Izvorni kod stranice Nacionalni park Mesa Verde

{{Nacionalni park
| naziv = Nacionalni park Mesa Verde
| izvorni naziv= Mesa Verde National Park
| slika= Mesa_verde_cliff_palace_close.jpg
| slika_opis = [[Stan]]ovi u [[stijena|stijeni]]
| širina-stupnjevi  =37
| širina-minute     = 11
| širina-sekunde    = 02
| širina-oznaka     = N
| dužina-stupnjevi  = 108
| dužina-minute     = 29
| dužina-sekunde    =19
| dužina-oznaka     = W
| lokacija          = [[Colorado]]
| površina          = 
| država            = [[Sjedinjene Američke Države]]
| najbliži grad     = 
| utemeljen         = [[1906]].
| broj posjetitelja =563,420  ([[2018]].)
| službena stranica = [https://www.nps.gov/meve/index.htm Mesa Verde national park]
}}
'''Mesa Verde''' ([[engleski]]: ''Mesa Verde National Park'') je [[nacionalni park]] na [[jugozapad]]u [[Colorado|Colorada]] u [[SAD|Sjedinjenim Američkim Državama]], osnovan [[1906]]. radi očuvanja značajnih [[prahistorija|prahistorijskih]] [[stan]]išta u [[klif]]ovima. Zbog tog je proglašen je lokalitetom [[UNESCO]]-ove [[Svjetska baština|Svjetske baštine]] [[1978]].<ref name=brit/>

== Geografske karakteristike ==
Park se prostire po [[visoravan|visoravni]] na površini od 210 [[km²]], u njemu se nalazi stotinjak ruševina - [[Pueblo|puebla]] ([[indijanci|indijanskih]] [[selo|sela]]) starijih od [[13. vijek]]a. 
Najipresivniji su više[[kat]]ni [[stan]]ovi podignuti po stmim natkrivenim [[klif]]ovima.
Pored tih ruševina, park ima i spektakularne divlje [[krajolik]]e.<ref name=brit/>
[[Datoteka:Mesaverde_cliffpalace_20030914.752.jpg|thumb|left|220px|[[Palača]] u [[klif]]u]]
Park zauzima dio velike [[Peščar|pješčenjačke]] [[Visoravan|visoravni]] koja se uzdiže do [[nadmorska visina|nadmorske visine]] od 2.600 [[metar]]a, a zatim blago spušta prema [[jug]]u. 
[[Erozija]] koju su napravili [[vodotok|vodotoci]] posljednjih dva milijuna godina, snizili su [[kanjon]]e, i formirali između [[kanjon|njih]] uske trake visokih [[riječna terasa|terasa]] (mesa). [[Erozija]] je stvorila i [[niša|niše]] i različitih veličina po [[Peščar|pješčenjačkim]] [[zid]]ovima tih [[kanjon]]a, u kojima se nalaze [[stan]]ovi u [[klif]]ovima.
Po vrhovima tih mesa [[vjetar|vjetrovi]] su nanesli slojeve plodnog [[crveno|crvenkastog]] [[tlo|tla]] ([[les]]a).<ref name=brit/> 
[[Datoteka:Mancos_Valley_Overlook,_Mesa_Verde_National_Park_(4847972493).jpg|left|thumb|220px|Dolina Mancos]]
=== [[Klima]] ===
Klima je [[Polupustinjska klima|polupustinjska]], a izgleda po [[god]]ovima [[stablo|stabala]]) da je takva već najmanje posljednjih 600 godina.<ref name=brit/> 
=== [[Flora (biljke)|Flora]] ===
[[Flora (biljke)|Flora]] u parku prilagodila se [[Polupustinjska klima|polupustinjskoj klimi]], to su [[šuma|šume]] [[kleka]] i [[Bor (biljka)|bora]] koje dominiraju po [[planina|planinskim]] 
[[Greben (reljefni oblik)|grebenima]] a [[grm]]olika [[makija]] po [[kanjon]]ima.<ref name=brit/>
[[Datoteka:Mesa_verde_map.png|thumb|220px|left|[[Karta]] parka]]
=== Fauna ===
Od većih [[životinje|životinja]] najviše ima [[Obični jelen|jelena]] [[Wapiti|Wapita]] i nešto [[medvjed]]a i [[puma]]a (planinskih lavova) i čitavo mnoštvo manjih [[sisavac]]a. 
U parku živi jako puno [[zmija]], [[gušteri|guštera]] i [[ptica]].<ref name=brit/>

