Brežice
Brežice
| |
---|---|
Prvoboračka - glavna ulica Brežica | |
Koordinate: 45°54′N 15°35′E / 45.900°N 15.583°E | |
Država | Slovenija |
Pokrajina | Štajerska |
Vlast | |
- Gradonačelnik | Ivan Molan |
Površina | |
- Ukupna | 9 km² |
Visina | 162 |
Stanovništvo (2013.) | |
- Grad | 6 600[1] |
Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
Poštanski broj | 8250 |
Pozivni broj | +380 332 |
Službene stranice www.brezice | |
Karta | |
Brežice (njemački:Rann) je grad i administrativni centar istoimene općine u istočnoj Sloveniji od 6 600 stanovnika.[1]
Svojevremeno su bile poznate po velikom aerodromu Jugoslavenskog ratnog zrakoplovstva - Cerklje, koji leži udaljen 5 km od grada.
Brežice leže na jugu slovenske pokrajine Štajerska, nešto sjevernije od ušća rijeke Krke u Savu.
Centar Brežica je udaljen samo 7 km zapadno od hrvatske granice (35 km od centra Zagreba), pa su mnogi Zagrepčani dolazili kupovati u Brežice, ali i brojni Brežičani odlazili u Zagreb (ovisno tko je u kojem trenutku bio povoljniji i bolje opskrbljen).
Sama Općina Brežice ima površinu od 268 km², na kojoj živi 24 473 stanovnika[2] u preko desetak naselja od kojih su pored Brežica veća; Bizeljsko, Pišece, Čatež i Mokrice.
Mjesto se prvi put spominje 1241. pod njemačkim imenom Rein (Brdo), ono je negdje početkom 14. vijeka dobilo privilegiju sajmovanja, pa se 1345. navodi kao feud salzburgških biskupa.[2] Grad se razvijao oko zamka, koji je podignut još u 12. vijeku na tom strateškom mjestu da kontrolira promet dolinom Save.
Krajem 15. vijeka u vrijeme rivaliteta i ratovanja između habsburgovaca i Ugara oko vlasti, ugarski kralj Matija Korvin poharao je grad i okolicu Brežica.[2]
Zna se i da su opljačkane i poharane u par navrata za vrijeme turskih provala. Zamak su zapalili lokalni kmetovi za vrijeme ustanka 1515.[2] Nakon tog je obnovljen i opasan zidanim bedemom, pa je uspio odoliti seljačkim napadima za Velike seljačke bune Matije Gupca - 1573.[2]
Prva škola u Brežicama proradila je još 1668. u franjevačkom samostanu, a prva bolnica - 1872.
Za Drugog svjetskog rata Brežice je zajedno sa okolicom anektirane u Treći Reich (u sklopu reobnovljene Štajerske), u to vrijeme taj kraj su Nijemci zvali Ranner Dreieck (Brežički trokut), po njihovim zamislima u njega su trebali biti preseljeni svi stanovnici njemačkog porijekla - Gottscheri (ili Kočevari) kako ih Slovenci zovu) koji su živjeli u talijanskoj okupacionoj zoni oko Kočevja, ali i svi drugi Nijemci, raštrkani po Istočnoj Evropi, kao oni iz rumunjske Besarabije. Zbog tog je iseljeno 17 259 stanovnika grada i okolice.[2]
Najveća znamenitost grada je zamak kog je na mjestu starijeg iz 12. vijeka dao nanovo izgraditi habsburgški car Ferdinand I. u 16. vijeku, on je temeljito obnovljen i preuređen u baroknom stilu u 18. vijeku.[2] U njemu se danas nalazi Muzej Savske doline[2] Pored tog spomenik je i barokna župna crkva sv. Lovre iz 18. vijeka i Dvorac Mokrice nedaleko od grada u selu Nova vas pri Mokricah.
Najpoznatiji privredni pogon u Brežicama bila je puniona pića poduzeća Slovin, koja je odlično radila dobrih dvije dekade prije raspada Jugoslavije, najviše zahvaljujući blizini Zagreba. Kako je Slovin bankrotirao sredinom 1990-ih i puniona više ne radi.
Tako da su danas uz rad u lokalnoj administraciji, zdravstvu i školstvu, najveći poslodavcii Terme Čatež, par vulkanizerskih radionica (koje žive na prodaji jeftinijih guma Hrvatima) i dvije manje hidroelektrane.
- Primož Kozmus, Slovenski bacač kladiva olimpijski pobjednik 2008. i svjetski prvak
- Željko Ražnatović, kontraverzni srbijanski lider paravojnih formacija, ratni profiter, kriminalac i političar