Wikipedia

Matha

Një matha (मठ, maṭha) është një fjalë sanskrite që do të thotë "manastir, institut ose kolegj",[1] dhe konsiderohet një manastir në Hinduizëm.[2][3] Jeta murgërore, për studimet shpirtërore ose ndjekjen e mokshas (çlirimi ose ndriçimi shpirtëror) i ka rrënjët nga mijëvjeçari i I p.e.s., në Traditën Vedike.[4][5] Manastiret më të hershme Hindu (mathat) mendohet se kanë nisur nga fillimi i erës sonë, bazuar në ekzistencën e Upanishadëve Sannyasa me përmbajtje të fortë Advaita Vedanta.[6] Tradita matha në Hinduizëm ishte me gjasa e stabilizuar në gjysmën e dytë të mijëvjeçarit të parë të e.s., siç dëshmohet nga të dhënat mbishkrimore dhe arkeologjike.[7] Mathat u rritën përgjatë kohës, me qendrat më të famshme dhe akoma të mbijetuara të studimeve Vedanta që janë ato të nisura nga Adi Shankara. Matha të tjera të rëndësishme dhe me ndikim i përkasin shkollave të ndryshme të Filozofisë Hindu, si ato të Vaishnavizmit dhe Shaivizmit.[8][9] Manastiret bujtin dhe ushqejnë nxënësit, sannyasit (murgjit, vetëmohuesit, asketët), gurut dhe janë të drejtuara nga Acharyat. Këto manastire ndonjëherë janë të lidhur me Tempujt Hindu dhe kanë rregullat e tyre të sjelljes, ceremonitë e inicimit dhe të zgjedhjes.[4][10] Mathat në Traditën Hindu nuk kufizohen vetëm në mësimet fetare dhe siç tregojnë dëshmitë historike ato ishin qendra të studimeve të ndryshme si mjeksia, gramatika dhe muzika.[11] Termi matha përdoret gjithashtu edhe për manastiret e Xhainizmit dhe manastiret më të hershme pranë Tempujve xhainistë datojnë afërsisht nga shekulli i V i e.s..[12]

Një matha Advaita Vedanta e nisur nga Adi Shankara pranë tempullit të Dwarkas në Guxharat.

Etimologjia

Redakto

Një matha (Sanskritisht: मठ) i referohet një "manastiri, instituti ose kolegji" dhe në disa kontekste referohet si "kasolle asketi, murgu ose vetë-mohuesi" ose tempull për studimin.[1] Rrënja e fjalës math, që do të thotë "banoj" ose "punë monotone".[1]

Historia

Redakto
Artikulli kryesor: Hinduizmi

Rrënjët e jetës manastirore gjenden në Literaturën Vedike, që siç pohon Jacobi me gjasa i paraprin Budizmit dhe Xhainizmit.[4][5] Sipas Hermann Jacobit, Max Mullerit, Hermann Oldenbergut dhe studiuesve të tjerë, traditat e Xhanizmit dhe Budizmit përshtatën pesë parimet e zhvilluara së pari në traditat Vediko-Brahmanike të jetës murgërore:[13]

  1. Mos i dëmto qëniet e gjalla
  2. Ji i vërtetë
  3. Mos merr asnjëherë pronën e dikujt tjetër
  4. Vetë-përmbajtja
  5. Ji liberal

Megjithatë në shekullin e XX, studiues si Richard Garbe sugjerojnë se tradita Vedike para-Upanishade mund të mos ketë pasur një traditë murgërore dhe se Upanishadet, Xhainizmi dhe Budizmi mund të kenë qenë lëvizje të reja që u rritën, pjesërisht në kundërvënie, mbi themelet dhe idetë e praktikave të hershme Vedike.[4] Asketizmi dhe praktikat oshënare me gjasa u shfaqën në Indi në shekujt e parë të mijëvjeçarit të I p.e.s.. Johannes Bronkhorst ka propozuar një model të dyfishtë, ku traditat murgërore dhe mathat filluan paralelisht, si në rrymat e traditave Vedike ashtu dhe në ato jo-Vedike, duke përmendur dëshmi nga Dharmasutrat e lashta Hindu, hartimi i të cilave është datuar midis vitit 500 p.e.s. dhe rreth fillimit të erës sonë.[4][14] Dëshmi të tjera të mathave gjenden në shtresën Brahmana të teksteve Vedike, si në kapitullin 10.6 të Shatapatha Brahmanas (Yajurveda) ashtu si dhe në shtresën e mbijetuar Aranyaka të teksteve Vedike si në kapitullin 15 të Shankhayana Aranyakas.[15] Studiues si Patrick Olivelle pohojnë se historia e manastireve Hindu luajti një rol në hartimin e Upanishadëve Sannyasa të Hinduizmit. Gjashtë nga këta Upanishadë u hartuan përpara shekullit të III të e.s., me gjasa duke filluar diku nga shekujt e fundit para erës sonë.[16] Këta gjashtë Upanishadë Sannyasa janë Aruni Upanishadi, Kundika Upanishadi, Kathashruti Upanishadi, Paramahamsa Upanishadi, Jabala Upanishadi dhe Brahma Upanishadi.[16][17] Upanishadet Sannyasa më të vjetër kanë një botëkuptim të fortë Advaita Vedanta dhe këto janë përpara Adi Shankaras.[18] Shumica e Upanishadeve Sannyasa paraqesin një filozofi Yoga dhe të jo-dualizmit (Advaita) Vedanta.[19] Kjo mund të jetë, pohon Patrick Olivelle, pasi manastiret madhore Hindu (mathat) i përkasin traditës Advaita Vedanta.[6] Pothuajse të gjithë Upanishadet mesjetarë Sannyasa janë po ashtu të Advaita Vedantizmit për shkak të këtyre manastireve. Përjashtimi i vetëm i rëndësishëm është Shatyayaniya Upanishadi i shekullit të XII, që paraqet filozoninë e konsideruar dualistike dhe Vaishnavite (Vishishtadvaita Vedanta) dhe është me gjasa i lidhur me një manastir Vaishnavit.[6][20] Përveç Upanishadeve, dëshmi të traditës së mathave në Hinduizëm gjenden në lloje të tjera literature, si kapitulli 12.139 i eposit të Mahabharatas dhe seksioni 3.1 i Baudhayana Dharmasutrave.[7] Mathat ishin të njohura në mënyrë rajonale nga terma të tjerë si Ghatika dhe Khandika.[21] Ghatika më e vjetër e verifikueshme për studimet Vedike, nga dëshmitë mbishkrimore gjendet në Kanchi, nga shekulli i IV i e.s..[21]