== Historija ==
{{UNESCO-svjetska baština
|ime mjesta = Nacionalni park Mesa Verde
|slika = Mesa_Verde_National_Park_Point_Lookout_2006_09_11.jpg
|godina = [[1978]]. <small>(19. zasjedanje)</small>
|vrst baštine = Kulturno dobro
|mjerilo = iii
|ugroženost = -
|poveznica = http://whc.unesco.org/en/list/27 27
|država = {{flag|Sjedinjene Američke Države}}
<br>
{{Lokacijska karta|SAD|width=250|float=center
|caption=|mark=Maailmanperintökohde 772b tunnusosa.svg|marksize=10
|label=Mesa Verde|position=right
|lat_deg=39|lat_min=11|lat_sec=02|lat_dir=N
|lon_deg=108|lon_min=29|lon_sec=19|lon_dir=W
}}<small>Pozicija parka</small> 
}}
Negdje oko [[550]]. polu[[nomadi|polunomadski]] [[Košaraška kultura|Košaraši]], direktni preci kasnijih [[Anasazi|Anasaza]], doselili su se u područje Mesa Verde. Bili su poznati po [[grnčarija|grnačariji]] i gradnji čitavih nizova polu[[zemunice|zemunica]] po vrhovima mesa na [[nadmorska visina|nadmorskoj visini]] od 2000 [[metar]]a, gdje su uzgajali [[kukuruz]], [[grah]] i [[Tikva|tikvice]], za 
koji je najčešće bilo dovoljno [[kiša|kiše]], a rijetki [[izvor]]i i procjepi davali su im dovoljno [[pitka voda|pitke vode]].<ref name=brit/>

Oni su oko [[750]]., počeli graditi nadzemne objekte - [[kuća|kuće]] u nizu, ravnih [[krov]]ova. Taj su period [[arheologija|arheolozi]] nazvali - [[Period Pueblo I|Pueblo I]].<ref name=brit/> 
Tad se počeo češće koristiti [[Peščar|pješčenjak]] u gradnji [[kuća]], a vjerojatno i u jednoj ili više polu[[podrum]]skih [[prostorija]] (kiva) koje su koristili za [[Festival|svečanosti]]. 
Istovremeno su počeli graditi više[[kat]]nice i [[krug|kružne]] [[toranj|tornjeve]].<ref name=brit/>

U periodu između [[1150]]. - [[1200]]. [[Anasazi]] su premjestili svoja [[naselje|naselja]] sa vrhova mesa u [[niša|niše]] po [[klif]]ovima [[kanjon]]a, gdje su počeli graditi kuće od [[Peščar|pješčenjaka]] sa [[prostorija]]ma prosječne veličine 1,8 x 2,4 [[metar]]a. 
Tako su podigli prave [[Stambena zgrada|stambene zgrade]] kao što je - ''[[Cliff Palace]]'' koji ima 217 [[prostorija]] i 23 kive u kom je moglo živjeti 250 ljudi. Drugi po veličini je ''Long House'', sa 150 [[prostorija]] i 21 kivom, u kom je živjelo oko 150 ljudi. Ipak treba reći da je većina tih kuća od nekih 600 (koliko ih ima u parku) ima samo jednu do pet [[prostorija]]. 
Na svom vrhuncu u Mesi Verde živjelo je oko 5000 [[Stanovništvo|stanovnika]].<ref name=brit/>

Negdje oko [[1300]]., nakon ''Velike [[suša|suše]]'' ([[1276]].–[[1299|99]].), većina [[Stanovništvo|stanovnika]] napustila je Mesa Verde, krenuvši prema [[jug]]u u današnji [[Novi Meksiko]] i [[Arizona|Arizonu]], kako to danas tvrde [[arheologija|arheolozi]].
To su bili preci današnjih [[Пуебло Индијанци|Pueblo Indijanaca]].<ref name=brit/>

Posjetioci parka mogu obići nekoliko [[stan]]ova u [[klif]]ovima, među ostalim i najveći - ''Cliff Palace'', boraviti u [[kamp]]u, a [[ljeto|ljeti]] je otvoren i [[hotel]].<ref name=brit>{{cite web
   |url=https://www.britannica.com/place/Mesa-Verde-National-Park
   |title= ''Mesa Verde National Park''
   |publisher=Encyclopaedia Britannica
   |language =engleski
   |accessdate =27.9. 2020.}}</ref>

== Izvori ==
{{reflist}}

== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Mesa Verde National Park}}
* [https://www.britannica.com/place/Mesa-Verde-National-Park ''Mesa Verde National Park'']
* [https://www.nps.gov/meve/index.htm ''Službene stranice''] {{en icon}}

{{Nacionalni parkovi Sjedinjenih Američkih Država}}
{{Svjetska baština u Sjedinjenim Američkim Državama}}

[[Kategorija:Nacionalni parkovi u SAD|Mesa Verde]]
[[Kategorija:Svjetska baština u SAD]]
[[Kategorija:Colorado]]