]
[[kw:Kolorado]]
[[la:Coloratum]]
[[lad:Colorado]]
[[lb:Colorado (Bundesstaat)]]
[[li:Colorado]]
[[lij:Colorado]]
[[lmo:Colorado]]
[[lt:Koloradas (valstija)]]
[[lv:Kolorādo]]
[[mg:Kolorado]]
[[mi:Colorado]]
[[mk:Колорадо]]
[[ml:കൊളറാഡോ]]
[[mn:Колорадо]]
[[mr:कॉलोराडो]]
[[mrj:Колорадо]]
[[ms:Colorado]]
[[my:ကော်လိုရာဒိုပြည်နယ်]]
[[nah:Colorado]]
[[nds:Colorado]]
[[nl:Colorado (staat)]]
[[nn:Colorado]]
[[no:Colorado]]
[[nv:Dibé Nitsaa Hahoodzo]]
[[oc:Colorado (estat)]]
[[os:Колорадо]]
[[pa:ਕੋਲੋਰਾਡੋ]]
[[pam:Colorado]]
[[pap:Colorado]]
[[pl:Kolorado]]
[[pms:Colorado]]
[[pnb:کولوراڈو]]
[[pt:Colorado]]
[[qu:Colorado suyu]]
[[rm:Colorado]]
[[ro:Colorado]]
[[ru:Колорадо]]
[[sa:कोलोराडो]]
[[sah:Колорадо (штаат)]]
[[scn:Coloradu]]
[[sh:Colorado]]
[[simple:Colorado]]
[[sk:Colorado (štát USA)]]
[[sl:Kolorado]]
[[sr:Колорадо]]
[[sv:Colorado]]
[[sw:Colorado]]
[[szl:Kolorado]]
[[ta:கொலராடோ]]
[[th:รัฐโคโลราโด]]
[[tl:Kolorado]]
[[tpi:Kolorado]]
[[tr:Colorado]]
[[tt:Колорадо (штат)]]
[[ug:Kolorado Shitati]]
[[uk:Колорадо]]
[[ur:کولوراڈو]]
[[uz:Kolorado]]
[[vec:Colorado]]
[[vi:Colorado]]
[[vo:Colorado]]
[[war:Colorado]]
[[xal:Коларад]]
[[yi:קאלאראדא]]
[[yo:Colorado]]
[[zh:科羅拉多州]]
[[zh-min-nan:Colorado]]

Versioni aktual i datës 29 maj 2022 01:27

Kolorado
Colorado
Shteti
Shteti i Kolorados
Flamuri i Kolorado
Flamuri
Stema zyrtare e Kolorado
Stema
Nofka(t): 
The Centennial State (Shteti Njëqindvjeçar)
Parimet: 
Nil sine numine
(Shqip: Asgjë pa providencë)
Himni: "Where the Columbines Grow" and
"Rocky Mountain High"[1]
Harta e Shteteve të Bashkuara me Kolorado të theksuar
Harta e Shteteve të Bashkuara me Kolorado të theksuar
VendiShtetet e Bashkuara
U pranua në Bashkim1 gusht 1876[2] (38-të)
Kryeqyteti
(dhe qyteti mě i madh)		Denver
Metroja më e madhe dhe zonat urbaneDenver
Qeveria
 • GuvernatoriJared Polis (D)
 • Guvernatori togerDianne Primavera (D)
LegjislaturaAsambleja e Përgjithshme
 • Dhoma e sipërmeSenati
 • Dhoma e ulëtDhoma e Përfaqësuesve
GjyqësoriGjykata e Lartë e Kolorados
Senatorët amerikanMichael Bennet (D)
John Hickenlooper (D)
Delegacioni i Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA4 Demokratë
3 Republikanë (lista)
Sipërfaqja
 • Gjithsej104.094 sq mi (269.837 km2)
 • Sipërfaqe tokësore103.718 sq mi (268.875 km2)
 • Sipërfaqe ujore376 sq mi (962 km2)  0.36%
Sipërfaqja vendi8th
Dimensionet
 • Gjatësia380 mi (610 km)
 • Gjerësia280 mi (450 km)
Lartësia mbidetare
6.800 ft (2.070 m)
Lartësia më e lartë
(Mali Elbert[3])
14.440 ft (4.401,2 m)
Lartësia më e ulët
(Lumi Arikaree[3])
3.317 ft (1.011 m)
Popullsia
 (2020)
 • Gjithsej5.773.714
 • Vendi21-të
 • Dendësia0.055/sq mi (0.021/km2)
 • Dendësia vendi39-të
 • Të ardhurat mesatare shtëpiake
$75,200[4]
 • Të ardhurat vendi
9-të
Emri i banorëveColoradan
Gjuha
 • Gjuha zyrtareAnglisht
Zona kohoreUTC−07:00 (MST)
 • Verës (DST)UTC−06:00 (MDT)
Shkurtesa USPS
CO
Kodi ISO 3166US-CO
Gjerësia gjeografike37°N to 41°N
Gjatësia gjeografike102°02′48″W to 109°02′48″W
Faqja zyrtarewww.colorado.gov
image_skyline nga kryeqyteti Denver

