Xhibuti: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
v r2.7.2+) (roboti shtoj: sn:Djibouti |
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.8.5 |
||
| (23 rishikime të ndërmjetme të pashfaqur nga 14 përdorues) | |||
Rreshti 1:
{{coord|11.30|N|43.00|E|source:wikidata|display=title}}
{{KUTIAXhibuti}}
'''Xhibuti''' ([[Arabishtja|arabisht]]: جيبوتي ''Jībūtī'', [[frëngjisht]]: ''Djibouti''), zyrtarisht '''Republika e Xhibutit''', ndodhet në pjesën lindore të [[Afrika|Afrikës]] dhe në pjesën lindore të vendit gjendet një dalje në [[Deti i Kuq|Detin e Kuq]]. Kufirit tokësor i Xhibutit përshkohet nga kufiri me [[Eritrea|Eritrenë]] në veri, me [[Somalia|Somalinë]] në jug-lindje, me [[Etiopia|Etiopinë]] në jug dhe perëndim të vendit.
== Historia ==
Vendi i Xhibutit ka qene i banuar qe nga koha Neolite (peraferisht ne fillim te vitit 10,200 para eres sone). Sipas disa gjuhëtareve, popullatat te pare Afro-Aziatike kane ardhur ne kete rajon gjate kesaj periudhe qe nga "Urheimati" i cili perkthehet ne gjuhen Shqipe qe ti bien 'vendlindja origjinale', qe sot quhet Lugina e Nilit ose Lindja e Afert. Shkollaret te tjere propozojn qe familja AfroAziatike u zhvillua nga 'Situ' ne bririn e Afrikes (nje gadishull ne Afriken verilindore), dhe qe nga aty folesit e tyre u shperndan me pas.
== Politika ==
Rreshti 9:
== Gjeografia ==
:'''''Artikulli kryesorë : [[Gjeografia e Shteteve - Xhibuti|Gjeografia e Xhibutit]]'''''
[[Sipërfaqja]] e përgjithshme e Xhibutit 23,000
Xhibuti ka një vijë [[Bregdeti|bregdetare]] 314
[[Klima]] në Xhibut është shkretinore me temperatura të larta dhe thatësi.
[[Relievi]] i Xhibutit përshkohet nga malet në pjesën qendrore që e ndajnë vendin në dy rrafshnalta dhe në rrafshin bregdetarë. Pika më e ultë e relievit -155 m është në liqenin Asal-- ([[Gjuha angleze|ang.:]] Lac Assal) dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 2,028 metrave në vendin e quajtur Musa Aliu ([[Gjuha angleze|ang.:]] Moussa Ali ).
Rreshti 22:
== Demografia ==
Xhibuti është një shtet shumëetnik. Dy grupet më të mëdha etnike janë somalezët (60%) dhe afarët (35%). Klani somalez përbëhet kryesisht nga Issas dhe Gadabuursi. Të dyja këto janë nënklane të një klani më të madh të quajtur Dir, Issas janë pjesë e Madoobe Dir, ndërsa Gadabuursi janë pjesë e Madaluug Dir. Pesë përqind e popullsisë së mbetur së Xhibutit përbëhet kryesisht nga arabë, etiopianë dhe evropianë (francezë dhe italianë). Shumica e banorëve lokalë janë banorë urbanë, pjesa tjetër janë blegtorë.
Përveç kësaj, Xhibuti është një komb shumëgjuhësh. Shumica e popullsisë flet somalisht (297,000 folës) ose afarisht (99.200 folës), si gjuhë të parë, të cilat janë gjuhët amtare të grupeve etnike somaleze dhe afare, respektivisht. Të dyja gjuhët i përkasin familjes afro-aziatike. Ka dy gjuhë zyrtare në Xhibuti: arabishtja (afro-aziatik) dhe frëngjishtja (indo-evropiane). Arabishtja është e një rëndësie shoqërore, kulturore dhe fetare. Rreth 36.000 banorë lokalë flasin dialektin Ta'izzi-Adeni arabe, i njohur gjithashtu si arabishtja e Xhibutit. Frëngjishtja është trashëguar nga periudha koloniale dhe është gjuha kryesore e mësimit. Rreth 10.200 Djiboutians flasin atë si një gjuhë e parë. Gjuhët emigrant përfshijnë Omani Arabic (38.900 folës), (Amharic 1400 folësit), greke (1,000 folës) dhe 600 Hindi (folës).
Xhibuti i ka : 724.622 (korrik 2009 )
krahasim vend në botë: 163<ref name="CIA-stat">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ec.html CIA.gov - Xhibuti] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208201813/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ec.html |date=8 dhjetor 2015 }} - {{en}}</ref>.
* Struktura e moshës:
Line 31 ⟶ 33:
15-64 vjet: 60,4% (194.503 meshkuj / femra 243495)
65 vjeç e lart: 3,2% (10.462 meshkuj / femra 12835) (2009 )<ref name="CIA-stat"
Mosha Mediana:
Line 40 ⟶ 42:
femra: 17,8 vjet (2009 )
<ref name="CIA-stat" />.
* Shkalla e rritjes së popullsisë:
Line 52 ⟶ 54:
radhitet në vendin e 61 në botë
<ref name="CIA-stat" />.
* Shkalla e vdekshmerisë:
Line 58 ⟶ 60:
8,53 vdekje / 1000 popullsisë (korrik 2009 )
radhitet në vendin e 91 në botë<ref name="CIA-stat"
* Urbanizimi:
Line 64 ⟶ 66:
popullsisë urbane: 87% e popullatës së përgjithshme (2008)
Shkalla e urbanizimit: Norma vjetore 2,2% e ndryshimit (2005-10 )<ref name="CIA-stat"
* Struktura gjinore:
Line 76 ⟶ 78:
65 vjeç e lart: 1,01 mashkull (a) / femra
Popullsia totale: 1,04 mashkull (a) / femra (2009 )<ref name="CIA-stat"
* Shkalla e vdekshmërisë së foshnjeve:
Line 86 ⟶ 88:
mashkull: 66,41 vdekje / 1000 lindje të gjalla
femra: 50,01 vdekje / 1000 lindje të gjalla (2009 )<ref name="CIA-stat"
* Jetëgjatësia :
Line 100 ⟶ 102:
* Koeficientët total të fertilitetit:
2,92 fëmijët e lindur / grua (2009 )<ref name="CIA-stat"
radhitet në vendin e 77 në botë
Line 110 ⟶ 112:
== Të tjera ==
== Burime të informacioneve ==
* {{ref}}
Line 123 ⟶ 126:
<!--Lidhje me fletat zyrtare të shtetit-->
* [[Qeverit e Shteteve - {{PAGENAME}}|Qeveria]] :[https://web.archive.org/web/20190206111559/http://www.republique-djibouti.com/ Frengjishte mirre si flete zyrtare]
* [[Kryetarët e Shteteve - {{PAGENAME}}|Kryetari]] :
* [[Parlamentet e Shteteve - {{PAGENAME}}|Parlamenti]] :
Line 130 ⟶ 133:
<!--Lidhje tjera-->
----
{{VendeAfrikane}}
Line 138 ⟶ 140:
[[Kategoria:Xhibut]]
{{Afrika-gjeo-cung}}
| |||