Rolet historike të mathas

Redakto

Tradita e mathas së Hinduizmit tërhoqi patronazhin mbretëror, duke mbështetur studimet dhe këto përkrahje vendosën, pohon Hartmut Scharfe, çfarë mund të jetë "rasti më i hershëm i regjistruar i një studimi universitar".[11] Disa nga këto matha të periudhës mesjetare të hinduizmit në Andra Pradesh, Karnataka, Kerala dhe Tamil Nadu, ishin për studimet Vedanta, por disa matha nga periudha nga viti 700 deri në vitin 1000 janë të përqëndruara kryesisht te Shaivizmi, Vaishnavizmi, ushtria, artet luftarake, muzika, piktura ose fusha të tjera të diturisë duke përfshirë edhe lëndë të lidhura me Budizmin dhe Xhanizmin.[22][23] Ka dëshmi, pohon Hartmut Scharfe, të mathave në Indinë Lindore dhe Veriore nga shekulli i VII e më tëhu, si ato në Kashmir, Uttar Pradesh, veçanërisht në qytetin e shenjtë Hindu të Varanasit, Madia Pradesh, Bihar dhe Odisha, por këto nuk mbështeten nga mbishkrimet e lashta tempullore por dalin nga udhëpërshkrimet e udhëtarëve kinezë që vizituan këto rajone.[24] Brahminët ishin me gjasa të përfshirë në arsimin dhe kulturën gojore të tejçimit tekstor në Indië e lashtë nëpërmjet traditës gurukul, por dëshmitë mbishkrimore të mbledhura nga E. Hultzsch sugjerojnë se të paktën disa matha të lidhura me tempujt ishin të mbizotëruara nga jo-brahminët nga fillimi i mijëvjeçarit të II-të të e.s..[11] Mathat dhe tempujt e ndërlidhur kishin zakonisht diskutime, recitime vedike dhe gara studentore dhe këto ishin pjesë e festave komunitare në historinë e Azisë Jugore.[25] Këto matha ishin gjithashtu qendra ku shumë hartoheshin edhe shumë tekste të reja,[6] ashtu si dhe biblioteka dhe ruajtëse të dorëshkrimeve të lashta dhe mesjetare, ku ruheshin tekstet e vjetra dhe kopjet e degraduara zëvendësoheshin përgjatë shekujve.[26][27][28] Disa studiues si Adi Shankara i shekullit të VII, i cili vendosi katër matha madhore në rajone të ndryshme të Indisë, të shkruara në dokumente që kishin përgjegjësinë të konservonin përkasisht nga një Veda secila.[29] Disa manastire Hindu ofronin strehim për pelegrinët dhe forma të ndryshme përkujdesjeje për komunitetet e tyre vendore.[28]

Organizimi

Redakto

Matha është një manastir, shpesh me studentë të shumtë, shumë mësues dhe një strukturë të institucionalizuar për të organizuar punët e përditshme. Organizimi i tyre është më i sofistikuar se një Ashrama ose Gurukul, që zakonisht janë dyqane dhe menca për një grup të vogël studentësh.[30] Një matha, si një kolegj, ka funksione mësimi, administrative dhe ndërveprimi me komunitetin, me parashtesa dhe mbaresa të emrave, me tituj si Guru, Acharya, Swami dhe të tjerë. Në mathat Lingayat Shaiva për shembull, mësuesit janë Guru, funksionet administrative janë përgjegjësi e Acharyave dhe marrdhëniet me komunitetin janë përgjegjësi e Swamit.[31] Një organizim i ngjashëm gjendet edhe në mathat Vaishnavit.[32]

Acharya

Redakto

Fjala Acharya në traditën manastirore Hindu i referohet si një Guru-je të rangut të lartë, ose më shpesh drejtuesit të një manastiri dhe sampradayas (institucion mësimor, i një sekti).[33][34] Ky pozicion përfshin në mënyrë tipike një ceremoni inicimi të quajtur diksha nga manastiri, ku udhëheqësi më i hershëm bekon pasuesin si Acharya.[33][35] Në sektet e mëdha që drejtojnë një shumësi manastiresh historike, një Acharya mund ti referohet udhëheqësit të një shkolle manastirore rajonale që veprona brenda atij sekti.[33] Titujt e alternuar të drejtuesve të manastireve Hindu janë Jeer, Jiyar ose Ciyar.[36] Udhëheqësi i një grupi të madh manastiresh Hindu në një sampradaya ndonjëherë quhet si Jagad guru.[37]

Gurutë

Redakto

Matha bujt jo vetëm nxënës por edhe shumë Guru. Një Guru, në Traditën Hindu është një "mësues, udhërrëfyes ose mjeshtër" i një diturie të caktuar.[38] Ai ose ajo është dikush më shumë se një mësues, tradicionalisht një figurë e nderuar për studentin, me gurunë që shërben si një "këshillues, që ndihmon në brumosjen e vlerave, ndanë përvojat ashtu si dhe diturinë tekstore, një model në jetë, një burim frymëzimi dhe ai që ndihmon në përparimin shpirtëror të një studenti".[39] Termi i referohet gjithashtu dikujt që më së pari është një udhërrëfyes shpirtëror, që ndihmon në zbulimin e të njëjtave aftësi që tashmë guruja i ka arritur.[40] Koncepti i Gurusë mund të gjendet që nga periudha e lashtë Vedike,[39] i gjetur në shkollat tradicionale ashtu si dhe në një matha.[41] Përmendja më e vjetër e konceptit të guru-së gjendet në tekstet më të hershme Vedike të Hinduizmit.[39] Guruja dhe gurukuli – një shkollë e drejtuar nga guru-ja, ishin një traditë e stabilizuar në Indi nga mijëvjeçari i parë p.e.s. dhe këta ndihmuan në hartimin dhe tejçimin e Vedave të ndryshme, Upanishadeve, teksteve të shkollave të ndryshme të filozofisë Hindu dhe Shastrat post-Vedike që varjojnë nga dituria shpirtërore deri te artet e ndryshme.[11][39][42] Mathat i strehonin këta mësues dhe studentët e tyre gjatë studimeve të tyre.[7] Afërsisht nga mijëvjeçari i I i e.s., dëshmitë arkeologjike dhe mbishkrimore sugjerojnë ekzistencën e institucioneve të shumë të mëdha gurush në Indi, disa pranë Tempujve Hindu, ku tradita guru-shishya ndihmonte në ruajtjen, krijimin dhe përçimin e fushave të ndryshme të diturisë.[43] Dëshmia e parë mbishkrimore e një mathaje Shaivite, për shembull, daton rreth vitit 800, e cila ishte e lidhur me një tempull.[11] Ajo bujtëte studiues dhe studentë për studimet teozofike.[11] Një tjetër mbishkrim rreth vitit 1100, pohon Hartmut Scharfe, dëshmon se një matha ishte qendra e studimeve mesjetare mjekësore (Charaka Samhita) dhe të gramatikës Vedike në Tamil Nadu.[11]

Mathat në traditat hindu

Redakto
 
Një manastir Advaita Vedanta dhe Tempulli Vidyashankara në Sringeri Sharada Peetham, Sringeri, Karnataka

Advaita Vedanta

Redakto

Shankara konsiderohet si themeluesi i shumicës së manastireve të famshëm në Hinduizëm.[44] Këta bujtnin Dashanami Sampradayan nën katër matha, me qendrat në Dwarka në perëndim, Jagannatha Purin në Lindje, Sringerin në Jug dhe Badrinathin në Veri.[41][44] Secila mathë ishte e kryesuar nga një nga dishepujt e tij, të quajtur Shankaracharya, të cilët vazhdonin në mënyrë të pavarur Advaita Vedanta Sampradayan.[44] Dhjetë Shankarat e lidhur me urdhërat murgore Advaita janë të shpërndarë siç vijon: Bharati, Puri dhe Saraswati në Sringeri, Aranya dhe Vana në Puri, Tirtha dhe Ashrama në Dwarka dhe Giri, Parvata dhe Sagara në Badrinath.[30] Mathat që ndërtoi Shankara ekzistojnë edhe sot dhe vazhdojnë mësimet dhe ndikimin e Shankaras.[34][45] Tabela më poshtë jep një përmbledhje të katër Advaita Mathave më të mëdha të themeluara nga Adi Shankara dhe hollësitë e tyre.[41][46] Megjithatë, dëshmitë sugjerojnë se Shankara vendosi më tepër matha vendore për studimet Vedanta dhe përhapjen e tyre, pohon Hartmut Scharfe, si "katër mathat në qytetin e Trichurit vetëm, që ishin të drejtuara nga Trotaka, Sureshvara, Hastamalaka dhe Padmapada".[47]

