Prijeđi na sadržaj

Rio de Janeiro (država) – razlika između verzija

Izvor: Wikipedija
Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjena
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
 
(Nije prikazano 37 međuverzija jednog korisnika)
Red 1: Red 1:
{{Regija (HR)
{| class="imfobox" style="width: 22em; border-collapse: collapse; fomt-size: 95%;" cellpaddimg="2"
|+ <big>'''Rio de Žaneiro'''</big>
| ime =Rio de Janeiro
| ime_genitiv=Rio de Janeira
|-
| slika =Rio_de_Janeiro_in_Brazil.svg
| aligm=cemter colspam=2 |
| slika_opis= Pozicija države na [[Karta|karti]] [[Brazil]]a
{|
| nalazi_se_u_sastavu=[[Brazil]]a
|-
| upravni_oblik=[[Federacija|Savezna država]]
| aligm=cemter width=135 | [[Datoteka:Bamdeira_Estado_RiodeJameiro_Brasil2.svg|200px| ]]
| službeni_jezik=[[portugalski]]
|}
| glavni_grad=[[Rio de Janeiro]]
|-
| vladar =Cláudio Castro
|colspam="2" style="text-aligm:cemter;" | <small>zastava države Rio de Žaneiro</small>
| titula_vladara=[[guverner|Governador]]
{|
| površina=43.750.425
|-
| stanovnika=16055174
| aligm=cemter width=135 | [[Datoteka:Brasao06.gif|200px| ]]
| pozivni_broj =
|}
| web=
|-
| komentar =
|colspam="2" style="text-aligm:cemter;" | <small>grb države Rio de Žaneiro</small>
|-
|}}
'''Rio de Janeiro''' ([[portugalski]]: ''Estado do Rio de Janeiro'') je jedna od 26 [[Države Brazila|Saveznih država]] [[Brazil]]a, koja se prostire na [[jugoistok]]u [[Brazil|zemlje]], od [[Atlanski ocean|atlanske]] [[obala|obale]] do [[Brazilska visorovan|Brazilske visorovni]], na prosječnoj [[nadmorska visina|nadmorskoj visini]] od 1,109 [[metar]]a.<ref name=os/>
| aligm=cemter colspam=2 | [[Datoteka:Brazil State RiodeJameiro.svg|200px|Država Rio de Žaneiro unutar Brazila]]
|-
|colspam="2" style="text-aligm:cemter;" | <small>[[države Brazila|Vidi sve države Brazila]]</small>
|-
|-
| style="white-space: mowrap;" | '''[[Glavni grad]]'''
| style="white-space: mowrap;" | [[Rio de Žaneiro]]
|-
| style="white-space: mowrap;" | '''Najveći grad'''
| style="white-space: mowrap;" | [[Rio de Žaneiro]]
|-
| style="white-space: mowrap;" | '''[[Površina]]'''
| style="white-space: mowrap;" | 43 696,054 km²
|-
| style="white-space: mowrap;" | '''[[Stanovništvo]]''' <br />&mbsp; - Ukupno <br />&mbsp; - Gustina
| style="white-space: mowrap;" | <br /> 15 383 407 <br /> 329,37 stanovnika/km²
|-
| style="white-space: mowrap;" | '''[[Guverner]]'''
| style="white-space: mowrap;" | [[Seržio Kabral Filjo]]
|-
| style="white-space: mowrap;" | '''[[Vremenska zona]]'''
| style="white-space: mowrap;" | GMT-3
|-
|'''[[ISO 3166-2]]''' || [[ISO 3166-2:BR|BR-RJ]]
|}


== Karakteristike==


Rio de Janeiro sa [[sjever]]a i [[sjeverozapad]]a [[granica|graniči]] sa državama [[Minas Gerais]] i [[Bahia]], sa [[sjeveroistok]]a sa [[Espírito Santo|Državom Espírito Santo]], sa [[zapad]]a i [[jugozapad]]a sa [[São Paulo (država)|São Paulom]] i sa [[jug]]a sa [[Atlanski ocean|Atlanskim oceanom]].
'''Rio de Žaneiro''' (''Rio de Janeiro'' - Januarska reka na [[portugalski jezik|portugalskom]]) je ime države u jugoistočnom [[Brazil]]u. U državi se nalazi i [[Rio de Žaneiro|istoimeni grad]], jedan od najvećih u Brazilu. Država na istoku izlazi na [[atlantski okean]], na sjeveru se graniči sa državama [[Espiritu Santu]] i [[Minas Žerais]], a na jugu sa državom [[Sao Paulo (država)|Sao Paulo]]. LJude koji dolaze iz ove države zovu '''fluminense''', a jedan od najpoznatijih je bio fudbaler [[Garinča]].


