Piran – razlika između verzija

Piran
	Panorama grada s moraPanorama grada s mora
	Koordinate: 45°31′N 13°34′E / 45.517°N 13.567°E
Država	Slovenija
Pokrajina	Primorska
Statistička regija	Obalno-kraška
	Površina
- Ukupna	0.7 km²
Visina	16
	Stanovništvo (2013.)
- Urbano područje	4 062
- Urbana gustoća	5 802.9 stan./km²
Vremenska zona	UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj	6330
	Službene stranice; www.piran
Karta
	Piran

Interaktivna pretraga historije

← Starija izmjena

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

VizualnoWikitekst

U redovima

Aktualna verzija od 12. decembra 2023. u 16:01

Piran (talijanski: Pirano) je grad od 4 062 stanovnika^[1], administrativni centar istoimene općine na jugozapadu Slovenije.

Geografske karakteristike

Historijski centar grada leži na poluotoku u istoimenom zaljevu. Najviša točka grada, brdo - Baretovec pri Padni visoko je 289 metara.^[2]

Porijeklo imena je nesigurno, po nekim naučnicima ono dolazi iz keltskog: "bior-dun" (naselje na brdu). Moguċe je međutim da ime grada dolazi od grčke riječi "pyr" (vatra), s obzirom na svjetionik koji se nalazi na krajnjem rtu poluotoka.^[3]

Grad nalikuje velikom muzeju na otvorenom sa srednjovjekovnom arhitekturom i bogatom kulturnom baštinom. Uske ulice i kompaktne kuće daju mu svoj poseban šarm. Piran je administrativno središte regije, te i jedno od glavnih turističkih atrakcija Slovenije.

Historija i kultura

U pred-rimsko doba, brežuljci na području Pirana bili su naseljeni Ilirima.

Kraj oko Piranskog zaljeva i poluotoka postaoje dio Rimskog Carstva između 178. i 177. pne. Propadanje carstva, od 5. vijeka pa nadalje, i napadi Avara i južnoslavenskih plemena krajem 6. vijeka, potaknulo je rimsko stanovništvo da se povuče u lakše branljiva mjesta kao što su otoci i poluotoci. To je započelo lokalnu urbanizaciju što u 7. vijeku, i pod bizantskom upravom, čini Piran jako utvrđenim. Unatoč odbrani, Franci osvojaju Istru 788 g. te se Slaveni naseljavaju u regiji.

Piran je rodno mjesto kompozitora i violinista Giuseppe Tartinija, koji je odigrao važnu ulogu u formiranju kulturne baštine grada. Zbog tog se i glavni gradski trg, danas zove po njemu.

Panorama grada

Galerija

Tartinijev trg
Tartinijev trg noću
Piran
Pogled na luku

Izvori

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 „Slovenia: Obalno-kraška” (engleski). City population. Pristupljeno 20. 04. 2014.
↑ „Piran Municipality site”. Arhivirano iz originala na datum 2012-08-13. Pristupljeno 2009-07-10.
↑ „Portoroz and Piran”. Turistično združenje Portorož. 2004. Arhivirano iz originala na datum 2009-12-05. Pristupljeno 24. 08. 2008.

Vanjske veze

Službene stranice Općine Piran (sl)
Information Portal of Piran Arhivirano 2006-05-26 na Wayback Machine-u
Multimedia Center of Piran Arhivirano 2008-10-17 na Wayback Machine-u
EMUNI (Euro-Mediterranean University)

[mam-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 „Slovenia: Obalno-kraška” (engleski). City population. Pristupljeno 20. 04. 2014.

[2] „Piran Municipality site”. Arhivirano iz originala na datum 2012-08-13. Pristupljeno 2009-07-10.

[touristpage-3] „Portoroz and Piran”. Turistično združenje Portorož. 2004. Arhivirano iz originala na datum 2009-12-05. Pristupljeno 24. 08. 2008.

[1]

[2]

[3]