Shishya
(linja prejardhëse) 		Drejtimi Maṭha Rajoni federal Mahāvākya Veda Sampradaya
Padmapāda Lindja Govardhana Pīṭhaṃi Odisha Prajñānam brahma (vetëdija është Brahmani) Rig Veda Bhogavala
Sureśvara Jugu Sringeri Sharada Peethami Karnataka Aham brahmāsmi (Unë jamë Brahmani) Yajur Veda Bhūrivala
Hastāmalakācārya Perëndimi Dvaraka Pitha Guxharat Tattvamasi Sama Veda Kitavala
Toṭakācārya Veriu Jyotirmaṭha Pīṭhaṃi Uttarakand Ayamātmā brahma (Ky Atman është Brahmani) Atharva Veda Nandavala

Matha të tjera Advaita

Redakto

Matha të tjera Advaita Vedanta që ndjekin traditën Smarta përfshijnë:

  • Svarnavalli Matha në Swarnavalli pranë Sodhes, Sirsi, Karnataka
  • Ramachandrapura Matha në Haniya, Hosanagara, Karnataka
  • Kanchi matha, në Kanchipuram, Tamil Nadu
  • Chitrapur Matha, Shirali, Karnataka
  • Shri Gaudapadacharya Matha, Kavale, Ponda, Goa
  • Sri Samsthan Dabholi Matha, Dabholi, Goa

Vaishnavizmi

Redakto
 
Parakala Mutt – siç duke sot

Sri Vaishnava Mathas

Redakto

Ramanuja, filozofi i Vaishnavizmit, studioi në një manastir Advaita Vedanta me Yadava Prakashan përpara se të shkëputej nga idealet Advaita dhe të themulonte filozofinë e tij Vishishtadvaita (Advaita cilësore).[48] Ramanuja ishte emëruar si udhëheqës i Srirangam mathas, pas vdekjes së Yamunacharyas, megjithëse ata nuk u takuan kurr.[49] Bashkë me filozofinë e tij, Ramanuja është i famshëm për aftësitë e tij organizuese dhe reformat e qëndrueshme institucionale që ai futi në Srirangam duke paralelizuar ato në manastiret Advaita të kohës së tij. Ai gjithashtu udhëtoi dhe themeloi shumë matha Vaishnavite përgjatë Indisë.[50] Tradita Vaishnavite beson se Ramanuja themeloi 700 matha, por dëshmitë historike sugjerojnë se mjaft prej tyre u themeluan më vonë.[36] Mathat Vaishnavite përgjatë kohës, u ndanë në dy tradita, ato të traditës Tenkalai (jugore) dhe ato të traditës Vadakalai (veriore) të Vaishnavizmit.[51] Mathat Tenkalai janë me qendër në Srirangam, ndërsa mathat Vadakalai janë të lidhura me Kanchipuramin. Të dyja këto tradita nga shekulli i X e tëhu kanë konsideruar futjen në funksionin e mathas të ushqimit të të varvërve dhe besimtarëve që i vizitojnë, bujtjen e dasmave dhe festat komunitare, tokat bujqësore tempullore dhe kopështet e luleve si burim për ushqimin dhe përbërës adhurimi, duke qenë të hapura për pelegrinët si shtëpi pushimi dhe ky rol filantropik i këtyre manastireve hindu vazhdon edhe sot.[52] Në shekullin e XV, këta manastire u zgjeruan duke vendosur Ramanuja-kuta në vendndodhjet kryesore Vaishnavite të Indisë Jugore.[52][Shpjegimi 1] Disa manastire Vaishnavi përfshijnë:

  • Melukote – matha e themeluar nga Ramanuja[53]
  • Srirangami – Matha Tenkalai Vaishnava[36]
  • Vanamamalai – Matha Tenkalai Vaishnava[36]
  • Tirukkurungudi – Matha Tenkalai Vaishnava[36]
  • Kanchipurami – Matha Vadakalai Vaishnava[54]
  • Ahobila – Matha Vadakalai Vaishnava[36]
  • Parakala – Matha Vadakalai Vaishnava[36]
 
Hyrja e Sri Krishna Mathas në Udupi

Mathat Dvaita (Vaishnava)

Redakto

Madhvacharya, themeluesi i Shkollës Dvaita Vedanta të filozofisë Hindu, studioi në një manastir Advaita Vedanta ashtu si dhe Ramanuja,[48] pastaj u shkëput me Advaitën, themeloi shkollën teistike Dvaita të interpretimit Vedanta, pastaj themeloi tetë matha (manastire) në Udupi nga fillimi i shekullit të XIV. Këto konsiderohen si Madhva matha, ose Udupi ashta matha dhe përfshijnë Palimaru mathan, Adamaru mathan, Krishnapura mathan, Puttige mathan, Shirur mathan, Sodhe mathan, Kaniyooru mathan dhe Pejavara mathan.[8] Këto tetë rrethojnë Tempullin hindu Anantheswara Krishna.[8] Mathat janë të organizuara në një drejtkëndësh, tempujt në një model grile katrore.[8] Murgjit në matha janë sannyasi dhe tradita dhe përçimi i studimeve të tyre (Sistemi Paryaya) u vendosën nga Madhvacharya.[8] Ka Madhva matha të vendosur përgjatë gjithë Indisë. Duke përfshirë ato në Udupi, në Indi ka njëzet e katër Madhva matha.[55] Qendra kryesoe e traditës Madhva është në Karnataka.[55] Manastiri ka një sistem pontifikor, që qarkullon pas një periudhe të caktuar. Pontifiku quhet Swamiji dhe drejton lutjet e përditshme ndaj Krishnas sipas traditës Madhva,[55] ashtu si dhe festat e përvitshme.[10] Procesi dhe ritualet e mantrave vedike për adhurimin e Krishnas në manastiret Dvaita ndjek procedurën e shkruar nga Madhvacharya në Tantrasara.[10] Ceremonia e përçimit në shkollën Dvaita përfshin mirëpritjen nga Swamiji në ikje të atij në ardhje, pastaj ecjen së bashku për te ikona e Madhvacharyas në hyrje të Tempullit të Krishnas në Udupi, duke i ofruar atij ujë, i shpreh atij nderimin dhe pastaj i dorëzon enën me ujë që Madhvacharya përdori kur ai mori udhëheqjen e manastirit.[55] Manastiri përfshin kuzhina, bhojan-shala, të drejtuara nga murgj dhe vullnetarë.[56] Këto shërbejnë ushqim të përditshëm për afërsisht 3,000 deri në 4,000 murgj, studentë dhe pelegrinë pa dallim shoqëror.[56] Gjatë ceremonisë së përçimit, u shërbehet një vakt vegjetarian mbi 10,000 njerëzve nga Udupi bhojan-shalat.[56]

Manastire të tjera Dvaita përfshijnë
  • Kashi Matha, Varanasi, Uttar Pradesh
  • Gokarna Matha, Poinguinim, Canacona, Goa
  • Uttaradi Matha
  • Raghavendra Swami Matha
  • yasaraja Matha, Sosale
   
majtas: Ukhra matha, Bengali Perëndimor. (Vaishnavizmi Nimbarka)
Djathtas: Belur matha, Bengali Perëndimor (Ramakrishna)