Država ima [[površina|površinu]] od 43.750,425 [[km²]], na kojoj živi 16.055,174 [[Stanovništvo|stanovnika]].<ref name=ins>{{cite web
== Geografija ==
| url =https://www.ibge.gov.br/cidades-e-estados/rj/
Rio pripada oblasti [[Mata Atlantika]], sa reljefom niskih planina smještenih između gorja ''[[Serra da Mantiqueira]]'' i [[atlantski okean|atlantskog okeana]], različite topologije, prepune [[zaliv]]a, [[laguna]] i [[tropska šuma|tropskih šuma]]. Iako je Rio de Žaneiro jedna od manjih država u jugoistočnom regionu Brazila, sa 635 kilometara obale, treća je po dužini obale, odmah iza [[Baija|Baije]] i [[Maranjao]]a.
| title =''Rio de Janeiro''
| accessdate =10.02.2024.
| language=portugalski
| publisher=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística}}</ref>


[[Administrativni centar]] države je [[grad]] [[Rio de Janeiro]] koji ima 6,775,560 [[Stanovništvo|stan]]<ref name=city>{{cite web
| url =https://www.citypopulation.de/en/brazil/cities/?cityid=2560
| title =Rio de Janeiro
| accessdate =10.02.2024.
| language=engleski
| publisher=City Population}}</ref>


=== Geologija ===
== Geografija ==
[[Reljef]] Rio de Janeira čine tri osnovne cjeline, [[visoravan]] zvana ''Planalto'' ili ''Serra Fluminense'' (iznad 200 [[metar|m]] [[nadmorska visina|nadmorske visine]]), [[nizina]] zvana ''Baixada Fluminense'' (ispod 200 [[metar|m]]) i [[brdo|brda]] duž obale, kao što je Corcovado kod grada Rio de Janeira.
Generalno zemlja u državi je prilično jalova. Oblasti u kojima je ipak moguća poljoprivreda su [[Campos dos Goytacazes]], [[Kantagalo, Brazil|Kantagalo]], [[Cordeiro]] i neki gradovi u dolini rijeke [[Paraiba du Sul]].
Najviša [[vrh]] u državi je [[Pico das Agulhas Negras]], od 2,791 [[metara|m]].<ref name=geo/>


[[Obala]] duga 636 [[kilometar]]a je vrlo razvedena [[uvala]]ma, [[otok|otocima]] i [[laguna]]ma, od kojih je najveća [[Feia (laguna)|Laguna Feia]], a najpoznatija [[Rodrigo de Freitas (laguna)|Laguna Rodrigo de Freitas]] kod prijestolnice Rio de Janeiro.<ref name=geo/>
=== Reljef ===
Država se po reljefu dijeli na dva dijela:
* [[Baišada Fluminense]] (''Baixada Flumimense'' - niski Rio de Žaneiro), što predstavlja dijelove države ispod 200 metara [[nadmorska visina|nadmorske visine]] i
* [[Sera Fluminense]] (''Serra Flumimense'' - planinski Rio de Žaneiro) , koji predstavlja dijelove države na preko 200 metara nadmorske visine.


Nekad ogromna atlantska [[šuma]] je zbog [[deforestacija|deforestacije]] svedena na 10 %, i ima je samo u najvišim dijelovima [[planina]].
Baišada Fluminense pokriva obalu, što predstavlja polovinu površine države. Oblast ima različitu širinu idući od zaliva [[Ilja Grandi]] (''Ilha Grande'') i [[Sepetiba]] (''Sepetiba''), šireći se prema istoku do rijeke [[Makaku]]. Oblast, zatim prolazi kroz grad [[Rio de Žaneiro]] iza kojeg se dižu planine [[Tižuka]] i [[Pedra Branka]]. Od zaliva [[Guanabara (zaliv)|Guanabara]] do grada [[Kabu Friu]], oblast se sužavajući i završava.
Većina [[rijeka]] u državi ulijeva se u [[Atlantski ocean]], a najveća i najznačajnija je [[Paraíba do Sul]].<ref name=geo>{{cite web
| url =https://www.infoescola.com/rio-de-janeiro/geografia-do-rio-de-janeiro/
| title =''Geografia do Rio de Janeiro''
| accessdate =10.02.2024.
| language=portugalski
| publisher=Info Escola}}</ref>


