Bitka na Moravi (1190)
| Bitka na Moravi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
| Raška | Vizantija | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| Stefan Nemanja | Isak II Anđel | ||||||
Bitka na Moravi između Raške i Vizantije se odigrala u kasnu jesen 1190. godine. U bici je Isak II Anđel porazio Stefana Nemanju, ali je nakon bitke Vizantija priznala nezavisnost Raške.
1187. godine je pokrenut treći krstaški rat. Krstaši, predvođeni svetim rimskim carem Fridrihom Barbarosom, prolazili su rimskim vojnim putem kroz Srbiju. Stefan Nemanja je poslao izaslanike u Nirnberg koji su Barbarosi obećali bezbedan prolazak i snabdevanje kroz Rašku.[1] Takođe je ugovoren susret Nemanje i Barbarose, do koga je došlo je 27. jula 1189. godine u Nišu[1][2]. Nemanja je ponudio Fridrihu 20.000 vojnika spremnih na rat sa Vizantijom i stupanje Raške u vazalne odnose sa Svetim rimskim carstvom, a zauzvrat je tražio da mu se priznaju sva dotadašnja i buduća osvajanja. Izgleda da Fridrih nije prihvatio ove ponude, jer nije došlo do sklapanja saveza.[1]
Krstaška vojska je iz Niša nastavila niz Via Militaris ka Sofiji i Hadrijanopolju, a iza nje je išao Nemanja sa svojim trupama osvajajući Vizantijske oblasti[1]. Nemanji je tada od Vizantije osvojio Pernik, Zemen, Velbužd, Žitomisk, Stobi[2] i Skoplje.[1]
Fridrihove snage novembra 1189. godine posle opsade zauzimaju Hadrijanopolj i otpočinju sa pripremama za udar na Konstantinopolj.[2] Međutim, ove akcije bivaju prekinute 14. februara 1190. godine[1] kada dolazi do zaključenja mirovnog ugovora po kome su krstaši prebačeni u Malu Aziju da nastave svoj pohod ka Jerusalimu. Nakon propasti Trećeg krstaškog pohoda i pogibije Fridriha Barbarose, Vizantija kreće u napad na raškog velikog župana Nemanju, koji je podržao krstaše u udarima na Vizantiju.
Stefan Nemanja je predvodio srpsku vojsku, a Isak II Anđel vizantijsku vojsku. Vizantijska vojska je nadirala sa juga i Nemanja se pred njom povlačio, da bi negde na Južnoj Moravi (u jesen 1190.[3][4] ili početkom 1191. godine[1][2]) došlo do bitke u kojoj je vizantijska vojska odnela pobedu. Nemanja se povukao, Vizantinci su opustošili taj deo Raške, a stradao je i jedan Nemanjin dvorac, najverovatnije nedaleko od današnje Kuršumlije[1].
I pored poraza Stefan Nemanja je sačuvao većinu teritorija. O samom toku bitke postoji veoma malo zapisa.[5]
Nakon bitke je sa Vizantijom zaključen mir prema kome je[1][4]:
- Nemanja morao da vrati Pernik, Zemen, Velbužd, Žitomisk, Stobi, Skoplje, Niš, Ravno i kontrolu nad rimskim vojnim putem;
- Nemanji su priznata ranija osvajanja (Kosovo sa Lipljanom, Metohija do Prizrena)
- Nemanju nasleđuje njegov srednji sin Stefan, koji dobija titulu sevastokratora i vizantijsku princezu Jevdokiju za ženu, a ne prvorođeni Vukan.
Vizantija je priznala nezavisnost Raške 1190. godine.[6]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Vladimir Ćorović, „Istorija srpskoga naroda“, Beograd 2001. Internet izdanje (www.rastko.rs) Arhivirano 2013-11-02 na Wayback Machine-u
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Željko Fajfrić, „Sveta loza Stefana Nemanje“, Šid 1998. [1] Arhivirano 2009-03-05 na Wayback Machine-u
- ↑ Stanoje Stanojević, „Istorija srpskoga naroda“, Beograd 1926. ISBN 86-81459-06-6
- ↑ 4,0 4,1 Georgije Ostrogorski, „Istorija Vizantije“, Beograd 1959.
- ↑ „Dušan Bataković: Nova istorija srpskog naroda (strana 16)”. Arhivirano iz originala na datum 2010-03-31. Pristupljeno 2013-03-11.
- ↑ John V. A. Fine, The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest (p. 20), The University of Michigan Press, 2009.