Mathat Nimbarka Vaishnava

Redakto

Nimbarka, një studiues i datuar në mënyrë të ndryshme midis shekullit të XI dhe të XIII, propozoi një kompromis që ishte gjithëpërfshirës për të gjitha Shkollat Vedanta, duke pohuar se secili e ka mirë, si e vërteta është njëkohësisht Advaita, Vishishtadvaita dhe Dvaita në të njëjtën kohë, duke e quajtur filozofinë e tij Dvaitadvaita ose Sistemi Bhedabheda.[57] Ai u zhvendos në Vrindavan-Mathura dhe themeloi një matha të përqëndruar përreth përkushtimit dashuror të adhurimit të Radha-Krishnas (Radheshyam).[57][58] Ky grup theksonte përbashkimin e komunitetit, këngëve publike dhe bhaktit të vazhdueshëm. Mathat e këtij grupi janë:

  • Kathia Baba ka Sthaan në Vrindavan
  • Nimbarkacharya Peetha në Salemabad, Raxhastan
  • Ukhra Mahanta Asthal në Ukhra, Bengali Perëndimor
  • Howrah Nimbarka Ashrami në Howrah

Mathat Ramanandi Vaishnava

Redakto

Ramananda ishte një shenjt-poet vaishnavit i shekullit të XIV i lëvizjes Bhakti, në rajonin e Lumit Gang në Indinë Veriore.[59] Ai studioi në një manastir Advaita Vedanta, u bashkua me traditën Vaishnavite të Ramanujas, pastaj nisi të themeloi lëvizjen vaishnavite të bazuar te zoti Rama nga qyteti i shenjtë Hindu i Varanasit.[60][61][62] Tradita hindu e njeh atë si themelues[63] të Ramanandi Sampradayas, komunitetit më të madh Sanasaya hindu të kohëve moderne.[64][65] Manastiret e këtyre asketëve gjenden veçanërisht në shtetet veriore dhe perëndimore të Indisë dhe në Nepal, por ata gjenden gjithashtu nëpërmjet murgjëve shëtitës.[66][67] Mathat më të mëdhaja të traditës Ramanandi janë në Ayodhya dhe Varanasi, si dhe murgjit Ramanandi të njohur si Bairagis ose Vairagis (që do të thotë, të veçuarit), grupet e tyre të quajtura Akhara.[68][69] Mathat Ramanandi janë historikisht të shquara për qenien pjesë e lëvizjen e asketëve luftëtarë në Indinë mesjetare, ku murgjit u kthyen në një grup militar, të trajnuar me armë, u rebeluan kundër sundimit islamik dhe në të njëjtën kohë bashkëpunuan me zyrtarët kolonial britanikë si mercenarë.[70][71] Të njohur për botëkuptimin e tij barazitar në një kohë të pasigurisë së konflikteve Hindu-Islam, Ramananda dhe mathat e tij i pranonin dishepujt pa dallim gjinie, klase, kaste ose besimi (ai pranonte edhe myslimanë).[59][72][73] Studimet tradicionale pohojnë se dishepujt e tij u përfshinë më vonë në lëvizjen e poetëve shenjtë Bhakti si Kabir, Ravidas, Bhagat Pipa dhe të tjerë,[65][74] megjithatë studiuesit post-modernë i kanë vënë në pikëpyetje disa nga pasuesit e tij shpirtëror ndërsa të tjerët e kanë përkrahur këtë linjë pasuesish me dëshmi historike.[75][76] Idetë e tij ndikuan në themelimin e Sikhizmit në shekullin e XV dhe mësimet e tij janë përfshirë në shkrimin Sikh, Guru Granth Sahib.[65][77] Adhyatma Ramayana është një tekst kyç i këtyre mathave.[78]

Matha të tjera Vaishnava

Redakto
  • Yadugiri Yathiraja Matha
  • Gaudiya Matha
  • Narasingha Chaitanya Matha
  • Ramakrishna Matha
  • Sree Rama Dasa Matha,Chenkottukonam, Thiruvananthapuram

Shaivizmi

Redakto

Mathat Shaivite ose Shaiva u vendosën të paktën nga mijëvjeçari i I e tëhu, në Kashmir, rajonet e Himalajane si Nepali dhe përgjatë nënkontinentit, si në Tamil Nadu.[79][80] Shumë prej këtyre manastireve dhe tempujve të ndërlidhur, veçanërisht në veri-perëndim të nënkontinentit indian, u shkatërruan nga ushtritë Islamike pas shekullit të XII,[81] dhe rrjeti i manastireve Shaiva u ndërpre ashpërsisht nga dhuna pasuese.[82] Në disa raste, manastiret Hindu u shndërruan në ribate islamike ose medrese (përkatësisht barraka ushtarësh dhe shkolla) gjatë periudhës mesjetare.[83] Manastiret Shaiva ishin nga shkolla të ndryshme të Shaivizmit, duke varjuar nga shkollat jo-dualiste deri te ato teiste dhe në mënyrë rajonale kishin një gamë emërtimesh si Jogi (Yogis), Natha, Darshani, Kanphata të Gorakshanathit sampradaya.[84][85]

Shaiva Siddhanta

Redakto

Shaiva Siddhanta është një shkollë teiste e Shaivizmit e bazuar në dualizëm (shpirti njerëzor dhe zoti janë të ndryshëm) dhe themeluan matha të paktën nga mesi i mijëvjeçarit të I të e.s.. Dëshmitë arkeologjike të datuara nga viti 724 sugjerojnë ekzistencën e një mathaje Saiva Siddhanta të emërtuar Mattamayura.[86] Dëshmi të tjera historike sugjerojnë se këta murgj Shaiva ishin aktiv në studimet teozofike Shaiva dhe i përhapën idetë Shaivite në veri dhe në perëndim të Indisë deri rreth shekullit të XII.[86] Manastire të tjera të rëndësishme përfshijnë Golaki mathan që ekzistoi rreth shekullit të X,[86] e njohur për formë e tempullit të saj të rrumbullakët, me gjasa pranë Jabalpurit të sotëm në Madia Pradesh.[87][88] Ky manastir përmbante një grup tempujsh të Shivës, një spital, kolegj dhe bujtinë për studentët.[87] Golaki matha ishte qendra e studimeve Vedike me studime paralele të literaturës Budiste.[87] Mbishkrimet dëshmojnë se manastire të shumta Shaivite u vendosën në rajonin e Dekanit nën mbrojtjen e Dinastisë Kakatiya, shumë prej të cilëve u shkatërruan në luftërat hindu-muslimane që i dhanë fund sundimit Kakatiya.[88][89] Zanafilla e Golaki mathas të Indisë qendrore është e atribueshme te manastiret më të vjetër të Kashmirit.[90] Në Karnataka, dëshmitë historike sugjerojnë se mbretëresha Alhanadevi themeloi manastirin Shaiva të quajtur Kodiya matha që përfshint një tempull, strehimin manastiror dhe sallën e studimit, me studime mbi Vedat, Shastrat dhe Puranat.[87] Dinastia Chola financoi shumë matha të rëndësishme Shaiva.[91] Ndërsa shumë manastire Shaiva kishin tempuj të ndërlidhur, disa nuk kishin dhe ishin tërësisht të kushtuara ndaj arsimimit dhe studimit.[91]