[[Klima]] u državi varira, na visoravni Serra Fluminense, prevladava nešto blaža [[tropska klima]], u nizini Baixada Fluminense prevladava [[Vlažna subtropska klima]], prosječne godišnje [[Temperatura|temperature]] 24 [[°C]].<ref name=geo/>
Sera Fluminenze pokriva unutrašnjost države, od rijeke [[Paraiba du Sul]], koja je granica sa [[Minas Žerais]], do Baišade. Ovaj planinski dio prekrivaju veoma oštre planine ''serra dos Órgãos'', sa vrhom ''Pico Maior de Friburgo'' (2 316 metara), zatim planine ''Araras'' (vrhovi ''Pedra do Simo'' (2 263 metara) i ''Pedra-Açu'' (2 232 metara) ), ''serra da Estrela'' i ''serra do Rio Preto''. Sjeverozapad države pokriva planina ''Mantiqueira'', koji se nastavlja masivom ''[[Itatiaia]]'', sa najvišim vrhom u državi, ''Agulhas Megras'' na 2 787 metara. Na sjeveroistoku se nalaze mnogo niže planine i mnogo blaži reljef.


=== Klima ===
== Historija==
Temperature na godišnjem nivou, variraju sa veoma toplim ljetima. U oblasi Baišade dominira tropska klima sa prosječnom godišnjom temperaturom od 24&nbsp;°C i 1 250 milimetara padavina godišnje.U planinskim predjelima klima je tropska, ali sa hladnijim i kišnijim [[leto|ljetima]] i [[zima]]ma. Prosječna temperatura u planinskom dijelu države je 16&nbsp;°C sa 2 000 milimetara padavine, godišnje.


Rio de Janeiro je prvi put [[dokument]]iran za portugalske [[ekspedicija|ekspedicije]] [[1502]].<ref name=his/>
=== Vegetacija ===
Jedan od [[kapetan (mornarica)|kapetana]] [[Gaspar de Lemos]] uplovio je [[1. januar]]a [[brod]]om u [[Guanabara|Zaljev Guanabara]], i pogrešno zaključio da se radi o [[ušće|ušću]] [[rijeka|rijeke]], zbog tog ga je nazvao Rio de Janeiro (Januarska rijeka), to ime je vremenom postalo ime ne samo za zaljev već i za čitav taj kraj, državu i grad.
Originalna vegetacija ovih prostora je promijenjena zbog poljoprivrede i sječe šume. Trenutno, šuma pokriva samo jednu desetinu države i to uglavnom u planinskoj oblasti. U Baišadi, jedina drvena vegetacija su močvarne šume [[mangrova|mangrove]] po zalivima.


Portugalski [[dvor]] se 28 godina kasnije - [[1530]]. zainteresirao za slanje nove ekspedicije koja je trebala [[kolonizacija|kolonizirati]] taj kraj.
=== Hidropotencijal ===
Nova ekspedicija [[admiral]]a [[Martim Afonso de Sousa|Martima Afonsa de Sousa]] zatekla je u [[Guanabara|zaljevu]] [[Francuzi|francusku]] [[kolonija|koloniju]] [[Nicolas Durand de Villegaignon|Nicolasa Duranda de Villegaignona]].<ref name=his>{{cite web
Najveća rijeka u državi je [[Paraiba du Sul]], koja izvire u [[Sao Paulo (država)|Sao Paoulu]], i ulijeva se u atlantski okean, kod mjesta ''[[São João da Barra]]''. Njene glavne pritoke su [[Pomba]], ''[[Muriaé]]'', ''[[Piabimha]]'', ''[[Piraí]]'' i ''[[Paraibuna]]''. Ostale veće rijeke u ovoj državi su:
| url =https://cidades.ibge.gov.br/brasil/rj/historico
* ''[[Itabapoama]]'' (koja čin granicu sa državom [[Espiritu Santu]]),
| title =''Historia''
* ''[[Macabu]]'' koja se ulijeva u lagunu ''[[Feia]]'',
| accessdate =10.02.2024.
* ''[[Macaé]]'',
| language=portugalski
* ''[[São João]]'',
| publisher=Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística}}</ref>
* ''[[Majé]]'' i
* ''[[Guamdu]]''