@@ Red 1: / Red 1: @@
 {{Naselje
-| ime =Piran - Pirano
+| ime =Piran
 | ime_genitiv =Piran
 | izvorno_ime =
@@ Red 42: / Red 42: @@
 | lokacija1_ime  =[[Slovenske pokrajine|Pokrajina]]
 | lokacija1_info = [[Primorska]]
-| lokacija2_ime  =
+| lokacija2_ime  =[[Statističke regije Slovenije|Statistička regija]]
-| lokacija2_info =[[Istarsko-kraška (regija)|Istarsko-kraška]]
+| lokacija2_info =[[Obalno-kraška (regija)|Obalno-kraška]]
 | lokacija3_ime  =
 | lokacija3_info =
@@ Red 118: / Red 118: @@
 | bilješke =
 }}
-'''Piran''' - '''''Pirano''''' ([[Talijanski toponimi u Istri|tal]].) je [[grad]] od 4 062 stanovnika<ref name=mam>{{cite web
+'''Piran''' ([[talijanski]]: ''Pirano'') je [[grad]] od 4 062 stanovnika<ref name=mam>{{cite web
  | url =http://www.citypopulation.de/php/slovenia-obalnokraska.php
  | title =Slovenia: Obalno-kraška
  | accessdate = 20. 04. 2014
  | language=engleski
- | publisher=City population}}</ref>, [[glavni grad|administrativni centar]] istoimene [[Piran (općina)|općine]] na sjeveroapadu [[Istra|Istre]], tj. jugozapadu [[Slovenija|Slovenije]].
+ | publisher=City population}}</ref>, [[glavni grad|administrativni centar]] istoimene [[Piran (općina)|općine]] na jugozapadu [[Slovenija|Slovenije]].
 == Geografske karakteristike ==
+Historijski centar grada leži na [[poluotok]]u u [[Piranski zaljev|istoimenom zaljevu]].
-Historijski centar grada leži na [[poluotok]]u u [[Piranski zaljev|istoimenom zaljevu]]. S tipičnim mediteranskim uskim kalama i kontradama dijeli se u dva kvarta: ''Punta'' i ''Marciana'' (venetski ''Marzana''),Najviša točka grada, brdo - ''Monte Mogoron'' (slovenizirano u Baretovec pri Padni) visoko je 289 metara. <ref>[http://www.piran.si/index.php?page=static&item=80 Piran Municipality site]</ref> Općina se proteže na jugu do [[Dragonja (rijeka)|rijeke Dragonje]] i [[Piranski zaljev|Piranskog zaljeva]] (Vallone di Piranno) a na istoku do Izole. Opčina obuhvača 15 naselja: Lucia, Mulini, Villanova (Nova vas), Padena (Padna), Parezzago, Piran, Portorose (Portorož), Sezza, Sicciole (Sečovje), Strugnano, San Pietro dell'Amata, Scudelin i Scrile
+Najviša točka grada, brdo - Baretovec pri Padni visoko je 289 metara.<ref>{{Cite web |title=Piran Municipality site |url=http://www.piran.si/index.php?page=static&item=80 |access-date=2009-07-10 |archive-date=2012-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120813064144/http://www.piran.si/index.php?page=static&item=80 |dead-url=yes }}</ref>
-Porijeklo imena je nesigurno, po nekim naučnicima ono dolazi iz [[kelti|keltskog]]: "bior-dun" (naselje na brdu). Moguċe je međutim da ime grada dolazi od [[grčka|grčke]] riječi "pyr" (vatra), s obzirom na [[svjetionik]] koji se nalazi na krajnjem [[rt]]u poluotoka. <ref name=touristpage>{{cite web
+Porijeklo imena je nesigurno, po nekim naučnicima ono dolazi iz [[kelti|keltskog]]: "bior-dun" (naselje na brdu). Moguċe je međutim da ime grada dolazi od [[grčka|grčke]] riječi "pyr" (vatra), s obzirom na [[svjetionik]] koji se nalazi na krajnjem [[rt]]u poluotoka.<ref name=touristpage>{{cite web
-| last =
+ | last =
  | first =
  | authorlink =
@@ Red 136: / Red 137: @@
  | publisher = Turistično združenje Portorož
  | year = 2004
- | url = http://www.portoroz.si/en/default.asp?id=546http://www.portoroz.si/en/default.asp?id=546
+ | url = http://www.portoroz.si/en/default.asp?id=546http%3A%2F%2Fwww.portoroz.si%2Fen%2Fdefault.asp%3Fid%3D546
  | format =
  | doi =
- | accessdate = 24. 08. 2008. }}</ref>
+ | accessdate = 24. 08. 2008.
+ | archive-date = 2009-12-05
+ | archive-url = https://web.archive.org/web/20091205052428/http://www.portoroz.si/en/default.asp?id=546https%3A%2F%2Ffanyv88.com%3A443%2Fhttp%2Fwww.portoroz.si%2Fen%2Fdefault.asp%3Fid%3D546
+ | dead-url = yes
+ }}</ref>
-Grad nalikuje velikom [[muzej]]u na otvorenom sa srednjovjekovnom arhitekturom i bogatom kulturnom baštinom. Uske kale i kompaktne kuće daju mu svoj poseban šarm. Piran je administrativno središte regije, te i jedno od glavnih turističkih atrakcija Slovenije.
+Grad nalikuje velikom [[muzej]]u na otvorenom sa srednjovjekovnom arhitekturom i bogatom kulturnom baštinom. Uske ulice i kompaktne kuće daju mu svoj poseban šarm. Piran je administrativno središte regije, te i jedno od glavnih turističkih atrakcija Slovenije.
