Uccâvarbusâš (Passer montanus) lii varbusluudij laahkon kullee loddešlaajâ.

Uccâvarbusâš
Passer montanus
(Linnaeus, 1758)
Tile LC (eellimvuáimálâš)[1]
Tile Suomâst LC (eellimvuáimálâš)[2]
Tieđâlâš luokittâllâm
Doomeen Sellâvááimusliih Eucarya
Kodde Elleekodde Animalia
Uáiviráiđu Savosuonâsiih Chordata
Vyeliráiđu Čielgitávtáliih Vertebrata
Luokka Lodeh Aves
Lahko Varbuslodeh Passeriformes
Hiäimu Varbusiih Passeridae
Suuhâ Varbusiih Passer
Šlaajâ montanus

Stuárudâh já tobdomeerhah

mute

Uccâvarbusâš sulâstit ennuv varbusii, mut lii ucceeb ko tot. Uccâvarbusâš lii 12,5–14 cm kukke já tiäddá 22–24 g. Ton uáivičokke lii ruškâd, já vielgis nierâst lii čapis tiälkku. Selgipeeli lii ruškâd já čapiskirjáá, já čuávji lii ränisvielgâd. Ores já niŋálâs láá siämmáá ivnásiih. Uccâvarbusâš sáttá ruossâlistuđ varbusijn.[3]

Lavdâm já eellimpiirâs

mute

Uccâvarbusâš lii päikkilodde, mii lii levânâm vijđáht Suomâ aassâmkuávdáid já táálunkuávlun. Ton nääli lii lasanâm maaŋgâkiärdásávt 1990-lovo rääjist, já tot lii tääl maaŋgâ saajeest jo almolub lodde ko varbusâš. Suomâ pessimnääli lii áárvu mield 140 000–200 000 paarrâd.[3]

Lasanem

mute

Uccâvarbusâš pessee táválávt vuovdâin já rakânâsâi vuáguin. Tot mannee cuáŋui-vyesimáánust 4–8 manneed, maid niŋálâs já ores kuohtuuh läälliv 11–14 peivid. Uđâgááh vyelgih piervâlist 13–17 peeivi ahasâžžân. Uccâvarbusâš mannee távjá nube piäsáduv kesi-syeinimáánust já motomin kuálmád syeini-porgemáánust.[3]

Raavâd

mute

Uccâvarbusâš porá siemânijd já čielgitävtittes elleid.[3]

Fáádást eres soojijn

mute

Käldeeh

mute
  1. BirdLife International: Passer montanus IUCN Red List of Threatened Species. Čujottum 1.12.2022. (eŋgâlâskielân)
  2. Valkama, Jari: Pikkuvarpunen – Passer montanus Suomen Lajitietokeskus. 2019. Čujottum 1.12.2022. (suomâkielân)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Pikkuvarpunen Luontoportti. Čujottum 1.12.2022. (suomâkielân)