Francuze je istjerao [[hidalgo]] [[Estácio de Sá]] [[1567]].<ref name=esta>{{cite web
Obalni dio države je praktično istačkan brojnim lagunama. Najpoznatije lagune su:
|url=https://academic-accelerator.com/encyclopedia/estacio-de-sa
* ''[[Feia]]'',
|title=''Estácio de Sá''
* ''[[Araruama]]'', najveća u državi,
|publisher=Academic Accelerator
* ''[[Saquarema]]'',
|language=engleski
* ''[[Maricá]]'',
|accessdate=10.02.2024.
* ''[[Marapemdi]]'',
|archive-date=2024-02-12
* ''[[Jacarepaguá]]'',
|archive-url=https://web.archive.org/web/20240212203210/https://academic-accelerator.com/encyclopedia/estacio-de-sa
* [[Rodrigu di Frejtas]], zadnja tri su u gradu [[Rio de Žaneiro]].
}}</ref>


[[Historija]] države isprepletena je sa historijom grada Rio de Janeira, koji je od sredine [[16. vijek]]a do [[1834]]. bio [[glavni grad|prijestolnica]] Brazila i njen [[ekonomija|ekonomski]] i [[politika|politički]] centar. I nakon [[1834]]. ostao je prijestolnica ali sa statusom specijalne [[administrativna jedinica|administrativne jedinice]] - ''neutralne općine'', koja ne pripada nijednoj provinciji. Zbog tog je grad [[Niterói]] [[1835]]. postao administrativni centar Provincije Rio de Janeiro.<ref name=brit/>
=== Obala ===
Obala države, a naročito njen južni dio, je praktično ispresjecan zalivima. Najpoznatiji zalivi su:
* [[Ilja Grandi]],
* [[Sepetiba]],
* ''[[Marambaia]]'' i
* [[Guanabara (zaliv)|Guanabara]] .


Kad je [[1889]]. proglašena brazilska republika, Rio je ostao glavni grad, a dotadašnja Provincija Rio de Janeiro postala je savezna država, a Neutralna općina Rio de Janeiro [[Federacija|federalni]] [[okrug|distrikt]].<ref name=brit/>
== Istorija ==


Nakon što je [[državna uprava|državna administracija]] [[1960]]. preseljena u novi glavni grad [[Brasilia|Brasiliju]], teritorij Federalnog distrikta Rio de Janeira postao je nova država [[Guanabara (država)|Guanabara]], [[enklava]] unutar Države Rio de Janeiro.
=== Nasljedne kapetanije ===
Dvije su države ponovno spojene u reorganiziranu Državu Rio de Janeiro [[1975]]., sa prijestolnicom u gradu Rio de Janeiru.<ref name=brit>{{cite web
Rio de Žaneiro je nastao od dijelova kapetanija Tome i Sao Visente. Između [[1555]] i [[1567]] teritorija je praktično vrvila od Francuza, koji su namjeravali napraviti koloniju [[Francuski Antarktik]] (''France Antarctique''). Kako bi spriječio okupaciju Francuza, u martu, [[1565]] godine, [[Estácio de Sá]] je podigao grad Rio de Žaneiro.
| url =https://www.britannica.com/place/Rio-de-Janeiro-state-Brazil#ref221958
| title =''History''
| accessdate =10.02.2024.
| language=engleski
| publisher=Encyclopaedia Britannica}}</ref>