Mathat Nath Shaiva

Redakto

Tradita Nath është një traditë shkollash sinkretike Yoga dhe Vedanta të filozofisë Hindu bazuar në traditën Shaiva, që adhuron Shivën dhe Dattatreyan. Themelimi i saj i atribuohet ideve të Matsyendranathit dhe Gorakshanathit, të zhvilluara më tej me shtesat e guruve Siddha Yoga të quajtur "Nathë" (që do të thotë zota).[92] Nath Yogi sampradaya dhe organizatat monastike u zhvilluan duke nisur nga shekulli i XIII,[92] me qendrat e mathave në Gorakhpur, Uttar Pradesh. Shumë nga mathat e tyre në shtetet veriore, qendrore dhe perëndimore të Indisë veçanërisht në zonën e Himalajeve, por mbishkrimet arkeologjike sugjerojnë se mathat e tyre ekzistonin po ashtu edhe në Indinë e Jugut. Murgjit e hershëm Nath gjetën përkrahje në Karnataka, për shembull, midis shekullit të X dhe të XIII, që më vonë u bë një lagje tempuore dhe mathaje Shaiva për ta pranë Mangalores.[93] Kadri matha, për shembull, është një nga manastiret legjendare në traditën Nath që tërhoqi konvertime nga Budizmi dhe përfshirjen e ideve budiste në Shaivizëm,[93] siç dhe vazhdon të jetë një pjesë traditës Nath Shaiva, veçanërisht gjatë festimeve të Kumbh Melas në kohët moderne.[94]

 
Tempulli dhe matha Gorakhnath në Gorakhpur të Indisë është një nga mathat madhore moderne të traditës Nath Shaiva.[95]

Tradita Nath Siddha e Shaivizmit konsiderohet se ka vendosur mjaft tempuj dhe manastire hindu kushtuar Shivës, veçanërisht në Guxharat, Maharashtra, Madia Pradesh, Raxhastan, Uttar Pradesh, Himachal Pradesh, Biharin verior dhe në Nepal.[96][97] Gorakhnath matha është një manastir Shaivit aktiv i emërtuar sipas shenjtit mesjetar, Gorakhnath i Nath sampradayas.[98] Matha dhe qyteti i Gorakhpurit në Uttar Pradesh është emërtuar po ashtu sipas tij. Manastiri dhe tempulli kryejnë veprimtari të ndryshme kulturore dhe shoqërore si dhe shërben si qendër kulturore e qytetit. Manastiri publikon gjithashtu tekste mbi filozofinë Gorakhnath.[98][99] Organizat murgore Nath Shaiva ishte një nga ato grupe murgërore Hindu që u militarizuan dhe morën armët kundër pushtimit mysliman të Indisë, ti rezistonin persekutimit.[100][101][102] Ata përçmoheshin dhe persekutoheshin nga zyrtarët e Perandorisë Mogule dhe nga elitat shoqërore, kulturore dhe fetare.[103][104] Megjithatë murgjit Nath yogi ishin shumë popullor në popullsinë rurale të Azisë së Jugut që nga kohët e mesjetës.[105]

Lingayatizmi

Redakto

Matha e organizmit manastiror kanë qenë vepruese që me lindjen e lëvizjes Lingayat në Karnataka rreth shekullit të XII. Ato gëzonin përkrahjen komunitare dhe shërbenin si qendra të studimeve Shaivite ashtu si dhe aktivitet edukuese, kulturore dhe filantropike të komunitetit Lingayat.[106] Ka patur gjashtë manastire të mëdhenj Lingayat, një nga të cilën në Kedaranath (Himalaja), Kashi (Varanasi, Lumi Gang), Srisaila (Andhra Pradesh), Kalyana, Rambhapuri-Balehalli dhe Ujjain (të tre në Karnataka).[106] Ka manastire më të vegjël Vira-Shaiva dhe degë rurale të manastireve përgjatë Indisë që plotësonin nevojat e komuniteteve vendore Lingayat.[106] Manastiret Lingayat kanë klasë të lidhur priftërore që quhen Jangama, por kjo klasë nuk është pjesë e manastirit dhe shpesh të familjes.[107] Çdokush nga çdo klasë shoqërore mund të bëhet murg Lingayat dhe ti bashkohet manastirit të tij dhe organizata e brendshme ka lejuar lëvizshmërinë shoqërore që nga ditët e saj të para.[107] Jangamët shpesh kryejnë rite të kalimit, si martesat.[107] Linja e pasimit në degët e manastireve Lingayat mund të jenë të caktuar si nga manastiri kryesor ashtu dhe nga drejtuesi vendor që emëron pasuesin e tij.[107]

Matha të tjera Shaivite

Redakto
  • Dharmapuram Adheenami
  • Thiruvaduthurai Adheenami
  • Sivatirtha matha
  • Hardwar matha
  • Nasik matha[108]
  • Caughera matha (Nepal)[109]
  • Dhinodara matha[110]

Shembuj të kodeve të një mathe moderne

Redakto

Sipas Saccinandas, mathat theksojnë një jetë që është "e ndershme, paqe-dashëse, e pavarur, morale dhe me sjellje të mirë”. Funksione të tjera të manastireve janë “të ofroi arsimimin në sanskritisht, të ushqei të ftuarit, tu jap para të varfërve, të strehoi të pamundurit dhe të varros të vdekurit pa familje".[111]

Inicimi

Redakto
  • Kur një person ka vendosur të hyjë në jetën askete, detyra e tij e parë është të gjejë një guru që do ta pranoi atë si një dishepull.
  • Guruja njeh një kandidat për asket si dishepull i tij nga adiministrimi i diksas, një rit inicimi që e shkëput dishepullin nga jeta e tij e mëparshme.
  • Përpara se të marri diksan, një dishepull duhet ti pres të gjitha lidhjet me familjen e tij të orientimit duke kryer ceremoni vdekjeje për prindërit e tij.
  • Deri në marrjen e diksas, një asket merr gjithmonë emër fetar që përfundon me emrin e nën-urdhërit të tij.[111]

Praktikat e përditshme

Redakto

Dhjetë hapat fillestare të çlirimit (sipas Guru Saccinandas)

  1. Lëre shtratin përpara daljes së diellit.
  2. Bëji homazh PerëndiswPerëndeshës së Diellit Savitri/Savitr çdo mëngjes dhe mbrëmje.
  3. Recito vargje të shenjta (mantra) dhe thirr emrin e një hyjnie të zgjedhur ndërsa lahesh.
  4. Ofro flijime zjarri (homa) dhe kryej postura yoga.
  5. Shërbei të gjithë të ftuarit.
  6. Kryej oferta mortore për paraardhësit e dikurjt në mesditë.
  7. Merr ushqim të shenjtë pas mesditës dhe përpara mbrëmjes.
  8. Adhuro një perëndinë e zgjedhur të dikujt në mbrëmje.
  9. Meditato mbi mirëqënien e njerëzimit përpara se të shkosh për të fjetur.
  10. Fli nga ora 11:00 e darkës deri në 4:00 të mëngjesit.[111]

