Srčani zastoj
| Srčani zastoj | |
|---|---|
lat. | Institio cordis |
 | |
| EKG koji prikazuje ventrikularnu fibrilaciju | |
| Specijalnost | kardiologija, Urgentna medicina |
| Klasifikacija i eksterni resursi | |
| ICD-10 | I46 |
| ICD-9 | 427.5 |
Srčani zastoj[1] ili klinička smrt (lat. Institio cordis) je nagli prestanak normalne cirkulacije krvi usled nemogućnosti srca da se pravilno kontrakuje tokom sistole.[2]
Srčani zastoj se razlikuje od srčanog udara, gde je prisutan poremećaj dotoka krvi u srčani mišić, iako srčani udar može biti uzrok srčanog zastoja.
Zaustavljena cirkulacija sprečava dostavljanje kiseonika u tkiva organizma. Cerebralna hipoksija, ili nedostatak kiseonika u mozgu, izaziva gubitak svesti i prestanak disanja, ponekad uz preostalo agonalno disanje. Povreda moždanih tkiva je verovatna u slučajevima zastoja srca dužim od 5 minuta,[3] iako neke nove procedure mogu da produže ovo vreme (indukovana hipotermija).[4][5] Da bis se poboljšale šanse za preživljavanje i oporavak neuroloških funkcija od najvećeg značaja je brza intervencija.[6]
Srčani zastoj je urgentno stanje kod kojeg je izvestan postotak pacijenata moguće povratiti u normalno stanje, ako je medicinska intervencija brza. Kada srčani zastoj dovede do smrti, ova pojava se naziva iznenadna srčana smrt.[2] Primarni oblik prve pomoći kod ovog stanja je mehanička stimulacija srca i disanja koja održava cirkulaciju do trenutka kada bude dostupna potpunija medicinska pomoć. Ona će zavisiti od vrste poremećaja, stanja srčanog ritma, i najčešće se sastoji od srčane defibrilacije ili primene medikamenata.
Ventrikularna fibrilacija je poremećaj u kontrakciji srčanog mišića. Rad srčanih mišićnih ćelija je nekoordinisan, stoga srce ne potiskuje krv.
Ventrikularna tahikardija je pojava gde srce kuca prebrzo, nedovoljno se puni, i stoga ne pumpa krv.
Elektromehanička disocijacija srca je stanje gde su električni impulsi u srcu pravilni, ali oni ne izazivaju mehaničke kontrakcije.
Asistola je potpuni prestanak električnih i mehaničkih dejstava u srcu.
Sve bolesti koje dovode do smrtnog ishoda dovode osobu u stanje srčanog zastoja. Stoga su mogući uzroci ovog stanja brojni. Mnogi od njih posredno uzrokuju zastoj rada srca (recimo: gušenje koje dovodi do hipoksije, koja izaziva srčani zastoj). Ponekad nije moguće sprečiti ovaj uzrok što dovodi do smrti.
Među odraslima, glavni uzrok srčanog zastoja je ishemijska bolest srca.[7] Pri autopsiji 30% smrtnih slučajeva uzrokovanih zastojem srca pokazuje simptome nedavnog srčanog infarkta. Druga srčana oboljenja koja mogu dovesti do srčanog zastoja su: strukturalne anomalije, aritmije i kardiomiopatije. Uzroci nevezani za srčani mišić su: infekcije, trovanja lekovima, traume, rak i drugi.
- Hipovolemija - smanjena količina krvi, obično usled krvarenja
- Hipoksija - nedostatak kiseonika
- Acidoza - nenormalna pH vrednost krvi kao rezultat pojave mlečne kiseline (mogući uzroci su brojni)
- Hiperkalemija ili hipokalemija - previsok ili prenizak nivo kalijuma u krvi (tipično za bubrežne bolesnike).
- Hipotermija - niska telesna temperatura, koja se klinički definiše kao temperatura ispod 35 stepeni Celzijusa. Karakteristično za ove slučajeve je da pacijenti mogu da prežive duže vreme u stanju hipotermije i srčanog zastoja.
- Hipoglikemija ili hiperglikemija - nizak ili previsok nivo glikoze u krvi. Najčešće je izaziva nepravilna upotreba lekova.
- Tablete ili toksini - triciklični antidepresivi, fenotiazini, beta blokatori, blokatori kalcijumovih kanala, kokain, aspirin, acetominofen, itd.
- Bolest perikarda - sakupljanje krvi i drugih tečnosti u srčanoj maramici
- Pneumotoraks - sakupljanje vazduha u plućnoj maramici
- Tromboza srca
- Embolija pluća
- Fizička trauma - smanjena cirkulacija usled fizičke povrede srca i velikih krvih sudova.
- ↑ Srčani zastoj (Cardiac arrest)
- ↑ 2,0 2,1 Harrison's Principles of Internal Medicine Arhivirano 2012-08-04 na Wayback Machine-u 16th Edition, The McGraw-Hill Companies, ISBN 0-07-140235-7
- ↑ Safar P (1986). „Cerebral resuscitation after cardiac arrest: a review”. Circulation (Lippincott Williams & Wilkins) 74: IV138–153. Pristupljeno 2007-01-05.
- ↑ Holzer M, Behringer W (2005). „Therapeutic hypothermia after cardiac arrest”. Current Opinion in Anaestesiology (Lippincott Williams & Wilkins) 18: 163–168. Pristupljeno 2007-01-03.
- ↑ Safar P et al. (1996). „Improved cerebral resuscitation from cardiac arrest in dogs with mild hypothermia plus blood flow promotion”. Stroke (Lippincott Williams & Wilkins) 27: 105–113. Pristupljeno 2007-01-07.
- ↑ Irwin and Rippe's Intensive Care Medicine Arhivirano 2005-11-07 na Wayback Machine-u by Irwin and Rippe, Fifth Edition (2003), Lippincott Williams & Wilkins, ISBN 0-7817-3548-3
- ↑ Cardiac Resuscitation Arhivirano 2008-12-06 na Wayback Machine-u Mickey S. Eisenberg, M.D., Ph. D., and Terry J. Mengert, M.D. New England Journal of Medicine, Volume 344:1304-1313, April 26, 2001