 == Historija i kultura ==
-U pred-rimsko doba, brežuljci na području Pirana bili su naseljeni [[Histri|Histrima]].
+U pred-rimsko doba, brežuljci na području Pirana bili su naseljeni [[Iliri]]ma.
-[[Datoteka:Tartini Square from above, Piran, May 2009.jpg|mini|300x300piksel|Pjaca Tartini, Piran]]
-Kraj oko Piranskog zaljeva i poluotoka postaoje dio [[Rimsko Carstvo|Rimskog Carstva]] između [[178. pne.|178.]] i [[177. pne.]] Propadanje carstva, od [[5. vijek]]a pa nadalje, i napadi barbara krajem [[6. vijek]]a, potaknulo je romansko stanovništvo da se povuče u lakše branljiva mjesta kao što su otoci i poluotoci. To je započelo lokalnu urbanizaciju što u [[7. vijek]]u, i pod [[bizant]]skom upravom, čini Piran jako utvrđenim. Anonimni Ravennat prvi put spominje u VII. st. Piran; ''Piranon'' (Πιρανόν). Po legendi Piran je, kao i Venecija, utemeljen od Akvilejaca izbjeglih pred Hunima. Po Theopomu i Floriusu Grci su u IV. st.pr.n.e. osnovali na mjestu Pirana svoje naselje.
+Kraj oko Piranskog zaljeva i poluotoka postaoje dio [[Rimsko Carstvo|Rimskog Carstva]] između [[178. pne.|178.]] i [[177. pne.]] Propadanje carstva, od [[5. vijek]]a pa nadalje, i napadi [[Avari|Avara]] i [[Južni Slaveni|južnoslavenskih plemena]] krajem [[6. vijek]]a, potaknulo je rimsko stanovništvo da se povuče u lakše branljiva mjesta kao što su otoci i poluotoci. To je započelo lokalnu urbanizaciju što u [[7. vijek]]u, i pod [[bizant]]skom upravom, čini Piran jako utvrđenim. Unatoč odbrani, [[Franaka|Franci]] osvojaju Istru 788 g. te se Slaveni naseljavaju u regiji.
-Unatoč odbrani, [[Franci]] osvojaju [[Istra|Istru]] [[788]] g. te postepeno kao svoje kmetove naseljavaju Slavene u široj regiji. Od 830. do 935. su u sastavu [[Kraljevina Italija (Sveto Rimsko Carstvo)|Kraljevstva Italije]] da bi od 976. do 1040 bili pod [[Kranjska|Kranjskom]], a od [[1283|1283.]] su pod [[Mletačka Republika|Venecijom]] sve do [[1797]], s izvjesnom autonomijom. 1354. i 1379. su pod đenoveškom opsadom. Grad je najviše živio od trgovine solju (poput Dubrovnika) i doživljava svoj uspon. 1558. kuga je izazvala veliki pomor Piraneza. [[1814|1814.]] okupiran je od [[Austrijsko Carstvo|Austrije]] pod kojom ostaje do 1918. kada dolazi pod [[Kraljevina Italija]].
 Piran je rodno mjesto [[kompozitor]]a i [[violinist]]a [[Giuseppe Tartini]]ja, koji je odigrao važnu ulogu u formiranju kulturne baštine grada. Zbog tog se i glavni gradski trg, danas zove po njemu.
+{{Panoramica|Piran2.jpg|1200px|Panorama grada}}
-Grad je doživio veliku promjenu strukture stanovništva zbog egzodusa 95% romanskih (istrovenetskih) starosjedilaca nakon aneksije ovog dijela Istre (tj. [[Julija|Julijske krajine]]) Sloveniji, tako da su na njihovo mjesto useljeni većinom Slovenci.
-{{Panoramica|Piran2.jpg|1200px|<center>Panorama grada}}
-== Poznate ličnosti ==
-* [[Cesare dell'Acqua]], r. 1821., slikar
-* [[Giuseppe Tartini]], kompozitor, violinist, dirigent
 == Galerija ==
-<center><gallery>
+<gallery>
 Datoteka:TartinjevTrg.JPG|Tartinijev trg
@@ Red 175: / Red 171: @@
 {{Commonscat|Piran}}
 * [http://www.piran.si/ Službene stranice Općine Piran] {{sl icon}}
-* [http://www.piransterdam.org/ Information Portal of Piran]
+* [http://www.piransterdam.org/ Information Portal of Piran] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060526231731/http://www.piransterdam.org/ |date=2006-05-26 }}
-* [http://www.smetka-m2kc.org/ Multimedia Center of Piran]
+* [http://www.smetka-m2kc.org/ Multimedia Center of Piran] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081017194741/http://www.smetka-m2kc.org/ |date=2008-10-17 }}
 * [http://www.emuni.si/en/ EMUNI (Euro-Mediterranean University)]
 {{Gradovi u Sloveniji}}
 [[Kategorija:Gradovi u Sloveniji]]
-[[Kategorija:Vikiprojekat geografija/Naselja u Sloveniji]]

Piran
Panorama grada s mora Panorama grada s mora

Koordinate: 45°31′N 13°34′E / 45.517°N 13.567°E / 45.517; 13.567
Država	Slovenija
Pokrajina	Primorska
Statistička regija	Obalno-kraška

Površina
- Ukupna	0.7 km²^[1]
Visina	16

Stanovništvo (2013.)
- Urbano područje	4 062^[1]
- Urbana gustoća	5 802.9 stan./km²^[1]

Vremenska zona	UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj	6330
Službene stranice www.piran
Karta
Piran