Dhjetë parimet e sjelljes etike

Redakto
  1. JI i këndshëm drejt një njeriu mizor dhe do ta sfidosh atë.
  2. Mos i ki zët të tjerët edhe kur ata mund të të kenë zët ty, pasi i ligu duhet të pendohet një ditë dhe të të pranoi kur fuqia dhe sjellja e tij të dështoi. Kjo është një e vërtetë e përbotshme.
  3. Kontrollo mënyrën tënde të të folurit; kjo është një nga faktorët kryesor që e bën një njeri mik ose armik.
  4. Respekto të drejtën e të tjerëve për të folur siç di, pasi secili është krijuar nga zoti/zotat.
  5. Mos përçmo një njeri të klasës së ulët, pasi ti mund të jesh si ai në rimishërimin tënd të ardhshëm.
  6. Kupto se kasta dhe ngjyra nuk janë veçse paragjykime idiote në mendjen e një injoranti.
  7. konsideroi superiorët si dashamirës dhe inferiorët si të bekuar.
  8. Ji i pavarur, por në të njëjtën kohë përpiqu të kujdesesh për prindërit e tu që të kanë prurë në jetë dhe kanë sakrifikuar pasurinë, qënien dhe jetën e tyre për të të bër një burr/grua.
  9. Lutju perëndisë për lumturinë e njerëzimit, jo për veten tënde. Hyjnitë dëgjojnë vetëm njerëzit që luten për të tjerët.
  10. Mos u kap pas gjërave; Brahmani, shpirti sipëror, është kudo dhe përfshin gjithësinë.[111]

Mathat në Xhainizëm

Redakto
 
Matha Xhainiste Mel Sithamur, vendqëndrimi i Bhattaraka Laxmisenas

Manastiret xhainiste, pohon Paul Dundas, quhen gjithashtu Matha.[12] Dëshmitë arkeologjike nga Tamil Naduja, që përgjithësisht kanë mbijtuar më mirë sesa pjesa tjetër e Azisë Jugore, sugjerojnë se manastiret xhainiste filluan të ndërtoheshin pranë tempujve xhainistë në Indinë Jugore rreth shekullit të V të e.s. dhe bujtnin murgjit e zhveshur të Xhainizmit.[12] Në pjesë të tjera, mathat xhaine patën përkrahjen mbretërore bashkë me manastiret budiste dhe hindu. Sipas teksteve Xhainiste të shekullit të XIII deri në të XV, të tillë si ata të historianit Srutasagara Gani, murgjit xhainistë në këto matha ishin të persekutuar nga zyrtarët mysliman për mënyrën e tyre të jetesës, duke sugjeruar kështu se tradita e mathas kishte vazhduar në gjysmën e parë të mijëvjeçarit të dytë.[112] Disa matha xhainiste janë:

Shiko edhe

Redakto

Shpjegime

Redakto
  1. ^ Dy traditat e mathave dallojnë në teologjinë e tyre mbi natyrën e shpëtimit dhe rolin e hirit hyjnor, ashtu si dhe në pozicionin se si perëndesha Lakshmi dhe zoti Vishnu lidhen me njëri-tjetrin ndërsa bien dakord se të dy janë të rëndësishëm.[51]