Kolorado (anglisht: Colorado; /ˌkɒləˈrædoʊ,_ʔˈrɑːdoʊ/) është një shtet federal në pjesën perëndimore të SHBA-ve. Ai përfshin pjesën më të madhe të Maleve Shkëmbore Jugore, si dhe pjesën verilindore të Pllajës së Kolorados dhe skajin perëndimor të Rrafshnaltave të Mëdha. Kolorado është shteti i tetë më i gjerë dhe 21-të më i populluar në SHBA. Regjistrimi i vitit 2020 i Shteteve të Bashkuara numëroi popullsinë e Kolorados në 5,773,714, një rritje prej 14,80% që nga regjistrimi i 2010-ës në Shtetet e Bashkuara.

Rajoni ka qenë i banuar nga amerikanët vendas për më shumë se 13,000 vjet, me vendndodhjen Lindenmeier që përmban artefakte që datojnë nga afërsisht 9200-1000 pes; skaji lindor i Maleve Shkëmbore ishte një rrugë kryesore migrimi për popujt e hershëm që u përhapën në të gjithë Amerikën. "Kolorado" është mbiemër spanjoll që do të thotë "i kuq", ngjyra e gurit të kuq ranor.[5] Territori i Kolorados u organizua më 28 shkurt 1861 dhe më 1 gusht 1876, presidenti i SHBA-së Ulysses S. Grant nënshkroi Proklamatën 230 që pranonte Koloradon në Bashkim si shtetin e 38-të.[2] Kolorado është mbiquajtur "Shteti Njëqindvjeçar" sepse u bë një shtet një shekull pas nënshkrimit të Deklaratës së Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara.

Kolorado kufizohet nga Wyoming në veri, Nebraska në verilindje, Kansas në lindje, Oklahoma në juglindje, Nju Meksiko në jug dhe Utah në perëndim, si dhe prek Arizonën në jugperëndim në Four Corners. Kolorado shquhet për peizazhin e saj të gjallë të maleve, pyjeve, fushave të larta, mesave, kanioneve, pllajave, lumenjve dhe tokave të shkretëtirës. Kolorado është një nga shtetet malore, dhe është një pjesë e Shteteve të Bashkuara perëndimore dhe jugperëndimore.

Denveri është kryeqyteti dhe qyteti më i populluar në Kolorado. Pjesët kryesore të ekonomisë përfshijnë qeverinë dhe mbrojtjen, minierat, bujqësinë, turizmin dhe gjithnjë e më shumë lloje të tjera të prodhimit. Me rritjen e temperaturave dhe uljen e disponueshmërisë së ujit, bujqësia, pylltaria dhe ekonomitë e turizmit të Kolorados pritet të preken shumë nga ndryshimet klimatike.

Gjeografia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Demografia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ekonomia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kultura

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "Lawmakers name 'Rocky Mountain High' second state song | 9news.com". Archive.9news.com (në anglisht). 13 mars 2006. Arkivuar nga origjinali më 30 nëntor 2015. Marrë më 1 prill 2016.
  2. ^ a b President of the United States of America. "Proclamation of the Admission of Colorado to the Union" (php) (në anglisht). The American Presidency Project. Marrë më 15 nëntor 2018.
  3. ^ a b "Elevations and Distances in the United States" (në anglisht). Shërbimi Gjeologjik i Shteteve të Bashkuara. 2001. Arkivuar nga origjinali më 15 tetor 2011. Marrë më 21 tetor 2011.
  4. ^ "US Census Bureau QuickFacts" (në anglisht). Marrë më 30 prill 2022.
  5. ^ "State Name and Nickname". Colorado Encyclopedia (në anglisht). 31 gusht 2017. Marrë më 21 prill 2021.


Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Shteteve të Bashkuara të Amerikës është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë.


Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Kolorado&oldid=2451835"