Käldeekoodi siijđon 1929

{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1929''' ('''MCMXXIX''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[majebargâ]]. Tot lâi [[1920-loho|1920-lovo]] majemuš ihe.

==Tábáhtusah==
===Uđđâivemáánu===
* [[uđđâivemáánu 1.]] peeivi – [[Ruávinjargâ|Ruávinjaargâ]] já [[Varkaus]] [[kävppikieldâ|kävppikieldah]] vuáđuduvvii.

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Louis de Broglie]]<ref name="np-phys-1929"/>
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Arthur Harden]] já [[Hans von Euler-Chelpin]]<ref name="np-chem-1929"/>
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Thomas Mann]]<ref name="np-lit-1929"/>
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Frank B. Kellogg]]<ref name="np-peace-1929"/>
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Christiaan Eijkman]] já Sir [[Frederick Hopkins]]<ref name="np-med-1929"/>

==Šoddâmeh==
* [[uđđâivemáánu 2.]] peeivi – [[Tellervo Koivisto]], syemmilâš ekonom já oovdiš aalmugovdâsteijee
* [[uđđâivemáánu 3.]] peeivi – [[Sergio Leone]], [[italia]]lâš elleekovestivrejeijee (j. [[1989]])
* [[uđđâivemáánu 15.]] peeivi – [[Martin Luther King Jr.]], ovtâstumstaatâlâš baptistpappâ já aalmuglâšriehtiaktivist (j. [[1968]])
* [[uđđâivemáánu 23.]] peeivi – [[John Charles Polanyi]], ive [[1986]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim [[uŋgar]]lâš-[[kanada]]lâš kemist<ref name="np-polanyi-1986">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1986/polanyi/facts/ | Nommâ = John C. Polanyi | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 14.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}</ref>
* [[uđđâivemáánu 30.]] peeivi – [[Isamu Akasaki]], ive [[2014]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim [[jaapaan]]lâš insner já fysikkár (j. [[2021]])<ref name="np-akasaki-2014">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2014/akasaki/facts/ | Nommâ = Isamu Akasaki | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 14.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}</ref>
* [[vyesimáánu 4.]] peeivi – [[Audrey Hepburn]], brittilâš-hollandlâš čaittâleijee já malli (j. [[1993]])
* [[vyesimáánu 24.]] peeivi – [[Tiina Rinne]], syemmilâš čaittâleijee (j. [[2021]])
* [[vyesimáánu 29.]] peeivi – [[Peter Higgs]], ive [[2013]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim brittilâš teoreetlâš fysikkár já professor (j. [[2024]])<ref name="np-higgs-2013">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2013/higgs/facts/ | Nommâ = Peter Higgs | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-04-10 | Kielâ = {{en}}}}</ref>
* [[syeinimáánu 3.]] peeivi – [[Aini Tahvanainen]], syemmilâš kirječällee (j. [[2021]])
* [[syeinimáánu 9.]] peeivi – [[Hassan II]], [[Marokko kunâgâs]] iivij 1961–1999 (j. [[1999]])
* [[čohčâmáánu 15.]] peeivi – [[Murray Gell-Mann]], ive [[1969]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš teoreetlâš fysikkár (j. [[2019]])<ref name="np-gell-mann-1969">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1969/gell-mann/facts/ | Nommâ = Murray Gell-Mann | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-17 | Kielâ = {{en}}}}</ref>
* [[čohčâmáánu 25.]] peeivi – [[Barbara Walters]], ovtâstumstaatâlâš toimâtteijee (j. [[2022]])<ref name="variety-walters">{{Nettikäldee|čujottâs=https://variety.com/2022/tv/news/barbara-walters-dead-journalist-celebrity-interviewer-abc-news-1235476703/|nommâ=Barbara Walters, Pioneering Journalist and Queen of Celebrity Interviews, Dies at 93|almostittem=Variety|čujottum=2023-01-01|tahhee=Dagan, Carmel|äigimuddo=2022-12-30|kielâ={{fi}}}}</ref>
* [[roovvâdmáánu 12.]] peeivi – [[Ella Holm Bull]], maadâsämmilâš máttáátteijee já kirječällee (j. [[2006]])
* [[roovvâdmáánu 16.]] peeivi – [[Lea Pennanen]], syemmilâš párnáikirječällee, radiotoimâtteijee já jurgâleijee (j. [[2019]])<ref name="hs-2000006010512">{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/muistot/art-2000006010512.html|nommâ=Lea Pennanen 1929–2019|almostittem=Helsingin Sanomat|äigimuddo=2019-02-24|čujottum=2023-04-03|ietf-kielâkoodi=fi}}</ref>
* [[roovvâdmáánu 21.]] peeivi – [[Ursula K. Le Guin]], ovtâstumstaatâlâš kirječällee (j. [[2018]])
* [[skammâmáánu 12.]] peeivi – [[Grace Kelly]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já [[Monaco]] prinses (j. [[1982]])

==Jämimeh==
* [[kesimáánu 5.]] peeivi – [[A.V. Koskimies]], syemmilâš kielâtotkee, máttáátteijee, professor já kirječällee (š. [[1906]])
* [[syeinimáánu 25.]] peeivi – [[Matti Aikio]], sämmilâš kirječällee, toimâtteijee já taaidâr (š. [[1872]])
* [[roovvâdmáánu 3.]] peeivi – [[Armas Lindgren]], syemmilâš arkkiteht (š. [[1874]])<ref name="mfafi-lindgren">{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/armas-lindgren/ | Nommâ = Armas Lindgren | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}</ref>

==Kalender==
{{Kalender ihe|1929}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
<small>
{{Käldeeh|sárgáttuvah|käldeeh
<!--Nobeleh-->
<ref name="np-chem-1929">[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1929/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1929]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 <small>(eŋgâlâskielân)</small></ref>
<ref name="np-lit-1929">[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1929/summary/ The Nobel Prize in Literature 1929]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 <small>(eŋgâlâskielân)</small></ref>
<ref name="np-peace-1929">[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1929/summary/ The Nobel Peace Prize 1929]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 <small>(eŋgâlâskielân)</small></ref>
<ref name="np-phys-1929">[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1929/summary/ The Nobel Prize in Physics 1929]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 <small>(eŋgâlâskielân)</small></ref>
<ref name="np-med-1929">[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1929/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1929]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 <small>(eŋgâlâskielân)</small></ref>
}}
</small>

[[Luokka:1929|*]]