Referime

Redakto
  1. ^ a b c Monier Monier-Williams (1923). A Sanskrit–English Dictionary. Oxford University Press. fq. 730. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Tamara I. Sears (2014). Worldly Gurus and Spiritual Kings: Architecture and Asceticism in Medieval India. Yale University Press. fq. 4–9. ISBN 978-0-300-19844-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ Matha, Encyclopedia Britannica Online 2009
  4. ^ a b c d e William M. Johnston (2013). Encyclopedia of Monasticism. Routledge. fq. 681–3. ISBN 978-1-136-78715-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ a b Austin B. Creel; Vasudha Narayanan (1990). Monastic life in the Christian and Hindu traditions: a comparative study. Edwin Mellen Press. fq. 7–11. ISBN 978-0-88946-502-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ a b c d Olivelle, Patrick (1992). The Samnyasa Upanisads. Oxford University Press. fq. 17–8. ISBN 978-0195070453. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ a b c Hartmut Scharfe: From Temple schools to Universities; 2002; te "Education in Ancient India: Handbook of Oriental Studies"; Brill Academic, ISBN 978-90-04-12556-8, fq. 172-3
  8. ^ a b c d e V. Rao: Living Traditions in Contemporary Contexts: The Madhva Matha of Udupi; 2002, Orient Blackswan, ISBN 978-81-250-2297-8, fq. 27-32
  9. ^ Tamara I. Sears: Housing Asceticism: Tracing the development of Mattamayura Saiva monastic architecture in Early Medieval Central India (c. 8th – 12th centuries AD); PhD. Dissertation 2004. fq. 29
  10. ^ a b c V. Rao: Living Traditions in Contemporary Contexts: The Madhva Matha of Udupi; 2002, Orient Blackswan, ISBN 978-81-250-2297-8, fq. 43-9
  11. ^ a b c d e f g Hartmut Scharfe: From Temple schools to Universities, 2002, te "Education in Ancient India: Handbook of Oriental Studies", Brill Academic, ISBN 978-90-04-12556-8, fq. 173-4
  12. ^ a b c Paul Dundas (2003). The Jains. Routledge. fq. 123–124. ISBN 978-0415266055. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ William M. Johnston (2013). Encyclopedia of Monasticism. Routledge. fq. 682. ISBN 978-1-136-78715-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ Johannes Bronkhorst (1998). The Two Sources of Indian Asceticism. Motilal Banarsidass. fq. 19, 1–31. ISBN 978-81-208-1551-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ Hartmut Scharfe: From Temple schools to Universities; 2002, te "Education in Ancient India: Handbook of Oriental Studies"; Brill Academic, ISBN 978-90-04-12556-8, fq. 119-20
  16. ^ a b Olivelle, Patrick (1992). The Samnyasa Upanisads. Oxford University Press. fq. x–xi, 8–18. ISBN 978-0195070453. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ Sprockhoff, Joachim F. (1976). Samnyasa: Quellenstudien zur Askese im Hinduismus (në gjermanisht). Wiesbaden: Kommissionsverlag Franz Steiner. fq. 277–94, 319–77. ISBN 978-3515019057.
  18. ^ Stephen H. Phillips: Classical Indian Metaphysics; 1995, Columbia University Press, ISBN 978-0-8126-9298-3, fq. 332 me shënimin 68
  19. ^ Antonio Rigopoulos: Dattatreya: The Immortal Guru, Yogin, and Avatara; 1998, State University of New York Press, ISBN 978-0-7914-3696-7, fq. 62-63
  20. ^ Antonio Rigopoulos: Dattatreya: The Immortal Guru, Yogin, and Avatara; 1998, State University of New York Press, ISBN 978-0-7914-3696-7, fq. 81 dhe shënimi 27
  21. ^ a b Hartmut Scharfe: From Temple schools to Universities; 2002; te "Education in Ancient India: Handbook of Oriental Studies"; Brill Academic, ISBN 978-90-04-12556-8, fq. 169-71 me shënimet përkatëse
  22. ^ Hartmut Scharfe: From Temple schools to Universities, 2002, te "Education in Ancient India: Handbook of Oriental Studies", Brill Academic, ISBN 978-90-04-12556-8, fq. 174-9
  23. ^ Tamara I. Sears (2014). Worldly Gurus and Spiritual Kings: Architecture and Asceticism in Medieval India. Yale University Press. fq. 15–9. ISBN 978-0-300-19844-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  24. ^ Hartmut Scharfe: From Temple schools to Universities, 2002, te Education in Ancient India: Handbook of Oriental Studies, Brill Academic, ISBN 978-90-04-12556-8, fq. 181-8
  25. ^ Hartmut Scharfe: From Temple schools to Universities, 2002, te "Education in Ancient India: Handbook of Oriental Studies", Brill Academic, ISBN 978-90-04-12556-8, fq. 179-80
  26. ^ Benjamin Lewis Rice (1884). Catalogue of Sanskrit Manuscripts in Mysore and Coorg. Mysore government Press. fq. 270–82. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  27. ^ Emmie te Nijenhuis (1977). Musicological literature. Harrassowitz. fq. 118–9. ISBN 978-3-447-01831-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  28. ^ a b Hartmut Scharfe: From Temple schools to Universities, 2002, te "Education in Ancient India: Handbook of Oriental Studies"; Brill Academic, ISBN 978-90-04-12556-8, fq. 183-9 me shënimet
  29. ^ Friedrich Otto Schrader (1908). A descriptive catalogue of the Sanskrit manuscripts in the Adyar Library. Adyar Library. fq. 31. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  30. ^ a b Gerald James Larson (1995). India's Agony Over Religion. State University of New York Press. fq. 99–100. ISBN 978-1-4384-1014-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  31. ^ Danesh A. Chekki (1997). Religion and Social System of the Vīraśaiva Community. Greenwood. fq. 53–6. ISBN 978-0-313-30251-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  32. ^ Vasudeva Rao (2002). Living Traditions in Contemporary Contexts: The Madhva Matha of Udupi. Orient Blackswan. fq. 33–45. ISBN 978-81-250-2297-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  33. ^ a b c Jeffery D. Long (2011). Historical Dictionary of Hinduism. Scarecrow. fq. 24. ISBN 978-0-8108-7960-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  34. ^ a b Vasudha Narayanan (2009). Hinduism. The Rosen Publishing Group. fq. 50–1. ISBN 978-1-4358-5620-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  35. ^ Tamara I. Sears (2014). Worldly Gurus and Spiritual Kings: Architecture and Asceticism in Medieval India. Yale University Press. fq. 68–70, 121–2, 159–60. ISBN 978-0-300-19844-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  36. ^ a b c d e f g Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books. fq. 385. ISBN 978-0-14-341421-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  37. ^ Danesh A. Chekki (1997). Religion and Social System of the Vīraśaiva Community. Greenwood. fq. 53–5. ISBN 978-0-313-30251-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  38. ^ Stefan Pertz: The Guru in Me - Critical Perspectives on Management; 2013, GRIN Verlag, ISBN 978-3-638-74925-1, fq. 2-3
  39. ^ a b c d Joel Mlecko: The Guru in Hindu Tradition, Numen, Volume 29, Fasc. 1, 1982, fq. 33-61
  40. ^ Guru, Encyclopedia Britannica (2013)
  41. ^ a b c Karel Werner (2013). Love Divine. Routledge. fq. 148–51. ISBN 978-1-136-77461-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  42. ^ Tamara Sears: Worldly Gurus and Spiritual Kings: Architecture and Asceticism in Medieval India; 2014, Yale University Press, ISBN 978-0-300-19844-7, fq. 12-23, 27-8, 73-5, 187-230
  43. ^ Hartmut Scharfe: From Temple schools to Universities, 2002, te "Education in Ancient India: Handbook of Oriental Studies"; Brill Academic, ISBN 978-90-04-12556-8, fq. 176-82
  44. ^ a b c Constance Jones; James D. Ryan (2006). Encyclopedia of Hinduism. Infobase. fq. 280. ISBN 978-0-8160-7564-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  45. ^ Nakamura, Hajime (2004). A History of Early Vedanta Philosophy. Part Two (Original: 1950). Motilal Banarsidass. fq. 680–1. ISBN 978-8120819634. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  46. ^ "Adi Shankara's four Amnaya Peethams". Arkivuar nga origjinali më 26 qershor 2006. Marrë më 20 gusht 2006. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  47. ^ Hartmut Scharfe: From Temple schools to Universities, 2002, te "Education in Ancient India: Handbook of Oriental Studies"; Brill Academic, ISBN 978-90-04-12556-8, fq. 179
  48. ^ a b Randall Collins (2009). THE SOCIOLOGY OF PHILOSOPHIES. Harvard University Press. fq. 264–7. ISBN 978-0-674-02977-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  49. ^ Jon Paul Sydnor (2012). Ramanuja and Schleiermacher: Toward a Constructive Comparative Theology. Casemate. fq. 20–2 me fundnotën 32. ISBN 978-0227680247. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  50. ^ Jerry L. Walls (2010). The Oxford Handbook of Eschatology. Oxford University Press. fq. 182–3. ISBN 978-0-19-974248-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  51. ^ a b Steven Paul Hopkins (2002). Singing the Body of God. Oxford University Press. fq. 71–4. ISBN 978-0-19-802930-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  52. ^ a b K.V. Raman (2003). Sri Varadarajaswami Temple, Kanchi: A Study of Its History, Art and Architecture. Abhinav Publications. fq. 137–8. ISBN 978-81-7017-026-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  53. ^ Brian A. Hatcher (2015). Hinduism in the Modern World. Routledge. fq. 27. ISBN 978-1-135-04631-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  54. ^ K.V. Raman (2003). Sri Varadarajaswami Temple, Kanchi: A Study of Its History, Art and Architecture. Abhinav Publications. fq. 73. ISBN 978-81-7017-026-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  55. ^ a b c d V. Rao: Living Traditions in Contemporary Contexts: The Madhva Matha of Udupi; 2002, Orient Blackswan, ISBN 978-81-250-2297-8, fq. 33-7
  56. ^ a b c K. Ray & T. Srinivas: Curried Cultures: Globalization, Food, and South Asia; 2012, University of California Press, ISBN 978-0-520-27012-1, fq. 97-8