Država je danas [[Državna uprava|administrativno]] podjeljena na 92 [[općina|općine]].<ref name=os>{{cite web
U [[17. vek|17. vijeku]], [[stočarstvo]] i plantaže [[šećerna trska|šećerne trske]] su bile nosioci progresa, a sa otkrićem zlata u [[18. vek|18. vijeku]] i dragog kamenja u [[Minas Žerais]]u, Rio de Žaneiro je postao glavna luka za izvoz rude. Naslijedivši [[Salvador, Brazil|Salvador]], [[1763]] godine, Rio de Žaneiro je postao prijestonica kolonijalnog Brazila.
| url =https://www.citypopulation.de/en/brazil/cities/riodejaneiro/?admid=198

| title =''Rio de Janeiro Federal State – Capital: Rio de Janeiro''
Promjenom dinastija u Portugalu, [[1808]] godine, bivša portugalska aristokratija je došla u Brazil, tačnije u region oko grada Rio de Žaneiro. Dolaskom aristokratije, Rio de Žaneiro i okolina je doživjela urbanističke reforme, počele su se stvarati agencije za administraciju, sudstvo, građene su nove crkve i bolnice, a osnovana je i prva banka u Brazilu Banku du Brazil, kao i regionalne novine ''Gazette do Rio of Janeiro''. U godinama koje slijede nastali su botanički vrt, vojna akademija i mnoge obrazovne insitucije.
| accessdate =10.02.2024.

| language=engleski
=== Neutralni grad ===
| publisher=City population}}</ref>
[[1834]] godine grad je izuzet iz provincije, i dalje figurišući kao prijestonica, a ostatak teritorije je postao posebna provincija sa novom prijestonicom [[Niteroj]]. Po proglašenju republike Brazil, provincije su postale države, a neutralni grad, savezni distrikt. Prebacivanjem prijestonice u [[Brazilija|Braziliju]], [[1960]] godine, grad Rio de Žaneiro je postao država [[Guanabara (država)|Guanabara]].
== Izvori ==

{{izvori}}
=== Nova država Rio de Žaneiro ===
[[1975]], države Guanabara i Rio de Žaneiro su spojene u jednu pod nazivom Rio de Žaneiro, sa gradom Rio de Žaneiro, kao glavnim gradom. Dotadašnji simboli države Rio de Žaneiro su zadržani, sa dodavanjem simbola države Guanabara.

== Grb ==
Orao na zastavi je simbol Brazilske kraljevske porodice, a u pozadini stijena pod nazivom [[Božiji Prst]] ([[portugalski jezik|portugalski]]: ''Dedo de Deus''), koja se za vedrih dana vidi i iz grada Rio de Žaneiro. Grb obrubljuje poljoprivredno bogatstvo države [[šećerna trska]] lijevo, i [[kafa]] desno.
<br clear="left">

== Stanovništvo ==
* bijelci - 54.7% ([[portugal]]skog, [[italija]]nskog, [[Holandija|holandskog]] i [[Nemačka|njemačkog]] porijekla)
* mulati - 33.5%
* crnci - 10.6% ([[Bantu]] i [[Joruba]] porijekla)
* [[domoroci]] indijanci - 0.3%
* azijati - 0.2%

== Ekonomija ==
Rio de Žaneiro, kao država ima drugu po veličini industriju u federaciji, poslije [[Sao Paulo (država)|Sao Paula]]. Većina industrije je vezana za naftu i rafinerije, hemijsku industriju, kao i brodogradnju. Neke od najpoznatijih brazilskih kompanija imaju sjedište u Rio de Žaneiru, kao što su [[Petrobras]] (''Petrobrás''), najveća naftna kompanija, i Banku du Brazil (''Banco do Brasil'') najveća banka. Dohodak države je iznad državnog prosjeka i može se porediti sa dohodcima država kao što su [[Čile]], [[Irska]], [[Portugal]] i [[Danska]] (prilično iste veličine kao i ova država).
== Spoljašnje veze ==
* [http://www.govermo.rj.gov.br Oficijelna stranica]
* [http://www.tj.rj.gov.br Državno sudstvo]
* [http://www.alerj.rj.gov.br Skupština Države]
* [http://www.uerj.br Univerzitet]
* [http://www.pge.rj.gov.br Državni tužilac]
* [http://www.policiacivil.rj.gov.br Policija]


== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Rio de Janeiro}}
* [https://www.mg.gov.br/ '' Governo do Rio de Janeiro'' (službene stranice)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240210154735/https://www.mg.gov.br/ |date=2024-02-10 }} {{pt icon}}
{{Države Brazila}}
{{Države Brazila}}