  57. ^ a b John Martin Sahajananda (2014). Fully Human- Fully Divine. Partridge. fq. 49–52. ISBN 978-1-4828-1955-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  58. ^ Natalia Isaeva (1993). Shankara and Indian Philosophy. SUNY Press. fq. 249–50. ISBN 978-0-7914-1282-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  59. ^ a b William Pinch: Peasants and Monks in British India; 1996, University of California Press, ISBN 978-0-520-20061-6, fq. 53-89
  60. ^ David N. Lorenzen (2005). Religious Movements in South Asia, 600-1800. Oxford University Press. fq. 230–42. ISBN 978-0-19-567876-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  61. ^ John Nicol Farquhar (1984). An Outline of the Religious Literature of India. Motilal Banarsidass. fq. 326–7. ISBN 978-0-89581-765-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  62. ^ Antonio Rigopoulos: The Life And Teachings Of Sai Baba Of Shirdi; 1993, State University of New York Press, ISBN 978-0-7914-1267-1, fq. 264
  63. ^ Schomer & McLeod: The Sants: Studies in a Devotional Tradition of India; 1987, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-0277-3, fq. 4-6
  64. ^ Selva Raj & William Harman: Dealing with Deities: The Ritual Vow in South Asia; 2007, State University of New York Press, ISBN 978-0-7914-6708-4, fq. 165-6
  65. ^ a b c James G. Lochtefeld: The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: N-Z; 2002, Rosen Publishing, ISBN 978-0-8239-3180-4, fq. 553-4
  66. ^ Burghart, Richard (1983), "Wandering Ascetics of the Rāmānandī Sect", History of Religions, The University of Chicago Press, 22 (4): 361–80, doi:10.1086/462930 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  67. ^ Michaels, Alex (2004), Hinduism: Past and Present, Princeton University Press, fq. 254–6 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  68. ^ Axel Michaels (2004). Hinduism: Past and Present. Princeton University Press. fq. 317. ISBN 0-691-08953-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  69. ^ Christopher John Fuller (2004). The Camphor Flame: Popular Hinduism and Society in India. Princeton University Press. fq. 163–70. ISBN 978-0691120485. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  70. ^ Philip Lutgendorf (1991). The Life of a Text: Performing the Rāmcaritmānas of Tulsidas. University of California Press. fq. 261–3. ISBN 978-0-520-06690-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  71. ^ William R. Pinch (2006). Warrior Ascetics and Indian Empires. Cambridge University Press. fq. 1–7, 255–6. ISBN 978-0-521-85168-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  72. ^ Gerald James Larson: India's Agony Over Religion; 1995, State University of New York Press, ISBN 978-0-7914-2412-4, fq. 116
  73. ^ Edmour J. Babineau: Love of God and Social Duty in the Rāmcaritmānas; 2008, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-2399-0, fq. 65-8
  74. ^ David Lorenzen: Who Invented Hinduism: Essays on Religion in History; ISBN 978-81-902272-6-1, fq. 104-6
  75. ^ Schomer & McLeod: The Sants: Studies in a Devotional Tradition of India; 1987, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-0277-3, fq. 54
  76. ^ Julia Leslie: Myth and Mythmaking: Continuous Evolution in Indian Tradition; 1996, Routledge, ISBN 978-0-7007-0303-6, fq. 117-9
  77. ^ Winnand Callewaert: The Hagiographies of Anantadas: The Bhakti Poets of North India; 2015, Routledge, ISBN 978-1-138-86246-3, fq. 405-7
  78. ^ J. N. Farquhar (1984). Outline of the Religious Literature of India. Motilal Banarsidass. fq. 324. ISBN 978-81-208-2086-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  79. ^ Indira Peterson (2014). Poems to Siva: The Hymns of the Tamil Saints. Princeton University Press. fq. 17 me shënimin 41. ISBN 978-1-4008-6006-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  80. ^ Cynthia Talbot (2001). Precolonial India in Practice: Society, Region, and Identity in Medieval Andhra. Oxford University Press. fq. 133–4. ISBN 978-0-19-803123-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  81. ^ Chandra Reedy (1997). Himalayan Bronzes: Technology, Style, and Choices. Associated University Presse. fq. 16. ISBN 978-0-87413-570-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  82. ^ Ronald Inden; Jonathan Walters; Daud Ali (2000). Querying the Medieval: Texts and the History of Practices in South Asia. Oxford University Press. fq. 215–6. ISBN 978-0-19-535243-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  83. ^ Tamara Sears (2014). Worldly Gurus and Spiritual Kings: Architecture and Asceticism in Medieval India. Yale University Press. fq. 241–2. ISBN 978-0-300-19844-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  84. ^ Gerald James Larson (1995). India's Agony Over Religion. State University of New York Press. fq. 114. ISBN 978-0-7914-2411-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  85. ^ George Weston Briggs: Gorakhnath and the Kanphata Yogis; 1938, 6th Edition (2009 Reprint), Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-0564-4, fq. 1-2, 228-30
  86. ^ a b c Vibhūti Bhūṣaṇa Miśra (1997). Religious Beliefs and Practices of North India During the Early Mediaeval Period. BRILL Academic. fq. 14–5. ISBN 978-9004036109. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  87. ^ a b c d Hartmut Scharfe (2002). Handbook of Oriental Studies. BRILL Academic. fq. 183. ISBN 978-9004125568. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  88. ^ a b Cynthia Talbot (2001). Precolonial India in Practice: Society, Region, and Identity in Medieval Andhra. Oxford University Press. fq. 89–90, 131–4. ISBN 978-0-19-803123-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  89. ^ Prabhavati C. Reddy (2014). Hindu Pilgrimage: Shifting Patterns of Worldview of Srisailam in South India. Routledge. fq. 109–14. ISBN 978-1-317-80631-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  90. ^ Gavin Flood (2006). The Tantric Body: The Secret Tradition of Hindu Religion. Tauris. fq. 120–3. ISBN 978-1-84511-012-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  91. ^ a b Hartmut Scharfe (2002). Handbook of Oriental Studies. BRILL Academic. fq. 173. ISBN 978-9004125568. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  92. ^ a b Constance Jones; James D. Ryan (2006). Encyclopedia of Hinduism. Infobase. fq. 308. ISBN 978-0-8160-7564-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  93. ^ a b White, David Gordon (2012). The Alchemical Body: Siddha Traditions in Medieval India. University of Chicago Press. fq. 94–7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  94. ^ Monika Horstmann (2009). Patronage and Popularisation, Pilgrimage and Procession. Otto Harrassowitz Verlag. fq. 135–42. ISBN 978-3-447-05723-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  95. ^ White, David Gordon (2012). The Alchemical Body: Siddha Traditions in Medieval India. University of Chicago Press. fq. 346–8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  96. ^ White, David Gordon (2012). The Alchemical Body: Siddha Traditions in Medieval India. University of Chicago Press. fq. 94–101, 104–5, 118. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  97. ^ Veronique Bouillier (2009). Monika Horstmann (red.). Patronage and Popularisation, Pilgrimage and Procession. Otto Harrassowitz Verlag. fq. 135–6. ISBN 978-3-447-05723-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  98. ^ a b White, David Gordon (2012). The Alchemical Body: Siddha Traditions in Medieval India. University of Chicago Press. fq. 346–7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  99. ^ A.K. Banerjea: Philosophy of Gorakhnath with Goraksha-Vacana-Sangraha; 1983, ISBN 978-81-208-0534-7
  100. ^ David Lorenzen: Who Invented Hinduism; 2006, Yoda Press, ISBN 978-81-902272-6-1, fq. 51-63
  101. ^ David Gordon White: Sinister Yogis; 2011, University of Chicago Press, ISBN 978-0-226-89514-7, fq. 198-207
  102. ^ William Pinch: Warrior Ascetics and Indian Empires; 2012, Cambridge University Press, ISBN 978-1-107-40637-7, fq. 4-9, 28-34, 61-5, 150-1, 189-91, 194-207
  103. ^ White, David Gordon (2012). The Alchemical Body: Siddha Traditions in Medieval India. University of Chicago Press. fq. 8–9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  104. ^ Shail Mayaram: Against History, Against State; 2003, Columbia University Press, ISBN 978-0-231-12730-1, fq. 39-41
  105. ^ David N. Lorenzen & Adrián Muñoz: Yogi Heroes and Poets: Histories and Legends of the Naths; 2012, SUNY Press, ISBN 978-1-4384-3890-0, fq. x-xi
  106. ^ a b c Danesh A. Chekki (1997). Religion and Social System of the Vīraśaiva Community. Greenwood. fq. 53. ISBN 978-0-313-30251-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  107. ^ a b c d Danesh A. Chekki (1997). Religion and Social System of the Vīraśaiva Community. Greenwood. fq. 55. ISBN 978-0-313-30251-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  108. ^ George Weston Briggs (1998). Gorakhnāth and the Kānphaṭa Yogīs. Motilal Banarsidass. fq. 122. ISBN 978-81-208-0564-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  109. ^ White, David Gordon (2012). The Alchemical Body: Siddha Traditions in Medieval India. University of Chicago Press. fq. xii, 118. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  110. ^ White, David Gordon (2012). The Alchemical Body: Siddha Traditions in Medieval India. University of Chicago Press. fq. 96. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  111. ^ a b c d Miller, David (1976). Hindu Monastic Life. McGill-Queen’s University Press. ISBN 0-7735-0247-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  112. ^ Paul Dundas (2003). The Jains. Routledge. fq. 123–5, 225–6. ISBN 978-0415266055. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Bibliografia

Redakto
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Matha&oldid=2628501"