[[Kategorija:Rio de Janeiro (država)|*]]
[[Kategorija:Države Brazila]]
[[Kategorija:Rio de Janeiro (država)]]

[[af:Rio de Janeiro (deelstaat)]]
[[ar:ريو دي جانيرو (ولاية)]]
[[ast:Río de Janeiro (estáu)]]
[[bg:Рио де Жанейро (щат)]]
[[br:Rio de Janeiro (stad)]]
[[ca:Estat de Rio de Janeiro]]
[[cbk-zam:Río de Janeiro (estado)]]
[[cs:Rio de Janeiro (stát)]]
[[cy:Rio de Janeiro (talaith)]]
[[de:Rio de Janeiro (Bundesstaat)]]
[[en:Rio de Janeiro (state)]]
[[eo:Rio-de-Ĵanejrio]]
[[es:Estado de Río de Janeiro]]
[[et:Rio de Janeiro osariik]]
[[eu:Rio de Janeiroko estatua]]
[[fi:Rio de Janeiro (osavaltio)]]
[[fr:État de Rio de Janeiro]]
[[ga:Rio de Janeiro (stát)]]
[[gl:Estado de Río de Xaneiro - Rio de Janeiro]]
[[he:ריו דה ז'ניירו (מדינה)]]
[[hr:Rio de Janeiro (federalna brazilska država)]]
[[ia:Rio de Janeiro]]
[[id:Rio de Janeiro (negara bagian)]]
[[io:Rio de Janeiro (stato)]]
[[it:Rio de Janeiro (stato)]]
[[ja:リオデジャネイロ州]]
[[ka:რიო-დე-ჟანეირო (შტატი)]]
[[ko:리우데자네이루 주]]
[[kw:Rio de Janeiro (stat)]]
[[la:Flumen Ianuarii]]
[[lv:Riodežaneiro (štats)]]
[[mk:Рио де Жанеиро (Бразилска држава)]]
[[mr:रियो दि जानेरो (राज्य)]]
[[ms:Rio de Janeiro (wilayah)]]
[[nl:Rio de Janeiro (staat)]]
[[no:Rio de Janeiro (delstat)]]
[[oc:Rio de Janeiro (estat)]]
[[os:Рио-де-Жанейро (штат)]]
[[pl:Rio de Janeiro (stan)]]
[[pms:Rio de Janeiro (stat federal)]]
[[pt:Rio de Janeiro]]
[[ro:Rio de Janeiro (stat)]]
[[ru:Рио-де-Жанейро (штат)]]
[[simple:Rio de Janeiro (state)]]
[[sr:Рио де Жанеиро (држава)]]
[[sv:Rio de Janeiro (delstat)]]
[[sw:Rio de Janeiro (jimbo)]]
[[tg:Рио де Жанейро (Иёлот)]]
[[th:รัฐรีโอเดจาเนโร]]
[[uk:Ріо-де-Жанейро (штат)]]
[[vi:Rio de Janeiro (bang)]]
[[vo:Rio de Janeiro (tat)]]
[[war:Rio de Janeiro (estado)]]
[[yo:Ìpínlẹ̀ Rio de Janeiro]]
[[zh:里約熱內盧州]]
[[zh-min-nan:Rio de Janeiro (chiu)]]

Aktualna verzija od 21. oktobra 2024. u 10:30

Rio de Janeiro
Pozicija države na karti Brazila
U sastavu Brazila
Upravni oblik Savezna država
Službeni jezik portugalski
Glavni grad Rio de Janeiro
Governador Cláudio Castro
Površina 43.750.425 km²
Stanovništvo 16.055.174
Gustoća 366.975 stanovnika na km²

Rio de Janeiro (portugalski: Estado do Rio de Janeiro) je jedna od 26 Saveznih država Brazila, koja se prostire na jugoistoku zemlje, od atlanske obale do Brazilske visorovni, na prosječnoj nadmorskoj visini od 1,109 metara.[1]

Karakteristike

[uredi | uredi kod]

Rio de Janeiro sa sjevera i sjeverozapada graniči sa državama Minas Gerais i Bahia, sa sjeveroistoka sa Državom Espírito Santo, sa zapada i jugozapada sa São Paulom i sa juga sa Atlanskim oceanom.

Država ima površinu od 43.750,425 km², na kojoj živi 16.055,174 stanovnika.[2]

Administrativni centar države je grad Rio de Janeiro koji ima 6,775,560 stan[3]

Geografija

[uredi | uredi kod]

Reljef Rio de Janeira čine tri osnovne cjeline, visoravan zvana Planalto ili Serra Fluminense (iznad 200 m nadmorske visine), nizina zvana Baixada Fluminense (ispod 200 m) i brda duž obale, kao što je Corcovado kod grada Rio de Janeira. Najviša vrh u državi je Pico das Agulhas Negras, od 2,791 m.[4]

Obala duga 636 kilometara je vrlo razvedena uvalama, otocima i lagunama, od kojih je najveća Laguna Feia, a najpoznatija Laguna Rodrigo de Freitas kod prijestolnice Rio de Janeiro.[4]

Nekad ogromna atlantska šuma je zbog deforestacije svedena na 10 %, i ima je samo u najvišim dijelovima planina. Većina rijeka u državi ulijeva se u Atlantski ocean, a najveća i najznačajnija je Paraíba do Sul.[4]

Klima u državi varira, na visoravni Serra Fluminense, prevladava nešto blaža tropska klima, u nizini Baixada Fluminense prevladava Vlažna subtropska klima, prosječne godišnje temperature 24 °C.[4]

Historija

[uredi | uredi kod]

Rio de Janeiro je prvi put dokumentiran za portugalske ekspedicije 1502.[5] Jedan od kapetana Gaspar de Lemos uplovio je 1. januara brodom u Zaljev Guanabara, i pogrešno zaključio da se radi o ušću rijeke, zbog tog ga je nazvao Rio de Janeiro (Januarska rijeka), to ime je vremenom postalo ime ne samo za zaljev već i za čitav taj kraj, državu i grad.

Portugalski dvor se 28 godina kasnije - 1530. zainteresirao za slanje nove ekspedicije koja je trebala kolonizirati taj kraj. Nova ekspedicija admirala Martima Afonsa de Sousa zatekla je u zaljevu francusku koloniju Nicolasa Duranda de Villegaignona.[5]

Francuze je istjerao hidalgo Estácio de Sá 1567.[6]

Historija države isprepletena je sa historijom grada Rio de Janeira, koji je od sredine 16. vijeka do 1834. bio prijestolnica Brazila i njen ekonomski i politički centar. I nakon 1834. ostao je prijestolnica ali sa statusom specijalne administrativne jedinice - neutralne općine, koja ne pripada nijednoj provinciji. Zbog tog je grad Niterói 1835. postao administrativni centar Provincije Rio de Janeiro.[7]

Kad je 1889. proglašena brazilska republika, Rio je ostao glavni grad, a dotadašnja Provincija Rio de Janeiro postala je savezna država, a Neutralna općina Rio de Janeiro federalni distrikt.[7]

Nakon što je državna administracija 1960. preseljena u novi glavni grad Brasiliju, teritorij Federalnog distrikta Rio de Janeira postao je nova država Guanabara, enklava unutar Države Rio de Janeiro. Dvije su države ponovno spojene u reorganiziranu Državu Rio de Janeiro 1975., sa prijestolnicom u gradu Rio de Janeiru.[7]

Država je danas administrativno podjeljena na 92 općine.[1]

Izvori

[uredi | uredi kod]
  1. ↑ 1,0 1,1 „Rio de Janeiro Federal State – Capital: Rio de Janeiro” (engleski). City population. Pristupljeno 10.02.2024. 
  2. ↑ „Rio de Janeiro” (portugalski). Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Pristupljeno 10.02.2024. 
  3. ↑ „Rio de Janeiro” (engleski). City Population. Pristupljeno 10.02.2024. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 „Geografia do Rio de Janeiro” (portugalski). Info Escola. Pristupljeno 10.02.2024. 
  5. ↑ 5,0 5,1 „Historia” (portugalski). Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Pristupljeno 10.02.2024. 
  6. ↑ „Estácio de Sá” (engleski). Academic Accelerator. Arhivirano iz originala na datum 2024-02-12. Pristupljeno 10.02.2024. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 „History” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 10.02.2024. 

Vanjske veze

[uredi | uredi kod]
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Rio_de_Janeiro_(država)&oldid=42228743